جامعه تلگرامی، سخنی در خوب و بد تلگرام

۱- به گزارش آلکسا، یکی از مراجع معتبر رتبه بندی سایت‌های اینترنتی، بیش از ۸۳ درصد مراجعه کنندگان به تلگرام، در ایران قرار دارند. سهم کشور سازنده و کاربران روسی در استفاده از تلگرام تنها ۲.۵ درصد و سهم ایالات متحده کمتر از یک درصد است. تلگرام یک اپلیکیشن پیام رسان روسی است که با حمایت یک موسسه غیرانتفاعی آلمانی پیش می رود. (تصویر روبرو)

۲-چند ماه پیش، تلگرام سرویس ساخت «کانال» را به خدمات خود اضافه کرد. به یاری این سرویس، کاربران تلگرام می توانند تنها با چند کلیک و در زمانی کمتر از یک دقیقه، کانالی برای انتشار مطالب ، عکس‌ها و ویدیوهای خود ایجاد کنند. کانال تلگرامی، اگر چه امکان انتشار یک صفحه وب را ندارد، اما همین بستر ساده نیز کافی است تا کاربر هر نوع اطلاعات چند رسانه‌ای را به سهولت در اختیار مشترکان خود قرار دهد.

۳-کانال‌های تلگرامی به سرعت در ایران فراگیر شدند. فیلتر نبودن، سرعت  دریافت، سرعت مراجعه و سهولت در دسترسی به مطالب، عوامل اصلی فراگیر شدن کانال‌های تلگرامی در بستر اینترنت فقیر ایران اند. فراگیر شدن این کانال ها، سبب شده است که بسیاری از کاربران اینترنت در ایران، خود را از مراجعه به  وب سایت‌های اینترنتی و خواندن صفحات وب فارسی بی‌نیاز ببینند و عملا کانال‌های تلگرامی  با رشد سرطانی  به رقیب/ قاتل وب فارسی در ایران تبدیل شده اند.

آمار ها این ادعا را تائید می کنند. بررسی آمار های بازدید وب سایت‌های فارسی در سایت آلکسا، افت  قابل ملاحظه و معناداری را همزمان با فراگیر شدن  کانال‌های تلگرامی نشان می دهد.   قربانیان این افت بازدید، فقط سایت هایی نیستند که پشت سد فیلتر دولت قرار دارند، بلکه وب سایت‌های فیلتر نشده نیز  از این آسیب بی نصیب نمانده اند.  تصویر روبرو به عنوان نمونه، نمودار  سه سایت فیلتر نشده (خبرگزاری فارس، خبرانلاین، الف ) و سه سایت فیلتر شده ( کلمه، رادیو فردا، خودنویس  ) را نشان می دهند. شیب نزول نمودار همه وب سایت ها  در ۴ ماه اخیر ، پس از نوامبر ۲۱۰۵، قابل توجه است.( پیک صعودی انتهای برخی از نمودارها مقطعی است و به خاطر فصل انتخابات است)

۴-کانال تلگرامی، تنها سرویسی نیست که در ایران مورد استقبال کاربران قرار گرفته است. گروههای ۲۰۰ نفره و سوپر گروه‌های ۱۰۰۰ نفره در تلگرام، امکان شبکه سازی و تجمع‌های چند صد نفره و برگزاری جلسات در فضای مجازی را فراهم می کنند. برخلاف کانال تلگرامی، همه ی اعضای یک گروه، می توانند مطالب خود را  با دیگران به اشتراک بگذارند. اگر گمانه زنی‌ها در خصوص جمعیت ۲۰ تا ۳۰ میلیونی کاربران تلگرام در ایران درست باشد، می توان گفت که توسط این گروه‌ها و اتصالات آن ها، جامعه تلگرامی عظیمی در ایران شکل گرفته است که کم از جامعه ایران ندارد. جامعه ای که حتی اگر عنوان مجازی را با خود یدک بکشد، اما اعضای ان کاملاً وجود دارند و  رسانه ی اصلی آن‌ها تلگرام است و از تلگرام  می خوانند و می آموزند.

۵- در جامعه تلگرامی، سرعت پیام بر خود پیام پیشی گرفته است ، لذا محتوای مفصل و جدی امکان ورود و گسترش در آن را ندارد و در صورت ورود نادیده گرفته می شود. جامعه تلگرامی، قاعده ی هزینه‌- فایده را به رسمیت نمی شناسد؛ این قاعده یا وجود ندارد و یا در صورت وجود بسیار کم تاثیر است. در این جامعه، جریان اطلاعات، مجال بررسی صحت و سقم اطلاعات را کم کرده است. مسئولیت گریزی ساده است و مسئولیت پذیری می تواند وجود نداشته باشد. حقوق مولف به تمامی نادیده گرفته می شود. اطلاعات نادرست به آسانی امکان گسترش می یابند . تصوری که کانال‌های تلگرامی از شخصیت‌ها و متن‌ها می سازند مبتذل است*. کیفیت تصاویر،  متن ها و ویدیو ها برای کاهش حجم، نازل می شود و… و در نهایت فرهنگ مولود این جامعه سطحی، استرس زا و غیراصیل است. این فرهنگ می تواند به تدریج جامعه واقعی را نیز به این صفات مبتلا سازد. تا کنون نیز کم موفق نبوده است. کاهش مراجعه به صفحات نام و نشان دار وب و کاهش تولید محتوای فارسی در این صفحات، لطمه ی دیگری است که پس از کاهش تیراژ چاپ و نشر مطبوعه‌های کاغذی می تواند به سراغ جامعه ایران و زیان فارسی بیاید. ذوق زدگی های سیاسی و سطحی، بابت تاثیر تلگرام در انتخابات و شبکه سازی، دیر یا زود فروکش خواهد کرد. چاره‌ای باید اندیشید. کاهش فیلترینگ سایت‌ها، افزایش سرعت اینترنت و کاهش هزینه‌های آن کمترین کارهایی است که  دولت متولی آن هاست.