زنگ خطر برای که به صدا در آمد؟

زیتونن-سینا پاکزاد: تحول‌خواهان و نیروهای میانه‌رو خیلی زود نگران شده‌اند، نگرانی هشدارگونه‌ای که نشان می‌دهد اگر درمان نشود به‌سرعت تبدیل به یأس در بدنه اجتماعی این جریان خواهد شد.

از زمانی که روند تشکیل کابینه دوازدهم آغاز شد تا به امروز که کمتر از یک ماه از استقرار دولت دوازدهم می‌گذرد٬ نگرانی نسبت به چشم‌انداز عملکرد اعتدال‌گرایان در چهار سال پیش‌رو بالا گرفته گرفته و حالا به‌صورت جدی‌تر مطرح می‌شود.

در این میان، نگرانی‌ها و انتقادات تنها متوجه دولت نبوده بلکه فراکسیون امید را نیز در برمی‌گیرد.

در انتظار مبارزه عملی با فساد

از سوی دیگر مطالبات از شورای شهر تهران و شهرداری نیز به‌شدت پیگیری می‌شود. خواسته‌هایی همچون رونمایی از فسادهای گذشته و انتصاب مدیران زن و جوانان در مناصب شهرداری.

در واقع تمامی ارکانی که با رای مردم و با امید به تغییرات و اصلاح در کشور در قالب دولت دوازدهم، فراکسیون امید در مجلس دهم، شورای شهر پنجم و به‌دنبال آن شهرداری محمدعلی نجفی مشغول به‌کار شده‌اند زیر ذره‎بین انتقادی حامیان خود قرار دارند.
هواداران دولت معتقدند بخشی از مطالباتشان در انتخابات بر زمین مانده، نه زنی در راس وزارتخانه‌ها قرار گرفت و نه اهل سنت و اقلیتی به کابینه راه یافت، وزیری که علاقه به حضورش نداشتند ماند و وزیری که می‌خواستند باشد، رای اعتماد نگرفت.

در ادامه رفتارهایی از سوی کارگزارانی که عمدتا با رای مردم به‌تازگی به منصب رسیده‌اند روی داد که بر دامنه انتقادات بدنه هواداران افزود. آقازاده‌هایی که بدون برخورداری از پیشینه لازم به مدیریت رسیدند و جوان‌گرایی را در آقازاده‌سالاری خلاصه کردند.
پیش از این هم بسیاری از خواسته‌های رای‌دهندگان مورد بی‌توجهی قرار گرفته و مسکوت گذاشته شده بود. از شفاف‌سازی آنچه بر سر کشور در دولت‌های نهم و دهم رفته تا انتخاب مدیرانی که دل‌بسته دولت احمدی‌نژاد نباشند.

در حال حاضر نیز یکی از مهم‌ترین مطالبات رای‌دهندگان به لیست امید٬ افشای ابعاد فسادهای اقتصادی و سیاسی رخ داده در دوران شهرداری محمدباقر قالیباف است. اما آیا شورای شهر پنجم و شهردار جدید دست به چنین اقدامی می‌زنند؟ آیا از مدیران سابق شهرداری حساب‌کشی خواهند کرد؟

با این وصف، در شرایطی که کارنامه و پرونده مسئولان سابق دولتی و شهرداری به‌طور شفاف مورد بررسی قرار نگرفته و همکاران و دلبستگانشان در رده‌های مختلف مدیریتی حضور دارند آیا می‌توان به عدم اقتدار دوباره آنها در مناصب اجرایی دولت و مدیریت شهری مطمئن بود؟
حالا حتی روزنامه «جمهوری اسلامی» یکی از رسانه‌های حامی دولت نسبت به این وضعیت واکنش نشان داده و ابراز نگرانی کرده است که چنین روندی کار را برای جریان اعتدال در سال ۱۴۰۰ سخت خواهد کرد.

این روزنامه در سرمقاله روز شنبه خود می‌نویسد:«دولت دوازدهم برای توفیق یافتن در تحقق وعده‌هایی که داده است باید به‌عنوان مقدمه حداقل دو اقدام مقدماتی انجام دهد. اول انتخاب استانداران و فرمانداران قوی و همفکر با رییس‌جمهور و دوم پاکسازی بدنه دولت از عناصری که رییس دولت‌های نهم و دهم آنها را مهره‌چینی کرد و حضور آنها در بدنه اجرائی کشور در چهار سال گذشته همچون سدی در برابر انجام کارهای مورد نظر دولت یازدهم مقاومت کردند و اگر این پاکسازی صورت نگیرد، دولت دوازدهم نیز نخواهد توانست کاری از پیش ببرد.»
نویسنده این روزنامه تاخیر در این امر را جایز ندانسته و نوشته است: «اگر تغییر استانداران و فرمانداران ضعیف و جایگزینی افراد قوی و همسو با رئیس‌جمهور روحانی با تعلل و امروز و فردا کردن‌ها و همانند دولت یازدهم با ملاحظات همراه باشد، مشکل همچنان باقی خواهد ماند و چیزی عوض نخواهد شد و دولت دوازدهم توفیقی به‌دست نخواهد آورد.

مسکن مهر، پرداخت یارانه نقدی، طرح تحول سلامت، برجام و… در شمار برنامه‌ها و تصمیماتی قرار دارند که به‌رغم تمامی مخالفت‌ها و موافقت‌ها تاثیر خود را گذشته و نمی‌توان نادیده‌شان گرفت

اگر موضوع پاکسازی نیز مشمول همین اما و اگرها و ملاحظات شود، این کوتاهی نیز مانع بزرگی بر سر راه تحقق اهداف این دولت خواهد بود.»
در این میان همچنان سرنوشت یکی از مهم‌ترین مطالبات حامیان دولت مشخص نشده است. اگرچه سخنگوی دولت اخیرا گفته است که در باب حصر بحث‌های خوبی در شورای عالی امنیت ملی شکل گرفته است که تا حدی امیدواری‌هایی به‌وجود آرده است. در این زمینه و درموضوع سیاست داخلی٬ بسیاری از اصلاح‌طلبان معتقدند کمتر کاری در این چهارسال پیش رفته است.

احمدشیرزاد، نماینده مجلس ششم طی یادداشتی در شماره شنبه روزنامه اعتماد پیشنهاد برجام داخلی را مطرح کرده و گفته است: «اگر آقای روحانی بتواند در این دولت بحث برجام داخلی بر مبنای گفت‌وگو را به سرانجام برساند، کار بزرگی انجام داده است.»

دولت، فراکسیون امید و شورای شهر برای چه کسانی یادگاری می‌نویسند؟
اکنون اگر از خود نمایندگان عضو فراکسیون امید مجلس بپرسید نیز شاید نتواند به یک اقدام مهم از سوی این فراکسیون اشاره کند.

آیا طرح و پیشنهاد تعیین‌کننده‌ای از سوی این فراکسیون ارائه شده است؟ آیا فراکسیون امید در حیطه قانونگذاری اقدام بزرگی صورت داده که گره‌ای از بخشی از مشکلات مردم حل کند؟

دولت و نمایندگان و اعضای شورای شهر جدید اگر بخواهند سنگ بنای محکمی از اعتدال و اصلاح امور کشور از خود به یادگار بگذارند بایستی از روزمرگی فاصله بگیرند و اقداماتی صورت دهند که به‌راحتی از سوی آیندگان قابلیت خنثی شدن و بازگشت به عقب نداشته باشد. در چهار سال اخیر کدام اقدام و تصمیم را می‌توان نام برد که اگر در آینده دولتی افراطی بر سر کار آمد از تغییرش ناتوان باشد؟
مسکن مهر، پرداخت یارانه نقدی، طرح تحول سلامت، برجام و… در شمار برنامه‌ها و تصمیماتی قرار دارند که به‌رغم تمامی مخالفت‌ها و موافقت‌ها تاثیر خود را گذشته و نمی‌توان نادیده‌شان گرفت.

هرکس بخواهد چنین برنامه‌هایی را متوقف کند و یا تغییری در آن ایجاد کند با کاری بسیار دشوار و در برخی موارد ناشدنی روبرو خواهد بود. همانطور که دولت یازدهم نتوانست مشکلات ناشی مسکن مهر و پرداخت یارانه نقدی را اصلاح‌ کند و یا اصل طرح را متوقف سازد٬ برگرداندن نظام سلامت کشور و برنامه هسته‌ای به دوران قبل از اجرای طرح تحول سلامت و برجام بسیار سخت و در صورت امکان با هزینه‌های گزافی همراه خواهد بود.

با این وصف به‌نظر می‌رسد دولت، شورای شهر و فراکسیون امید در سال‌های پیش‌رو بیش از هر چیز به فکر انجام اقداماتی ماندگار و غیرقابل بازگشت باشند. کاری که به‌ویژه در حوزه سیاست داخلی و اقتصاد انجام نشده است.
هیچ‌کس نمی‌تواند قاطعانه پیشگویی کند که در سال ۱۴۰۰ چه تحولاتی در انتخابات رخ می‌دهد اما می‌توان پیش‌بینی کرد که اگر تغییرات ناشی از انتخابات اخیر تنها به تغییر چهره مدیران و بیان حرف‌ها و سخنرانی‌های متین و زیبا ختم شود، کارنامه‌ای از مسوولان کنونی در سال‌های پس از ۱۴۰۰ باقی نخواهد ماند.