موشک‌های غیرقابل مذاکره

زیتون-‌نازنین نامدار: توسعه برنامه موشکی ایران نقطه اشتراک ایالات متحده و کشورهای اروپایی علیه جمهوری اسلامی است و  مقام‌های تهران می‌گویند که توسعه توان موشکی یک بحث غیر قابل مذاکره است. 

زبان موشک

حسن روحانی در سخنرانی روز دوشنبه( یکم آبان) با اشاره به این که «ما در شرایط مبادا دفاع موثر انجام خواهیم داد» بر این نکته تاکید کرد که:«کسی نمی‌تواند راجع به قدرت نظامی کشور ما که بر مبنای قانون اساسی و دکترین دفاعی است، حرفی بزند.»

او گفت:‌«بعضی‌ها که می‌خواهند با ما حرف بزنند تشریف بیاورند تا ببینیم چه کسی ضرر می‌کند. ما از آنها سوال می‌کنیم وقتی در مقابل متجاوز می‌جنگیدیم آیا به ما اسلحه دادید یا به متجاوز؟ یا می‌پرسیم در شرایطی که مردم ما زیر بمباران موشک‌های دشمن بودند آیا آنها حاضر شدند به ما سلاح پدافندی بدهند؟»

اظهارات روحانی در توجیه توسعه فناوریهای نظامی و موشکی جمهوری اسلامی در شرایطی اتفاق می‌افتد که اتحادیه اروپا علیرغم اختلاف با واشنگتن بر سر برجام درباره نگرانی از اهداف موشکی ایران با کاخ سفید همراه است.

در آخرین تحول٬ رهبران کشورهای عمده اروپایی از جمله ترزا می، نخست‌وزیر انگلیس، آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه در نشست پنجشنبه هفته گذشته در شهر بروکسل بر نگرانی از برنامه موشکی ایران و ضرورت اعمال فشار بر ایران در این زمینه تاکید کردند.

یک مقام ارشد اتحادیه اروپا هم به خبرگزاری رویترز گفته بود که «اگر آمریکا از برجام خارج شود، ما در اتحادی نه چندان مطلوب در کنار روسیه و چین می‌مانیم. اما مسئله برنامه موشک‌های بالستیک ایران و نقش منطقه‌ای آن موضوعی مجزاست که باید با آن برخورد شود.»

رجزخوانی‌های نظامی

توسعه برنامه‌های موشکی در اولویت برنامه‌های سپاه پاسداران است که اکنون در سیبل فشارهای ایالات متحده هم قرار گرفته است.

استراتژی آمریکا در قبال جمهوری اسلامی که هفته پیش در موضع‌گیری دونالد ترامپ بازتاب یافت بر محدودسازی و تحریم‌ همه جانبه سپاه بنا شده است و وزارت خزانه‌داری ایالات متحده در تحریم‌های خود بر شدت عمل علیه نهادها و صنایع وابسته به سپاه متمرکز است.

نگرانی از برنامه موشکی ایران بخشی از نگرانی بزرگ‌تر اروپایی‌ها و آمریکایی درباره حوزه نفود منطقه‌ای جمهوری اسلامی است

محمدعلی جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران روز شانزده مهر ماه گفته بود که اگر تحریم‌های آمریکا علیه سپاه اجرایی شود این کشور «باید پایگاه‌های منطقه‌ای خود تا شعاع ۲ هزار کیلومتری برد موشک‌های ایران را منتقل کند».

اظهارات جعفری نشانه‌ای از تلاش سپاه برای نشان دادن توان موشکی و ناکارآمدی آمریکایی‌ها در قبال آن بود. بعضی از رسانه‌ها سخن فرمانده سپاه را نشانه‌ای از هشدار درباره جنگی قریب الوقوع دانستند اما به نظر می‌رسد که این اظهارات بیشتر در سطح رجزخوانی‌های نظامی باشد و بعید است که سپاه بخواهد در حمله به نیروهای آمریکایی در منطقه پس از اعمال تحریم‌های تازه پیشقدم شود.

موضع مشترک

مقام‌های جمهوری اسلامی درباره غیرقابل مذاکره بودن برنامه‌های موشکی متفق‌القول به نظر می‌رسند. حتی چهره‌هایی که حوزه فعالیت‌شان ارتباطی به سیاست خارجی ندارد هم موضع رسمی تهران را بازتاب داده‌اند.

در همین ارتباط صادق لاریجانی رییس قوه‌قضاییه روز دوشنبه( یکم آبان‌) گفت که «توان موشکی جمهوری اسلامی ایران برای دفاع است و قطعاً در مورد آن برجام ۲ و۳ و هیچ گونه مذاکره ای نخواهیم داشت.»

او همچنین گره زدن برجام با امور دفاعی را کاری غلط دانست و گفت که قطعا «ایران زیربار آن نخواهد رفت.» ‌ایت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی هم روز چهارشنبه ۲۶ مهر گفته بود این که دولت‌های اروپایی بر برجام تأکید دارند کافی نیست و آنها باید از ورود به مسائل دفاعی ایران باید پرهیز کند.»

تصویر بزرگ‌تر از زمین بازی

نگرانی از برنامه موشکی ایران بخشی از نگرانی بزرگ‌تر اروپایی‌ها و آمریکایی درباره حوزه نفود منطقه‌ای جمهوری اسلامی است. برخی از  کشورهای عرب در همسایگی‌ ایران هم در این نگرانی‌ها سهیم هستند.

بیشترین نگرانی را اما اسراییل دارد که رهبران آن مدام درباره دخالت‌های جمهوری اسلامی در امور داخلی سایر کشورهای منطقه هشدار می‌دهند. با این وجود ایران به اتکای دوستان منطقه‌ای‌اش بر حضور نظامی خود استمرار بخشیده و حتی توانسته که این حضور را مستحکم‌تر کند.

در آخرین تحول دولت عراق در مقابل خواست ایالات متحده برای بیرون کردن نیروهای نظامی ایران واکنش منفی نشان داده است. رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا، روز یکشنبه پس از نشست کمیته هماهنگی میان ریاض و بغداد ، خواستار خروج «شبه‌نظامیان شیعه ایرانی و مورد حمایت تهران» به کشورهای خود شده بود.

حمایت عراق از حضور نظامی ایران در آن کشور پس از آن اتفاق می‌افتد که سپاه قدس در عملیات تصرف شهر کرکوک از پیشمرگه‌های کرد نقش عمده‌ای ایفا کرد و حالا بغداد خود را بیش از گذشته وامدار حمایت تهران می‌داند.

در سوریه هم قدرت‌ یافتن تدریجی ارتش بشار اسد و آزادسازی رقه از نیروهای داعش به سپاه قدس بال و پر بیشتری داده است و بنابراین نگرانی‌ها از افزایش نفوذ منطقه‌ای تهران هم بیشتر شده است.