قهر هم‌زمان حامیان و منتقدان دولت

زیتون ـ مهسا محمدی: وزیر تازه از راه رسیده وزارت فرهنگ و ارشاد وقتی برای بازدید از نمایشگاه مطبوعات پا به مصلی تهران گذاشت٬ نه از موضعی بالا، بلکه محتاطانه و کج‌دار و مریز به دفاع از دستاوردهای دولت اعتدال در حوزه رسانه و مطبوعات پرداخت.
سید عباس صالحی، مطبوعات را «رکن سوم امنیت ملی» خواند و تاکید کرد جامعه‌ای که «خبرهای دقیقش » را از «بیرون از مرزهای کشورش» دریافت می‌کند و برای «دقت و صحت خبر» نتواند به رسانه خود تکیه کند «ناامن» است و اینجا است که بنیه ملی رسانه باید به طور جدی مورد «تقویت و حمایت» قرار بگیرد.
گام‎هایی که «در خور اصحاب رسانه» نیست

به نظر عباس صالحی گام‌های دولت یازدهم «در خور اصحاب رسانه» نیست بلکه در «حد توان» دولت است.
اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس جمهوری هم در زمان حضورش در جمع اصحاب رسانه گفته بود همه وظیفه داریم که «حس همدلی و هم نظری» با رسانه‌ها ایجاد کنیم و گرچه گاهی اوقات ممکن است یک رسانه طوری رفتار کند که ما نپسندیم اما ما نباید از رسانه دوری کنیم و یا به «رسانه هراسی» روی آوریم.
جهانگیری در ادامه اما بلافاصله به طرح انتظارات دولت از مطبوعات پرداخت و گفت:« انتظار دولت از مطبوعات این است که دولت را در خلق فرصت‌ها و عبور از تنگناهای پیش رو یاری کنند چرا که دولت دستاوردهای بزرگی داشته است.»

چنانچه از شواهد برمی‌آید دولت حتی برای دفاع از مطبوعاتی که به تعبیر معاون اول رییس‌جمهور «انتظارات دولت» را برآورده می‌کنند هم «خواست» یا «توان» کافی ندارد.

عباس صالحی همچنین «گام‌های دولت اعتدال» برای تقویت رسانه را در قالب ارقام و اعداد ارائه کرد و گفت که از ۱۵ هزار مجوزی که صادر شده برای مطبوعات بعد از انقلاب ، ۵۶ درصد آن در همین دولت بوه است.
وی افزایش ۶ درصدی مدیران مسؤل زن در رسانه ها از ۷ درصد به ۱۳ درصد و افزایش تعداد سایت‌ها از ۲۰۰ به حدود ۲۸۰۰ عدد را از دستاوردهای دیگر این دولت دانست .
اما اهالی رسانه و منتقدان دولت به اندازه کابینه دولت اعتدال به عملکرد دولت در حوزه مطبوعات خوشبین نیستند و نقدها به این عملکرد٬ در استانه نمایشگاه کتاب بالا گرفت به طوری که حتی شامل پوستر نمایشگاه کتاب هم شد.

فریور خراباتی طنزنویس روزنامه آرمان پوستر نمایشگاه را به پوستری برای «سیزده به در» تشبیه کرد و منتقد دیگری در توئیتر آن را «خالی از هویت روزنامه نگاری بدون ایده گرافیکی و نمونه سرسری‌انگاری و بی توجهی به مطبوعات» ‌خواند. منتقدان زیادی هم به دلیل بازتولید کلیشه‌های رایج درباره زن خانه دار به دلیل مادر کتاب آشپزی به دست پوستر٬ آن را قابل نقد و نامناسب دانستند.

دولت اما در تلاش برای رونق بخشیدن به نمایشگاه مطبوعات از برخی وزیران خواسته که کنفرانس‌هایی خبری را در نمایشگاه مطبوعات برگزار کنند و به این ترتیب در خبرساز شدن این نمایشگاه موثر باشند. محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد تاکنون کنفرانس‌های خبری را در نمایشگاه برگزار کرده‌اند و انتظار می‌رود که در روزهای آینده برخی دیگر از وزیران هم اقدام مشابهی را در محل نمایشگاه ترتیب دهند.
غایبان ضیافت سالانه دولت
فارغ از ایرادات شکلی که به نمایشگاه وارد شد، می‌توان گفت این نمایشگاه به نوعی از فقر محتوا نیز رنج می‌برد و بزرگترین گردهمایی صنفی مطبوعات ایران غایبان بزرگی نیز دارد و جالب اینکه این غایبان از هر دو طیف سیاسی فعال در کشور هستند.
در این دوره از نمایشگاه ۶۰ روزنامه و موسسه مطبوعاتی حاضرند اما در میان غایبان٬ روزنامه‌های مهمی چون روزنامه‌های «دنیای اقتصاد»، «شرق»، «اعتماد»، «آرمان»، «آفتاب یزد» و «جهان صنعت» به چشم می‌خورند. خبرگزاری‌های «فارس» و «تسنیم» هم به روال سال گذشته خود در این نمایشگاه حاضر نشدند. مجلات «تجارت فردا»، «صدا»، و «مهر نامه» هم از مطرح‌ترین مجلات غایب هستند.
در این میان و در غیاب رسانه‌های مهم، حضور «اسنپ» که یک سرویس تاکسی اینترنتی است٬ در نمایشگاه مطبوعات دستاویز طنز کاربران توییتر قرار گرفت.

از سوی دیگر اهالی رسانه که از صبح روز شنبه(۶ آبان) با هشتگ‌های «مطبوعات» و «نمایشگاه» در حال توییت کردن درباره حال و هوای این نمایشگاه هستند، از غایب‌های دیگری نیز در نمایشگاه امسال نام می‌برند و «ساسان آقایی» و «یغما فخشامی»، دو روزنامه‌نگار زندانی را نیز از غایبان این رویداد فرهنگی بزرگ کشور می‌دانند.
اینکه منتقدان دولت در به تعبیر روزنامه ایران «ضیافت سالانه» دولت شرکت نکنند، چندان عجیب به نظر نمی‌رسد، اما عدم حضور طیف حامی دولت در این نمایشگاه شاید نشان‌دهنده آن باشد که آنچه که در «توان دولت» بود نتوانست حامیانش را راضی نگاه دارد و نشانه‌های این نارضایتی را در انتقادهای روزافزون حامیان روحانی به دلیل بی‌توجهی او به وعده‌‌های انتخاباتی داده شده در حوزه آزادی بیان و آزادی‌های اجتماعی می‌توان دید.

تغییراتی روی کاغذ

وزیر فرهنگ و ارشاد دولت اعتدال با ارائه آمار و ارقام از افزایش بیمه‌شدگان حوزه رسانه‌ها از ۵۰۰۰ و به ۱۶ هزار خبر می‌دهد و از این‌ که در این دوره هیچ هفته‌نامه و روزنامه دولتی مجوز نگرفته سخن می‌گوید.
هر چند با فرض درستی آمار ارائه شده نمی‌توان منکر مثبت بودن این اقدام‌ها شد اما به نظر می‌رسد ریشه این نارضایتی در عدم تناسب وعده‌ها با عملکرد دولت از یک سو و نوع نگاه دولت به مطبوعات از سوی دیگر باشد، که نمونه آن در اظهارات معاون اول قابل مشاهده است.
سازمان گزارشگران بدون مرز ۳۱ شهریور (۲۱ سپتامبر) سال جاری در بیانیه‌ای وضعیت آزادی بیان و بازداشت روزنامه‌نگاران در ایران را وخیم گزارش کرده و گفته بود روحانی به وعده انتخاباتی خود مبنی بر گشودن فضای اطلاع‌رسانی عمل نکرده است.
رای دهندگان ناراضی روحانی احتمالا از وی انتظار سماجتی را داشتند که مثلا بر سر فیلتر نشدن «تلگرام» به خرج داده بود. با این حال به نظر می‌رسد که رییس‌جمهوری ایران در چهارساله دوم ریاست جمهوری خود در حالی که برای نمایندگی خواست‌های «حداقلی» تحول‌خواهان برای خود رقیبی نمی‌بیند، دیگر انگیزه چندانی برای پیگیری این خواسته‌ها ندارد.

چنانچه از شواهد برمی‌آید دولت حتی برای دفاع از مطبوعاتی که به تعبیر معاون اول رییس‌جمهور «انتظارات دولت» را برآورده می‌کنند هم «خواست» یا «توان» کافی ندارد.