انتصاب یک «‌فدایی»

زیتون-‌مهدی تاجیک: تصمیم آیت‌الله خامنه‌ای به انتصاب یک چهره تندرو اصول‌گرا برای ریاست دفتر بازرسی بیت رهبری نشان می‌دهد که وی در حال خالی کردن حلقه نزدیکان خود از آخرین چهره‌های میانه‌رو است.

انتصاب یک فدایی

رییس جدید دفتر بازرسی بیت رهبری در انتخابات اخیر ریاست جمهوری از متحدان ابراهیم رییسی بود و بسیاری از اصول‌گرایان نقش او را در اعمال فشار برای کناره‌گیری قالیباف و ماندن رییسی٬ پررنگ می‌دانند. حسین فدایی در انتخابات مجلس هفتم و هشتم که بسیاری از اصلاح‌طلبان در آن با تیغ رد صلاحیت از ورود به عرصه انتخابات بازمانده بودند موفق شد کرسی مجلس را به دست آورد و یکی از هماهنگ‌کننده‌های اصلی اصول‌گرایان در درون مجلس بود.

ناطق در پیامد انتخابات سال ۱۳۸۸ اگرچه در حلقه نزدیکان آیت‌الله خامنه‌ای باقی ماند اما قرابت و نزدیکی‌‌ فکری‌اش بیشتر با علی اکبر هاشمی رفسنجانی بود و در نقدهای اساسی به عملکرد احمدی‌نژاد با او سهیم بود

فدایی پس از انتخابات سال ۱۳۸۸ شمشیر را از رو برای معترضان و رهبران جنبش سبز کشید و حملات لفظی شدیدی را علیه آنها و همچنین علی اکبر هاشمی رفسنجانی انجام داد. او نقش محوری در تهیه گزارش کمیسیون اصل نود درباره آنچه که حکومت « فتنه ۸۸ » می‌خواند به عهده گرفت. گزارشی که در آن بر آشوب‌طلب بودن معترضان و فتنه‌گری رهبران جنبش سبز انگشت تاکید گذاشته شده بود.

مزد حمله به هاشمی
فدایی همسو با جریان غالب اصول‌گرایان از سال ۱۳۹۰ به تدریج از دولت احمدی‌نژاد گرفت و حلقه اطرافیان احمدی‌نژاد را «‌جریان انحرافی»‌خواند.

او حتی باور خود درباره وجود اجنه را نیز به اطرافیان احمدی‌نژاد پیوند زده و گفته بود:«اجنه در همه جا مثل مجلس و دولت هم حضور دارند و جریان انحرافی از افرادی که قدرت پیشگویی و پیش‌بینی دارند وبرای افراد مختلف قابل وصول و حصول است، استفاده می‌کند.» او در مصاحبه‌ای با خبرگزاری فارس از میرحسین موسوی به عنوان فتنه گر و مفسد فی‌ الارض و از مهدی کروبی به عنوان شیخ بی کفایت و مفسد فی الارض یاد کرده بود. او همچنین گفته بود که آیت‌الله خامنه‌ای٬ «جانشین امام زمان» است و «حیات ما مدیون او است.»

فدایی بر اساس همین رویکرد در اختلاف‌های میان هاشمی و خامنه‌ای جانب دومی را گرفت و دی ماه سال ۱۳۹۴ با نوشتن متنی به عنوان «‌رنج‌نامه» خطاب به هاشمی از او بابت عملکرد سیاسی‌اش به شدت انتقاد کرد. در آن متن آمده بود که «متاسفانه واقعیت امر این است که شما از جایگاه یک انسان زیرک و سیاسی که در مقابل دشمنان می‌ایستاد، تا جایگاه فردی که رهبری یک گروه سیاسی قدرت‌طلب را به‌دست گرفته، افول کرده‌اید.»

او حالا دو سال پس از این موضع‌گیری و یک سال پس از درگذشت هاشمی رفسنجانی مزد خود را از دست رهبر جمهوری اسلامی می‌گیرد و در حلقه نزدیک‌ترین‌ها به آیت‌الله خامنه‌ای می‌ایستد. حلقه‌ای که دیگر اکنون هیچ نیروی میانه‌رو و متوازن‌کننده‌ای در آن دیده نمی‌شود.
اختلاف‌هایی که مرهمی نداشت

علی اکبر ناطق نوری که ریاست پیشین دفتر بازرسی بیت را بر عهده داشت در آستانه انتخابات اخیر ریاست جمهوری تصمیم به استعفا گرفت و منابع نزدیک به او دلیل اصلی استعفا را حمایت ناطق از حسن روحانی ذکر کردند.

از زمان استعفا تاکنون هیچ مصاحبه یا اظهارنظری از ناطق نوری منتشر نشده است که وی درباره دلایل تصمیم خود توضیح دهد. تنها اظهار نظر موجود مربوط به یک منبع ناشناس است که خبرگزاری‌های‌ رسمی به نقل از او اعلام کردند تصمیم ناطق برای استعفا به حمایت‌اش از روحانی مربوط بوده است.

در این خبر آمده بود که «آقای ناطق نوری چندی پیش با توجه به احساس وظیفه‌ای که برای دفاع از جناب آقای روحانی و دولت تدبیر و امید می‌کردند، تصمیم گرفتند به نفع ایشان به سخنرانی و اظهارنظر بپردازند و با توجه به اینکه ایشان به جد معتقدند مجموعه نهاد رهبری که در نزد مردم جایگاه والایی دارد نباید ابزار دست هیچ یک از جریانات سیاسی شود و سوءاستفاده‌ سیاسی و جناحی از این نهاد و سایر نهادهای انقلابی نادرست است و انتصاب خود به دفتر مقام معظم رهبری را در تلاقی با این دیدگاه می دانست، استعفای خود را مدتی پیش به معظم له تقدیم کردند.»

انتشار خبر استعفای ناطق نوری با شایعاتی درباره عزل او توسط آیت‌ الله خامنه‌ای هم همراه بود و در برخی تحلیل‌ها این نکته برجسته می‌شد که اعلام استعفا برای پرهیز از علنی کردن اختلاف‌ها در حلقه اطرافیان رهبر جمهوری اسلامی بوده است.

ناطق نوری که زمانی از وزنه‌های اصلی جناح محافظه‌کار ایران به شمار می‌رفت بعد از روی کار امدن دولت احمدی‌نژاد به تدریج به حاشیه رفت و وزن سیاسی او در انتخابات سال ۱۳۸۸ به اندازه‌ای تقلیل یافت که محمود احمدی‌نژاد جرات کرد در مناظره تلویزیونی از فرزند وی به عنوان مفسد اقتصادی یاد کند.

ناطق در پیامد انتخابات سال ۱۳۸۸ اگرچه در حلقه نزدیکان آیت‌الله خامنه‌ای باقی ماند اما قرابت و نزدیکی‌‌ فکری‌اش بیشتر با علی اکبر هاشمی رفسنجانی بود و در نقدهای اساسی به عملکرد احمدی‌نژاد با او سهیم بود

هاشمی رفسنجانی در تشریح این نزدیکی فکری اذعان کرده بود که ایده نامزدی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری دوره یازدهم پیشنهاد مشترک او و ناطق نوری بوده است.

بنابراین عجیب نبود که پررنگ شدن اختلاف‌ها میان روحانی و خامنه‌ای باعث به حاشیه رانده شدن ناطق در سمت خود به عنوان رییس‌ دفتر بازرسی رهبری شود. گرچه چند و چون عملکرد او در این دفتر و حتی شرح وظایف آن به درستی مشخص نیست اما عزلت‌گزینی ناطق و رها کردن خود از بند دفتر بازرسی رهبری گواهی است بر اختلاف‌هایی که در سالها به مرور سر باز کردند و مرهمی بر آن یافت نشد.