زیتون-سینا پاکزاد؛ در آستانه روز دانشجو همه نشانه‌ها حاکی از این است که امسال هم فشارها و محدودیت‌های امنیتی باعث لغو سخنرانی اغلب چهره‌های منتقد حکومت شده است.
تریبون یک طرفه
گروه‌های وابسته به حکومت در دانشگاه‌ها و به طور ویژه بسیج دانشجویی به عنوان متولی اصلی برگزاری مراسم روز دانشجو فعالیت می‌کنند و سخنران‌هایی که آنها برای شرکت در برنامه‌های خود دعوت کرده‌اند اغلب از چهره‌های تندرو اصول‌گرا هستند.
برخی از فعالان دانشجویی اصلاح‌طلب از طریق صفحه‌های خود در شبکه‌های مجازی به انتشار اخبار محدودیت‌های مراسم روز دانشجو امسال پرداخته‌اند و لیست افرادی که با سخنرانی آنها مخالفت شده را علنی کرده‌اند.
بر اساس این گزارشها در دانشگاه امیرکبیر با برگزاری برنامه ای درباره دفتر تحکیم وحدت با سخنرانی ابراهیم اصغرزاده ، علی شکوری راد و علیرضا سیاسیراد مخالفت شده است.
در دانشگاه صنعتی خاتم الانبیا نیز سخنرانی رسول منتجب نیا و حضور حسین جنتی مورد مخالفت مسوولان دانشگاه قرار گرفته است. دانشگاه خلیج فارس هم سخنرانی عبدالله مومنی را تایید نکرده و در بیان دلیل مخالفات خود با حضور این فعال پیشین جنبش دانشجویی تنها به عبارت «صلاح نیست» بسنده کرده است.
سرخوردگی حامیان دولت
محدودیت‌ها برای برگزاری مراسم روز دانشجو در دانشگاه‌های دولتی ایران در شرایطی اعمال می‌شود که دانشگاه آزاد اسلامی یک گام فراتر برداشته و لیستی صد نفره از افراد مجاز برای حضور در مراسم ۱۶ آذر ارائه داده است.
بر اساس گزارشها٬ سازمان مرکزی دانشگاه آزاد در نامه‌ای به روسای واحدها و مراکز دانشگاهی توصیه کرده که مراسم ۱۶ آذر را با سخنرانی فرمانده سپاه یا بسیج، امام جمعه یا مدیرکل صدا و سیما، رئیس دانشگاه و… یا افرادی دیگر از این لیست ۱۰۰ نفره برگزار کنند.
در حال حاضر که روحانی دیگر نگران انتخابات نیست و رویه‌ای محافظه‌کارانه را هم پیش گرفته است احتمالا سخنرانی‌اش در روز ۱۶ آذر چیزی بیش از بیان کلیات درباره آزادی دانشگاه‌ها نخواهد بود
در لیست صدنفره از سخنران‌های پیشنهادی٬ نام هیچ فعال دانشجویی یا سیاستمدار اصلاح‌طلبی دیده نمی‌شود. محمدعلی کامفیروزی دانشجوی دکتری حقوق دانشگاه تهران که این لیست را در صفحه توییتر خود به اشتراک گذاشته است از اقدام دانشگاه آزاد با عنوان «تریبون فرمایشی» یاد کرده است.
کامفیروزی در مصاحبه‌ای به روزنامه «جامعه فردا» هم به پیامدهای وجود فضای سنگین امنیتی در دانشگاه‌ها پرداخته و آن را برای آینده جریان اصلاح‌طلبی خطرناک دانسته است.
او گفته که «بدنه دانشجویی که تا چند ماه پیش با شعارهای رییس جمهور در انتخابات، به آن سطح از انتظارات و امیدها رسیده بود، حالا که با این نحوه عملکرد دولت مواجه شده، کم کم ناامید و یا حتی دلخور می‌شود.»
به عقیده وی «شکاف بدنه دانشجویی از نهادهای دولتی و رسمی، بزرگ‌ترین تهدیدی است که در آینده گریبان همه اصلاح طلبان را خواهد گرفت.» از نگاه کامفیروزی این تصور که در فضای دو قطبی باز هم دانشجویان به داد اصلاح‌طلبان خواهند رسید یک تصور غلط است و از همین رو وی بر این نظر است « همه مایی که دغدغه اصلاح داریم باید از امروز نگران احتمال ایجاد این شکاف باشیم.»
انتظار یک سخنرانی تکراری
نگران بودن برای وضعیت دانشگاه‌ها به عنوان شاخص و نمایش‌گری از وضعیت آزادی بیان در جامعه را می‌توان در گزارشهای مربوط به ستاره‌دار شدن دانشجویان هم دید. دولت حسن روحانی گرچه وعده داده بود که دیگر هیچ دانشجویی به دلیل فعالیت‌های سیاسی‌اش محروم از تحصیل نخواهد شد اما محمود صادقی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلام به نقل از وزیر علوم اعلام کرده که امسال «بالای ۱۰۰ دانشجوی ستاره دار داریم!»
صادقی همچنین گفته «امسال بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ دانشجوی مقطع دکترا و کارشناسی ارشد ستاره دار شدند». انتشار این آمار برای آن دسته از دانشجویان که با امید به گشایش فضای دانشگاه‌ها پای صندوق‌های رای رفتند و به حسن روحانی رای دادند مایوس کننده است.
دانشجویان هوادار تغییر انتظار داشتند که روحانی با انتخاب یک وزیر علوم جسور و معتقد به اصلاحات در صدد گشایش فضاهای علمی و آکادمیک برآید اما انتخاب از سر مصلحت او در نهایت منصور غلامی بود که بسیاری از چهره‌ها و تشکل‌های دانشجویی با او به شدت مخالف بودند.
شاید با علم و آگاهی از این مخالفت‌هاست که روحانی امسال برای اولین بار در طی دوران ریاست‌جمهوری‌اش تصمیم گرفته به جای سخنرانی در تهران به سیستان و بلوچستان برود و در جمع دانشجویان این استان صحبت کند.
او سال گذشته گرچه سخنرانی خود را در تهران انجام داد اما عمده زمان خود را صرف پاسخگویی به منتقدان برجام کرد و دغدغه‌های دانشجویان برای بازگشایی فضای سیاسی و موضوع‌های نظیر رفع حصر از رهبران جنبش سبز در مرکز توجه او قرار نداشت.
در حال حاضر که روحانی دیگر نگران انتخابات نیست و رویه‌ای محافظه‌کارانه را هم پیش گرفته است احتمالا سخنرانی‌اش در روز ۱۶ آذر چیزی بیش از بیان کلیات درباره آزادی دانشگاه‌ها نخواهد بود و شاید مثل همیشه در پاسخ به شعارهای دانشجویان درباره موضوعی چون رفع حصر هم این عبارت کلیشه‌ای را تکرار کند که «وعده‌هایش را فراهم نکرده است.»
