زیتون-نازنین نامدار: به رغم آن که مقام‌های دولت از تلاش برای کنترل بازار ارز و حفظ ارزش پولی ملی سخن می‌گویند٬ شاخص‌های بازار نشانگر رشد سریع و بی توقف پول‌های خارجی در برابر ریال است. بر اساس گزارش‌ها قیمت دلار در روز یکشنبه به ۴ هزار و ۱۵۵ تومان رسید و یورو نیز عدد ۵ هزار و ۲۴ تومان را تجربه کرد. قیمت پوند انگلیس هم در همین روز ۵ هزار و ۶۸۵ تومان بوده است.
رشد قیمت‌ها در بازار تهران صرفا منحصر به مبادلات ارزی نبوده و قیمت سکه هم افزایشی محسوس را نشان می‌دهد. سکه تمام بهار آزادی با ۱۵ هزار تومان افزایش نسبت به روز گذشته یک‌میلیون و ۴۰۳هزار تومان معامله شد و هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم نیز با ۷ هزار تومان افزایش یک‌میلیون و ۳۴۸هزار تومان داد و ستد شد.
اثرات تراز منفی تجاری
افزایش قیمت ارزهای خارجی و طلا در بازار در شرایطی اتفاق می‌افتد که انتظار می‌رفت دولت بتواند نرخ دلار را در پایه ۴ هزار تومان ثابت نگه دارد و سیاست‌اش برای حراج سکه در هفته‌های اخیر هم باعث کاهش قیمت این کالا در بازار شود.
رشد بی‌توقف ارز و طلا حالا نشانگر شکست سیاست‌های دولت است و از دید برخی کارشناسان اقتصادی این روند صعودی در قیمت‌ها ادامه خواهد یافت.
تهدیدهای ایالات متحده و تصمیم احتمالی آن کشور برای تحریم‌های تازه علیه جمهوری اسلامی هم به طور خودکار زمینه بی‌ثباتی و رکود در بازار را فراهم کرده
درباره دلایل افزایش قیمت‌ها یک تصویر روشن و یکدست وجود ندارد اما به نظر می‌رسد که افزایش واردات در مقابل صادرات طی سال جاری باعث ایجاد تراز منفی تجاری و در نتیجه افزایش قیمت ارزهای خارجی شده است.
خبرگزاری تسنیم در همین ارتباط گزارش داده که واردات کشور در ۸ ماه ابتدایی سال بالای ۱۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته است، حال آنکه صادرات کشور در همین بازه حدود یک درصد افت کرده است.
تاکتیکی که دولت انکار می‌کند
عوامل دیگری هم علاوه بر افزایش واردات بر رشد سریع قیمت ارزهای خارجی تاثیر داشته‌اند. تحلیل‌گران عمدتا نزدیک به اصول‌گرایان می‌گویند که بالا نگه داشتن قیمت ارز از سیاست‌های دولت است و به عنوان تاکتیکی برای درآمدزایی و کسری بودجه به شمار می‌رود.
مقام‌های دولت البته سیاست مداخله در بازار به قصد بالا نگه داشتن قیمت ارزهای خارجی را رد کرده‌اند. محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت روز ۱۹ دی ماه گفته بود که «ما با کاهش ارزش ریال در برابر دلار به‌صورت غیر‌منطقی مخالفیم و سیاست دولت این است که نرخ ارز شناور کنترل شود و این را هم بدانیم که دولت از تضعیف پول ملی متضرر می‌شود و فکر نکنیم که دولت با تبدیل دلار به ریال از آنجا که ریال بیشتری به‌دست می‌آورد پس به‌دنبال این است که ارزش پول ملی را کاهش دهد.»
سوداگری در آذر
نقش معامله‌گران فنی بازار ارز را هم در رشد سریع قیمت‌ها نمی‌توان نادیده گرفت و دلالانی که به طور حرفه‌ای در این بازار حضور دارند از نوسان‌های سریع قیمت برای به حداکثر رساندن سود خود استفاده می‌کنند.
وبسایت خبری اقتصاد آنلاین در گزارشی با تاکید بر نقش معامله‌گران حرفه‌ای نوشته که عده‌ای از معامله‌گران فنی بازار، با توجه به روند قیمت در آذر ۲ سال اخیر خریدهای خود را در روزهای اخیر بالا برده‌اند و امیدوارند قیمت در روزهای آتی رشد بیشتری را تجربه کند.
تنش‌های بین‌المللی روی تابلوی صرافی‌ها
تاثیر شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی بر رشد ارزهای خارجی هم مشهود است و اثر وضعی تنش‌ها در بازار را به خوبی می‌توان دید. مقام‌های دولت در ایران انتظار داشتند که با تشویق سرمایه‌گذاران خارجی برای حضور در بازار ایران و پایین آوردن ریسک سرمایه گذاری به طور تدریجی زمینه تقویت پول ملی را فراهم آورند.
روند تحولات در دو سالی که از اجرای توافق اتمی گذشته است اما چندان به سود ایران نبوده و تنش‌ها در سطح منطقه‌ای و جهانی به اندازه‌ای بالا رفته که سرمایه‌گذاران خارجی همچنان برای حضور در بازار ایران مردد هستند.
تهدیدهای ایالات متحده و تصمیم احتمالی آن کشور برای تحریم‌های تازه علیه جمهوری اسلامی هم به طور خودکار زمینه بی‌ثباتی و رکود در بازار را فراهم کرده و در این وضعیت کاملا قابل پیش‌بینی است که قیمت ارزهای خارجی مانند دلار و یورو در مقابل ریال باز هم بالاتر برود.
دونالد ترامپ رییس‌جمهوری آمریکا روز ۱۵ اکتبر ماه بود که استراتژی تهاجمی خود در مقابل جمهوری اسلامی را مطرح کرد و کنگره آن کشور فرصتی ۶۰ روزه یافت تا تحریم‌های تازه‌ای علیه تهران پیشنهاد دهد. فرصتی که تا کمتر از ۲ هفته آینده به پایان می‌رسد و در صورتی که این تحریم‌ها به مرحله عملیاتی برسد باید انتظار بی‌ثباتی اقتصادی بیشتر و کاهش ارزش پولی ملی ایران را داشت.
