بیانیه انحلال و پایان کار شورای احیای انجمن‌های اسلامی دانشجویان

زیتون– شورای احیای انجمن‌های اسلامی دانشجویان دانشگاه‌های سراسر کشور با صدور بیانیه‌ای، از پایان کار و  انحلال رسمی  این شورا خبر داد.

در بخش از این بیانیه با اشاره به معذورات انتخاب و فقدان امکانات و توانایی لازم برای اجرای تمامی برنامه های این شورا آمده است « ما بر آن بودیم تا بسترها و مقدمات لازم برای شکوفایی دوباره جنبش دانشجویی را مهیا سازیم تا نسل‌های بعد فعالان دانشجویی بتوانند در شرایطی مناسب اجزای گفتمانی و هویتی جامعه دانشجویی اعم از “استقلال”، “آزادی”، “تحول خواهی”، “نواندیشی دینی”، “پایبندی به مشی اصلاح‌طلبانه”، “دفاع از آزادی‌های آکادمیک”، “حمایت از توسعه‌ی همه‌جانبه” و “تلاش برای اجرا و حاکمیت کامل قانون اساسی” را شناسایی، باز تعریف و تقویت نمایند و بهتر از گذشته در کنار سایر نهادهای مدنی و جریانات اجتماعی در مسیر اعتلای کشور عزیزمان قدم بردارند.»

متن کامل این بیانیه که نسخه‌ای از آن در اختیار «زیتون» قرار گرفته به این شرح است:

جنبش دانشجویی ایران در بیش از ۸۰ سال حضور خود در جامعه نقشی ماندگار و یگانه از آرمان خواهی و آزادگی و شرافت در سطر سطر تاریخ معاصر این مرز و بوم به یادگار گذاشته است. جنبشی که متکی بر عقلانیت و احساساتی است که توامان در دانشجو متبلور می‌شود و این تلاقی شور و شعور همان نقطه‌ی تمایز این جریان بوده و هست.

کنش‌هایی که در تغییرات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جامعه تأثیر گذاشت، بر کژی‌ها و کاستی‌ها تاخت و منادی آزادی خواهی و عدالت طلبی گشت. جریانی که در مسیر خود از روزگار پر تلاطم همراه با تند شیب‌ها و فروریزش ها گرفته تا چند شاخه شدن و راکد و بدبو شدن جریانات انحرافی را تجربه نموده است. گه گاه پر قدرت و پیشرو بر بستر اجتماعی خود تأثیر گذار بوده و نقاط عطفی در تاریخ سرزمینمان خلق نموده و گه گاه بازیگر نقش‌های تعریف شده دیگران گردید. دیر زمان نبود که عده‌ای به امید خشکاندن چشمه‌های جوشان جنبش دانشجویی سنگین‌ترین هجمه‌ها را متوجه دانشگاه و دانشگاهیان نمودند ولی زهی خیال باطل که سکوت ناشی از خفقان دیری نپایید و فعالین دانشجویی این سرزمین بار دیگر قطره قطره گرد هم آمدند تا این بار با کلید واژه «احیا» سرچشمه‌ای نو و تازه برای جریان اصیل جنبش دانشجویی کشورمان باشند.

جنبش دانشجویی ایران هم به مانند تمام جنبش‌های جدید، فراز و نشیب‌هایی داشته است. گاهی از آن به جز یک نام و نماد چیزی باقی نمانده و گاهی پیشتاز در فعالیت‌های مدنی کشور بوده است. این پویش‌ها به دلیل سیالیت فضای دانشجویی، هر گاه معناهای جدید را بازتولید کرده است اما جوهر اصلی آن همواره نقادی و تلاش برای اصلاح جامعه بوده آن چنان که همواره خار چشم بدخواهان قرار گرفته است. فشارها و هزینه‌های تحمیلی وصف ناپذیری در چند سال گذشته پایان تلخی را برای دوره‌ای از ادوار جنبش دانشجویی ایران رقم زد. اما آن پایان همراه بود با سرآغازی که ندای احیای اصالت جنبش دانشجویی ایران را اینبار با عقلانیتی دیگر سر داد. مجموعه شورای احیای انجمن‌های اسلامی با هدف بازگرداندن شور اندیشه ورزی و پویایی فضای دانشگاه‌ها از طریق تأسیس و بازگشایی دفاتر انجمن‌های اسلامی بر پایه نقد و بررسی تجربه انباشته تاریخ این جنبش و شناخت صحیح از مقتضیات روز جامعه در تابستان ۱۳۹۲ با گردهم آمدن جمعی از فعالین دانشجویی دانشگاه‌های مختلف، آغاز به کار کرد.

ما در کنار یکدیگر قرار گرفتیم تا با احیای ساختارهای قانونی فعالیت در دانشگاه‌ها و با تمرکز ویژه بر مسائل آموزشی در زمینه امور تشکیلاتی و حقوقی، مطالعه تاریخ جنبش دانشجویی، تحلیل فضای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور بتوانیم تشکل‌های دانشجویی تحول خواه، آگاه و دلسوز را در دانشگاه‌ها احیا نماییم.

ما بر آن بودیم تا با شناخت و تبیین اصل مهم استقلال فعالیت‌های دانشجویی آغازگر و ادامه دهنده‌ی گفتمانی باشیم که اعتلای جنبش دانشجویی ایران را در پی داشته باشد. هرچند که پافشاری و ایستادگیمان بر این اصالت‌ها، ناملایمات، کج اندیشی ها و تنگ نظری‌هایی را در پی داشت اما ایمان و اعتقاد به درستی آرمان‌هایی مانند استقلال دانشگاه، با وجود تمام سختی‌ها، نشان داد که می‌شود در عین نگاه به واقعیت و عملگرایی ای، اصول خود را زیر پا نگذاشت. مفهوم استقلال دانشگاه در تاریخ این چند دهه، از زمانی که رئیس دانشگاه تهران در سال ۱۳۳۲ به خاطر احترام به ساحت دانشگاه ورود نظامیان را به این نهاد نقد کرد و سیاسی بودن افرادی مانندی بازرگان و سحابی‌ها را مانعی برای حضورشان در کسوت استادی نمی‌دید تا به امروز مورد مناقشه بوده است. بسیاری از گروه‌ها تلاش داشته و دارند تا هر چه بیشتر دانشگاه نتواند برای خود تصمیم گیری و تصمیم سازی کند و همین رویه‌هاست که منجر به ظهور و بروز دانشگاهیان دست نشانده می‌شود و ماهیت این نهاد را خدشه دار می‌کند. از طرفی قدرت‌ها و احزاب سیاسی در برهه‌هایی سعی داشته‌اند که دانشجویان را به ابزاری برای رسیدن به اهداف خود تبدیل کنند که عموماً با مقاومت این قشر مواجه شده که می‌خواستند تا هر چه بیشتر دانشگاه را از تند بادهای سیاسی محفوظ بدارند. اما در این بین چه بسا که در بزنگاه‌هایی این استقلال کاملاً از بین رفت و صدمات جبران ناپذیری را به آن وارد کرد به همین خاطر است که مفهوم استقلال تبدیل به دغدغه اصلی امروزه‌ی دانشجویان شده است و مجموعه‌ی شورای احیا در راستای تعیین و تثبیت این مهم در “راهبری و اداره‌ی دانشگاه‌ها و روابط دانشگاهیان” و” همه‌ی امور و ارکان تشکل‌های دانشجویی ” تلاش کرد تا پایبندی به حفظ استقلال تشکیلاتی از احزاب، نهادهای منتسب به حاکمیت و سازمان‌های مردم نهاد، تضمین شود.

ما بر آن بودیم که سازنده‌ی گفتمانی باشیم که نه مقلد گذشتگان خود باشد و نه نافی تمام تاریخی که پشت سر داشتیم. ما جریانات گذشتگان را نقد کردیم و کوشیدیم از مجرای این نقد منصقانه، نقطه به نقطه آینده را باز آفرینی کنیم. چرا که اگر در فعالیتی نقادی وجود نداشته باشد، هیچ بذری از درون آن متولد نمی‌شود. شورای احیای انجمن‌های اسلامی، در این راه تلاش کرد تا در نظریات روشنفکران و صاحب نظرانی تأمل کند که گفتمانشان نه معطوف به قدرت، بلکه به سمت جامعه بوده و در راه آگاهی بخشی قدم بر داشته‌اند.

ما بر آن بودیم ضمن توجه بیش از پیش به مسایل دانشگاه و اهتمام به پیگیری و طرح مشکلات و دغدغه‌های جامعه دانشگاهی نسبت به مسایل کلان ملی و انسانی بی تفاوت نبوده و طی موضع گیری‌ها و دیدارهای جمعی و ملاقات‌ها، مردم، کنشگران جامعه‌ی مدنی و مسئولان مملکتی را از دیدگاه‌های دانشگاهیان مطلع کنیم و سعی نماییم نقشی را به عنوان واسطه ایفا کنیم که سال‌ها رنگ باخته بود. آن هم پرسشگری و کنش ورزی درباره‌ی مسائلی است که سال‌ها به ناچار، دانشجویان درباره‌ی آن سکوت کرده بودند و راه ارتباطی آنها با مردم بسته شده بود.

ما بر آن بودیم تا بسترها و مقدمات لازم برای شکوفایی دوباره جنبش دانشجویی را مهیا سازیم تا نسل‌های بعد فعالان دانشجویی بتوانند در شرایطی مناسب اجزای گفتمانی و هویتی جامعه دانشجویی اعم از “استقلال”، “آزادی”، “تحول خواهی”، “نواندیشی دینی”، “پایبندی به مشی اصلاح‌طلبانه”، “دفاع از آزادی‌های آکادمیک”، “حمایت از توسعه‌ی همه‌جانبه” و “تلاش برای اجرا و حاکمیت کامل قانون اساسی” را شناسایی، باز تعریف و تقویت نمایند و بهتر از گذشته در کنار سایر نهادهای مدنی و جریانات اجتماعی در مسیر اعتلای کشور عزیزمان قدم بردارند. این امر بدیهی است که در این مسیر، امکانات و توانایی لازم برای تمامی برنامه‌های خود را نداشته‌ایم و گاهی مجبور به انتخاب، در بین اولویت‌های موجود می‌شدیم که امری گریز ناپذیر است.

ما بر آن بودیم تا گسستی که فعالین دانشجویی فعلی با آن مواجه شده بودند را از بین ببریم و در این راه از بسیاری اندیمشندان و سیاستمداران و همچنین مسئولان مشورت گرفتیم. در این فرآیند وزرات علوم، تحقیقات و فناوری دولت یازدهم علی رغم فشارهایی که متحمل می‌شد، کوشش‌هایی برای کمک به زنده شدن دوباره‌ی دانشگاه‌ها کرد. هر چند انتظار می‌رفت که در این راه، فعالین دانشجویی کشور، حامیان و پشتیبانان بیشتری در بین مسئولان فعلی وزارت علوم داشته باشند و ما امیدواریم که در آینده این امکان بیشتر محقق شود.

ما بر آن بودیم تا همگرایی در جنبش دانشجویی را در طول دوران فعالیت شورای احیا سرلوحه کار خود قرار دهیم. بازخوانی تجربه گذشته به ما آموخت که انشقاق و چند دستگی نه تنها موجب ضعف و کاهش کارآمدی جریان دانشجویی می‌شود بلکه شکاف بین مجموعه‌های دانشجویی تحول خواه راه دست اندازی و دخالت نهادهای بیرون از دانشگاه را هموارتر می‌نماید. در همین راستا کلیه فعالیت‌های مجموعه احیا معطوف به همگرایی جنبش دانشجویی در اهداف مشترک، با حفظ احترام به کثرت اندیشه‌ها و اهتمام به ساز و کارهای دموکراتیک مناسب فضای فعالیت‌های دانشجویی، گشت.

در یک سال و نیم اخیر شورای احیای انجمن‌های اسلامی آغازگر و حاضر در گفتگوها، رایزنی‌ها و مذاکرات پرشمار و متنوعی در جمع‌های دانشجویی شد. همچنین این مجموعه تلاش کرد با برگزاری نشست‌هایی با حضور نمایندگان فعالان و تشکل‌های دانشجویی امکان گفتگوی رو در رو و تصمیم گیری‌های جمعی در خصوص آینده فعالیت‌های دانشجویی را فراهم آورد هر چند که سنگ اندازی های بسیاری که در این مسیر اتفاق افتاد مانع از تحقق ایده آل‌ها و پشت سر گذاشتن بخشی از مشکلات جنبش دانشجویی از گذشته تا به حال گشت… شورای احیای انجمن‌های اسلامی امیدوار است بدنه‌ی نحیف جنبش دانشجویی که بار دیگر جان گرفته است، بتواند که با انسجام و همدلی و ائتلافی گسترده به کار خود ادامه دهد، چرا که هر گونه کوبیدن بر طبل اختلافات، موجب شادی افرادی را فراهم می‌کند که خواهان بازگشت دانشگاه به روزهای تیرگی و سکون هستند و برای آن تلاش می‌کنند.

شوراهای احیای انجمن‌های اسلامی از ابتدا، خود را مجموعه‌ای برای دوران گذار و جریانی واسط تعریف کرد. گام‌های نخست این فعالیت در نبود و ضعف نهادهای حقوقی جز با همفکری و همکاری فعالان دانشجویی سراسر کشور امکانپذیر نبود.

امروز پس از گذشت قریب به دو سال و نیم از آغاز به کار این مجموعه، بخش کثیری از انجمن‌های اسلامی احیا شده‌اند و فضای پرشور فعلی جریان دانشجویی که ماحصل تلاش این تشکل‌های حقوقی است نشان از به پایان رسیدن کار ویژه مجموعه‌ی شورای احیا دارد. اینک زمان آن رسیده است که انجمن‌های اسلامی با توجه به نیازها، حقوق و وظایف اجتماعی خود، برای کنش‌های بین دانشگاهی و فرادانشگاهی اقدام به احیای نهادی قانونی ذیل آیین نامه تشکل‌های دانشجویی اسلامی، نمایند و فصلی دیگر از تاریخ جنبش دانشجویی را رقم بزنند.

هر چند با تمامی تلاش‌های صورت پذیرفته تا کنون احیای انجمن‌های اسلامی در تعدادی از دانشگاه‌ها با مشکل مواجه شده اما فضای ارتباطی مناسب شکل گرفته در دو سال اخیر مابین اعضای نمایندگان تشکل‌ها، زمینه مساعدی برای بهره گیری از تجربیات و حل مشکلات پیش رو فراهم آورده است.

پروردگار بزرگ را سپاس‌گزاریم که ما را یاری کرد در مسیر آغاز دوره‌ای جدید از جنبش دانشجویی بتوانیم وظایف خود را انجام رسانده و امید داریم آغازگر راهی بوده باشیم که به آینده درخشان فضای دانشجویی ختم شود. هرچند این بیانیه، پایانی است بر فعالیت‌های مجموعه شورای احیای انجمن‌های اسلامی لیکن مسیر احیای تشکل‌های دانشجویی تا بازگشایی دفاتر انجمن‌های اسلامی در تمامی دانشگاه‌های کشور و پویایی و اعتلای آنها ادامه خواهد داشت.

در پایان بر خود لازم می‌دانیم از همدلی فعالین دانشجویی نسل‌های متمادی دفتر تحکیم وحدت، دانشگاهیان و سایر فعالین، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و اندیشمندان که با نقطه نظرات خود در این مدت ما را یاری کردند تشکر و قدردانی داشته باشیم.