زیتون-نازنین نامدار: خدمات دولتی گران و گستره مشمولان یارانه نقدی کاهش خواهد یافت. این سریع‌ترین برداشتی است که می‌توان از بودجه ۹۷ داشت اما تفسیر رئیس‌جمهور از این لایحه «اشتغال فراگیر، رفع فقر و ایجاد عدالت» است.
نخستین بودجه‌ای که دولت دوازدهم به مجلس برده٬ ویژگی‌هایی دارد که می‌تواند حساسیت اقشار مختلف اجتماعی را برانگیزد. در این بودجه تنها قرار نیست هزینه آب، برق، گاز، گازوئیل و… گران شود بلکه عوارض خروج از کشور نیز با رشد سه برابری مواجه شده، چنانکه خبرگزاری تسنیم و سایت انتخاب از دو جریان رسانه‌ای منتقد و حامی دولت برایش عنوان «افزایش خیره‌کننده» را برگزیدند،
وام ازدواج با وجود افزایشِ سیر تورم در سال آینده نیز به میزان ۱۰ میلیون تومان ثابت مانده و نرخ دلار که مورد توجه بسیاری از مردم عادی و فعالان اقتصادی است با افزایش دویست تومانی نسبت به بودجه امسال به ۳۵۰۰ تومان رسید.
مجموع بودجه عمومی دولت حدود ۴۲۹ هزار میلیارد تومان است که در مقایسه با رقم ۳۷۱ هزار میلیاردی لایحه امسال حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان افزایش دارد.
در بودجه به وزارتخانه‌های نفت و نیرو از طریق شرکت‌های تابعه‌شان اجازه داده شده ماهانه از هر واحد مسکونی مشترکین گاز ۲ هزار ریال و از هر واحد مسکونی مشترکین برق هزار ریال اخذ کنند. همچنین از طریق شرکت‌های آبفای شهری سراسر کشور مکلف است علاوه بر دریافت نرخ آب‌بهای شهری به‌ازای هر مترمکعب آب شرب مبلغ ۲۰۰ ریال از مشترکان آب برا توسعه آب روستایی دریافت کند.
سال اصلاح مسیر یارانه‌ها
حسن روحانی که روز یکشنبه برای ارائه لایحه بودجه به مجلس رفته بود از نمایندگان خواست برای «اصلاحات یارانه» به کمک دولت بیایند.
او منظورش را این‌گونه توضیح داد که «یارانه باید به نیازمندان کمک کند. بر این اساس سازمان هدفمندی یارانه‌ها را تغییر و به صندوق رفاه اجتماعی امید تبدیل می‌کنیم و پس از آن شرایط جدیدی برای یارانه نقدی بوجود می‌آوریم.»
نظر دولت درباره شرایط جدید اعطای یارانه نقدی به‌گونه‌ای است که پیش‌بینی می‌شود بیش از ۲۰ میلیون نفر از دایره یارانه‌بگیران خارج شوند.
همچنین صندوق رفاه اجتماعی زیر نظر وزارت کار اداره خواهد شد. رییس‌جمهور در عوض از سه برابر شدن پرداختی‌های به شهروندان تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی سخن گفته است. روحانی در گفت‌وگوی تلویزیونی اخیرش نیز در این باره نوید ۵برابر شدن این پرداختی‌ها تا پایان دولت دوازدهم را داده بود.
معیشت مقدم بر سیاست
در این بین دیدگاه حسن روحانی به کارکرد لایحه‌ای که برای سال آینده تدوین شده نیز قابل تامل است. رییس‌جمهور معتقد است: «تمام وعده‌های اصلی دولت در انتخابات ۹۶ در این لایحه تبلور دارد و همه وعده‌های داده شده جزو چارچوب اصلی این بودجه قرار گرفته است.»
او ضمن اینکه به جامعه پیام می‌دهد تمامی «اولویت‌های اصلی» دولت‌اش در زمین اقتصاد تعریف می‌شوند، در پنجمین سال ریاست‌جمهوری خود به‌نوعی وعده داده که وعده‌هایش در انتخابات گذشته، در سال آینده و با اجرایی شدن این لایحه بودجه محقق خواهند شد. او می‌گوید مردم در انتخابات «مدام از ما اشتغال، رشد اقتصادی، رفع فقر، کاهش نابرابری و تحرک در طرح‌های اصلی را می‌خواستند.» وی در سخنانش برای نمایندگان عنوان داشته که از صندوق توسعه ملی و تسهیلات بانک‌‌ها برای اشتغال‌زایی در سال آینده استفاده خواهد کرد.
مسکن به ریل بازمی‌گردد
به‌نظر می‌رسد دولت برای سال آینده به رونق یافتن بخش مسکن که چند سالی است رکود و رشد منفی را تجربه می‌کند نیز چشم دوخته است. رییس‌جمهور گفته است «صنعت مسکن می‌تواند پیشتاز در اشتغال باشد، و صدها شغل در کنار خود داشته باشد.»
وی در عین حال با انتقاد از مسکن مهر گفت: «اگر برویم و در بیابانی بیرون از شهر زمین صافی پیدا کنیم و برجی را بالا ببریم. بدانیم این ابتدای مشکل است، جاده، آب، برق، گاز، مدرسه، کلانتری کجاست؟… یک خطای ما این بود که در دولتهای گذشته رفتند بیابانها را تبدیل به مسکن کنند در حالی که جای مسکن در شهرهاست و در وسط شهرها جا دارد… مشکل مسکن مهر این نیست که پایه‌اش سفت یا شل است مشکل این است که از چه پولی درست شد. این را جواب بدهید؛ استقراض از بانک مرکزی خطای بزرگی بود و مسکن مهر از جیب فقرا درست شد. چرا که پایه پولی آن بالا رفت و تورم ۴۵ درصدی ایجاد کرد.»
افزایش‌های برجسته لایحه
در لایحه بودجه سال ۹۷ آمده که درآمد حاصل از افزایش ۲۰ درصدی قیمت هر لیتر نفت گاز در سال ۹۷ به میزان ۱۳ هزار میلیارد ریال خواهد بود. همین‌طور دولت در لایحه بودجه ۹۷ عوارض خروج از کشور را با افزایش سه‌برابری مواجه کرد. اگر شهروندی برای مرتبه اول قصد سفر غیر زیارتی به خارج از ایران را داشته باشد به‌جای ۷۵هزار تومان سابق از وی ۲۲۰ هزار تومان اخذ خواهد شد. این رقم برای مرتبه دوم ۵۰ درصد و برای مرتبه سوم با صد در صد افزایش به ۴۴۰ هزار تومان می‌رسد.
دغدغه برخی خبرگزاری‌ها برای بودجه امنیتی
در این میان به مانند سال‌های گذشته نخستین خبرگزاری‌هایی که به بودجه نظامی کشور حساسیت نشان دادند فارس و تسنیم بود. تسنیم با انتشار گزارشی به کاهش چند طرح نظامی انتقاد وارد کرده و نوشته است: «دولت بودجه برخی طرح‌های کلیدی در ارتش را کاهش داده است.»
