زیتون-آرش بهمنی: دو روز پیش مخاطبان حسابهای کاربری برخی مدلهای ایرانی در اینستاگرام، با عکسی متفاوت مواجه شدند که خبر از «مسدود شدن» آن حساب کاربری با استناد به «پروژه عنکبوت ۲» میداد. پروژهای که یک روز بعد گرداب – وبسایت مرکز بررسی جرائم سازمانیافته سپاه پاسداران – آن را پروژه «نیروهای انتظامی و اطلاعاتی» و با «دستور مقام قضایی» معرفی کرد که پس از «اجرای کمفروغ و ناموفق فیلترینگ هوشمند اینستاگرام توسط وزارت ارتباطات» انجام شد.
براساس آنچه که در این عکسها ذکر شده، این حسابهای کاربری اینستاگرام با استناد به مواد ۶۳۹، ۷۴۲ و ۷۴۳ مسدود شدهاند و به نظر میرسد کنترل آنها در اختیار نیروهای امنیتی است.
بخش عمده صفحههای مسدود شده مربوط به مدلها و مراکز عکاسی است. صفحههایی که در حال حاضر از دسترس خارج شدهاند. از جمله میتوان به صفحههای ماندانا نیکبین (ماندانا نیک) و نیلوفر بهبودی اشاره کرد. این دو از جمله مدلهایی بودند که طی ماههای گذشته خبر بازداشت آنها منتشر شده بود.
براساس آنچه که یک منبع نزدیک به این افراد در تهران در اختیار «زیتون» قرار داد، الناز گلرخ، حمید فدایی، نیلوفر بهبودی، ندا کلاهی، ملیکا زمانی، شبنم مولوی و دنیا مقدم هشت نفری هستند که بازداشت شدند. به جز نیلوفر بهبودی و ملیکا زمانی (که گفته میشود قرار وثیقه سنگینی برای آزادی آنها مشخص شده)، بقیه افراد با سپردن قرار وثیقه، آزاد شدهاند. در این میان دو تن از آنها – الناز گلرخ و حمید فدایی – ایران را ترک کردند.
بازداشتشدگان به شکل عمده در زمینه مدلینگ در فضای مجازی فعالیت میکردند. برخی از آنها فعالیتهای دیگری – نظیر حضور در کلیپ برخی خوانندگان زیرزمینی – نیز انجام میدادند.
برخی وبسایتهای نزدیک به اصولگرایان، نظیر بولتننیوز، پیش از این نوشته بودند که «از دلایل دستگیری آنها عکسهای موجود در صفحات اینستاگرام آنها بوده است». این افراد اکنون فعالیت خود را در اینستاگرام نیز پایان داده یا کاهش دادهاند. پیش از این نیز برخی از آنها تعدادی از عکسهای خود را از حساب کاربری اینستاگرامشان پاک کردند.
الناز گلرخ پس از خروج از ایران با انتشار متنی در صفحه اینستاگرام خود، خبر بازداشتش را تکذیب کرد و نوشت که تنها برای ادامه فعالیت به خارج از ایران رفته. اما یک فرد نزدیک به گلرخ به «زیتون» گفت که مجبور به تکذیب خبر بازداشت خود شده و برخی مصالح را در نظر گرفته که چنین سخن گفته.
https://www.instagram.com/p/BBW2UriIQUb/
خبر بازداشت این افراد هیچگاه به شکل رسمی تایید نشد، اما حدود ده روز پیش غلامحسین محسنیاژهای، سخنگوی قوهقضاییه، در نشست خبری خود خبر از بازداشت هشت تن داده بود که «به عنوان مدل در شبکههای اجتماعی» فعالیت و برخی از آنها «جرمهای سنگینی مانند اشاعه فحشا و ترویج فساد» داشتند. او اضافه کرده بود که «تعدادی از آنها با قرار بازداشت آزاد و تعدادی نیز توجیه» شدند.
سال گذشته نیز سپاه پاسداران خبر از اجرای پروژه عنکبوت در فضای مجازی داده بود. پروژهای که بازداشتشدگان آن متهم به «توهین به مقدسات اسلام»، «انتشار آثار غیر اخلاقی مبتذل و مستهجن»، «تشویق افراد به ارتکاب جرائم منافی عفت» و «هتک حیثیت و توهین به اشخاص حقیقی و حقوقی» شده بودند. هدف از اجرای عنکبوت نیز «ناامنسازی شبکههای اجتماعی غربی برای تولیدکنندگان محتوای غیراخلاقی، مبتذل و مستهجن» اعلام شد.
در پروژه عنکبوت ۱ افرادی که در فضای فیسبوکی فعال بودند، بازداشت شدند. پروژهای که یک سال بعد به سمت مدلها و استودیوهای عکاسی رفته است. منبع نزدیک به این مدلها به زیتون گفت که این افراد در زمان بازداشت از امکان دسترسی به وکیل انتخابی محروم بودند. همچنین برخی از آنها تهدید شده بودند که با توجه به اتهامهایی که دارند، حکم اعدام دریافت خواهند کرد.
وبسایت گرداب در گزارش خود پیرامون عنکبوت ۲ نوشت که این افراد برای ترویج سبک زندگی کاملا غربی و متضاد با تمام هنجارهای دینی و اجتماعی ایرانیان» تلاش میکردند و برخی از آنها علاوه بر «اشاعه فحشا و ترویج فساد» متهم به «اقدامات مجرمانه دیگری» هم هستند که در صورت اثبات همه آنها «مجازات سنگینی» خواهد داشت.
سختگیری و برخورد با مدلها البته مختص به افرادی که در فضای مجازی فعال هستند، نبود. چند ماه پیش اعلام شد که مدلهای رسمی نیز نیاز دارند «کارت صلاحیت» دریافت کنند. کارتهایی که توسط کارگروه ساماندهی مد و لباس – وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی – و پس از ۶۵ ساعت آموزش، با سرفصلهایی نظیر «مباحث و آموزههای دینی مرتبط»، و امتحان، صادر خواهد شد.
همان زمان حمید قبادی، رئیس کارگروه ساماندهی مد و لباس، گفته بود که در این زمینه «برخوردهای سلبی و نظارتی» کافی نیست و باید با «جریانهای ضذ فرهنگ و بیفرهنگ» از سوی «نیروهای انتظامی و عوامل نظارتی» برخورد شود.