«درس جغرافی» در تجمع‌های ایران

 زیتون-احسان مهرابی:«درس جغرافی»عبارتی است که برخی از کاربران شبکه‌های مجازی درباره تجمع‌های اخیر به کار برده‌اند، چرا که برخی از شهروندان ایرانی نام برخی از شهرهایی که در تجمع‌های اخیر تعدادی از شهروندان کشته شده‌اند را تاکنون نشنیده بودند.

پناه فرهادبهمن، خبرنگار، در توئیتر خود نوشته که «اعتراض‌های سال ۸۸، درس تاریخ‌مان را تقویت کرد، اعتراض‌های این روزها جغرافی‌مان را، با نقاطی از نقشه ایران آشنا می‌شویم که از توجه‌مان دور بود».

دراین روزها نام دورود در استان لرستان، ایذه در استان خوزستان، تویسرکان در استان همدان و شاهین‌شهر، قهدریجان و کهریزسنگ در استان اصفهان به دلیل تعداد کشته‌های آن‌ها بیش‌تر شنیده شده است.

هر چند این شهرها شباهت‌هایی دارند اما یک ویژگی واحد ندارند. از یک طرف شهر قهدریجان پس از انقلاب ۵۷ همواره صحنه درگیری گروه‌های سیاسی در ایران بوده و ایذه به وضعیت بیکاری و درگیری‌های قومی مشهور بوده است.

از مهدی هاشمی قهدریجانی تا حمله به پاسگاه
نام قهدریجان این روزها به دلیل پخش مستند «قائم‌مقام» درباره عزل آیت‌الله منتظری مطرح شده است. آن‌جا که از مهدی هاشمی قهدریجانی  برادرداماد آیت‌الله منتظری نام برده می‌شود.

این شهر پس از انقلاب ۵۷ همواره صحنه درگیری‌های گروه‌های سیاسی داخل حکومت ایران بوده است. از جمله در سال‌های ابتدایی انقلاب در این شهر درگیری‌هایی بین کمیته‌های انقلاب و سپاه پاسداران رخ داد و در این درگیری‌ها امیر عباس بحرینیان، فرمانده منصوب محمدرضا مهدوی کنی برای کمیته انقلاب اصفهان به قتل رسید.

 

پس از عزل آیت‌الله منتظری نیز مقامات جمهوری اسلامی در هر اتفاقی در شهرهای قهدریجان، نجف‌آباد و شهرهای نزدیک را به گروهی فرضی به نام «باند مهدی هاشمی» نسبت می‌دادند.

شهر کهریزسنگ که مقامات دولتی می‌گویند یک پاسدار در آن کشته شده، شهری با حدود ۱۰ هزار نفر جمعیت در جاده اصلی نجف‌آباد و اصفهان واقع شده است. در کنار این شهر باغ‌های زیادی وجود دارد که متعلق به ساکنان خمینی‌شهر و نجف‌آباد است.

از «جنگ زدگی» تا تجمع
شاهین‌شهر در نزدیکی اصفهان اصلی‌ترین محل سکونت شهروندان آبادانی پس از جنگ شد که در آن روزها «جنگ‌زده» خوانده می‌شدند.

حضور شهروندان آبادانی وضعیت متفاوتی را به لحاظ فرهنگی در این شهر به وجود آورده بود و برخی از ساکنان قدیمی‌تر شهر که مذهبی‌تر بودند نمی‌توانستند نوع حجاب و دیگر تفاوت‌های فرهنگی آبادانی‌ها را تحمل کنند و کمیته‌های انقلاب نیز در این شهر سخت‌گیری می‌کردند.

 

پاساژهایی هم در این شهر ساخته می‌شد به نوعی شیک‌تر و متفاوت‌تر از دیگر شهرهای اصفهان بود. در سال‌های پس از جنگ اما شاهین‌شهر وضعیت متفاوتی یافت و تعدادی از ساکنان شهرهای فریدن در استان اصفهان به این شهر مهاجرت کردند و ترکیب جمعیتی شهر تغییر یافت.

عباس جعفری دولت‌آبادی دادستان تهران از جمله متولدان روستای دولت‌آباد از روستاهای اطراف شاهین‌شهر است. حسین‌علی حاجی‌دلیگانی، نماینده شاهین‌شهر، میمه و برخوار در مجلس نیز از چهره‌های نزدیک به جبهه پایداری در مجلس است.

از درگیری‌های قومی تا تجمع‌های اعتراضی

این روزها مقامات جمهوری اسلامی از کشف اسلحه در ایذه خبر می‌دهند تا آن را یک اتفاق خاص درباره درگیری‌های این شهر جلوه دهند. برای کسانی که موقعیت این شهر را می‌شناسند این سخنان بیشتر شبیه به شوخی است چرا که تیراندازی هوایی در عروسی و یا ختم در این مناطق یک امر رایج است و بسیاری از شهروندان اسلحه دارند.

شهر ایذه پیش از تجمع‌ها و درگیری‌ها در این شهر به تعداد کشته‌های زیاد در درگیری‌های قومی مشهور بود.

هدایت‌الله خادمی، نماینده ایذه در مجلس در خرداد ماه گفته بود که«در اثر درگیری‌های طایفه‌ای دو سال گذشته در رامهرمز و باغملک حدود ۲۰ نفر کشته شدند و تعداد بسیاری از مردم این منطقه نیز مجروح و زخمی شدند و همچنین تعداد زیادی از مردم این روستاها نیز آواره شده‌اند و حداقل یک روستا به طور کامل تخلیه شده و مردم آواره این روستا به روستاهای اطراف پناهنده شده‌اند».

ایذه که به عنوان شهری بختیاری‌نشین نام برده می شود، اشتراکاتی با دو شهر تویسرکان و دورود دارد که شهرهای لرنشین هستند.

به گفته وب‌سایت اسکان‌نیوز، نقطه اشتراک این شهرها «نرخ بالای بیکاری است». شهرستان ایذه در میزان خودکشی در استان خوزستان، «رتبه سوم در سراسر کشور را دارد». ساخت سدهایی در نزدیکی شهرستان ایذه هم گویا تاثیر چندانی بر اقتصاد ایذه نداشته و نتوانسته مشکل بیکاری این شهرستان را رفع کند.

قوه قضائیه ایران هم عملا این شهر را به عنوان «تبعیدگاه» به رسمیت می‌شناسد. سال ۸۸ قاضی پیرعباسی در حکم تعدادی از فعالان دانشجویی علاوه بر زندان تبعید به ایذه را نیز افزود. هم‌چنین متهم ردیف دوم پرونده قتل بنیتا دختر هشت ماه در تهران نیز علاوه بر زندان به تبعید به ایذه محکوم شد و پس از انتشار این حکم تعدادی از مردم این شهر در مقابل فرمانداری ایذه تجمع کردند.

بیکاری ۳۱ درصدی در شهر صنعتی

از دورود به عنوان «صنعتی‌ترین» شهر استان لرستان نام برده می‌شود اما پیش از این نمایندگان این شهرستان در مجلس از آمار بیکاری بالای ۳۰ درصد در این شهر خبر داده‌اند.

نمایندگان این شهرستان هم‌چنین گفته‌اند که شرکت‌های سیمان دورود، فولاد ازنا، صنایع دفاعی و نظامی دورود و ازنا همگی در سال‌های قبل از انقلاب ۵۷ در این شهرستان‌ها تاسیس شده‌اند.

شهر آرامگاه یهودیان

شهر لرنشین تویسرکان در استان همدان هم ویژگی‌های مشابهی با دو شهر ایذه و دورود داد و بر اساس گزارش‌ها نرخ اقدام به خودکشی در سال ۸۷ و ۸۸، ۱۳۱ نفر در صدهزار نفر بوده که رقم بالایی است. این شهر هم‌چنین به آرامگاه تعدادی از پیامبران قوم یهود مشهور است.