درِ بسته اوین به روی بهارستان‌نشینان

زیتون-احسان مهرابی: تلاش تعدادی از نمایندگان مجلس ایران برای بازدید از زندان‌ها هنوز به نتیجه نرسیده است. هر چند این درخواست‌ها بیشتر مربوط به بازدید از زندان اوین بوده است، در حالی‌که اکثر بازداشت‌شدگان تجمع‌های اخیر در دیگر استان‌های ایران زندانی هستند. هم‌چنین بیشترین کشته‌ها براساس آمار رسمی در استان‌های اصفهان، همدان، لرستان و خوزستان بوده است. با این حال نمایندگان این استان‌ها کمتر رغبتی برای بازدید از زندان‌ها و یا پیگیری وضعیت کشته‌شدگان نشان داده‌اند.

ناصر موسوی لارگانی نماینده قهدریجان، حسین‌علی حاجی دلیگانی نماینده شاهین شهر و محمد جواد ابطحی نماینده خمینی‌شهر در مجلس که ۱۳ نفر در آنها کشته شده‌اند، نزدیک به جبهه پایداری هستند و بعید است که تمایلی به پی‌گیری وضعیت بازداشت‌شدگان داشته باشند.

محمد مهدی مفتح، نماینده تویسرکان که از چهره‌های شاخص اقتصادی مجلس است، نیز هیچ‌گاه در موضوعات سیاسی ورود نمی‌کند. مجید کیان‌پور نماینده درود و ازنا و هدایت‌الله خادمی نیز وضعیت مشابهی دارند.

از سوی دیگر، نمایندگان شهرستان‌نا احساس می‌کنند که درگیری با نهادهای امنیتی برای آنان هزینه بیشتری نسبت به نمایندگان تهران و شهرهای بزرگ دارد. شاید به همین دلیل است که نمایندگان شهر تهران بیشتر پی‌گیر بازدید از زندان اوین هستند و درباره آمار بازداشت‌شدگان و اعتراض‌ها بیشتر سخن گفته‌اند.

اولین بازدید نمایندگان مجلس از بازداشت‌گاه‌ها اما در مجلس ششم رقم خورد و یک اتفاق جدید بود. علی‌اکبر موسوی خوئینی و دیگر نمایندگان مجلس ششم تعطیلی برخی از بازداشتگاه‌ها را از نتایج این بازدید اعلام می‌کنند

قوه قضائیه ایران در حالی هنوز به نمایندگان مجلس دهم مجوز بازدید از زندان اوین را نداده که به نمایندگان اصول‌گرای مجلس هشتم اجازه داد با زندانیان اعتراض‌ها به انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ دیدار کنند. هر چند قدرت‌الله علیخانی، نماینده اصلاح‌طلب آن مجلس که جزو هیاتی بود که قرار بود از زندان بازدید کنند، اعلام کرد که سعید مرتضوی دادستان تهران او را در نهایت سر دوانده و تنها نمایندگان اصول‌گرا موفق به ملاقات با زندانیان شده‌اند. او هم‌چنین گفت که«گویا آقای بروجردی(رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی» را محرم می‌دانند، اما ما را نه، زیرا ایشان را به ملاقات تاج‌زاده بردند اما من را راه ندادند».

تحلیل مقامات قوه قضائیه البته درست بود چرا که نمایندگان اصول‌گرایی که با زندانیان ملاقات کردند، بسیاری از بحث‌های مطرح شده را بیان نکردند و حتی در مواردی مطالبی به نقل از برخی از زندانیان بیان کردند که آن زندانیان پس از آزادی آن را تکذیب کردند.

از جمله موضوعاتی که این نمایندگان پنهان کردند، روایت‌های زندانیانی بود که از کهریزک به اوین منتقل شده بودند. حسین کروبی، فرزند مهدی کروبی، پس از انتشار نامه پدرش درباره تجاوز به برخی از زندانیان اعلام کرد که دو نفر اززندانیان منتقل شده به زندان اوین به نمایندگان گفته‌اند که به آن‌ها در کهریزک تجاوز شده است.

در روایت‌های نمایندگان بازدیدکننده اما گزارشی از این سخنان منتشر نشد تا این‌که کاظم جلالی پس از هشت سال در مصاحبه‌ای  گفت«در آن ملاقات اعضای کمیته، از جمله آقایان بروجردی، حیدرپور، سردار کرمی، نماینده کرمان و تجری در زندان اوین با این افراد ملاقات کردیم. وقتی از ماجراهایی که در زندان کهریزک بر آنها گذشته بود تعریف می‌کردند همه ما گریه می‌کردیم و آقای بروجردی هم بغض کرده و چون رئیس و اداره‌کننده جلسه بود خودش را کنترل می‌کرد و گریه نمی‌کرد».

 

او پس از سال‌ها هنوزهم جزئیات دقیق آن دیدار را بیان نکرده است. بعدها اما کمیته حقیقت‌یاب مجلس در گزارشی به شکنجه زندانیان در بازداشت‌گاه کهریزک اشاره کرد.

یکی از دیگر موضوعاتی که درباره آن بین روایته‌های نمایندگان اصول‌گرای مجلس هشتم و معترضان اختلاف وجود دارد، مربوط به گزارش‌ها درباره کشته‌شدگان اعتراض‌ها به انتخابات است. در حالی‌که اعضای کمیته پی‌گیری وضعیت آسیب‌دیدگان حوادث بعد از انتخابات اعلام کردند که نام و مشخصات کامل کشته‌شدگان این اعتراض‌ها را به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی اعلام کرده‌، علاءًالدین بروجردی اعلام کرد که مشخصات کامل  به آنان ارائه نشده‌است.

مصطفی تاج‌زاده نیز اعلام کرده که از ضرب و شتم خود به علاء‌الدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، گفته اما بروجردی در مصاحبه‌های خود تنها گفت که «تاج‌زاده معتقد بوده در انتخابات تقلب نشده است».

بازدید بعدی نمایندگان اصول‌گرا از زندان اوین سال ۹۱ و در مجلس نهم اتفاق افتاد. صفر نعیمی رز که به همراه محمدرضا محسنی ثانی و مهدی دواتگری، از زندان اوین و بند ۳۵۰ که مربوط به زندان سیاسی است بازدید کرده بود گفت که غذای زندان اوین از «غذایی که در زندان اوین می خوریم بهتر است» و «نام این زندان را به هتل اوین» باید تغییر دهند.

 

محسن میردامادی دبیرکل زندانی حزب مشارکت، در نامه‌ای سرگشاده در واکنش به این سخنان نوشت که «البته اگر زندان اوین برای ایشان این‌گونه جذابیت داشته مناسب است مدتی در این هتل زندگی کنند تا زوایای پنهان آن را بهتر بشناسند»، فائزه هاشمی رفسنجانی نیز سخنان این نماینده مجلس را «دروغ و توهم» خواند.

اولین بازدید از زندان 

اولین بازدید جدی از بازداشت‌گاه‌ها اما در مجلس ششم رقم خورد و یک اتفاق جدید بود. علی‌اکبر موسوی‌خوئینی و دیگر نمایندگان مجلس ششم اعلام می‌کنند که تعطیلی بازداشت‌گاه توحید وزارت اطلاعات و تبدیل آن به موزه، تعطیلی بازداشت‌گاه ۵۹ سپاه پاسداران در میدان عشرت‌آباد و انتقال متهمان این مرکز به زندان اوین، واگذاری زندان حشتمیه و جمشیدیه ارتش به سازمان زندان‌ها، تعطیلی بخش زنان بازداشت‌گاه نیروی انتظامی در عشرت‌آباد، تعطیلی و واگذاری بازداشتگاه اطلاعات نیروی انتظامی تهران در مجاورت زندان توحید به وزارت خارجه به عنوان کاربری اداری و آغاز واگذاری زندان قصر به شهرداری از جمله نتایج این بازدید بوده است.

اینک اما هنوز نمایندگان مجلس دهم موفق به بازدیداز زندان اوین نشده‌اند و شاید مقامات قوه قضائیه نگران روایت‌های آنان از وضعیت بازداشت شدگان هستند؛ به‌خصوص که وضعیت مرگ سینا قنبری در زندان هم‌چنان در هاله‌ای از ابهام است.