از قم تا گلستان هفتم

زیتون-سینا پاکزاد:حدود ۱۲ سال است که دراویش گنابادی تبدیل به «کیس امنیتی» و وارد اخبار سیاسی شده‌اند. پیش از آن بسیاری از مردم و حتی خبرنگاران کمتر درباره دراویش شنیده بودند و تصویری کلی از آنان در ذهن داشتند. از اولین ماه‌های دولت محمود احمدی‌نژاد اما تخریب حسینیه‌هایشان آغاز شد و باورمندان به این آئین بازداشت شدند.

سه‌شنبه ۲۵ بهمن ۸۴ دراویش گنابادی در قم متوجه شدند که حسینیه‌شان و دو خانه مجاور آن که به دو تن از دراویش و خویشاوندان متولی حسینیه تعلق داشته، به صورت شبانه به آتش کشیده و تخریب شده است.

یک روز قبل تعدادی از نیروهای لباس شخصی قصد داشتند این حسینیه را تعطیل کنند که بین آنان و نیروهای امنیتی حامی‌شان و دراویش درگیری رخ داد که۱۲۰۰ تن از دراویش گنابادی و ۲۰۰ نفر مجروح شدند.

نورعلی تابنده در حمایت از مهدی کروبی نوشت که «درویش در سیاست دخالت نمی کند»، اما «این‌بار به طور استثنا کسی نامزد است که فریادرس ما بود».

پس از آن تخریب حسینیه‌های دراویش گنابادی در دیگر شهرهای ایران ادامه یافت و هر از چندگاهی نیز خبرهایی درباره بازداشت دراویش منتشر می‌شد.

آیت‌الله حسین نوری همدانی از جمله مخالفان سر سخت دروایش در قم بود که ضمن انتقاد از رواج صوفی‌گری در کشور دراویش را از جمله دشمنان امام شیعه معرفی کرد و گفت «در روایات به نقل از ائمه آمده است که صوفی ها، دشمنان ما هستند».

برخی نیز یکی از مصداق‌های سخنان آیت‌الله خامنه ای،رهبر جمهوری اسلامی درباره مخالفت با «عرفان‌خای نوظهور» را به دراویش نسبت دادند.

 

در مقابل آیت‌الله منتظرى، مرجع تقلید شیعه، در بیانیه‌ای اعلام کرد که «تخریب منزل شخصی افراد و حسینیه و ضرب و شتم بندگان خدا به ویژه خواهران هیچ توجیه شرعی ندارد و باطل دانستن برخی افکار و نظریات آنان مجوز هتک و ضرب آنان و تخریب و تصرف غاصبانه در اموال آنان نمی‌باشد. اگر این کارها به دستور بالاترها انجام شده که وامصیبتا، و اگر خودسرانه انجام گرفته وا أسفا. سوء‌استفاده از قدرت و ابزار قدرت موجب سخط الهی می‎باشد».

از میان چهره‌های شاخص سیاسی تنها مهدی کروبی در دفاع از دراویش به مراجع تقلید، وزیر کشور و وزیر اطلاعات نامه نوشت.

پس از آن گروه اصلاح‌طلب مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم در بیانیه‌ای «حمله به مرکز جماعت نعمت‌اللهی گنابادی و ضرب و شتم و جرح آنان و آتش‌زدن و تخریب حسینیه و اماکن آنان» را «رفتاری خلاف موازین اخلاقی، شرعی و انسانی» خواند.

روی کارآمدن دولت حسن روحانی نیز تغییری در وضعیت برخورد با دراویش گنابادی ایجاد نکرد و قوه قضائیه و سپاه پاسداران مدیریت این برخوردها را برعهده گرفتند.

با وجود این اعتراض‌ها، دوم دی ماه ۸۵ محمود احمدی‌نژاد، مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی را برای مقابله با «بروز و ظهور افراد، تشکل‌ها و انجمن‌های انحرافی در پوشش مسائل عرفانی و معنوی» ابلاغ کرد.

در سال‌های ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد برخورد با دراویش ادامه کرد. در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۸۸ نورعلی تابنده برخلاف روال معمول از مهدی کروبی در انتخابات ریاست‌جمهوری حمایت کرد.

او نوشت که «درویش در سیاست دخالت نمی کند»، اما «اکنون و در این برهه شرایط استثنایی حاکم است… این‌بار به‌طور استثنا کسی نامزد است که فریاد‌رس ما بود».

پس از اعتراض‌ها به انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۸۸ نیز حمله به مراکز دراویش در شهرهای ایران ادامه داشت و تعدادی از آنان بازداشت شدند.

در آذرماه همان سال مردی مسلح با انگیزه‌های شخصی با حمله مسلحانه به خانقاه دراویش در خیابان وحدت اسلامی تهران بخشی از این حسینیه را تخریب کرد و منجر به مجروح شدن دو نفر شد.

روی کارآمدن دولت حسن روحانی نیز تغییری در وضعیت برخورد با دراویش گنابادی ایجاد نکرد و قوه قضائیه و سپاه پاسداران مدیریت این برخوردها را برعهده گرفتند.

کانون مدافعان حقوق بشر در نامه‌ای به دبیر کل سازمان ملل متحد، نوشت که دراویش گنابادی بیش از ۱۵ سال است که با «اذیت و آزارهای مداوم نظیر، زندان، محرومیت از حقوق اجتماعی، تهدید…» مواجه هستند.

هر چند علی یونسی، دستیار ویژه رئیس‌جمهوری ایران در امور اقوام و اقلیت‌ها  سال ۹۳ برخورد با دراویش در کشور را «ناگوار» و «حرکتی خودسرانه» دانست و گفت که این برخوردها در گذشته رخ داده و دیگر «تکرار نشده است».

با این حال در همان سال آزار و اذیت دراویش ادامه داشت تا این‌که ۹ درویش محبوس در زندان‌های اوین تهران و نظام شیراز ۳۴ روز اعتصاب غذا کردند.

هم‌زمان با این اعتصاب غذا تعدادی از دراویش گنابادی در حمایت از این زندانیان سه بار در مقابل دادگستری تهران تجمع کردند که این تجمع‌ها با حمله نیروهای امنیتی و انتظامی به خشونت کشیده شد و تعدادی از تجمع‌کنندگان بازداشت شدند.

هم‌زمان با این اعتصاب غذا شیرین عبادی، برنده ایرانی جایزه صلح نوبل در نامه ای به احمد شهید، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران نوشت که دراویش گنابادی همگی مسلمان و پیرو مذهب شیعه هستند که سابقه آنها به چند قرن قبل باز می‌گردد اما پس از تأسیس جمهوری اسلامی، «صرفاً به دلیل اعتقادات خود از سوی مأموران حکومتی تحت انواع فشارهای غیر قانونی از قبیل بازداشت، شکنجه، تحقیر، توهین و تهدید قرار دارند».

کانون مدافعان حقوق بشر که شیرین عبادی ریاست آن را بر عهده دارد، نیز در نامه‌ای سرگشاده‌ به‌‌بان گی‌مون، دبیر کل سازمان ملل متحد، نوشته بود که دراویش گنابادی بیش از ۱۵ سال است که با «اذیت و آزارهای مداوم نظیر، زندان، محرومیت از حقوق اجتماعی، تهدید…» مواجه هستند.

این روزها خیابان گلستان_هفتم تهران و مقابل خانه نورعلی تابنده«قطب» دراویش گنابادی، چند روزی است که خبرساز شده و دراویش در واکنش به تلاش نیروهای امنیتی برای ایجاد یک ایست، بازرسی در محدوده خانه «قطب» خود بسیج شده‌اند.اقدامی که در سال‌های اخیر در نوع خود بی‌سابقه است و اگر دراویش بتوانند حاکمیت را به عقب‌نشینی وادارند، اقدامی ماندگار انجام داده‌اند.