زیتون-حسام فریدنی: تا سال ۸۴ بیشتر مردم ایران دراویش را با خرقه و دستار می‌شناختند اما این روزها مشهورترین گروه در درگیری با حکومت ایران شده‌اند. هنوزهم اعتقادات و آئین‌های دراویش برای عده‌ای ناشناخته است و همین موضوع دلیل برخورد جمهوری اسلامی با این گروه را بیشتر مورد سئوال قرار می‌دهد.

نور علی تابنده،قطب دراویش گنابادی البته از سال‌ها پیش برای نیروهای امنیتی شناخته شده بود. او در سال ۶۹ به همراه نیروهای ملی مذهبی و اعضای ملی مذهبی پس از امضای نامه ۹۰ امضایی به اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس‌جمهوری وقت بازداشت شد.

نورعلی تابنده پیش و پس از انقلاب نیز وکالت چهره‌های سیاسی منتقد حکومت را برعهده داشت. فرهاد بهبهانی از نویسندگان آن نامه در خاطرات خود نوشته که بازجویش گفته که درباره مطلبی که نورعلی تابنده در در نشریه «جمعیت دفاع از آزادی و حاکمیت ملت ایران» در رد نظریه ولایت‌فقیه نوشته با او بحث کرده و گفته که شیوه دراویش نیز شبیه ولایت‌فقیه است.

جمهوری اسلامی با همه گروه‌های سازمان یافته‌ای که تشکیلات داشته باشند مخالف است هر چند که آن‌ها خطری بالفعل محسوب نشوند.

این گفته بازجوی نورعلی تابنده در حدود ۳۰ سال پیش را می‌توان یکی از دلایل مخالفت جمهوری اسلامی با دراویش دانست. جمهوری اسلامی با همه گروه‌های سازمان یافته‌ای که تشکیلات داشته باشند مخالف است هر چند که آن‌ها خطری بالفعل محسوب نشوند.

در سابقه دراویش گنابادی، حمایت از مهدی کروبی نیز قاعدتا از نکات مورد حساسیت حکومت است.

رهبر جمهوری اسلامی در سخنرانی خود در ۲۷ بهمن سال ۸۹ و در حالی‌که هنوز موضوع درگیری‌های انتخابات ریاست جمهوری سال قبل حل نشده بود به بحث «عرفان‌های جدید» پرداخت.

بیشتر بخوانید:

از قم تا گلستان هفتم

او گفت:«از اشاعۀ بى‌بند ‌و‌باری و اباحی‌گرى تا ترویج عرفان‌هاى کاذب- جنس بدلىِ عرفان حقیقى- تا ترویج بهائیت تا ترویج شبکۀ کلیساهاى خانگى؛ اینها کارهایى است که امروز با مطالعه و تدبیر و پیش‌بینى دشمنان اسلام دارد انجام می‌گیرد؛ هدفش هم این است که دین را در جامعه ضعیف کند».

هرچند پیش از این سخنان نیز برخورد با دروایش، گروه های عرفانی، مسیحیان تبشیری و دیگر گروه‌های مشابه آغاز شده بود اما از دهه ۹۰ این برخوردها شدت گرفت.

در این میان حامیان رهبر جمهوری اسلامی تصمیم‌گیر نهایی هستند. حوادث خیابان گلستان هفتم اما ثابت کرده که اگر آنان بخواهند مسیر تحریک دراویش را ادامه دهند، عواقب آن غیرقابل پیش‌بینی خواهد بود.

دراین میان برخی مراجع تقلید از جمله حسین نوری همدانی، نقش مهمی در تحریک اقدامات علیه دراویش داشتند و به جز آیت‌الله منتظری و مهدی کروبی، به ندرت چهره‌های سیاسی و روحانیون شاخص در برابر این فشارها از آنان حمایت کردند.

نورعلی تابنده در پیام تسلیتی به مناسبت درگذشت آیت الله منتظری نیز نوشت که «پایه اولیه در سلوک عرفانی شریعت و احکام شریعت است که آن شادروان بهترین مدرس این مرحله بود. حّب و بغض او لله و فی الله بود. در سلوک خود سعی داشت همه موانع را مرتفع کند حتی در این اواخر لباس خاص را هم مزاحم دانست».

از میان این گروه‌ها اما بحث دراویش گنابادی عملا تبدیل به یک بحران جدی شده تا حدی که رئیس‌جمهوری ایران نیز وارد موضوع شده است. تفاوت این اتفاق شاید با اتفاق‌های مشابه سطح درگیری ها و اتفاقات جدید است.

زیرگرفته شدن سه مامورنیروی انتظامی توسط اتوبوسی که نیروهای امنیتی مدعی هستند راننده آن از دراویش بوده اتفاقی جدید در درگیری‌های این چنینی است.  برخی گزارش‌ها نیز از کشته شدن چند درویش حکایت دارد. سایت «زیتون» به نقل از پرستاران بیمارستان لبافی‌نژاد از کشته شدن سه درویش خبر داده است.

این اتفاق واکنش‌های متفاوتی را به دنبال داشت و برخی آن را اقدامی داعشی خواندند و گروهی اقدامی فلسطینی برای دفاع از خود. مصطفی آزمایش، از سخنگویان دراویش گنابادی اما این اقدام را محکوم کرده است.

گلستان هفتم این روزها به نمادی از آتش درگیری بین حکومت و دراویش تبدیل شده است و اتوبوسی که ماموران نیروی انتظامی را زیر گرفت نمادی از خشم نهفته که ممکن است باعث اتفاقات پیش بینی نشده شود.

کانال تلگرامی مجذوبان نور که نظرات دراویش را انعکاس می‌دهد، پیام تصویری نورعلی تابنده در صبح سه‌شنبه اول اسفند ۹۶ را منتشر کرده که می‌گوید: «دراویش نگران نباشند، به خانه‌هایشان بروند. از روی احساسات کاری نکنید که به دیگران صدمه برسد و موجب بدنامی شود ولی در مقام دفاع می‌توانید هر کاری انجام دهید. ما دشمن نیستیم اما می‌خواهند از ما دشمن بسازند».

وی در پیام جدیدی گفته که «ممکن است در مسلک درویشی هم کسانی باشند که برخلاف دستورات درویشی و عرفانی رفتار کنند» و «از کوره دربروند و چه بسا مرتکب اعمال نادرست و نامقبول درویشی شوند،باید جلوی آنها را گرفت که از کوره در نروند».

وزیر کشور ایران اعلام کرده که «حوادث خیابان پاسداران به هیچ‌وجه منتسب به جریان دراویش نیست» و حسن روحانی نیز ضمن تهدید به اینکه «برخوردهای خشونت آمیز و اهانت به پلیس را به هیچ وجه تحمل نمی کنیم» در عین حال «رفتارهای خشونت‌آمیز از طرف هر گروهی را به شدت محکوم» کرده است.

این مواضع می‌تواند نشانی از تلاش برای پایان یافتن بحران دراویش باشد. اما قاعدتا دراین میان حامیان رهبر جمهوری اسلامی تصمیم‌گیر نهایی هستند. حوادث خیابان گلستان هفتم اما ثابت کرده که اگر آنان بخواهند مسیر تحریک دراویش را ادامه دهند، عواقب آن غیر قابل پیش‌بینی خواهد بود.

گلستان هفتم این روزها به نمادی از آتش درگیری بین حکومت و دراویش تبدیل شده است و اتوبوسی که ماموران نیروی انتظامی را زیر گرفت، نمادی از خشمی نهفته که ممکن است باعث اتفاقات پیش‌بینی نشده شود. حتی برخی این اتوبوس را نشانی دانسته‌اند که سوریه‌ای شدن ایران چندان دور از ذهن هم نیست.

در این میان  به جز تاثیر مهم نور علی تابنده قطب دراویش، رفتار حکومت جمهوری اسلامی نیز مهم‌ترین عامل برای توقف اتوبوس خشم دراویش است.