جنگ دلار

زیتون-حسام فریدنی: تا این‌جای کار گویا افزایش قیمت دلار تنها دلیلی که ندارد دلیل اقتصادی است. حسام‌الدین آشنا، مشاور حسن روحانی، این اتفاق را به عربستان سعودی نسبت داده و مصطفی تاج‌زاده به سپاه پاسداران. افزایش قیمت دلار اینک به یک جنگ تبدیل شده که از نگاه برخی جنگ منطقه‌ای است و از نگاه برخی جنگ قدرت داخلی.

قیمت دلار در روز یک‌شنبه چند صدتومان افزایش یافت و قیمت پنج هزار و ۸۰۰ تومان بر روی تابلوی برخی صرافی‌ها نقش بست.

برخی کانال‌های تلگرامی اعلام کرده‌اند که بخش عمده‌ای از دلاری که در اختیار نهادهای اقتصادی وابسته به سپاه پاسداران بوده از کشور خارج شده و این موضوع بر قیمت دلار تاثیر داشته است.

این قیمت‌ها باعث شد که کاربران شبکه‌های مجازی، از دلار هفت‌هزار تومانی سخن بگویند که هزار برابر قیمت دلار در زمان شاه و سال‌های ابتدایی پس از انقلاب ۵۷ بوده است.

جواد حسینی، نماینده سنقر در مجلس، گفته است که «علائمی مبنی بر افزایش دلار تا هفت‌هزار تومان مخابره می‌شود».

هیئت دولت شامگاه یک شنبه جلسه داشت اما پس از این جلسه گزارشی درباره مطرح شدن موضوع دلار در جلسه دولت منتشر نشد.

مقامات بانک مرکزی و وزارت اقتصاد نیز درباره وضعیت بازار ارز سکوت کرده‌اند.

با این حال حسام‌الدین آشنا، مشاور حسن روحانی، در توئیتر خود نوشت: «مشکل فقط چهار راه استانبول نیست؛ بخشی از مشکل چهارراهی است که به استانبول، اربیل، دوبی و … منتهی می‌شود».

او ساعاتی بعد در توئیتر خود نوشت:«پایتختی که به‌دنبال راه اندازی جنگی با واسطه و چندلایه علیه تهران است باید مراقب باشد صبوری فرزندان سلمان فارسی هم حد و حدودی دارد».

اشاره حسام‌الدین آشنا قاعدتا می‌تواند به دخالت عربستان سعودی از طریق امارات متحده عربی باشد؛ کشوری که اولین شریک تجاری ایران است.

در حالی که مشاور حسن روحانی موضوع افزایش قیمت دلار را به خارج از کشور نسبت داده، برخی از اصلاح‌طلبان آن را به سپاه پاسداران نسبت می‌دهند.

محمدرضا پور ابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، روز دوشنبه ششم فروردین بدون اشاره به جزئیات گفته بود که در ماه‌های پایانی پارسال «بیش از ۳۰ میلیارد دلار ارز از کشور خارج شده» است.

برخی کانال‌های تلگرامی اعلام کرده‌اند که بخش عمده‌ای از دلاری که در تختیار نهادهای اقتصادی وابسته به سپاه‌پاسداران از جمله برخی از پتروشیمی‌ها بوده، از کشور خارج شده و این موضوع بر قیمت دلار تاثیر داشته است.

محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، روز دوشنبه ششم فروردین بدون اشاره به جزئیات گفته بود که در ماه‌های پایانی پارسال «بیش از ۳۰ میلیارد دلار ارز از کشور خارج شده» است.

او البته هیچ توضیحی نداده که این دلارها چگونه از کشور خارج شده است.

مصطفی تاج‌زاده، عضو سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، نیز در توئیتر خود نوشت:«به نقطه عطف/حذف یکی از دو دولت نزدیک می‌شویم. یا دولت پنهان از مستوری دست می‌کشد و با کنارزدن دولت قانونی ارکان حکومت را کامل در دست می‌گیرد یا مجبور به عقب‌نشینی از قلمروهای مختلف به‌ویژه در عرصه اقتصاد و سیاست‌خارجی می‌شود. اجازه ندهیم جامعه مدنی از حزب پادگانی شکست بخورد».

محمدتقی کروبی، فرزند مهدی کروبی، نیز نوشت: «افزایش این‌گونه قیمت ارز ناشى از پیامدهاى صرف اقتصادى نیست. به نظر مى‌رسد پشت پرده اتّقاقات مهمّى در حال رقم خوردن است که اگر دولت توان مدیریت کردن آن را نداشته باشد به زودى پایان مى‌پذیرد».

سخنان چهره‌هایی چون محمدعلی پورمختار، نماینده اصول‌گرای مجلس و حسین‌الله کرم، چهره شاخص گروه حزب الله، درباره اینکه رئیس جمهور آینده باید یک نظامی باشد، باعث می‌شود که چهره هایی چون تاج‌زاده نسبت به تحلیل خود مطئمن‌تر شوند.

روزنامه کیهان نیز با تیتر یک «دلار ۵۸۰۰ تومانی دستاورد دولت برجام و تلگرام!» عملا افزایش قیمت دلار تا مرز شش‌هزار تومان را جشن گرفته است.

جرقه اصلی افزایش قیمت دلار را اما شایعه ها درباره احتمال تمدید نشدن برجام زد.

جرقه اصلی افزایش قیمت دلار را اما شایعه‌ها درباره احتمال تمدید نشدن برجام زد. روزنامه دنیای اقتصاد نیز «نبود اطمینان سیاسی» را یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش قیمت دلار دانسته است.

بهای دلار آمریکا اسفند سال گذشته تقریباً ثابت مانده بود، اما در تعطیلات نوروزی جهشی ۲۰۰ تا ۲۵۰ تومانی را تجربه کرد.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در اواخر دی‌ماه سال پیش ضرب‌الاجلی را برای رفع نواقص و معایب مورد نظر خود در برجام تعیین کرد، و تهدید کرد که بدون رفع این نواقص، رفع تحریم‌های ایران را تمدید نمی‌کند و از توافق هسته‌ای خارج خواهد شد.

شروط  ترامپ برای اصلاح برجام، شامل دائمی شدن محدودیت‌های پیش‌بینی شده در برجام، شمول فعالیت‌های موشکی ایران در این توافق، بازرسی‌های کامل آژانس از همه مراکز ایران، تضمین عدم نزدیک شدن ایران به سلاح هسته‌ای است و ضرب‌الاجل او در این مورد ۱۲ ماه مه، ۲۲ اردیبهشت ۹۷، به پایان می‌رسد.

روزنامه دنیای اقتصاد نیز «نبود اطمینان سیاسی» را یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش قیمت دلار دانسته است.

این روزنامه البته از رشد نرخ حواله درهم به عنوان عامل دیگر افزایش قیمت دانسته و نوشت که «به گفته یکی از بازیگران ارزی، صرافی ملی روز گذشته تسویه درهمی سه روز کاری را هزار و ۳۸۸ تومان اعلام کرد؛ از نظر بازیگران بازار، نرخ حواله درهم و قیمت دلار در بازار داخلی با یکدیگر رابطه مستقیم دارند».

در این میان اما اکبر ترکان، رئیس سازمان مناطق آزاد، از افزایش قیمت دلار استقبال کرده و گفته است که قیمت ارزهای خارجی «به صورت مصنوعی» پایین نگه داشته شده است.

برخی از صاحب‌نظران نیز همین نظر را دارند اما دراین میانه بحث‌های سیاسی درباره دلار بیشتر مورد توجه قرار گرفته تا نظرات کارشناسی.

در این فضای هیجانی به وجود آمده نیز تنها موضوعات سیاسی و عملکرد دولت روحانی درفضای عمومی مطرح است تا بحث‌های اقتصادی.

دلیل افزایش قیمت دلار هر چه باشد، دولت حسن روحانی در یکی از مقاطع سرنوشت‌ساز خود قرار گرفته،به‌خصوص اینکه افزایش قیمت ارز یکی از نمادهای ناکامی دولت محمود احمدی‌نژاد بود.

دولت روحانی که پیش از این همواره بر روی کنترل نرخ تورم و افزایش رشد اقتصادی مانور داده اینک با افزایش قیمت دلار به سربالایی رسیده و عملکردش دراین‌باره می تواند برفضای سیاسی و رقابت‌های داخلی تاثیرگذار باشد.

پس از اعتراض‌های دی‌ماه، قیمت دلار می‌تواند یک موضوع امنیتی نیز تلقی شود هر چند سطح دربرگیری آن متفاوت از موضوعاتی مانند گرانی و بیکاری‌ست.