نبرد آب در چهار استان

زیتون-مریم تاوار:پس از اعتراض کشاورزان اصفهانی به انتقال آب به یزد، اینک شهروندان چهارمحال و بختیاری به انتقال آب به اصفهان معترض شده اند. پیش از این هم گروهی از مردم خوزستان به طرح‌های انتقال آب به اصفهان اعتراض کرده بودند.

روز سه‌شنبه تجمع صدها نفر از مردم شهر سامان در استان چهارمحال و بختیاری در اعتراض به طرح های انتقال آب از این استان تجمع کردند؛ تجمع‌هایی از این دست بارها در شهرهای این استان برگزار شده است.

درحالی که مردم چهارمحال و بختیاری خواستار توقف طرح تونل سه کوهرنگ هستند، کشاورزان اصفهان بر اجرای سریع‌تر آن تاکید دارند. آنان البته از سوی دیگر خود به انتقال آب به یزد اعتراض دارند.

چهارمحال و بختیاری سرشاخه زاینده‌رود و کارون است و پس از بی آبی در سال‌های گذشته کشاورزان این استان به طرح‌های انتقال آب اعتراض دارند.

پیش از این فعالان حوزه محیط زیست، اجرای طرح تونل سه کوهرگ و انتقال آب بهشت‌آباد را «آخرین میخ بر تابوت محیط زیست» استان‌های چهارمحال بختیاری و خوزستان دانسته‌اند.

طرحی با بیش از ۲۰ سال قدمت که نه عزمی بر توقف آن وجود دارد و نه اراده‌ای بر اتمام. در حالی که مردم چهارمحال و بختیاری خواستار توقف این طرح هستند، کشاورزان اصفهان بر اجرای سریع‌تر آن تاکید دارند. آنان البته از سوی دیگر خود به انتقال آب به یزد اعتراض دارند.

مناطق شرق اصفهان متشکل از شهرها و مناطقی از جمله زیار، جرقویه، ورزنه، اژیه، هرند، برآن و خوراسگان ۳۰۰ هزار تن جمعیت دارند که اغلب به کشاورزی اشتغال دارند، اما خشک ‌سالی، آنان را به شدت در معرض مشکلات شغلی و معیشتی قرار داده است.

بیشتر بخوانید 

جنگ آب در ایران

در این حال، برگشت چک‌های کشاورزان از سوی بانک‌ها٬ صدور حکم جلب برخی از آنها و در نهایت ترک محل زندگی از جمله مشکلات رخ‌داده برای این افراد است.

پیش از تجمع شهروندان چهار محال و بختیاری، اعتراض و تجمع کشاورزان استان اصفهان به ویژه کشاورزان شرق استان به دریافت نکردن حق آبه و شیوه توزیع منابع آبی، آغاز شده بود.

 فیلم‌هایی توسط کاربران شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که نشان‌گر حضور گسترده نیروهای ضد شورش در اطراف کشاورزان اصفهانی و اعضای خانواده‌شان بود.

این اعتراض‌ها در زمستان سال ۹۶ شکل جدی‌تری به خود گرفت و به شکل‌های مختلفی هم‌چون نافرمانی مدنی و تظاهرات مسالمت آمیز خود را نشان داد.

کشاورزان معترض اصفهان که در جریان آخرین نمازجمعه سال ۹۶، طی عملی بی‌سابقه، به امام جمعه پشت کرده و شعارهای «پشت به دشمن، رو به میهن»،«هیهات من الذله»  و «امام جمعه خوابش برد، حق آب ما رو یزد برد» سر داده بودند، به‌دلیل دریافت نکردن «حق‌آبه» در نهایت روز شنبه ۲۵ فروردین تجمع اعتراضی خود را از سر گرفتند و پس از تجمع در کنار پل‌خواجو وارد مصلای شهر اصفهان شدند و تا شامگاه همان روز نیز به اعتراض خود ادامه دادند.

در این اثنا فیلم‌هایی توسط کاربران شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که نشان‌گر حضور گسترده نیروهای ضد شورش در اطراف کشاورزان و اعضای خانواده‌شان بود.

در این اعتراضات، آنان شعارهایی سر دادند، از قبیل «عزا عزاست امروز، روز عزاست امروز، زندگی کشاورز روی هواست امروز»،« می‌میریم، می‌میریم، حق‌آبه را می‌گیریم»، «کشاورز زندانی آزاد باید گردد»، «نترسید نترسید، ما همه با هم هستیم»، «فولاد اگه آب می‌خواد، کشاورز هم نون می‌خواد»، «یگان ویژه حیا کن ، ورزنه را رها کن»، «روحانی دروغ‌گو، زاینده‌رود ما کو؟ » «تا آب نیاد تو رودخونه، برنمی‌گردیم به خونه».

بر اساس گزارش‌ها‌،‌ سهم کلی حق‌آبه کشاورزان شرق اصفهان از زاینده‌رود حدود ۴۰۰ میلیون مترمکعب است، اما این میزان در سال‌های اخیر اختصاص نیافته است و با وجود جریان یافتن زاینده‌رود در مقطعی از سال گذشته، تنها حدود چهل درصد از صد هزار هکتار زمین‌های کشاورزی شرق اصفهان، زیر کشت رفت.

کشاورزان معتقدند برداشت‌های غیرمجاز در مناطق بالادست رودخانه زاینده‌رود و در استان چهارمحال و بختیاری، توسعه صنعت در استان‌های اصفهان و یزد و توسعه فضای سبز، دست به دست هم داده تا کشاورزی در شرق اصفهان رو به نابودی برود.

طرح انتقال آب به استان یزد که در سال ۷۹ اجرایی و باعث خشک شدن تدریجی زاینده رود شد، حتی با نوش‌داروی مصوبه ۹ ماده‌ای احیای حوضه آبریز زاینده‌رود نیز التیام نیافت.

طرح انتقال آب به استان یزد که در سال ۷۹ اجرایی و باعث خشک شدن تدریجی زاینده رود شد، حتی با نوش‌داروی مصوبه ۹ ماده‌ای احیای حوضه آبریز زاینده‌رود نیز التیام نیافت؛ مصوبه‌ای که در ابتدای فعالیت دولت حسن روحانی و با هدف جاری شدن آب رودخانه زاینده‌رود و حل مشکل تالاب گاوخونی اجرایی شده بود.

با بالا گرفتن اعتراضات و امنیتی شدن فضا در شرق اصفهان، مسئولان محلی و مقام‌های دولتی بارها وعده‌هایی را در مورد پرداخت حق‌آبه و خسارت «نکاشت محصول» و نیز رفع دیگر مشکلات کشاورزان اصفهانی بیان کرده‌اند اما اعتراض این کشاورزان همچنان ادامه داشته است.

طی چند روز گذشته، رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه تلاش مسئولان بر احیای زاینده‌رود است، تاکید کرد که حق‌‌آبه‌های زاینده‌رود قابل حذف از محاسبات نیست، بنابراین باید ابتدا حق‌آبه «شرعی و قانونی و تاریخی» مردم تأمین شود و پس از آن صحبت از مدیریت مصرف شود.

با این حال حسینعلی میراحمدی، دبیر «خانه کشاورز» اصفهان، روز شنبه در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا گفته است «پرداخت خسارت به کشاورزان بر مبنای هکتار زمین تنها بین یک تا سه میلیون تومان است که دردی از مشکلات آنها دوا نمی‌کند».

در این راستا، یوسف طباطبایی‌نژاد، امام جمعه اصفهان، با بیان اینکه انتقاد کردن در تلگرام یک گناه و امری اشتباه است، خواستار توقف اعتراض‌ها شد و معترضان را «فتنه گر» و «مغرض» نامید.

نماینده ولی فقیه در استان اصفهان نیز خطاب به کشاورزان شرق اصفهان گفت:« کسانی که در تظاهرات شرکت می‌کنند، قصد شیطنت دارند و نه قصد آب؛ این افراد کشاورزان مومن و متدین اصفهان نیستند».

شماری از کشاورزان در واکنش به این سخنان شعار داده‌اند که «طباطبایی بی‌غیرت، به ما می‌گه فتنه‌گر».

غلام حسین محسنی اژه‌ای، سخن‌گوی قوه قضائیه،هم روز ۲۷ اسفند ۹۶ با اعلام اینکه موضوع کم‌آبی در اصفهان در جلسه سران سه قوه مطرح شده است، از کشاورزان معترض اصفهانی خواسته بود «اجازه ندهند فرصت‌طلبان خود را در صف آنان قرار دهند و حق‌شان را مخدوش کنند».

حکومت جمهوری اسلامی همچنان برنامه جامعی برای حل مشکل آب ندارد و تنها پس از فراگیر شدن اعتراض ها دست به سرکوب آنان زده است.

در این میان، حسین محمدرضایی، عضو هیئت مدیره نظام صنفی کشاورزی شهرستان اصفهان، نیز گفت که با توجه به کاهش بارش‌ها در سال زراعی کنونی در سرشاخه‌های زاینده رود، عدم مدیریت بر حوضه زاینده ‌رود و تصمیمات غیرکارشناسی تصمیم‌گیران، شاید آبی برای کشت پائیزه ۹۷-۹۸ هم نباشد که این اتفاق موجب عدم درآمد کشاورزان تا تابستان سال ۹۹ خواهد شد.

معاون وزیر نیرو هم در روزهای نخستین ماه مهر در نشستی خبری از نبود آب برای کشت پاییزه در اصفهان خبر داد.

رحیم مدنی اظهار داشت:« در استان اصفهان به سختی توانستیم آب را مدیریت کنیم و در پایان شهریور ماه ۱۹۰ میلیون مترمکعب حفظ کردیم تا آب مورد نیاز شرب و صنایع این استان در پاییز تأمین شود اما امکان تأمین آب کشت پاییزه اصفهان را نداریم».

براساس گزارش ناسا، ایران در شمار ۴۵ کشور دنیا است که دچار «خشک‌سالی شدید» شده و در معرض «بحران» است.

کمیسیون جهانی سد (WCD)، انتخاب رودخانه اشتباه برای ساخت سد، بی‌توجهی به تغییرات جریان آب پایین‌دست، غفلت از تنوع زیستی و از بین‌بردن زنجیره اتصال غذایی موجودات آبزی و حیوانات اطراف آن، سیاست‌ها و محاسبات اقتصادی اشتباه، ناتوانی در جلب رضایت عمومی مردم منطقه، سوءمدیریت در خطرات و تاثیرات و در نهایت ساخت و ساز بی‌رویه سد را هفت اشتباه سدسازی در ایران می‌داند.

با این حال حکومت جمهوری اسلامی همچنان برنامه جامعی برای حل مشکل آب ندارد و تنها پس از فراگیر شدن اعتراض ها دست به سرکوب آنان زده است.