تلگرام؛ نزاع جدید دولت و ملت

زیتون-مریم تاوار: بالاخره پس از تائید و تکذیب‌های بسیار، گفته‌های نمایندگان اصول‌گرای مجلس درباره فیلترینگ تلگرام به حقیقت پیوست .

حسن روحانی که هنوز به فیلترینگ این پیام‌رسان واکنشی نشان نداده است، پیش از این اعلام کرده بود که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات «به مردم قول خواهد داد که دستش روی دکمه فیلتر کردن شبکه‌های مجازی نخواهد رفت».

برخی از کاربران فضای مجازی خواستار مقاومت جدی حسن روحانی در مقابل فیلترینگ تلگرام حتی در حد استعفا شده اند.

تنها واکنش جدی دولت بیانیه شورای اطلاع‌رسانی بوده که تاکید کرده «تشخیص تهدید امنیت ملی، سیاست‌گذاری و اقدام متناسب، صرفا بر عهده شورای عالی امنیت ملی است و دیگران موظف به هماهنگی با این نهاد عالی هستند».

این شورا همچنین اعلام کرده که «تعیین تکلیف امور عمومی که مرتبط با نیازها و خواسته‌های ده‌ها میلیون نفر از شهروندان است، نمی‌تواند صرفا مبتنی بر تشخیص و تصمیم موردی قضایی باشد».

این بیانیه می‌تواند این معنا را داشته باشد که دولت به دنبال طرح این موضوع در شورای عالی امنیت ملی است.

برخی از کاربران فضای مجازی خواستار مقاومت جدی حسن روحانی در مقابل فیلترینگ تلگرام حتی درحد استعفا شده‌اند. چند نماینده مجلس نیز از فیلتر شدن تلگرام انتقاد کرده‌اند.

بیشتر بخوانید

عیدی آیت‌الله خامنه‌ای به فعالانِ فضای مجازی

چرا زمان برای فیلترینگ تلگرام «دیر» شده است؟

روز سه‌شنبه بعضی از خبرگزاری‌های ایران از استعفای محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، خبر داده بودند اما روابط عمومی وزارت ارتباطات  در همین زمینه اعلام کرده است: «خبر استعفای وزیر را نه تایید و نه تکذیب می‌کنیم. وزیر ارتباطات از صبح امروز با رئیس‌جمهور جلسه داشته است و هنوز نتیجه این جلسه مشخص نیست. باید منتظر بازگشت وی باشیم».

شاید حسن روحانی به دنبال اقدامات پشت پرده برای جلوگیری از فیلتر شدن تلگرام است اما این موضوع یکی از بزنگاه‌های مهم برای رئیس‌جمهور ایران است و اقدامش دراین‌لاره درباره وضعیت سیاسی حامیانش بسیار تاثیرگذار خواهد بود.

فضا سازی های برای فیلتر شدن تلگرام از یک ماه پیش آغاز شده بود. علا‌ءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران، یازدهم فروردین از حذف تلگرام و جایگزینی آن با پیام‌رسان‌ داخلی تا کمتر از بیست روز دیگر خبر داده بود.

بامداد روز یک شنبه ۹ اردیبهشت، پیام‌رسان‌ تلگرام در اکثر نقاط کشور از دسترس خارج شد و دیگر امکان دسترسی به این پیام‌رسان حتی با فیلترشکن نیز وجود نداشت.

فضاسازی‌های برای فیلتر شدن تلگرام از یک ماه پیش آغاز شده بود و بسیاری از نهادهای رسمی کشور نیز پیش از این به فعالیت خود در تلگرام خاتمه داده بودند.

این اختلال در بیشتر نقاط دنیا از جمله اروپا، آسیا و امریکا دیده شد. پاول دورف رییس تلگرام در توییتی علت قطعی تلگرام در روز یکشنبه را گرمای بیش از اندازه یکی از سرورهای تلگرام اعلام کرد. پاول دورف ضمن اعلام این خبر از کاربران تلگرام عذرخواهی کرد.

پیام توئیتری رئیس تلگرام اشاره به برخی اشکالات سروری در مرکز و در رابطه با کاربران قاره اروپا داشت و در پیام او اشاره‌ای به مشکل ارتباط در ایران دیده نمی‌شد.

به رغم اینکه مسئولان به صورت رسمی از فیلتر شدن این پیام‌رسان‌ خارجی در روز مشخصی به صورت قاطع خبر نداده بودند، اما برخی اظهار نظرهای غیررسمی حکایت از فیلتر شدن تلگرام بین ۳۱ فروردین تا ۱۰ اردیبهشت داشت.

بسیاری از نهادهای رسمی کشور نیز پیش از این به فعالیت خود در تلگرام خاتمه داده بودند. معاون اول رئیس جمهور نیز در ۲۹ فروردین سال جاری خطاب به دستگاه‌های دولتی از آنان خواسته بود خدمات خود را در شبکه‌های پیام‌رسان داخلی ارائه کنند.

به گفته دبیر شورای عالی فضای مجازی، دولت در بخش‌نامه ای تمام دستگاه‌های بخش دولتی و عمومی کشور را ظرف یک هفته موظف کرد تا از تلگرام به شبکه‌های پیام‌رسان‌ داخلی کوچ کنند.

حسن فیروزآبادی گفته بود:« ۵ پیام‌رسان‌ داخلی را پیش از این انتخاب کرده بودیم که با توجه به استقبال مردم از دو پیام‌رسان‌ بله و ایتا، این پیام‌رسان‌ها نیز به عنوان منتخب مردم مورد تایید قرار گرفتند».

رهبر ایران نیز در راستای تشویق ایرانیان به استفاده از شبکه‌های داخلی، تعرض به امنیت و حریم آنها در این شبکه‌ها را «حرام شرعی» اعلام کرد. هرچند که بسیاری از کاربران فضای مجازی با اشاره به مثال های مختلفی اعلام کردند که این فتوا بیشتر«شوخی» است.

دفتر اطلاع‌رسانی رهبر جمهوری اسلامی در شبکه‌های دیگر مانند اینستاگرام و توییتر همچنان فعال است. حضور این دفتر در توییتر در حالی است که این شبکه در ایران فیلتر است.

پیش از ایران، تلگرام در روسیه فیلتر شده بود و فیلتر شدن این پیام رسان اعتراض شهروندان این کشور را به دنبال داشت. در ایران اما هنوز اعتراض جدیدی به این اقدام حکومت رخ نداده است.

روز دوشنبه ۱۶ آوریل، دولت روسیه در پی حکم دادگاه، مسدود کردن پیام‌رسان تلگرام را آغاز کرد.

حکم فیلتر شدن تلگرام بعد از درخواست نهاد ناظر بر رسانه‌ها و ارتباطات روسیه از دادگاه صادر شد. این نهاد گفت تلگرام کدهای رمزنگاری برای دسترسی به ارتباطات کاربران را در موارد امنیتی و اطلاعاتی، در اختیار سرویس اطلاعاتی و امنیتی روسیه نگذاشته است.

آقای دوروف، مدیر و بنیان‌گذار تلگرام در بیانیه‌ای دلیل این سرپیچی را تعهد تلگرام به کاربرانش برای تضمین حریم خصوصی عنوان کرده «حتی اگر این به قیمت توقف فعالیت آن تمام شود».

رهبر ایران نیز در راستای تشویق ایرانیان به استفاده از شبکه‌های داخلی، تعرض به امنیت و حریم آنها در این شبکه‌ها را «حرام شرعی» اعلام کرد. هرچند که بسیاری از کاربران فضای مجازی با اشاره به مثال های مختلفی اعلام کردند که این فتوا بیشتر«شوخی» است.

یک روز بعد، پاول دوروف، مدیر و بنیان‌گذار تلگرام کمک به شرکت‌های ارائه‌دهنده وی‌پی‌ان و سرویس‌های فیلترشکن را آغاز و از این حرکت به عنوان «مقاومت دیجیتال» یاد کرد و آن را «جنبشی نامتمرکز برای دفاع از آزادی و پیشرفت دیجیتال در جهان» خواند.

 

 

آقای دوروف که خود شهروند روسیه اما ساکن خارج از این کشور است، در بیانیه‌ای که در کانال تلگرام خود و دیگر شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده، گفته حاضر است میلیون‌ها دلار در این راه خرج کند و ابراز امیدواری کرده که بقیه هم با او همراه شوند.

او همچنین، از شرکت‌های گوگل، اپل ، آمازون و مایکروسافت به دلیل «شریک نشدن در سانسور سیاسی» تشکر کرده است.

تعدادی از شهروندان روسی دیروز (۳۰ آوریل) به نشانه حمایت از تلگرام در تجمعی موشک‌های کاغذی به هوا پرتاب کردند. موشک کاغذی نماد تلگرام است.

تلگرام محبوب‌ترین پیام‌رسان‌ در میان ایرانی‌ها محسوب می‌شود و بر اساس تازه‌ترین آمار منتشر شده، بالغ بر ۲۰۰ میلیون کاربر در جهان را داراست که تعداد کاربران آن در ایران بیش از ۴۰ میلیون برآورد شده است.

حدود دو ماه پیش، روزنامه همشهری به نقل از یکی از اعضای کمیسیون کسب‌وکارهای نوین و دانش‌بنیان اتاق بازرگانی ایران گفته بود در ایران ۱۰ تا ۱۵ هزار کسب و کار  کاملاً تلگرامی وجود دارد.