درگیری بین شاخه چپ و راست هاشمی

زیتون- پریا منظرزاده: این روزها اخباری از تغییرات و استعفاها درون حزب «اعتدال و توسعه» به گوش می‌رسد که با وجود تکذیب استعفاهاٰ تغییرات را نمی‌توان انکار کرد.

پس از انتشار اخباری مبنی بر جدایی چند چهره سیاسی عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه از این حزب، فاطمه هاشمی، اکبر ترکان و غلامعلی دهقان خروجشان را از این حزب تکذیب کردند.

بنیانگذاران حزب اعتدال و توسعه اعتقاد دارند که از جناح‌بندی‌های راست و چپ به دور هستند اما آنها در واقع شاخه راست تفکر هاشمی محسوب می‌شدند، در مقابل شاخه چپ که کارگزاران بود.

علیرضا خامسیان، روزنامه‌نگار و مشاور چهره‌های سیاسی در توییتی ادعا کرد: «اکبر ترکان، مرتضی بانک و فاطمه هاشمی به خاطر اختلاف با واعظی و نوبخت از حزب اعتدال وتوسعه کنار رفته اند، اعتدال و توسعه در حال فروپاشی قرار دارد.»

در واکنش به این خبر، فاطمه هاشمی در گفتگو با ایرنا این خبر را شایعه خواند و اظهارداشت: «اینکه قرار باشد هر روز به شایعات بی اساس پاسخ دهیم نه در حوصله ما و نه افکار عمومی است.»

او توضیح داد که حضور در جلسات متعدد هفتگی، ماهانه، فصلی یا سالیانه از جمله اولویت هایش بوده و خواهد بود و ادامه داد:« کشور ما هم اکنون بیش از هر زمان دیگر به اتحاد نیاز دارد، انتشار شایعات بی اساس، ناامیدکننده و تفرقه برانگیز قطعا اقداماتی خلاف منافع ملی تلقی می شوند.»

اما اکبر ترکان به خبرنگار ایسنا پاسخی داد که می‌تواند به طور تلویحی این برداشت را کرد که اختلافات درون حزب را تایید کرده است: «در درون هر حزبی ممکن است در پاره‌ای موارد سلایق و دیدگاه‌های مختلفی برای رفع چالش‌های کشور در چارچوب اساسنامه و مرامنامه، به عنوان سند پذیرفته شده از سوی همه اعضای آن حزب، مطرح شود. چنین موضوعی نشان از پویایی و نقطه قوت آن حزب به شمار می‌رود.»

او نیز این خبر را شایعه خواند و همچون فاطمه هاشمی گفت: «جلسات در حزب اعتدال و توسعه به طور منظم برگزار می‌شود. من هم اصل را بر حضور فعال در جلسات گذاشته‌ام. البته طبیعی است که به دلیل مشغله کاری فرصت نکنم به برخی جلسات برسم.»

غلامعلی دهقانٰ عضو دیگر حزب اعتدال و توسعه نیز با نوشتن یادداشتی به این خبر واکنش نشان داد و گفت: «واقعیت این است میان اختلاف نظر و تنوع سلایق در یک مجموعه با کناره‌گیری باید تمایز قائل شد.»

این عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه کناره‌گیری سه عضو سرشناس حزب اعتدال و توسعه از این حزب را تکذیب کرد و خطاب به منتشر کننده این خبر گفت: «همین هفته گذشته در جلسه شورای مرکزی دو تن از این سه نفر حضور داشتند. جناب خامسیان! اطّلاعات غلط به شما داده‌اند.»

حزب اعتدال و توسعه به‌تازگی حزب کارگزاران سازندگی را نیز مورد انتقاد قرار داده است. این حزب در بیانیه‌ای تندی نسبت به موضع حزب کارگزاران سازندگی مبنی بر انتقاد به ابقای نوبخت در سازمان مدیریت و برنامه ریزی واکنش نشان داده‌بود.

اما با وجود این واکنش‌ها علیرضا خامسیان به همین‌جا بسنده نکرد و نوشت: «آقای دهقان سخنگوی سابق حزب اعتدال و توسعه در مطلبی که به کانال راهبرد ارسال کردند به توییت قبلی من واکنش نشان دادند و ضمن تایید اختلاف در حزب اعتدال و توسعه تلویحا کناره گیری سه عضو این حزب را تکذیب کردند.»

اما برخی کاربران توئیتر این روزنامه‌نگار را مورد انتقاد قرار دادند که برای تحت فشار قرار دادن تیم روحانی و چون این حزب به مجلسی‌ها باج نداده چنین اخباری درباره‌اش منتشر می‌کند.

عده از چهره‌های سیاسی در پاییز سال ۱۳۷۸ با آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی دیدار کردند و با او درباره تشکیل یک حزب جدید مشورت کردند. گفته می‌شود که در آن جلسه، هاشمی بهترین گزینه برای رهبری حزب را حسن روحانی، رییس‌جمهور کنونی دانست.

این حزب در آستانه برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی (۱۳۷۸-۷۹) به طور رسمی اعلام موجودیت کرد و محمدباقر نوبخت به عنوان دبیرکل آن انتخاب شد. دیگر چهره‌های برجسته ای که این حزب را بنیان نهادند عبارت بودند از: محمدرضا نعمت‌زاده، اکبر ترکان، فاطمه هاشمی رفسنجانی، محمود واعظی، سید حسین موسویان، محمود محمدی،  احمد زرهانی، مرتضی محمدخان، مجید قاسمی، صلاح‌الدین دلشاد، محمد حسن تولایی و زهرا پیشگاهی‌فرد.

بنیانگذاران این حزب اعتقاد دارند که از جناح‌بندی‌های راست و چپ به دور هستند و با توجه به ضرورت نگاهی فراجناحی اقدام به تشکیل آن کردند. آنها در واقع شاخه راست تفکر هاشمی محسوب می‌شدند، در مقابل شاخه چپ که کارگزاران بود.

پرهیز حزب اعتدال و توسعه از ورود به درگیری‌های سیاسی سبب شده که این حزب نقش چندانی در سیاست نداشته باشد. با توجه به نزدیکی به هاشمی رفسنجانی، بسیاری از افراد این حزب در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع فعالیت می‌کردند.

ریاست‌جمهوری حسن روحانی اما باعث شد که اعضای این حزب با وجود نداشتن نقش جدی در سیاست سمت‌های مهمی را اشغال کنند.

اعضای این گروه در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۴  و با حمایت مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام سایت «آفتاب نیوز» را راه‌اندازی کردند؛ سایتی که برای حمایت از اکبر هاشمی رفسنجانی راه اندازی شده بود.

روشن کردن مرزهای حزب با اصلاح‌طلبان

اما حمایت این حزب از جنبش سبز به معنای هم‌فکری با اصلاح‌طلبان نبود. در واقع تفکر آنها در ادامه تفکر اعتدال‌گرای هاشمی و نزدیکتر به طیفی است که دولت حاکم و حسن روحانی نماینده آن هستند. چنانکه بعضی از چهره‌های این حزب از جمله محمود واعظی، محمد باقر نوبخت، محمدرضا نعمت‌زاده و اکبر ترکان در دولت یازدهم به کارگرفته شدند.

پرهیز حزب اعتدال و توسعه از ورود به درگیری‌های سیاسی سبب شده که این حزب نقش چندانی در سیاست نداشته باشد.

دهقان در گفتگویی با خبرگزاری تسنیم بر حمایت از حسن روحانی تاکید کرد و مرز حزب اعتدال و توسعه با اصلاح‌طلبان را بار دیگر روشن ساخت: «در انتخابات تصمیم بر هم افزایی با آنان گرفتیم چون شورای نگهبان بعضی را رد صلاحیت کرده بود و از کنار این هم افزایی لیست امید درست شد. می‌توان اینگونه مثال زد که آپارتمان ممکن است سه طبقه داشته باشد، اما هر جریان طبقه خاص خود را دارد و می‌تواند عقبه تاریخی یا اختلاف سلیقه داشته باشند. خواست ما این بود که هویت حزبی ما حفظ شود و این پیغام را به دوستان اصلاح طلب هم دادیم، اما لیست ترکیبی که بسته شد بسیار هم نتیجه بخش بود.»

مرتضی محمدخان، عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه نیز در گفتگویی با خبرگزاری فارس اظهارداشت که اصلاح‌طلبان به فکر معیشت مردم نیستند و خطاب به رهبر اصلاحات گفت: «آقای خاتمی! شما خودتان بیانیه دادید و در فضای مجازی از مردم خواستید دولت را تقویت کنند و آن رأی بدهند. حالا وسط کار، آقای روحانی از اصلاح‌طلب‌ها کم استفاده کرده یا نکرده؛ این که دلیل نمی‌شود اصلاح‌طلبان تغییر استراتژی بدهند و دولت را این‌طور تضعیف کنند.»

حزب اعتدال و توسعه به‌تازگی حزب کارگزاران سازندگی را نیز مورد انتقاد قرار داده است. این حزب در بیانیه‌ای تندی نسبت به موضع حزب کارگزاران سازندگی مبنی بر انتقاد به ابقای نوبخت در ر سازمان مدیریت و برنامه ریزی واکنش نشان داده‌بود.

در این بیانیه ضمن انتقاد به جهانگیری آمده است: «افکار عمومی منتظر هستند تا این گروه سیاسی (کارگزاران سازندگی) هم‌زمان با درخواست تغییرات در دولت و جاری شدن خون تازه در آن، درباره عملکرد و ماندن یا رفتن هم حزبی‌های خود که به طور گسترده در لایه‌های مختلف اقتصادی کشور حضور فعال دارند نیز به صراحت پاسخ دهند و موضع‌گیری کنند. جوانان اعتدال و توسعه در بیانیه خود کارگزارانی‌هایی را که بیانیه داده اند متهم می‌کنند که در نگارش بیانیه خود از بزرگانشان اجازه نگرفته اند.» به این ترتیب نوبخت و جهانگیری در جدال دو حزب مقابل یکدیگر قرار گرفتند.

اینک درگیری‌ها در دولت حسن روحانی به احزاب حامی دولت نیز کشیده شده که نماد آن دو حزب کارگزاران و اعتدال و توسعه است. درگیری بین شاگردان چپ هاشمی رفسنجانی و شاگردان راستش.