جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام – قسمت سی و پنجم
درآمد
چنان که آمد، قرار بر این شد که چهار فصل از مجموعه پانزده قسمتی موضوعات مربوط به جنبش حسین بن علی و رخداد کربلا فعلا در این سلسله جستارها، به بحث و مداقه نهاده شود و اینک دومین قسمت تقدیم میشود. در این بخش به این پرسش پاسخ داده میشود که «قیام مسلحانه با هدف تغییر رژیم جایز بوده است؟».
در واقع، از دشواریهای رویداد کربلا و جنبش حسین بن علی، پاسخ به این پرسش بنیادین است که اگر جنبش امام حسین را جنبشی شورشی و انقلابی و براندازانه و حتی به تعبیر مطهری جنگ مسلحانه علیه حکومت وقت بدانیم، در چهارچوب گفتمان دینی و سیاسی نیم قرن نخست اسلام (و حتی ادوار بعد در نظام خلافت اسلامی و یا امامت شیعی)، چه حکمی پیدا میکند؟ به عبارت دیگر، آیا چنین شورشی مجاز بوده و یا غیر مجاز و ممنوع؟
پاسخها از دو منظر شیعی و کلامی و نیز تاریخی و مورخانه ارائه خواهد شد.
البته پاسخ شیعی بسیار روشن و بیابهام است و در یک استدلال منطقی ارائه میشود: حکومت اموی یزید غاصب حق امام بوده و ظالم و امام در تداوم تلاشهای پدر و برادرش از فرصت پیش آمده برای احقاق غصب شده خود استفاده کرده و این یزید بوده که به جای تبعیت از حق و واگذاری خلافت به صاحبش، راه طغیان در پیش گرفته و امام حق و الهی را به قتل رسانده است. این لب و لباب پاسخ شیعی متأخر به این پرسش بنیادین است. در این تحلیل، یزید نظرا و عملا یکسره بر باطل است و حتی بر کفر و زندقه و در مقابل حسین نظرا و عملا یکسره بر حق و عدالت است و کشتن او کفر و ظلم و فساد.
در این دیدگاه، یزید از دو نظر فاقد مشروعیت دینی و سیاسی شمرده میشود. یکی اشغال و غصب مقام الهی امام معصوم و منصوب و منصوص، و دیگر، عدم صلاحیت شخصی برای تصدی چنان مقام بلند و مهمی. در چنین منظری، اساسا پرسش از مشروعیت و جواز مبارزه و پیکار با خلیفه و دستگاه خلافت غاصب و ظالم بالذات اموی و یزیدی لغو و بلاموضوع است.
اما از منظر تاریخی و تفکر سیاسی نیم قرن نخست اسلام، ارائه پاسخی سر راست دشوار است و شاید ناممکن. با این حال میکوشم با کاوش در زوایای مختلف ماجرا پاسخی درخور ارائه کنم و حداقل به پاسخی مقنع نزدیک شوم. عناوین این بخش از این قرار است:
یکم: تأملی در معیارهای مشروعیت سیاسی
روشن است که در این مبحث به معیارهای مشخصی نیاز داریم تا بر آن اساس بتوان در باره مشروعیت سیاسی یک نظام و حکومت و دولت داوری کرد. اما پیچیدگی مسئله در این است که معیار و یا معیارهای مشروعیت قدرت سیاسی در سنت صحابه و خلفای راشده، دقیقا روشن نیست و به عبارت دیگر، خلفای ششگانه (از ابوبکر تا معاویه) هر یک به گونهای خاص به خلافت دست یافته و این بدان معناست که حداقل تا مقطع داستان کربلا در واقع شیوه و معیار روشن و قاطعی برای دستیابی به مقام خلافت وجود نداشته است.
چنان که میدانیم، ابوبکر با یک گزینش دو مرحلهای (در سقیفه و بعد با بیعت عام در مسجد) به جانشینی پیامبر رسید. عمر با معرفی ابوبکر خلیفه وقت (وصایت و یا استخلاف) و البته همراه با بیعت عمومی جانشین خلیفه درگذشته شد. عثمان از طریق شورای شش نفره کاملا بدیع و ابداعی عمر خلافت را از آن خودش کرد. علی با اقبال عمومی و در عین حال تأیید و بیعت عموم صحابه خلیفه شد. حسن بن علی با رأی و بیعت مستقیم بخشی از مردمان مسلمان (مردمان عراق) مشروعیت خود را تأمین کرد و در نهایت معاویه از طریق مصالحه با خلیفه مشروع یعنی امام حسن خلافت کل جهان اسلام را از آن خود کرد.
در این دوران گرچه دو اصل شورا و بیعت، رسما پذیرفته شده و مقبولیت عام یافته بود، اما نه شورا شکل ثابت و مقطوعی داشت و نه همیشه رعایت میشد. شاید بتوان گفت شورا عمدتا در شکل شورای شش نفره ابداعی و بیسابقه خلیفه دوم تعریف مشخص و شکل سازمان یافتهای پیدا کرده بود؛ ولی آن نیز، نه مصداق اتم و تثبیت شده شورای مهاجر و انصار بود (آن گونه که امام علی میگفت و روی آن تأکید میکرد) و نه جز در همان یک مورد عثمان رعایت شد. به هرحال این شورای نوپا نیز ادامه نیافت.
دوم: مشروعیت خلافت یزید چگونه تأمین شده است؟
حال میتوان پرسید مشروعیت خلافت یزید از کجا و چگونه تأمین شده است؟ واقعیت این است که این مشروعیت از طریق سنت ولایتعهدی به دست آمده بود که در چهارچوب گفتمان دینی- سیاسی آن دوران، به دو دلیل از اساس نامشروع شمرده شده است. یکی این که تا آن زمان اصولا سنت جانشینی از پیش معین نه تنها وجود نداشت بلکه در تفکر مذهبی صحابه و خلفا، غیراسلامی مینمود و در روایات دینی با عنوان طعنآلود «سنت کسری» (سلطنت ایرانی یا ملوکیت) مذموم و مردود شمره میشد (هرچند استخلاف به نوعی وجود داشت و ابن خلدون نیز در مقدمه بدان پرداخته است).
دلیل دیگر، نقض پیمان صلح بین معاویه و حسن بن علی بوده که، در آن تصریح شده بود معاویه حق ندارد برای خود جانشین تعیین کند و او متعهد است که خلافت پس از خود را به شورای مسلمانان واگذار کند. اما معاویه، به رغم مخالفت شماری از بزرگان (از جمله حسین بن علی)، با توسل به انواع ترفندها (تهدید و تطمیع و ترور) فرزندش یزید را به جانشینی خود برگزید و خود با او به خلافت بیعت کرد و مردمان را نیز وادار کرد با او بیعت کنند.
با این همه، میتوان پرسید که آیا حق مخالفت و به ویژه حق انقلاب و مواجهه نظامی و مسلحانه به قصد برانداختن خلافت خلیفه وقت برای هر فرد و یا جمعی از مسلمانان، وجود داشته است؟
نخست لازم است در مبحث مشروعیت درنگی بکنیم تا دقیقتر سخن گفته باشیم. منصفانه باید گفت در مورد ایراد احیای سنت ولایتعهدی به وسیله معاویه و دعوی تعارض بنیادین آن با اسلام، ایراد چندان موجه و مشروع نمینماید. زیرا که نه در قرآن و سنت شکل خاصی از حکومت به عنوان حکم شرعی و قطعی و ثابت تشریع شده است و نه در تاریخ اسلام همواره حکومت و خلافت موروثی مردود و غیر مشروع بوده است.
روشن است که بعد از معاویه نظام کهن سلطنت ایرانی، در قالب نظام خلافت بازسازی شده و تا سال ۱۹۲۴ نظام مشروع و مقبول در میان مسلمانان (البته جز شیعه که تفکر کلامی و سیاسی خاص خود را داشته و دارد) تداوم یافته است. نه خلافت توصیه و حکم ویژه اسلام است و نه سلطنت و نه امامت و نه اخیرا جمهوری و یا هر نوع دیگر از نظام سیاسی شکل متعین نظام حکومتی بر بنیاد دین معرفی شده است. وقتی نظام سلطنت پذیرفته شود و حداقل خلاف اسلام تلقی نگردد، موروثی بودن فرمانروایی (ولایتعهدی) از مؤلفههای ثابت چنین نظامی بوده و هست.
درست است که صحابه و مسلمانان در نیم قرن نخست سلطنت و ملوکیت را بر نمیتافتند چرا که الگوی خلافت انتخابی نخستین (که ملهم از نوع فرمانروایی قریش در مکه و سپس الگوی امارت نبوی در مدینه بود) مطلوب آنان بود و به همین دلیل تبدیل خلافت راشده به ملوکیت را نوعی انحراف در فکر و سنت سیاسی اسلام تفسیر کردند[۱]، اما هیچ دلیل موجهی برای تعین مشروعیت خلافت و عدم مشروعیت دینی برای سلطنت و یا انواع دیگر نظام سیاسی وجود نداشته و ندارد.[۲]
در هرحال مسلمانان نیز، مانند دیگر جوامع در شرایط مختلف و چه بسا متضاد اجتماعی و تاریخی، نوعی خاص از نظام سیاسی را ایجاد کرده و خواهند کرد. چنان که اکنون عموما (از ایران شیعی گرفته تا دیگر کشورهای اسلامی) نظام جمهوری را برگزیدهاند و امروز کمتر کسی توان اثبات عدم شرعیت آن را دارد.
درگذشته نیز در قلمرو گسترده جغرافیایی جهان اسلام، همزمان شکلهای مختلف و متنوع نظام حکومتی وجود داشته که عمدتا برآمده از مقتضیات بومی و محلی اقطار مختلف و رنگارنگ سرزمینهای گسترده اسلامی بوده و البته ابن خلدون با معیار بنیادینش در تحلیل تحولات تاریخی و به ویژه تاریخ اسلام با عنوان «عصبیت» آن را تحلیل و تفسیر کرده است.
بدین ترتیب، مخالفت با حکومت موروثی یزید و دعوی عدم مشروعیت مذهبی و اسلامی آن، چندان موجه و مقبول نمینماید. به ویژه باید توجه داشت که با معیار امامت موروثی شیعی[۳]، نظام سیاسی و حکومتی شیعی نیز، عملا نوعی سلطنت (سلطنت آسمانی با نوعی فرّۀ ایزدی) خواهد بود و احتمالا به همین دلیل بوده که شیعیان متقدم با خلافت موروثی به آسانی کنار آمده و حداقل بدان نظام اعتراضی از این بابت نداشتهاند و شیعیان متأخر (پس از زوال عباسیان و به ویژه پس از قدرت یافتن صفویان در ایران)، بیهیچ مشکلی نظام سلطنت موروثی نوع ایرانی را پذیرفته و بدان تن در دادهاند. از این رو حتی عالمی نواندیش در حوزه علمیه قم یعنی نعمتالله صالحی نجفآبادی نیز ایرادی نمیبیند که داستان غدیر را با عنوان «غدیر یا ولایتعهدی علی (ع)» یاد کند.[۴]
در هرحال معاویه به عنوان خلیفه مشروع مسلمانان به تشخیص خود نظام متفاوتی را برای مسلمانان تأسیس و معیار تازهای برای تعیین خلیفه بعدی مشخص کرده است؛ چنان که خلفای پیشین نیز هر کدام به مقتضای زمان و تشخیص خود آجری بر بنای نوبنیاد دستگاه خلافت گذاشته بودند و هر یک نوعی جانشینی و به تعبیر منابع اسلامی «استخلاف» را انجام داده و یا به رسمیت شناخته بودند و عملا نیز مورد تأیید امامانی چون علی و دو فرزندش حسن و حسین نیز قرار گرفته بودند.[۵]
میماند موضوع مهم نقض پیمان معاویه. این دعوی اما برای اثبات عدم مشروعیت خلافت یزید معتبر و موجه مینماید. بیتردید معاویه بر خلاف تعهدش عمل کرده و از این نظر تصمیم او مردود است؛ اما پرسش مهم این است حال که، به هر تقدیر، چنین شده و فرزند معاویه به خلافت رسیده و عموم مردمان یا مستقیما (در شام) با او به خلافت بیعت کرده و یا عملا بدان رضایت داده و حداقل بدان در عمل تمکین کردهاند[۶]، فرد و یا گروهی مجاز است با او به مخالفت و رقابت برخاسته و به ویژه مجاز است دست به قیام مسلحانه (به تعبیر مطهری قیام مسلحانه جمعی) بزند؟
برای تدقیق بیشتر، ناگزیر میباید موضوعات را تفکیک کرد. این که در سنت اسلامی مسلمانان نخست، اجمالا مشروعیت خلافت از طریق شورا و بیعت عمومی حاصل میشد، حرفی نیست و قولی است اجماعی (حتی شیعه نیز بیعت را برای تعین بخشیدن عملی امام منصوب و منصوص لازم میداند)، اما این نیز قطعی مینماید که در همان زمان نیز، اولا- شورا شکل خاصی و متعینی نداشت و ثانیا- در هرحال شورا مختص به بزرگان عمدتا متمرکز در مدینه بود نه عموم مردم.
بیعت نیز، اولا- در عمل در مدینه انجام میشد و مردمان دیگر بلاد دور و نزدیک از آن محروم و معاف بودند و ثانیا- آن نیز بیشتر شکلی و میتوان گفت تحمیلی بود.[۷] در این میان البته، نقض پیمان معاویه و تحمیلیتر شدن بیعت، همان بنای سست پیشین را سستتر و رنجورتر ساخت. با این حال، در مقطع مرگ معاویه و نشستن یزید بر مسند خلافت، عموم مسلمانان با رضا و یا اکراه بدان تن داده و عملا خلافت مستقر را به رسمیت شناخته بودند.
سوم: مضمون مخالفت حسین بن علی با خلافت یزیدبن معاویه
حال در چنین شرایطی اعتراض حسین به خلافت یزیدبن معاویه چه معنا و مفهومی پیدا میکند؟ این که او به دلیل این که خود را احق به خلافت بداند و یا به دلیل عدم شایستگیهای لازم یزید، مخالف فرمانروایی او باشد و یا به مظالم دستگاه خلافت گذشته و حال معترض باشد و مردمان را به انتقاد و اعتراض (به اصطلاح مذهبی امر به معروف و نهی از منکر) دعوت کند، ایرادی نیست و در چهارچوب گفتمان دینی و سنت سیاسی نیم قرن نخست، قابل دفاع است و مقبول. به ویژه اجبار به بیعت حسین و یا هر کس دیگر از سوی حاکم و حکومت، مطلقا ممنوع و نادرست بوده است. عدم بیعت حق امام حسین و ابنزبیر و هر مسلمان دیگر بود و کسی حق نداشت آنان را به بیعت مجبور کند. چنان که در گذشته و از جمله در خلافت علی هر شخصی در بیعت آزاد بوده و کسی به طور مشخص به خاطر عدم بیعت سرکوب نشده است.
اصولا از بدعتهای یزید (البته به دنبال سیاستهای سرکوبگرانه پدرش در اجبار به تمکین مردمان در برابر حکومت و به ویژه در امر بیعت)، همین بود که، به رغم سیاست دوران خلفای راشده، مخالفان را به شکل بدعتآمیزی میان بیعت و جنگ مخیر کرد. و البته حسین به حق به جای تن دادن به ذلت بیعت تحمیلی، آزادگی و مرگ با عزت را انتخاب کرد. اما تمام مسئله این است که آیا امام حسین و یا ابن زبیر حق داشتهاند دست به شورش و جنگ مسلحانه بزنند یا نه.
به نظر میرسد در چهارچوب همان گفتمان سیاسی- مذهبی[۸]، مخالفت تا سرحد انقلاب و سرنگونی، آن هم از طریق شورش و جنگ مسلحانه، جایز نبوده و عموم مسلمانان نیز در آن دوران بدان ملتزم بودهاند. برای توجیه چنین اندیشهای، روایاتی از پیامبر نیز نقل میشد مبنی بر این که با هرکس که نافرمانی کند و در صف مسلمانان تفرقه بیفکند (شق عصای مسلمین کند) مخالفت کرده و سرکوبشان کنید.[۹] و عموم شخصیتهای دینی و سیاسی آن روزگار نیز از همین منظر با خروج حسین مخالف بوده و تلاش کردند او را از این اقدام بازدارند و چنین کاری را نه به سود مسلمانان بدانند و نه به سود خود امام و خاندانش.[۱۰] شماری نیز هنگام عزیمت امام حسین به عراق کار او را به ایجاد تفرقه و خروج از جرگه امت متهم کردند.[۱۱] علی نیز با تکیه به چنین اصلی، مخالفان مسلح و برانداز خود را سرکوب کرد و به تعبیر خودش کوشید «چشم فتنه» را در آورد.[۱۲] جنگ جمل و صفین و نهروان به همین دلیل رخ داد.
چنان که در زندگینامه امام علی و ماجرای خوارج آمده است در آن زمان اصطلاح «خوارج»، که آشکارا بار منفی دارد، به معنای خروج بر «امام حق» بوده است و این عنوان برای عموم خروجکنندگان بر امام به کار میرفت. شهرستانی در ملل و نحل خود میگوید به هرکس که علیه امام حق در ایام صحابه و یا خلفای راشدین و یا در دوران تابعین و به طور کلی علیه هر امامی در هر روزگاری خروج کند، خارجی گفته میشود. از این رو به شورشیان بر ضد عثمان نیز خارجی گفته شده است.[۱۳] آیا میتوان گفت مخالفت مسلحانه و جنگ با علی به عنوان امام وقت و خلیفه حاکم جایز نیست اما با دیگری جایز است؟ تردید نیست که جنگیدن با خروجکنندگان علیه حکومت در اندیشه علی یک قاعده است. به احتمال بسیار زیاد، از چنین منظری بود که امام علی با هر نوع شورش خشن و براندازانه با عثمان مخالف بود و هر چه در توان داشت انجام داد تا شورش رخ ندهد و پس از آغاز متوقف شده و حداقل خلیفه کشته نشود و «خلیفهکشی» باب نگردد. چنان که در جای خود به تفصیل آمده است، علی در آخرین لحظات محاصره خانه عثمان دو فرزندش حسن و حسین را برای حمایت و دفاع از خلیفه حاکم فرستاد. هر چند خلیفه از هر نوع خشونتی احتراز جست و مدافعان مسلح را مرخص کرد.
قابل تأمل این که وقتی مسلم بن عقیل در گفتگوی فرجامین با عبیدالله بن زیاد متهم به عصیان علیه امام مسلمانان و شورش علیه حکومت و ایجاد تفرقه بین مسلمانان میشود، بدون این که این اتهام را رد کند، به صورت جدلی پاسخ میدهد این شما بودید که علیه امام حق عصیان کردید و با خلافت حق به ستم و تجاوز نزاع کردید و مقام خلافت را غصب کردید و چونان قیصر و کسری و بدون رضایت و خواست مردمان و با ستم و بیداد حکم راندید. البته وی میافزاید ما برای اجرای عدالت و امر به معروف و نهی از منکر قیام کردهایم و در پی احیای حق خودمان هستیم.[۱۴] روشن است که در این گفتار مسلم تلویحا مدعای رقیب را پذیرفته و در این میان فقط اختلاف در این است که چه کسی آغازگر بوده که صد البته حق با مسلم است. در واقع در این استدلال، نوعی مغالطه رخ داده است.
در هرحال علی و فرزندش حسن نیز پس از صلح، به رغم تمام اعتراضات عقیدتی و سیاسی به نظام حاکم و خلفای وقت، هرگز از مرحله اعتراض و انتقاد فراتر نرفته و دست به شورش نزدند. علی با تمام توان خود برای حفظ عثمان تلاش کرد و فرزندش حسن را (و به روایتی حسین را نیز[۱۵]) برای نجات عثمان فرستاد.
شخص امام حسین نیز در ده سال فرمانروایی معاویه، در همان مسیر سیر کرد (در باره نسبت صلح حسین و قیام حسین جداگانه صحبت خواهد شد). بعدها امامان پرشمار دیگر نیز از همان سنت پیروی کرده و حتی برخی از آنان در مقاطع بحرانی به یاری همان خلفای ظالم و احیانا نامشروع شتافتهاند (مانند کمک امام سجاد فرزند حسین به کارگزار یزید در واقعه کشتار مدینه در یک سال بعد از رخداد کربلا).
بدین ترتیب ناگزیر یا باید جنبش امام حسین را صرفا یک جنبش به تعبیر امروزین مدنی و مسالمتجویانه بدانیم و یا یک قیام برنامهریزی شده و ارادی انقلابی و شورش و حرکت مسلحانه برای برانداختن رژیم مستقر و تسخیر قدرت سیاسی از طریق جنگ. با توضیحات ارائه شده در گذشته، فکر نمیکنم تردیدی باشد که امام حسین در مقطع مرگ معاویه و خلافت یزید، به صورت ارادی برای برانداختن خلافت مستقر و قبضه قدرت اقدام کرده است. سخنان امام در طول راه مدینه- مکه- کوفه- کربلا، و مهمتر اعزام نماینده تامالاختیار به کوفه و اخذ بیعت از شماری از کوفیان برای خلافت حسین، معنایی جز این ندارد. اگر واژه «خروج» در جمله مشهور امام حسین (انّما خرجت لطلب الاصلاح فی امه جدّی …) را در همین سیاق ببینیم، معنایی جز خروج بر حکومت وقت ندارد (چنان که در گزارش پیشین آمد، این تحلیل، مورد تأیید تمام نویسندگان و تحلیلگران نواندیش و انقلابی داستان کربلای معاصر نیز هست).
این که امام در بین راه وقتی دریافت نمیتواند به کوفه برود و در واقع به هدفش برسد، تلاش فراوان کرد تا از جنگ و کشتار جلوگیری بشود (مانند پیشنهاد بازگشت به مدینه و یا اسکان در نواحی دوردست) و در واقع نوعی صلح و سازش پدید آید، از اهمیت اقدام اصلی و اولیه او نمیکاهد. میتوان حدس زد که اگر حسین وارد کوفه میشد، کوفه را به سادگی تسخیر میکرد و شاید هم بصره را هم در اختیار میگرفت؛ در آن صورت، خلافت اسلامی تجزیه شده و قلمرو آن، به وضعیت زمان علی و معاویه در مقطع پس از حکمیت (سالهای ۳۷-۴۰ هجرت) بازمیگشت. بدین ترتیب، عنوان «مقاومت مدنی» برای جنبش امام حسین مناسب نمینماید. مقاومت مدنی، به گونهای که اکنون فهمیده میشود، ممکن است سخت باشد، اما در هرحال تهی از خشونت به ویژه جنگ و کشتار است. حرکت نخستین امام حسین حداقل تا برخورد با حر در بین راه مکه-کوفه، درگیری و بالملازمه جنگ و خشونت بوده است.
قابل تأمل این که شیخ مفید در ارشاد، صریحا اعلام میکند که پس از درگذشت حسن بن علی، دوران صلح به پایان رسید و امام حسین امکانی برای قیام یافت و از این رو مردمان را به قبول امامتش فراخواند و اعلام جنگ و پیکار کرد. او به عراق رفت تا به دعوت حامیانش برای مقابله با دشمنانش پاسخ مثبت دهد.[۱۶]
چهارم: عدم جواز مخالفت و قیام بر ضد امام در اندیشه شیعی
در این باب، دیدگاه شیعی امامی نیز مهم است. آیا در تفکر سیاسی و کلامی شیعی، قیام و حتی مخالفت با امام حاکم وقت مجاز و مشروع است؟ پاسخ قاطع و روشن است و قبلا نیز بدان اشارت رفت. از آنجا که امام منصوب و منصوص از جانب خدا و رسول اوست، «مفترض الطاعه» است و هر نوع شورش علیه او، حرام شرعی است و گناه و نامشروع و حق سرکوبی شورشیان و به تعبیر فقهی «بغات» برای امام محفوظ است و بلکه عملی است صواب و دارای ثواب اخروی و اسباب رستگاری در این جهان و آن جهان. به همین دلیل عموم عالمان و فقیهان و متکلمان شیعی، جملیها و به ویژه خوارج را مرتد و به یک معنا از ربقه مسلمانی خارج میدانند.[۱۷]
البته شیعیان چنین استدلال میکنند از آنجا که امامان معصوم و دارای علم الهی خاص، هم دارای مشروعیت ذاتی و انحصاری برای امامت و خلافتاند و هم لزوما عادل[۱۸]، احتمال خطا و ظلم و ستم و اجحاف به حقوق مردم، ممتنع و غیر قابل تصور است؛ از این رو، شورش و قیام و حتی مخالفت نیز فاقد مشروعیت است. اما گفتن ندارد که چنین نظریهای در باب حکومت و مشروعیت، با پرسشهای جدی و مهمی مواجه است. اولا- این دیدگاه خاص شیعیان امامی متأخر (از قرن پنجم به بعد) است و طبعا مقبول عموم مسلمانان نیست؛ ثانیا- پیشفرضهای کلامی به لحاظ تاریخی و در حوزه اندیشه سیاسی متعارف قابل اثبات نیستند تا بتوان بر بنیاد آن نظریه سیاسی معقول و قابل ارزیابی و کارآمد مطرح و در آن چهارچوب نظام سیاسی مشخص و تعریف شدهای استوار کرد؛ ثالثا-وفق نظریه رایج امامان معصوم در دوازده تن متعیناند و نمیتوان بر بنیاد آن، نظامی اسلامی جاودانه و برای همیشه سامان داد[۱۹] ؛ رابعا- ملاک ارزیابی علم و عصمت و عدل و ظلم یک امام معصوم چیست؟ در واقع شیعه میگوید، مردمان باید ایمانی و به طور پیشینی علم و عصمت و عدالت حاکم را قبول کنند. به دیگر سخن، هر عمل حاکم لزوما عادلانه و وفق عدالت است و گرنه اگر قرار بر نقد و ایراد باشد، لاجرم پای اعتراض وای بسا شورش و قیام و جنگ نیز به میان خواهد آمد و این بالمره با دیدگاه کلامی شیعی رایج و سنتی در تعارض خواهد بود.
آخرین کلام این واقعیت که قیام امام حسین در آغاز خروج و برای تسخیر قدرت بوده است، به معنای جواز قتل حسین و یارانش در کربلا نیست. چرا که اولا، یزید و کارگزارش در عراق (عبیدالله) میتوانستند تدبیری بیندیشند که اصولا کار به درگیری و قیام نکشد. مثلا حسین را مجبور به بیعت نکنند و یا از تهدید جانی وی در مدینه و به ویژه در مکه خودداری کنند و در نهایت میتوانستند مسیری را انتخاب کنند که شخصیتی چون امام حسین ناگزیر نشود بین مرگ با عزت و بیعت و در واقع تسلیم با ذلت یکی را انتخاب کند. و ثانیا، حداقل پس از آن که امام حسین در کربلا (حتی در آخرین لحظات) صلح پیشه کرده و پیشنهادهایی برای خروج از بن بست جنگ و خشونت داد، امیر کوفه میتوانست به آن پیشنهادهای انسانی و صلحطلبانه پاسخ مثبت دهد و در نهایت کار بدون درگیری و خشونت و کشتار فیصله پیدا کند. میتوان گفت اگر در مقطع برخورد حسین با سپاه هزار نفری حر و حتی در آخرین لحظات خونین هر یک از پیشنهادهای امام پذیرفته میشد، هیچ حادثه تلخی روی نمیداد و آن همه پیامدهای ناگوار حتی برای شخص یزید و بعد نظام اموی در پی نداشت. از این رو مسئولیت تام و تمام رخداد کربلا و قتل بهترین مؤمنان آن روزگار بر عهده یزید و به ویژه کارگزار تام الاختیارش در عراق (عبیدالله) است. چنان که پیش از این گفته شد، نقش ویژه عبیدالله در این رخداد مهم بسیار برجسته و آشکار است. او میتوانست پس از عزم بازگشت امام حسین در مقطع برخورد با حر استفاده کند و اجازه دهد او بازگردد. در این صورت، او حتی نزد یزید نیز میتوانست دلایل قانع کننده داشته باشد. دیدگاه عموم اهل سنت چنین است.[۲۰]
ثالثا، حتی در کربلا و پس از محاصره نیز، این امکان وجود داشت که حداکثر صد و چهل نفر و یا در روز عاشورا بیش از هفتاد نفر را دستگیر کرده و تحت الحفظ به کوفه و یا هر جای دیگر منتقل کنند. هرچند امروز تصویر دقیقی از صحنه کربلا در روزهای پایانی آن نداریم، اما واقعا چهار تا شش هزار جنگجوی مجهز با دهها سردار کارآزموده این توان را نداشتند که چند ده نفر بیسلاح و کمسلاح و غالبا پیاده را دستگیر کرده و زنده به اسارت ببرند؟ چنین مینماید که سیاست رسمی یزید و حداقل عبیدالله در عراق چنین بود که از فرصت به دست آمده بهره کامل برده و برای همیشه از دست مخالف سرسخت و در عین حال محبوب و معتبری چون حسین بن علی رها شده و از این بابت در امان باشند. به ویژه که دشمن قدرتمند دیگری چون عبدالله بن زبیر نیز در مکه کمین کرده و میتوانست برای خلافت یزید خطری جدی ایجاد کند.
بدین ترتیب دعوی یزید و کارگزارانش مبنی بر ناگزیری برخورد خشن با حسین و کشتنش به هیچ وجه موجه نمینماید. مثلا بنگرید به این گفتهعمروبن سعید فرمانروای حجاز در مقطع پس از بازگشت خاندان حسین به مدینه که هرگز قانع کننده و واقع نما نیست: «به خدا دوست داشتم سر حسین بر بدنش بود و روح او در جسمش باقی بود. او مثل همیشه از ما بد میگفت و ما مثل همیشه او را میستودیم. او از ما برید ولی ما با او ارتباط داشتیم، با این حال کشته نمیشد لیکن چه کنیم با کسی که شمشیر کشید و میخواست ما را بکشد، جز آن که از خود دفاع کنیم».[۲۱]
منابع و پانوشتها
[۱]. مستندات روایی آن فراوان است. از جمله بنگرید به: ابن کثیر، البدایه، جلد ۸، ص ۱۷ و ۱۴۴؛ یعقوبی، جلد ۲، ص ۱۶۶.
[۲]. قابل تأمل این که سنتگرایی مسلمانان اهل سنت چندان ستبر و چیره شده است که پس از الغای خلافت به وسیله ترکهای جوان به رهبری مصطفی کمال (آتاتورک) در سال ۱۹۲۴، عموما از آن ناخرسند شده و افراد و سازمانها و جریانهای پر شمار اسلامی در سرتاسر جهان اسلام کوشیدند بر ویرانه خلافت- سلطنت منقرض شده عثمانی، نوعی دیگر از خلافت را احیا و مستقر کنند. از حسن البنا (بنیانگذار اخوان المسلمین در سال ۱۹۲۸) تا ملک فؤاد در مصر و شریف حسین در مکه و دیگران و تا اخیرا که بار دیگر گروههایی چون داعش (دولت اسلامی عراق و شام) با تمام توان و به طور رسمی اعلام خلافت عام بر کل مسلمانان کردهاند. در این دوران بنیادگرایان مسلمان عمدتا با پیشگامی شخصیتهای اثرگذاری چون رشیدرضا و ابوالاعلای مودودی با استناد به همان روایت منسوب به پیامبر که سی سال خلافت است و پس از آن ملوکیت (یعنی از مقطع خلافت معاویه به بعد)، کوشش کردهاند خلافت کهن اسلامی را احیا و مستقر کنند. چرا که به زعم اینان، تنها شکل مشروع فرمانروایی، همان خلافت بر اساس شورا (شورای اهل حل و عقد و یا اجماع) و بیعت عام مؤمنان است و هر نوع دیگر خلاف شرع و نامشروع. در این میان فقط کسانی چون محمد عبده (که برای اولین بار اعلام کرد حکومت خصلت مدنی دارد و نه شرعی) و بعدتر شاگرد او علی عبدالرازق با نوشتن کتابی مستقل با عنوان «الاسلام و اصول الحکم» خصلت شرعی خلافت را به صراحت انکار کرد.
[۳]. ابن اعثم شیعی (الفتوح، جلد ۴، ص ۲۸۳) نقل شگفتی دارد. مینویسد: «اجتمع الناس ابنه حسن، فبایعوه و رضوا عنه به و باخیه الحسین من بعده». مردمان پس از امام علی با فرزندش حسن بیعت کرده و بدان رضایت دادند و همین طور به امامت برادرش حسین برای مرحله پس از حسن. از آنجا که این نقل هم با سنت علوی سازگار نیست و هم به طور خاص با یکی از مواد صلح نامه امام حسن با معاویه در تعارض است، منطقا نمیتواند درست باشد؛ اما اگر درست باشد، آنگاه دیگر ایراد به ولایتعهدی یزید از جانب شیعیان چندان موجه نمینماید. مگر این که ادعا شود نظام حکومت موروثی و ولایتعهدی در تشیع درست و مشروع و در اهل سنت و یا نظامهای دیگر خلاف است و نامشروع.
[۴]. ماهنامه درسهایی از مکتب اسلام، شماره ۴، مقاله با همین عنوان از صالحی نجفآبادی.
[۵]. طبق خبری در طبری (جلد ۴، ص ۲۶۵) امام حسین در نامهای که به مردم بصره مینویسد، ضمن این که خاندانش و خودش را برای خلافت شایستهتر و محقتر میداند، بر خلفای گذشته رحمت میفرستد و آنان را نیکوکردار میداند و کسانی میشناسد که اصلاح آوردند و به حق عمل کردند. سخنی با این مضمون بارها از امام علی و امام حسن نیز نقل شده است.
[۶]. ذهبی در «سیر اعلام النبلاء» (جلد ۳، ص ۲۹۲) تصریح کرده است که پس از مرگ معاویه اکثر مسلمانان با یزید بیعت کردند. هرچند اثبات اکثریت / اقلیت در آن زمان در شرایط کنونی دشوار است ولی منطقا باید چنین باشد. بدین ترتیب اصرار نویسنده شهید جاوید بر این مدعا که جز مردمان شام عموما حامی حسین بوده و از او خواسته بودند با خلع یزید زمام خلافت را به دست بگیر چندان موجه نمینماید.
[۷]. به همین دلیل نمیتوان شورا و بیعت مسلمانان در آغاز را به معنای رأی و انتخابات آزاد و متعارف کنونی و غربی آن دانست. ترجمه این دو مفهوم در ایران معاصر (و احیانا در جاهای دیگر از جمله افغانستان) به پارلمان و انتخابات، موجب سوء تفاهمات جدی در فهم مسائل و خلط مفاهیم شده است. شورا در قرآن، توصیه به مشورت فرمانروا از بالا به پایین و آن هم در مواردی محدود در قلمرو امارت است، اما شورا در نظام پارلمانی و یا شوراهای مختلف مدنی و اجتماعی امروز، مشورت عمومی و ملی از پایین به بالا و در تمام امور است.
[۸]. بر تعبیر «گفتمان سیاسی- مذهبی» همان زمان تأکید میکنم. در چهارچوب گفتمان حق حاکمیت ملی و دموکراسی و مانند آنها در جهان مدرن، که بر بنیاد مفروضات انسان شناختی و معرفت شناختی جدید استوار شده، حق تغییر رژیم همان اندازه مشروعیت دارد که حق تأسیس رژیم، اما در جهان ماقبل مدرن چنین نبود. بگذریم که چه در جهان قدیم و چه در دنیای نو، در این که معیار مشروعیت و عدم مشروعیت یک رژیم چیست و چه هنگام و چگونه این مرز ناپیدا مشخص میشود و در نهایت ابزارهای مشروع برای تغییر رژیم کداماند، ابهاماتی وجود داشته و دارد. در نظامهای عرفی و دموکراتیک کنونی، معیارهای مشخصتری چون رأی و رضایت مردم از طریق تدوین قوانین (قانون اساسی و قوانین عادی) و پارلمان و رفراندوم و انتخابات ادواری و قانونگرایی برای ایجاد مشروعیت و کارآمدی و اجرای آزادی و تحقق عدالت، تعیین شده و در نهایت حق تغییر رژیم، حق مشروع مردم (ملت) به رسمیت شناخته شده است. میتوان گفت در جهان مدرن احراز مشروعیت تا حدودی روشن است اما عدم مشروعیت چگونه حاصل میشود؟ آیا کسی و یا کسانی حق ویژه دارند تا مشروعیت و عدم مشروعیت را مشخص کنند؟ برای تعیین میزان مشروعیت یک رژیم، رفراندوم و مانند آن نیز در عمل با دشواریهایی مواجه است. از آن هم مهمتر، که بیشتر با بحث کنونی ما مرتبط است، اگر فردی و یا گروهی تشخیص داد رژیم مستقر فاقد مشروعیت لازم است، مجاز است برای تغییر رژیم دست به خشونت و مثلا انقلاب مسلحانه بزند؟ اگر چنین حقی باشد، ظاهرا درانداختن انقلاب (احتمالا مسلحانه و جنگ با رژیم مستقر) مشروعیت خواهد داشت. اما میدانیم که «انقلاب» و بهتر است که گفته شود «حق انقلاب» از مفاهیم و حقوق انسانی جهان مدرن است و استفاده از چنین تعبیری برای جوامع ماقبل و مادون مدرن چندان موجه نمینماید. بدین ترتیب، عنوان «انقلاب امام حسین» بیوجه است.
[۹]. در یک منبع مهم روایی شیعی (وسائل الشیعه، جلد ۱۱، ص ۴۷۲) از قول پیامبر اسلام آمده است: «طاعه السلطان واجبه، و من ترک طاعه السلطان فقد ترک طاعه الله عزّ و جلّ، و دخل من نهیه، ان الله عزّ و جلّ یقول: و لاتلقوابایدیکم الی التهلکه». با عنایت به چنین اندیشه و با استناد به چنین روایاتی، قاضی کوفه (شریح قاضی) به خروج حسین از دین جدش فتوا داد و بدین ترتیب به مقابله با حسین و احیانا کشتنش مشروعیت بخشید. بعدها شماری از عالمان و فقیهان اهل سنت نیز بر همین قیاس اقدام حسین را شورش و انقلاب علیه حکومت دانسته و آن را محکوم کردهاند. از جمله ابوبکربن عربی در کتاب «العواصم من القواصم، ضمن اظهار تأسف از قتل حسین، میگوید در واقع حسین به شمشیر جدش رسول خدا کشته شد.
[۱۰]. در ابن عساکر (الامامالحسین، ص ۲۹۳-۲۹۵) و ابن کثیر «البدایه، جلد ۸، ص ۱۷۵-۱۷۶) سخنان بزرگانی چون ابن عمر، ابوسعید خدری، ابوواقدلیثی، جابربن عبدالله، سعیدبن مسیب، ابوسلمه بن عبدالرحمان و مسوره بن مخرّمه را آورده است. استدلال این افراد عموما بر سه نکته استوار است. یکی این که خروج بر امام جایز نیست و دوم این که این اقدام موجب تفرقه در امت و سبب قتل و خونریزی خواهد شد و سوم این که شخص حسین نیز کشته میشود و در نهایت نفعی در میان نخواهد بود. همین طور نسبت به عدم وفاداری کوفیان هشدار داده شده است. هرچند استدلال این افراد با کسانی چون ابن عباس متفاوت است. با این حال پس از رخداد کربلا و عمدتا از اوایل سده دوم هجری بحث مشروعیت قیام بر ضد حاکم ظالم و فاسد به جد مطرح شد و فقیه بزرگی چون امام ابوحنیفه در شرایطی به چنین جنبشهایی فتوا داد و خود از شورشهای زین بن علی علیه خلفای اموی و بعدتر جنبش مسلحانه نفس زکیه بر ضد خلفای عباسی حمایت کرد.
[۱۱]. اما قابل توجه این که نویسنده «شهید جاوید» (ص ۱۷۱) پس از نقل این اتهام به حسین به جای ارائه پاسخی عقلی و نقلی مقنع چنین پاسخ میدهد: «منطق حکومت سرنیزه این است که حسین بن علی (ع) از خدا نمیترسد و تقوی ندارد و بر ضد امنیت اجتماعی اقدام میکند!!! پس لازم است دولت خیرخواه صددرصد ملی!!! حسین را که عامل فتنه و آشوب است!!! سرکوب کند تا یزیدبن معاویه که مظهر عدالت و تقوی میباشد!!! کشور عظیم اسلام را به سوی ترقی و تکامل رهبری نماید. با این منطق میخواهند تجاوز حکومت یزید را نسبت به سبط رسول خدا (ص) حق به حانب جلوه دهند». ادبیات و تعابیر نشان میدهد نویسنده بیشتر به زمانه خودش یعنی دهه چهل و پنجاه شمسی ایران توجه دارد تا دهه پنجم و ششم قرن نخست هجری قمری در عراق و شام و مدینه و مکه.
[۱۲]. به عنوان نمونه بنگرید به این جمله مشهور امام علی در برابر خوارج: «و ان سکتواترکناهم، و ان تکلّموا تکلّمناهم، و ان خرجوا قاتلناهم». بلاذری، انسابالاشراف، ص ۳۵۲.
[۱۳]. دینوری، اخبارالطوال، ص ۲۴۸؛ شهرستانی، الملل و النحل، جلد ۱، ص ۱۱۴ و ۱۱۶.
[۱۴]. ابن اعثم، فتوح، جلد ۵، ص ۵۷.
صالحی نجف آبادی در کتاب «شهید جاوید» (ص ۱۷۲-۱۷۳) ترجمه – تفسیری از این گفتار مسلم ارائه میدهد که افزون بر این که با متن متفاوت است از نظر ادبیات و تعابیر کاملا آهنگ امروزین دارد و به ویژه فضای سیاسی دهه چهل و پنجاه ایران عصر پهلوی را بازتاب میدهد.
[۱۵]. مادلونگ، ص ۲۰-۲۰۲.
[۱۶]. مفید، ارشاد، جلد ۲، ص ۳۱.
[۱۷]. یکی از عالمان متقدم که در این باره بحث مفصلی کرده مفید در کتاب «الجمل» است (صفحات ۱۹-۴۰). او مینویسد: شیعیان اجماع دارند که تمام کسانی که با علی جنگیدند کافرند ولی از حکم ملت اسلام خارج نیستند. کفر آنان از طریق دین حاصل شده نه از طریق ارتداد از شرع. آنان اظهار شهادتین میکردند و این مانع خروج آنان از دین اسلام است. البته مفید به استناد مبانی کلامی و اعتقادی شیعی یعنی دو اصل مهم امامت الهی منصوص و عصمت مطلق امامان، که به زعم مفید در عرض عصمت پیامبران است، و روایاتی چون «علی مع الحق والحق مع علی» به چنین اجماعی میرسد.
[۱۸]. به همین دلیل است که موسوی زنجانی حکومت معصوم را «صدر درصد عادل» میداند. یادگاری ماندگار، ص ۲۷۸. اما در عالم واقع حکومت صد در صد یعنی مطلقا عادل معنای محصلی ندارد چرا که ناممکن است.
[۱۹]. روشن است که ولایت فقیه نیز اولا مدل تازهای است و ثانیا توان سامان یافتن در چهارچوب ولایت معصوم را ندارد و ثالثا در نهایت آن نیز بیتردید یک نظام بشری و متعارف تعریف شده و در حال اجراست و ربط وثیقی با منابع مشروعیت بخش اسلام به ویژه قرآن ندارد.
[۲۰]. هرچند وفق نقلی در البدایه ابن کثیر (جلد ۸، ص ۱۹۰)عقبه بن سعمان (گزارشگر همراه کاروان حسین) پیشنهاد رفتن حسین به شام و بیعت با یزید را انکار کرده است ولی در منابع کهن دو مورد دیگر انکار نشده است. بدین ترتیب اگر همان دو پیشنهاد (و حتی یکی از آنها) مقبول باشند، باز استدلال دوم به قوت خود باقی است. استدلال دوم در صورتی موجه است که به روایات مختلف در منابع سنی و شیعی اعتماد کنیم که امام حسین در مسیر راه مکه – کربلا سه پیشنهاد مشخص مبنی بر بازگشت به مدینه و یا کوچ به مناطق مرزی و یا رفتن به شام و گفتگو با شخص یزید ارائه داده است.
[۲۱]. مقتل خوارزمی (ترجمه صادقی) ص ۱۲۸.
27 پاسخ
باسلام
با پذیرش تفاوتهای اخلاقی بین دو امام، بنظر میرسد چیزی که کار را به حادثه کربلا کشاند، چیزی فراتر از تفاوت های اخلاقی باشد، چرا که حسین ع در جایی در مسیر میگوید “لو ترک القطا لنام” . نشان از اینکه در نظر داشتند از حسین به جبر بیعت بگیرند حتی اگر کار به کشتار او برسد. و حسین ع که اوضاع را اینگونه دید که کمر به قتل او بسته اند، سعی در طراحی شرایطی کرد که حداکثر روشنگری را بتواند در این راستا انجام دهد، چنانچه برخلاف نصیحت برادرش محمد، با اهل بیت از مدینه خارج شد
اما در مورد چرایی سکوت در زمان معاویه و ممانعت از بیعت بایزید، بنظر میرسد حسین، چه با معاویه بیعت کرده باشد و چه بیعت نکرده باشد، خود را ملزم به تبعیت از بیعت امام خود میدانست، حتی پس از شهادت حسن ع
و اینکه بخاطر تخلفهای معاویه، حجت خروج از بیعت را داشت، می توان مثال برجام و خروج امریکا، و قدرت دستگاه تبلیغاتی و نااگاهی افکار عمومی و وزن امریکا را مثال آورد که با بازگشت همه تحریمها، ایران کماکان توافق را حفظ کرده است
اما در مورد یزید، همه چیز فرق میکند، هم خلافت یزید نقض آشکار صلح حسن ع بود، هم معاویه فوت کرده بود و حسین زیر تبعیت از بیعت برادر نبود، هم قرار بود با سرکوب بیعت گرفته شود چه از حسین و چه از دیگر بزرگان، بصورت کاملا غیر دموکراتیک آن زمان، و هم یزید مشهور بهخصوصیات بارز منفی ای بود حتی قبل از حکومتش: ان یزید رجل فاسق شارب الخمر معلن الفسق قاتل النفس المحترمه، پس نتیجه ملاحظات بالا این میشود که:
مثلی لا یبایع بمثله
یعنی حتی اگر حسن ع هم بود، از بیعت بایزید سرباز میزد
آقای حبیب با سلام مجدد؛باید در همین ابتداء شما را اندرز بدهم که دور وزمانه منبر رفتن وحرفهای عوامانه زدن سپری شده است وبهتر است پیشنهاد ات شخصی وخصوصی خودت را همیشه نزد خود نگهداری!!!برای جنابعالی باید متاسف بود که در حد کتب دبیرستانی دهه شست باقیمانده ائی وهمچنان از خطراتی که یکی بیسواد تر ازخودت!!! در باره آخرت،به جنابعالی هشدار وآگاه باش میدهد ،پند بربگیری ودست به عصا شوی ودر عوض با اهالی مطالعه وتحلیل محاجه کنی.ناگزیر سطح اطلاع رسانی را پائین تر خواهم آورد واز شما خواهم پرسید؛اگر قرار باشد از عدالت وعاشورا یکی را انتخاب کنی،کدام را انتخاب خواهی کرد؟!!امیدوارم زرنگی به خرج ندهی ومانند عده ای شعارجو عاشورا را معادل عدالت ویا مقدم برآن بگیری که آن عمل تازه در راه عدالت وبدنبال آن بود وطریقی برای قربانی شدن در راه عدالت!!!مجاهدین خلق هم اگر مطالعه داشته باشی ، صرفا از آنجائیکه بافت جامعه مذهبی بود برای رسیدن به آرمان عدالت جویانه خود ،مبارزه خود را در لفافه مذهب ومثلا امام شهید عاشورا ی صفویه وشیعه غالی( بعنوان نماد مبارزه با یزید زمان)؛ پیش می بردند واز آن بواقع استفاده ابزاری میکردند که عوام را نیز با خود همداستان کنند؛نه اینکه عدالت را فدای حسین نموده باشند.آنچنانیکه جنابعالی مدام از نهان خروش بر میاوری که از هر چیز خوب سوء استفاده هم میشود کرد وتو گوئی فقط حضرتعالی در این باب اطلاع داری ودیگران نمی فهمند.اقای حبیب نه حسن در زمان خودش امام بوده ونه اصلا حسین فرصت امام شدن داشته وشما کجای کارید؟!!امامت یک تئوری اختراع شده توسط صفویان بودوبرعکس تخیل عوامانه وغیر منصفانه دکتر شریعتی،اصلا امامتی بنام علوی نداریم که ایشان به خیال خام خود آن را در مقابل امامت شیعی صفوی قرار میدهدوتازه بر طبل بی مروتی می کوبد که آنها امامت را تخدیر کرده اند!!!آنها زحمت کشیده ودو عنصر علم غیب وعصمت را بر امامت بار کرده اند ودست پیامبران را از پشت بسته اند واگر پیامبر فقط در زمان وحی واتصال به مبداء از آن برخوردار بوده ودر سایر زمانها نه!!!این امام نیازی به تجربه نبوت نیز نداشته وهمواره علم وعصمت خداوندی را به همراه داشته است وبیمه بوده وزهی بیچاره ملت شیعی وفغان از چنین امامی!!!این امامان بالاخره نوابی ونمایندگانی در سده های مختلف تاریخ داشته اند ،تا رسیده است به فقهای جامع الشرایط والان نیز عصاره آن درولایت فقهی خمینی جمع شده ونوش جان کنید ای طرفداران مباحث درون دینی ،ای عاقبت وعافیت اندیشان وترس از آخرت داران دنیا دوست!!!آقای خمینی همان کسی بود که دکتر شریعتی در کتاب امت وامامت وهم خودسازی انقلابی از وی بنام مجتهد خود یاد کرده وآقای مورخ مجاهدشناس و پیرو دکترشریعتی،کجائید که اینها را خوانده ائید ویا در سوراخ موش خزیده ائید؟!!شما فکر کرده ائید با اطفال شیرخوار طرفید ،اگر خدائی نیز وجود داشته باشد ،این بقیه جعلیات است وچنین خدای ناجوانمرد وبی انصافی که دو عنصر فوق بشری عصمت به معنای مصون از خطا واشتباه بودن دائمی وازلی وابدی وعالم به علم نامحدودوبیکران خدائی را این چنین به رایگان به عده قلیلی ببخشد وبقیه مردم را تا آخرت وپایان کار در برهوت سرگردانی رها کند ،تنها درفکر علیل وتخیلات کودکانه وبزدلانه نادان ها میتواند جای داشته باشد واگر بشریت بخواهد به راه عدالت وانسانیت برود بایست با چنین خدای ناعادلانه ائی والبته جلوتر با سازندگان وطرفداران آن، در راه عدالت مبارزه بکند وآقای حبیب ،مگر بشریت برای بردگی خلق شده است وآن وقت چه منتی از این آفرینش میشود تازه انتظار داشت.تو گوئی فقط یک نفری در این دنیا وجود دارد که قرار است در آخرت وحالا به هر طریقی در این دنیا ظاهر شود وبا شمشیرچوبین به جنگ جهانیان برود!!!یعنی بقیه بشراصلا هیچ در هیچ اندکه نه شعوردرست وحسابی دارند ونه آگاهی ونه اصلا تجربه تاریخی که خود به دنبال عدالت بروند واین بزرگترین توهین ها به بشریت مظلوم ودر زنجیر است وخلاف اصل تکامل اجتماعی%والسلام
اقای اسپی نود عزیز چرا هربار کامنتی می گذارید و منکر حرفهای قبلی خود می شوید.شما فرموده بودید مجاهدین هم با الهام از عاشورا قیام نکردند و من هم جواب مفصل و با سند و معرفی کتابهای انها به شمادادم والبته دوباره حرف خودرا عوض کردید .فرموده اید بحث را به سمت افراخته وتحولات داخلی سازمان برده اید.درحالی که من در جواب شما که جریان افراخته را ساخته و پرداخته میثمی دانسته بودید جواب خودم را نوشتم .عزیزم شما بحث اصلی تان در مورد عاشورا و شعارهایی مانند جامعه بی طبقه توحیدی بود که اگر انصاف داشته باشید می بینید که تقریبا نود در صد مطالب من در این موارد بوده است ومن هرگز نخواسته ام را بحث را به سمت دیگری ببرم .اقای اسپی نود می گویید صفویه از عاشورا بت سازی کردند.عزیزم من قبلا هم نوشتم که از هرپدیده ای می شود استفاده نابجا کرد و اگر صفویه در مورد عاشورا غلو کرد اما این دلیل بر جعل و انحرافی بودن اصل قضیه نمی شود .والبته من نمی خواهم دوباره بحث را به سمت شریعتی هم بروم ولی لابد می دانید که اصطلاح شیعه صفوی و شیعه علوی از ابداعات شریعتی بود ولی ایا شریعتی منکر اصل عاشورا و حماسه حسینی شد.در مورد جامعه بی طبقه توحیدی هم یک کامنت مفصل گذاشتم .دوست عزیز پیامبر اسلام هم مانند سایر مصلحین به شرایط زمان و مراحل مختلف تکامل انجتماعی اعتقا د داشت .ایا درجامعه ۱۴۰۰سال پیش که تازه پیامبر ص باهمه زحمات خود توانسته بود به اعراب بفهماند زنده به گور کردن دختران کار درستی نیست و قتل و غارت و جنگ های قبیله ای کار نادرستی است و هنوز شرایط جامعه برده داری در عربستان حاکم بود وجدانا اگر لنین و مارکس هم بودند ایجاد جامعه بی طبقه در این جامعه مسخره وسکتاریستی نمی دانستند .دوست عزیز پیامبر و سایر امامان از یک سو سعی می کردند درحد ظرفیت و فهم مردم زمانه خود با اعمالی مانند تحریم ربا خواری و سرمایه های انبوه وازاد کردن گروه گروه بردگان و تکریم مقام زنان و دعوت مردم به رعایت حقوق یکدیگر شرایط را برای پیشرفت جامعه اماده کنند و از یکسو وعده جامعه بی طبقه یا جامعه امام دوازدهم را به مردم البته در زمانهای دورتر یا اخرالزمان می دادند یعنی زمانی که شرایط عینی برای تحقق چنین تحولی اماده شده باشد. دوست عزیز در پایان می خواستم به عنوان یک تذکر از شما بخواهم اگر به حقیقتی به خصوص حقایق معنوی نرسیده اید تحت تاثیر دافعه حکومت اخوندی و شرایط جهانی به موضع عکس العملی نیفتید و حداقل این حقایق را اگر قبول ندارید سریعا انکارهم نکنید.با عرض معذرت از مطالب شما نوعی عناد و حرکت عکس العملی می بینم .دوست عزیز دنیا در هر شرایطی به پایان می رسد و چه مذهبیون و چه ماتریالیست ها را از مرگ گریزی نیست .اما در مورد حیات اخروی و اعتقادات مذهبی که به عمر جاوید انسان بستگی دارد خواهش می کنم اگر حتی احتمال کمی هم در صحت انها دارید ردشان نکنید .به خداقسم اگر افرادی با دانش کم هم از خطری برای ما سخن بگویند باز هم احتیاط می کنیم و برای رفع خطر احتمالی اقام می کنیم پس چطور ممکن است در مورد حیات جاوید خود و اعتقاداتی که به حیات اخروی مربوط است این قدر سریع انها را خرافی و جعلی می دانیم .دوست عزیز اگر من از شهرام و افراخته سخن گفتم قصدم منحرف کردن بحث نبود بلکه می خواهم بگویم که انها هم به اعضای مسلمان ساز مان می گفتند از اسلام شعار برابری و دموکراسی و نفی استثمار بیرون نمی اید و خیلی دگم و خشن و عکس العملی بر خورد می کردند و عاقبت انها راهم که همه می دانند .دوست عزیز من می گویم این گونه نباشیم متاسفانه الان خیلی ها در این موضع قرار دارند و هرنوع سخن از اسلامی متفاوت با اسلام اخوندی و اسلام داعشی را خرافات و جعلی می دانند.دوست عزیز خواهش می کنم دوباره نگویید بحث را منحرف کردید .من با این کامنت های طولانی قبلی و در حد بضاعت خود استدلالهای خود را نوشتم هم در مورد عاشورا و هم در مورد سایر مطالب مانند جامعه بی طبقه توحیدی .اما این توصیه پایانی را به عنوان یک بحث دلسوزانه مطرح کردم که حداقل خواهش می کنم مطالب دینی و تاریخچه حوادث دینی را وقتی در مسیر فکر خود نمی بینید سریعا انکار نکنید چون شاید با تحقیق بیشتر و عدم موضعگیری عکس العملی به حقایق جدیدی برسید و البته شما مختار هستید که بازهم هیچ کدام از مطالب بنده را نپذیرید. خداحافظ
با سلام؛آقای حبیب اینکه بنده را متهم به بی اطلاعی از تاریخچه سازمان مجاهدین میکنی ،بنده هیچوقت ادعائی در اینموارد نداشته ام.اما اتفاقا بحث اصلی سر همین بودکه بت اعظمی بنام حسین وعاشورا از زمان صفویان در ایران زمین ساخته وپرداخته شده که این بت تدریجا نه فقط فضا را بر خدا وسایر ائمه که بر حقیقت تنگ نموده ومی نماید واخیرا قصد حقیقت کشی نیز دارد. اما اینکه مجاهدین خود را تابع شعار عاشورا وعاشورایی میدانند ،یک اصطلاح بیشتر نیست وآن اینکه با تعداد اندک به قلب دشمن زدن وهمگی تن به کشتن دادن،و به اصطلاح با این خودکشی عمومی در یاد ها ماندن!!!والبته اینکارها راهم پیروزی واقعی اعلام کردن!!!و وانمودن.اگر بحث وتحلیل تاریخی از آن شکست وپراکندگی مجاهدین در خرداد۶۰بعمل آید،نتیجه حیرت آور خواهد بود.عجیب تر اینکه بنده نیامده ام به اتفاقات داخلی یک سازمان مبارز قدیمی بپردازم وتحلیل بکنم که خرابکاری شهرام وبهرام آرام در آن اعلام مواضع ها وتغییر ایدئولوژیها چه بر سر مجاهدین آورده ویا موجب تقویت مواضع راست ارتجاعی در ایران شده است یا نه؟!!آقای حبیب متوجه هستید که بحث را به کجا برده ائید یا نه؟!!بنده مدعی ام چیزی بنام حسین وعاشورا که با واقعیات مایلها فاصله داشته ساخته وپرداخته شده ومدام نیز روی آن افزوده وباز پردازی شده که حتی واقعیات را پشت سر گذاشته وحقیقت در برابر آن تبدیل به دروغ شده ومیشودوآبی از آب نیز تکانی نمیخورد:ولب لباب حرف وسخن شما اینست که چون مجاهدین نیز به آن تاسی میکرده اند و وا می نمودند،پس یعنی جقیقت است که آن عین اسلام حقیقی وواقعی ،ضد ریا ومترقی!!!است.بنده را متهم به ضدیت با ترقی وپیشرفت کرده ائی وبنده ادعایم این بوده است که عاشورا وحسین “استی” است که از آن ،آن بایدها بر نمی خیزد. شما لازم نیست برای بنده درس تاریخ پیدائی وفرجام مجاهدین را تدریس کنید وفکر کنید ،این شمائید که به سایتها دسترسی دارید ودیگران نمیدانند ونمیخوانند.متاسفانه برای بنده عجیب است که شما شعاری که یک سازمان برای ظاهر حرکتهای خود بر می گیرد را حقیقی تصور می کنید ونمیدانید که آنها بالاجبار برای اقدامات خود از شخصیتهای تاریخی ویا قهرمانان مذهبی الگوپردازی وشبیه سازی خواهند کرد واین برای موجه ساختن آن اعمال است ودر ترازوی واقعیات ارزشی ندارد.آقای حبیب متاسفانه برای بنده مثال زدن بسیار دشوار است که شما را روشن کنم که بشریت سالیان درازی تصور وتخیل میکرد که زمین ثابت است ولی بعدا گالیله ودیگران ثابت کردند که چنین درکی صحت ندارد وکلیسا را در وضعیت دشواری قرار دادند والان نیز باید در مورد صحبت های درون دینی همان سخنان زده شود تا شما را روشن کنند نه چنانست که می پنداشته ائید.ضمنا جامعه بی طبقه توحیدی اگر وجود میداشت باید در زمانه حضرت محمد به نمایش گذاشته میشد ولابد میدانید چنان جامعه ائی با بر گرفتن ازمارکسیسم در تخیل انقلابیون مجاهد ساخته وپرداخته شده بوده وهرگز به منصه ظهور نپیوست ومدفون شد.گو اینکه شهرام بیچاره نیز در آن مورد اعتقاد داشته شترسواری دولا دولا نشودوچرا مستقیما نباید به اصل رجوع کرد؟!!البته بنده هدف اصلی ام این صحبتها نیست وراست یا غلط ،کاری به خواست مجاهدین یا اتفاقات ورخدادهای پیش آمده عملی در داخل سازمان آنها را ندارم وباید به بنده حق بدهی که به برخی دروغ پردازیها وپرونده سازیهای رژیم ولایت مطلقه هم بی اعتماد وبی اعتناء باشم وحقیقتا نمی توانم به طور قطع در مورد اعترافات افراخته نظر بدهم ویا ادعاها را تائید بکنم والبته تائیدات جنابعالی نیز ربطی به بحث ما ندارد!!!
اقای اسپی نود در کامنت اخر خود بازهم این شما هستید که شلتاق کرده و بی منطق سخن گفته اید .اولا خیلی راحت بازهم گفته اید که وقایعی مثل خطبه منی را جعلی می دانید در حالیکه من برای شما نوشتم که این خطبه هم سند دارد وهم به لحاظ محتوی ضدا رتجاعی است .اشکال شما این است که مثل شهرام دگم ضدمذهبی دارید چشم را می بندید هم سند را انکار می کنید هم محتوا را.من خوانندگان عزیز را دعوت می کنم قضاوت کنند که این خطبه ضد ارتجاعی هست یانه .چون اقای اسپی نود تکلیف خودش را روشن کرد ه وهرچیزی را که از اسلام مترقی سخن بگوید خرافات می داند و جعلی .اما خنده اورترین قسمت حرفهای اسپی نود در مورد مجاهدین خلق است .اقای اسپی نود وقتی در مورد تاریخ چند دهه اخیر اینقدر بی اطلاع وسطحی نظر می دهید در مورد عاشورا باید هم بی اطلاع تر قضاوت کنید .اقای اسپی نود اندکی در مورد تاریخچه مجاهدین خلق پس از انقلاب اطلاع می داشتید و حتی همین الان هم اگر به سایت های مجاهدین مراجعه کنید می بینید که انها مهم ترین حادثه الهام دهنده خود برای قیام سی خرداد ۱۳۶۰را حادثه عاشورای حسینی می دانند و می گویند در سی خرداد هیچ چشم اندازی از پیروزی نبود و ما با الهام ازفدای مطلق امام حسین ویارانش به فدای حد اکثر روی اوردیم .البته ممکن است شما و بسیاری دیگر مجاهدین را قبول نداشته باشید اما حقیقت همین است که نوشتم و علاوه بر نشریات مقالات گذشته انها خوانندگان عزیز منصف می توانند همین الان هم با مطالعه مطالب سایت های طرفدار مجاهدین این حقایق را بخوانند.مجاهدین می گویند امام حسین در شرایط عاشورای سال ۶۱ می دانست که پیروزی ظاهری هرگز ممکن نیست اما با فدای خود و خاندان وسپاه اندکش به همه حقیقت جویان پیام داد که اسلام حقیقی اسلام بنی امیه نیست بلکه اسلام علوی و حسینی حقیقی است .مجاهدین می گویند دراوج محبوبیت ارتجاع در سالهای اول انقلاب پیروزی ممکن نبود و ما برای مرزبندی اسلام خود با اسلام ریایی اخوندی قیام کردیم و گفتیم اگر همه موجودیت فیزیکی سازمان نابود شود بشود ولی حقیقت جویان بفهمند که اسلام راستین اسلام اخوندی نیست وبه همین جهت است که موسی خیابانی در اخرین پیام خود حرکت مجاهدین را در سال ۱۳۶۰ عاشورایی و الهام از عاشورا می داند و اتفاقا مجاهدین هم حادثه کشته شدن موسی و اشرف و یارانشان را عاشورای مجاهدین می نامند.بله اقای اسپی نود حالا متوجه شدید که چقدر سطحی مسائل را تحلیل می کنید.بال دیگر حرکت مجاهدین علاوه بر عاشورا شعار جامعه بی طبقه توحیدی بود که جنابعالی این شعار راهم فریبکاری دانسته بودید ولی اگر اطلاع مختصری از تاریخچه مجاهدین داشتید می دانستید که بر وصیت نامه و سنگ مزار مقتولان مجاهدین شعار جامعه بی طبقه توحیدی حک شده و شماهمین الان هم اگر به سایت مجاهدین وبه خصوص تبیین جهان مراجعه کنید اوج توجه مجاهدین را به این شعار می بینید.بله اقای اسپی نود من هم عاشورا را نه فقط در زمان شاه بلکه به خصوص در زمان حکومت اخوندی الهام بخش مجاهدین و مبارزین میدانم .اقای اسپی نود اشاره کرده اید که مجاهدین عدالت طلبی شان مهم تر از مذهبشان است .اقای اسپی نود به همین دلیل است که معتقدم اطلاع اندکی هم از مجاهدین و هم از برداشت مذهبی انها دارید زیرا انها معتقدند که اسلام راستین مذهب عدالت است و مذهب حسینی و علوی مذهب عدل است و اصلا اسلام منهای عدالت مذهب واقعی نیست و بلکه مذهب بنی امیه و بنی عباس است .برای تکمیل بحث از شما می خواهم حداقل کتابهای راه حسین وعاشورا فلسفه ازادی و کتاب تبیین جهان و کتاب قانون اساسی و حکومت امام علی ع وکتاب اخرین پیام سردا را بخوانید تا بدانید که انها چه برداشتی ازمذهب راستین دارند.در جای دیگری نوشته اید که حرفهای من در مورد افراخته با الهام حرفهای میثمی که تهمت اشکاری زده اید.اقای محترم تمام گروه های مبارز اصیل زمان شاه در خاطرات خود جریان شهرام و افراخته وبهرام ارام بزرگترین خیانت دانسته اند .دوست عزیز اعترافات افراخته هم باعث لو رفتین خیلی ها شد و هم خودش که فکر می کرد مورد عفو ملوکانه قرار می گیرد خسره الدنیا و الاخره شد واعدام شد.اقای محترم اسناد خیانت های او موجود است و قابل انکارنیست .اقای اسپی نود علاوه بر این به اذعان خود مجاهدین خلق و سایر گروه های مبارز بزرگترین خیانت این جریان تسلط راست ارتجاعی بر انقلاب سال ۱۳۵۷ بود.بسیاری از صاحب نظران می گویند اگر جریان اپورتنیستی شهرام سازمان مجاهدین را در سال ۱۳۵۴ متلاشی نمی کرد یا اخوندها بر انقلاب ۱۳۵۷ مسلط نمی شدند و یا این که حداقل رهبر بلا منازع انقلاب نمی شدند زیرا مجاهدین تا قبل از این ضربه باعث شده بودند که اخوندها یا رهبری سازمان را بر جنبش اسلامی بپذیرند و یا حداقل در مقابل برتری سازمان سکوت اختیار کنند.اما این ضربه خیانت بار کاری کرد که مردم ایران بیش از چهل سال است دارند تاوان تسلط راست ارتجاعی را می دهند .ای کاش شهرام و افراخته خودشان می دانستند که دارند چه بر سر جنبش و اینده مردم ایران می اورند.درمورد برداشت نادرست از مسائل هم حرف من واضح است .من باز هم تکرار می کنم که همانگونه که از هرپدیده بشری مانند کمونیسم ولیبرالیزم می توان استفاده های نابجا کرد از اسلام و مکاتب الهی هم این سوئ برداشت صورت گرفته ولی این امر دلیل بر باطل بودن اسلام نیست .اما به بحث برون دینی ودرون دینی هم اشاره کنم.اقای اسپی نود شما که خدارا شکر موضع خود را در کامنت قبلی روشن کردید که از موضع برون دینی بحث می کنید اما سوال قبلی خود راتکرار می کنم که اگر بر خلاف شما کسانی مانند سروش و گنجی و اقای اشکوری ادعای روشنفکری مذهبی دارند و در واقع درون دینی هستند ایا برای اصلاح مذهبی باید اول پایه های مذهب را قبول داشته باشند یانه.ایا اگر کسانی بگویند قران رویاست نه وحی و امام زمان وجود ندارد و عاشورا حرکت درستی نبوده وامامان دارای عصمت و علم نبوده اند و در وجود قیامت تردید وجود دارد ایا دیگر چه پایه ای باقی می ماند که ما بقیه ساختمان را اصلاح کنیم .اقای اسپی این اقایان هم یا صادقانه بگویند دیگر مذهبی نیستند و برون دینی بحث می کنند و یا اگر اصلاحگر مذهبی هستند حداقل پایه هارا قبول کنند وبعد اصلاح کنند.اقای اسپی نود یک ساختمان راهم اگر بخواهند اصلاح کنند پایه های ساختمان را ویران نمی کنند بلکه مبتنی بر همین پایه ها اصلاح را شروع می کنند.ایا به نظر شما وقتی پایه های یک مذهب را ویران می کنیم دیگر چه چیزی باقی می ماند که بخواهیم اصلاحی به و جود بیاوریم.مگر این که این اقایان ریاکاری و مغلطه نکنند و صریحا بگویند که همه این ساختمان را می خواهیم نابود کنیم که با عرض معذرت این کار دیگر اصلاح مذهبی نیست وبلکه ویران کردن یک مذهب است .
درضمن اقای اسپی نود شما طبق معمول در کامنت اخر خود شعار و ارمان جامعه بی طبقه توحیدی و امثال این شعار راهم فریبنده دانسته اید.من نه در جهت اطلاع شما که از موضع برون دینی بحث می کنید وهرچیزی را که خلاف میلتان باشد جعلی می دانید بلکه برای اطلاع خوانندگان منصف این سایت می گویم که ارمان جامعه بی طبقه توحیدی یا جامعه عدل موعود و یا انتظار مصلح کل و یا جامعه امام زمان ع اختصاص به اسلام ندارد و همه مکاتب توحیدی وعده این منجی بزرگ را داده اند ولی در نام ایشان اختلاف داشته اند ولی در اسلام وتشیع انقلابی ازقرنها پیش خصوصیات این منجی بزرگ وجامعه موعود با ذکر جزئیات امده است .علاوه بر ایات قران کریم مانند ایه پنج سوره قصص که وعده پیروزی رنجبران و محرومان وشایستگان وصالحان را داده است در روایات فرق مختلف اسلامی و به خصوص در روایات شیعه خصوصیات این جامعه نیز از قرنها قبل امده است .جامعه ای که بر اثر تقسیم مساوی اموال اختلاف طبقاتی از میان می رود ویگانگی اجتماعی در بالاترین سطح ایجاد می شود وفقیری یافت نمی شود.جامعه ای که براثر اوج پیشرفت علمی گنج های زمین اشکار می شود و هیچ نقطه ناخرمی باقی نمی ماندو امنیت و رفاه کامل بر قرار می شود وزمینه های جرم و جنایت ودجالگری و فریب از میان می رود واتفاقا در چنین جامعه ای است که خداوند به درستی عبادت می شود زیراافراد بشر دیگر بدون دغدغه های ناشی از بی عدالتی را ندارد و واقعا به شناخت و عبادت واقعی خدا می پردازد.مکتب مارکسیسم که ادعای جامعه بی طبقه داشت وقتی با این سوال روبرو می شد که در جامعه بی طبقه که تضادها از بین می رود دیگر از نظر شما که مدعی هستید جامعه فقط با ایجاد تضاد حرکت وتکامل پیدا می کند تکلیف حرکت چه می شود جوابی نداشت ولی در اسلام وتشیع که معتقد است تضاد به سمت وحدت ویگانگی و توحید حل می شود اتفاقادر این جامعه است که حرکت حقیقی جامعه وانسان به سمت خدای یگانه شروع می شود و لذا مبارزان میهن شمار شعار جامعه بی طبقه توحیدی را اصیل دانستند وهم در زمان شاه و هم در مقابل حکومت اخوندی در راه این ارمان به شهادت رسیدند واصولا در طول تاریخ بشر و به خصوص در تاریخ اسلام هر مبارزی که علیه ظلم جنگیده است وشهید شده در راه تحقق این ارمان تلاش کرده است .وچه جالب است که بر خلاف نظر اقای اسپی نود که عاشورا و قیام حسینی را کهنه و متعلق به زمان خودش می دانند در روایات شیعه تاکید شده که شعار یاران حضرت مهدی ع به هنگام قیام شعار یالثارات الحسین یعنی خونخواهی امام حسین است زیرا تاظلم در جهان وجود دارد انتقام خون امام حسین ع گرفته نمی شود.خوانندگان عزیز ومنصف هرکس که بخواهد در این زمینه تحقیق کند کلیه این نشانه ها از قرنها پیش در روایات بسیار زیاد و متواتر وجود دارد.البته اشکال بزرگ زمانه ما این است که همانطوری که قبلا هم تذکرداده ام ازیکسو حکومت اخوندی همه ارزشهای توحیدی ازقیام امام حین گرفته تا جامعه امام زمان را لوث کرده وازسوی دیگر گروهی با خوشحالی تمام همین حکومت اخوندی را سمبل اسلام دانسته وصحبت از اسلام اصیل را مانند اقای اسپی نود خرافات می دانند و ازسوی دیگر شرایط جهانی هم به سمتی رفته که فضای شک وتردید وعدم یقین بر جهان حاکم شده واسماین فضای سیاه را منطقی وعلمی هم می گذارند والبته تعدادی از پرچمداران این فضای تردید قبلا از تندترین وافراطی ترین انسانها بودند که به نام بعضی از انها قبلا اشاره کردم .نکته جالب این است که در روایات پیشگویی شده که حضرت مهدی علیه السلام در هنگامی قیام می کند که بسیاری از مردم از عوام گرفته تا خواص در وجود ایشان تردید کنند وبسیاری حتی همه ارکان دین را کنار بگذارند و کافرشوند.ودرست در اوج یاس وتردید وسیاهی وظلم باید انتظار ظهور را داشت وبه همین دلیل است که شیعیان واقعی هیچ گاه نا امید نمی شوند هرچند که از چپ وراست مانند این زمان باران یاس وشک وظلمت ببارد.حبیب
با سلام به جناب بهرام آذری و سپاس
در مورد بی اعتباری حدیث از نظر قرآن. این که حدیث برابر قرآن نیست حرف درستی است و معیار اصلی ما نیز قرآن است و مضامین احادیث را باید در مرحله نخست با قرآن سنجید ولی :
اولا – بفرمایید در کجای قرآن حدیث بی اعتبار دانسته شده است؟ لطفا آدرس آیه و یا آیاتش را بفرمایید.
ثانیا – این که می فرمایید قرآن مایه وحدت است و حدیث مایه تفرقه، اگر منصفانه نگاه کنیم، نه قرآن به تنهایی قادر است مایه وحدت باشد و نه حدیث به تنهایی مایه تفرقه است. به یک دلیل روشن. این دو میراث دینی در هرحال از طریق فهم ها و تفسیرهای ما به زندگی ما راه پیدا می کنند و می دانیم به صورت گریزناپذیری، هم احادیث (به ویژه که بسیاری جعلی اند) مستعد تفاسیر متفاوت و متضادند و هم قرآن. وقتی هجده پس از پیامبر در صفین و در ماجرای حکمیت امام علی به این عباس سفارش می کند با خوارج با قرآن محاجه نکن چرا که «حمل ذو وجوه» است، عمق ماجرا آشکار می شود. تاریخ اسلام نیز گواه آن است. این همه اختلاف و فرقه فقط از حدیث و سنت و سیره پیدا نشده از قضا بخشی از آن از قرآن استنباط شده است. لطفا به تاریخ فرقه های کلامی و سیاسی بنگرید.
ثالثا – لطفا بفرمایید در کدام آیه قرآن «انقلاب علیه حکومت (ولو ظالم» نهی شده است. هرچند می توان گفت قرآن در این باب ساکت است ولی اگر قرار بر استناد به قرآن باشد، می توان به نحو تفسیری جواز شورش بر ضد ظلم و ظالمان را استنباط کرد.
اما در مورد این که انگیزه حرکت امام حسین چه بوده، لطفا به جستار قبلی مراجعه فرمایید. اگر تحلیل من و منابع آن برای شما قانع کننده نیست لطفا نقد کنید
این که باید از شیعه باید فرقه زدایی کرد حرفی نیست و من هم دارم همین کار را می کنم ولی این اختصاص به شیعه ندارد در دیگر فرق های غیر شیعی و سنی نیز زدودنی کم نیست.
موفق باشید.
باسلام مجدد بنده به تک تک سئوالات والبته استدلالهای کوته بینانه وبدون پشتوانه منطقی شما جواب میدهم.اولا اینجانب بسیاری از احادیث وخطبه ها را از جمله خطبه منی راجعلی میدانم (نامرد حتی نقل به مضمون نکرده وعین جمله ها را بصورت زنده آورده است)وبا اطمینان خاطر عرض میکنم که روضه خوانها هم به این کلی گوئیها واشاره های پر آب وتاب در کلام وخطبه های خوداز قبیل حقیقت،واقعیت،عدالت ،انسانیت ،اخوت،برابری و….اشاره میکنند تا دلربایی کنندومشتری جذب کنند.آنچه مهم است ارائه برنامه وراه حل برای ازمیان برداشتن مشکلات است که ما در همان خطبه منی هم ،چیز جدیدی مشاهده نمی کنیم وآیا راه حل چنان معضلاتی فقط بر انداختن رژیم یزید است؟!!.تعجب ازشماست که مدام تکرار میکنید روضه خوانها وفقها چه سودی از ارائه این مطالب دارندواین خطبه ؛ضد آخوندی وضد ارتجاعیست!!!(البته اینکه کجایش ضد آخوندی وضد ارتجاعیست وچه کلمه ائی راجع به آخوند وارتجاع دارد،با شماست)باید در مغز خود وارد بکنید که آخوند وارتجاع نیز برای پیش برد اهدافشان به این کلمات وجملات پر آب وتاب نیاز دارند؛از گفتگوی تمدنها بگیر تا ادعای ارائه برنامه برای مدیریت جهانی…!!!میدانید که انتساب کتابی مثل نهج البلاغه به علی ابن ابیطالب،با اما واگرهای زیادی همراه بوده وهنوز نسبت دادن قطعی آن به حضرتش را محل تامل میدانند.آقای حبیب متاسفانه قدرت اتهام زنی وپرش وجهش روانی از مطالب مورد بحث به مطالب دیگر در شما بسیار قویست واین البته موجب کور شدن شما در دیدن حقایق وواقعیت هاست.اولا صحبت ما در مورد شهدا وکشته شدگان انقلاب تا پیروزی بهمن ومقطع۵۷بود(زمان شاه)،نه کشتار جنایتکارانه وددمنشانه تابستان ۶۷که خمینی به خیال خام خود وبرای پاک سازی قومی دگر اندیشان کردتا انقلاب بی هویت ومضحکه اسلامی را بیمه واز خطرات بعدی مصون کند.اعضای زیادی از سازمان مجاهدین خلق علیرغم خواست ومیل آنها به بهانه ایجاد ترس ورعب به جوخه های اعدام سپرده شدندوننگ این اقدامات برای ابد بر پیشانی خمینی وسایر همدستان ایشان حک ونازدودنیست وای بسا بعدها با پیگیری ؛مسببین وعاملین وآمرین این جنایت زشت از دست قوانین بین المللی وحقوق بشری رهائی نداشته باشندوالبته حقایق بسیاری از پرده برون خواهد افتادوبنده معتقدم اتفاقا عاشورای واقعی همان بود که اتفاق افتاد وحسین ودیگران باید بیایند واز این عاشورا پند ودرس بگیرند،نه بلعکس… نیروهای زندانی وچپی معتقد ودرست وحسابی زیادی نیزدر آن اعدامها قلع وقمع شدندتا خفاشان وخناسان خواب وآسایش خیال برای همیشه داشته باشند.بنده عنصر عدالت را برتر از دین ومذهب میدانم ومعتقدم بسیاری از طرفداران مجاهدین به خاطر پیگیری ورهیابی عدالت به جانب سازمان آمده بودند نه حسین وعاشورا!!!اگر مطالعات درست وعمیق داشته باشید حتی مجاهدین شریعتی را قبول نداشتند وایشان را بورژوا میدانستند!!! واین اختلاف بزرگ وعمده بنده با جنابعالیست وشما را تاکنون در تحلیل بیشتر تابع شعار میدانم تا عدالت .آقای حبیب زرنگی وجنایت در کلام وبیان همین است وشما تحلیل یک حرکت وواقعه اتفاق افتاده در چندین قرن قبل را به کشتار تابستان ۶۷ انتقال دادید وما را از نتیجه گیری محروم کردید.اشتباه وغلط فکر نکنید وگول برخی سخنان ودشمنان دمکراسی را نخورید که فاجعه جنگ جهانی دوم ویا جنگ در ویتنام را به حساب وپای لیبرلیسم ودمکراسی می نویسند.این مثل آنست که جنگ ایران وعراق را به پای اسلام بگذاریم وخیال خود را راحت کنیم ودجالگری خمینی ودیوانگی صدام را فراموش بکنیم وبنده به جهت دخالت خیلی ا ز فاکت ها ومسائل زیاد دیگر در وقوع جنگ ها وروددر آن بحثها را غیر منطقی ونابجامیدانم.اما در پایان جملات تان به استدلالی تمسک جسته ائید که حیرت آورست وبنده را به شک انداخته ائید که با آدمی که عقل وفکر سالمی و درستی دارد ،طرف بحث ومجادله هستم ویا فردی که از یک مثال جزئی فوراوبا عجله وبدون توجه به منطق وحساب وبی پروایانه به نتیجه کلی میرسند واعلام پیروزی می کنند.آقا گیریم که شهرام کمونیست بود وشریف واقفی را به صورت فجیعی به قتل رساند در آن صورت با کمونیست حماسه سازی چون گلسرخی چه کنیم؟!!گیریم که افراخته ،همه چیز را لو دادوصمدیه لبا ف محکم ایستاد؛پس با اعترافات لطف الله میثمی چه کنیم؟!!با ادعاهای کتاب مجاهدین از پیدایی تا فرجام به سراغ شهداء رفته ائید وکور دلانه فکر میکنید به حقیقت دست یافته ائید ،ولی به شدت اشتباه میکنید که اگر افراخته واقعا با ساواک همکاری کرد وحقیقتا به سازمانش خیانت کردوعنصر بسیار ارزنده ومفیدی برای ساواک بود ،مطمئنا اعدام نمیشد وسرنوشتی مشابه نیکخواه ها وآزمونها داشت واگر رژیم جمهوری اسلامی مدعی اعترافات وخیانت های ایشان به سازمان است ،چرا پرونده واقعی ایشان را در دسترس محققین تاریخ وهمگان قرار نمیدهد؛آقای حبیب لطفا بی خردی وحماقت نکنید وساده لوح نباشید!!!می رسیم به بحث بیرون دینی ودرون دینی که اینهمه در شما هیجان ایجاد کرده وشما را مسرور ساخته است:آقای محترم، بحث درون دینی نمی گوید قرآن صامت است واین است میزان اطلاعات شما از بحث درون دینی!!!بنده به کنایه در کامنت قبلی از شما نقل کردم که قرآن صامت است،ولی حقیقتا بحث درون دینی معتقد است قرآن گویاست ومبین است(نک.نقد نظریه شریعت صامت).مطابق تئوری تکامل معرفت دینی قرآن صامت است واین محقق ومتکلم است که آن را به سخن در می آورد ولذا شریعت عصریست واز آنجائیکه حقیقتا اطلاعات ودرک شما از بحث درن دینی وبرون دینی ناقص است وشما از عواقب بحث برون دینی غافلید ،فعلا شما را باید در این غفلت واگذاشت که خیالی پیروزی وامنیت بکنید .والسلام
اقای اسپی نود اگر نگویید باز هم دارم توهین می کنم من شما را یک انسان رند و زرنگ می دانم که در حالی که من را بی منطق می دانید به هیچ کدام از نوشته های من پاسخ منطقی نداده و اتفاقا این شما هستید که با هوچی گری می خواهید حقایق را پنهان کنید .اولا شما گفتید که این خطبه امام حسین ع را فقها و روضه خوانها جعل کردند و من در جواب شما با اوردن قسمتی از این خطبه که گمان نمی کنم قبلا حتی یکبار مطالبش را دیده بودید ازشما سوال کردم کدامیک از فقهای گذشته و حال برایشان مفاهیم این خطبه سودی داشته که این خطبه را جعل کنند و البته قضاوت را به عهده خوانندگان منصف هم گذاشتم .تمامی مفاهیم این خطبه ضد ارتجاعی و ضد اخوندهای ریاکار است ولی شما این بار با زرنگی بحث را به سمت دیگری برده و جواب سوال اصلی من را نداده اید.ثانیا شما شریعتی را با اخوندها و روضه خوانها یکی دانسته بودیدکه من گفتم اگراندکی مطالعه داشتید می دانستید که مهم ترین مرزبندی شریعتی با همین اخوندهای ریاکار بود که شما بازهم با زرنگی در مورد این سخن من هم سکوت کرده و بحث را بها سمت دیگری برده اید .واما در جواب به نوشته من در مورد تعداد شهدایی که در مقابله با حکومت اخوندی با الهام از عاشورا ایستاده اند شما این حرف راهم با زرنگی شوخی دانسته وبحث را به سمت پرونده های زمان شاه برده اید در حالی که اقای اسپی نود من منظورم مبارزانی بود که علیرغم داشتن سوابق در خشان مبارزه با حکومت شاه در برابر این حکومت هم با الهام از حماسه عاشورا ایستادند و صد صد و هزار هزار اعدام شدند.راستی اقای اسپی نود کجای حرف من غلط و شوخی است. وصیت نامه ها و هویت ایدئولوزیکی و سازمانی اعدام شدگان بعد از انقلاب روشن است و اگر حتی هویت سازمانی انها راهم قبول ندارید هویت مذهبی انها را نمی توانید انکار کنید.اقای اسپی نود بازهم می گویم که در شرایطی که همان لیبرالها و لاییک ها و کمونیستهایی که از انها دم می زنید دسته دسته به استانبوسی اخوندهای یزیدی رفته بودند ودر شرایطی که حزب توده وجریان اکثریت کمونیست مدح ومجیز اخوندهاراگفته و با اطلاعات حکومت همکاری می کردند .در شرایطی که از کیانوری تا احسان طبری وفرخ نگهدار مداح حکومت بودند و در شرایطی که احسان نراقی لیبرال و امثال او همه گونه خدمتی به حکومت کردند ودر شرایطی که سروش و حجاریان و گنجی لیبرال شده امروز و سرکوبگر دیروز در این حکومت پست و مقام داشتند این جوانان پاکیاز شیعه بودند که با الهام از عاشورا به میدان اعدام رفتند و ننگ تسلیم را نپذیرفتند.راستی اقای اسپی نود این چه زرنگی ورندی که بسیاری وقتی صحبت از قتل عامهای سالهای ۱۳۶۰تا ۱۳۶۷ می شود اشک تمساح می ریزند اما وقتی صحبت از هویت عقیدتی انان می شود بحث را منحرف می کنند .اقای اسپی نود در مورد این مساله هم که از نام دین و حکومت الله استفاده نا درست شده که من بحثی ندارم ولی بحث بر سر دو برداشت متفاوت از اسلام است که یکی سنبلش معاویه و یزید است که پشت کلمه اسلام و قران پنهان می شدند و دیگری برداشت علوی و حسینی است که سراپا متضاد با این برداشت است ومن از شما می پرسم مگر از همین مکاتب بشری استفاده نادرست نشد.ایا وقوع دو جنگ جهانی و این همه کشتار از فلسطین تا و یتنام تا سایر نقاط جهان به دست مدعیان لیبرالیزم صورت نگرفت .ایا این همه جنایت در دوران استالین توسط مدعیان کمونیسم صورت نگرفت .خدارحمت کند مجید شریف واقفی را که خطاب به باند تقی شهرام گفته بود که اگر مذهب دگم داریم مارکسیسم دگم هم داریم وشما مارکسیست دگم هستیم و دیدیم که شهرام سرانجام چگونه صدبار بدتر از ساواک شریف واقفی را کشت و افراخته این کمونست قهرمان تحول یافته از اسلام به مارکسیسم چگونه در مدت کوتاهی هرکس را که می شناخت لو داد ولی صمدیه لباف مجاهد مسلمان و بسیاری دیگر محکم ایستادند و سازش نکردند .اقای اسپی نود بحث من در مورد برون دینی ودرون دینی هم کاملا واضح بود و خوشحالم که شما با کامنت جدید خود ثابت کرده اید که از موضع برون دینی بحث می کنید و من قبلا هم گفتم که پذیرش حرفهای من بر ایتان دشوار است ولی باز هم می گویم که از اقای اشکوری و امثال ایشان که خودرا اصلاح طلب وروشنفکر دینی می دانند انتظار دیگری می رود.
با وجود دیدگاههای مترقی جناب اشکوری هنوز توسل ایشان به “حدیث بشری” که قرآن با صراحت و با همین کلمات ح د ی ث آن را مورد سوال و غیرقابل اعتماد دانسته است قابل توجه بود.
قرآن میفرماید بشر را در فرقه های مختلفی خلق کرده کلمه جعلنا را بکار برده. همه ما در فرقه ایی خلق شده ایم و لی بهترین ما پرهیزکارترین ماست. برای جلوگیری از برادرکشی و جنگهای فرقه ای حیدری نعمتی ذاتی بشر همه ما توصیه به انجام و حتی مسابقه برای انجام کار نیک شده ایم.
زدودن آثار فرقه ای (شیعه) ک در آن متولد شده ایم وظیفه ماست.
قرآن مایه وحدت و حدیث منبع اختلافات ماست.
بدون شک انقلاب علیه حکومت (حتی ظالم) در قرآن نهی شده است.
در اینکه قصد امام حسین چه بوده مرحوم احمد قابل آن را بخاطر مسیر انتخاب شده اش قصد فرار از درگیری دانسته است.
جای قسمتی که دستور قرآنی را روشن کند در این مقاله بسیار خالی بود.
آقای حبیب باسلام؛مدتی این مثنوی تاخیر شد-مجبورا واکراها جواب میدهم.بزرگترین دلیل در رد تخیلات شما در باب حسین که عده ائی روحیه سازشکاری خود را با کلاه گذاشتن سر خود!!!در نفی حسین پیگیری میکنند،اینست که او در تاریخ مبارزات بشریت مظلوم وانسانیت تحت ستم وقهرمانان چنان میدانهائی تنها نیست وکار زیاد بزرگی وبرتری از دیگران نکرده است.منتها در کشور ایران که به قول شما روحیه مبارزه جوئی شدید!!!است،حسین را به اعلی علیین برده اند ونه فقط ایشان سمبل مبارزه است که یک قدیس وازامام علی!!!وکلیه ائمه بالاتر وبرتر است.مرتب مراسم عزا داری ،زنجیر زنی ،سینه زنی ،قمه زنی وشبهای احیاء واعتکاف بنام ویاد ایشان بر گذار میکنندواز قدیم الایام باب سودجوئی وسوء استفاده از نام ویاد ایشان برای عده ائی باز وفراهم بوده واخیرا نیز مهیاتر شده است:فقط در نفیر وکوس طبل ودهل شدیدا می کوبند ومی نوازند تا حقیقت وواقعیت روز را خاموش وپرده پوشی کنندومخالفین خود را بنام مبارزه با دین ،مرتدوضد حسین!!!،ومفسد فی الارض معرفی کنندوما چنین حسینی وچنین وضعیتی را قبول نداریم وآن را در هم خواهیم شکست .در نظام خودکامه فعلی نام حسین ،مترادف نظام ولایت مطلقه ونگرش منحوس فقهی است.حقیقتا شیعه غالی صفوی آنچنان در باب شهادت ومنش مبارزاتی ایشان داستان سرائی وتخیل پردازی کرده است که دهشت افکن است ودر این میان چهره واقعی این انسان زمینی گم شده است.ولذا خاک برداریها ونقب زدنها وحفاریها لازم است.در مورد شریعتی شدیدا اشتباه می کنید ومتاسفانه مقهور ومفتون شعارئید وبنده با شما همدلی ندارم.اگر کسی سطحی ترین سواد واطلاع از علم سیاست ومکتوبات مارکسیستی داشته باشد ،به عیان وروشنی بر وی مسجل ومسلم میشودکه او برداشتهائی از مذهب ومارکسیسم را در هم آمیخته وبه خیال خام خود نظریه پردازی وسیستم سازی کرده است:یک جا اسلام را بدون روحانیت خواسته وجای دیگر در برابر اجتهاد زانو زده وکرنش بوده است وآش شله قلمکاری از یک بام ودو هوائی پدید آورده است که با وزش انقلاب بهمن وحرکت اسلام فقاهتی به مذلت وخواری افتاد وبه زباله دانی تاریخ فرستاده شدودریغ وافسوس که نماند تا مزه راستین اسلام ومسلمانی را بچشدوحاکمیت کسی را که مجتهد خود می شمرد نظاره گری کند.حرکات واقدامات وی در نفی غرب در کلیت خود ورد دمکراسی ،لیبرالیسم،لائیسیته وپلورالیسم وچند صدائی؛ شدیدا به نفی اسلام فقاهتی وبه ضرر انسانیت وحقوق بشر در کشور تمام شده است وظاهرا آقای حبیب ،جنابعالی سر در خاک کرده ائیدواین همه را نمی بینید ونمی دانید.او با همکاری ساواک به خطبه پردازی ومبارزه با مارکسیست ها در دانشگاهها پرداخت واز آنجائیکه سیستم پادشاهی در نظریات اونمی توانست جائی داشته باشدواو علیرغم قول خود به ساواک نتوانست این تعارض را حل کند ،به طور پنهانی از کشور خارج ودر لندن با سکته قلبی از دنیا رفت.در مورد تک تک کتابهای وی جای بحث وسخن هست ومتاسفانه فقر فرهنگی عمومی به وی حتی این اجازه را داده بود که شخصیتی خیالی بنام پرفسور شاندل به خورد شنوندگان سخنرانیهایش وخوانندگان آثارش بدهد وبرخی سخنان خود را بنام وی قالب کند که متاسفانه طرفدارانش هنوز که هنوز است نتوانسته اند به این خیانت در نقل وقول های او ،پاسخی درست وحسابی بدهند.
آقای حبیب لازمست بنده اندرزی به شما بدهم وشما را از دروغ وتهیج پردازی برحذر کنم : که چه انتظاری از یک جوان زیر سی ساله در کشور فلک زده ائی مثل ایران میتوان داشت وچرا نپذیریم که یک جوان به سادگی عاشق شعر وشعار نباشد ونشودواگربه بسیاری از پرونده هائی که وزارت اطلاعات در مورد کشتگان هیئت های موتلفه وسایر گروههای چپ ومجاهد وچریک منتشر کرده(شرح بازجوئیها،اعترافات،ومدارک بدست آمده از آنها حین فرار ودرگیری با ساواک و…) ،دقت کنید به فقر فرهنگی وبی سوادی وبی دانشی آنها پی می برید وحیرت خواهید کرد.بنابراین لطفا از این سخنان بچه گانه که چند تن از آنها شهید شدند وپیرو حماسه عاشورا بودند،صحبت نفرمائید که تهوع افزاست والبته آمار نود درصدی شهدای عاشورائیان را لابد شوخی می فرمائید وبنده ناد یده می گیرم.عاشق شعر وشعار وکلمات هیجانی وشور آفرین از قبیل خلق وامت وشمع وشهید وشاهد وملیشیاو چریک وجامعه بی طبقه توحیدی…وغیره شدن وجامعه خود را درست نشناختن ،نتیجه اش انقلاب بهمن است.
اما در خطبه امام حسین در منی که جنابعالی در کامنت دوم خود مجددا به آن وبه قول معروف به محبوب اول خود بر گشته ائیدوبا نقل قول مستقیم ارجاع داده ائید،می پردازم :اولا در آن سخنان عمومی وکلی که پیمانهای خدا شکسته شده ،واعظین در منابر جنایات ستمگران را بنام دین توجیه می کنند،مسئولین به مسئولیت شان عمل نمی کنندوبه آنهائی که مسئولیت پذیرند بی توجهی میشود ،عده ائی با ستمگران سازش می کنند وبر مردم ضعیف ستمگری می شودوایشان میخواهند نشانه های روشن دین را به مردم معرفی کنند؛اینها چیزهای تازه ائی نیستندکه آگاهان واولوالالباب ندانند ونخوانند.این همه مکاتب بشری ومصلحان در طول تاریخ وبرای رفع ورجوع آن آمده اند ،ولی در آخر نتیجه کار همان قوانین دست سازبشریت است که ضمانت اجرا دارد!!!جنابعالی وامثالهم بعداز این همه جنایاتی که بنام دین ،چهار دهه است که درکشور عملی میشود ،باید متنبه شده باشید که نهایت کار رسیدن به قوانینی است که بدست همین بشر خاکی نوشته میشود وضمانت اجرای آن نیز همان است که بشریت تعیین می کند…فعلا بهتر از دموکراسی ،لیبرالیسم ،لائیسیته وپلورالیسم وحقوق بشر چیزی نداریم واین ها آخرین دست آوردهای بشری در مسیر اجرای عدالت هستند.اینکه عده ائی بنام دین وخدا میخواهند از قرآن وکتب مقدس قوانینی برای اجرای عدالت استخراج وبنویسند!!!(کسی نمی نویسد ،بلکه خودشان می نویسند)وبر مردم وبا عنوان ولایت مطلقه وحاکمیت فقهی ونهایتا حاکمیت الله (پناه برخدا)بر زمین حکمرانی وکامروائی کنند ،باد در غربال میکشند وآب در هاون می کوبندوتا کنون تلاشهایشان ابتر مانده است وآخر،سر از تروریسم سر در آورده اند که آن نیز عاقبت کارش مشخص است.
اما وهزار اما میرسیم به لب لباب کلام شما،که صحبت از بحث های درون دینی وبرون دینی میفرمائید وبه نظر میرسد که متاسفانه علاقمندید که پیرو بحث درون دینی باشید!!!از علما واندیشمندان قبلی همین حاکمیت نیزکه دراصول موضوعات، مشکلات وایرادات واقعی دیده اند وبعضی عامدا وعالما بریده اند، انتظار دارید که بحث درون دینی را پیرو باشند.نه من ونه شما وحتی هیچ اندیشمند نام آور دیگری تصوری مطابق با واقع از خدا نداریم وتصورات جامعی که تاکنون از طرف اندیشمندان به نگارش در آمده نیز همسانی ومشابهت ندارند:هیچ نقاشت نمی بیند که نقشی بر کشد_وآن که دید، از حیرتش ،کلک از بنان افکنده ائی….لکن عجیب است که اختلافی که بنده با شما دارم ،درباب حاکمیت الله(بخوان فقه )بر زمین است.بشر مجبور شده است ،بواسطه بعضی اشکالات وعقب ماندگیها بحث برون دینی را در میان آوردوصحبت از بازده بیرونی یک سیستم نیز بکند.اینکه دستگاهی به خیال ومیل خود پایه ریزی کنیم که اجزا وقطعاتش نهایت همسانی وسازگاری را داشته باشد ،مهم نیست ؛بلکه مهمتروشرط واقعی کارآئی ونقش آفرینی بیرونی آن نیز هست.اینکه قرآن صامت است وامامان دارای علم وعصمت از خطا واشتباه اند،تئوریهای خوب ودست ساز بشری هستند؛ولی در عمل کار آئی ندارندواگر واقعا خدا عین یک سلطان وپادشاهی بر مردم حاکمیت میکرد وما حاکمیت واقعی ،”خدا بر مردم”داشتیم،مشکلی اصلا وجود نداشت؛ولی ،آقای حبیب عده ائی بنام وبا همین تئوریها وبنام الله ،بر مردم حاکمیت می رانند ومی نمایندکه دیکتاتوریهای تاریخ در پایشان سپر می اندازندومن وتو بهتر است به دعا از خدا بخواهیم که حاکمیت بنام خود !!!را از سر بشریت کم کند.اینکه در ابتدای نوشتار اکراه نوشتم واقعا از آن جهت بود که بحث میان دو نوع تفکر وعلاقمندی باید از نوعی سنخیت برخوردار باشد که نتیجه داشته باشد وگرنه بحث های بی حاصلی خواهد بود:در عین بی زبانی دائم به گفتگوئیم_کیفیت غربیست در بی زبانی ما/ای کا ش جان بخواهد معشوق جانی ما_تا مدعی بمیرد از جانفشانی ما.والسلام موفق باشید %
اقای اسپی نود در ادامه کامنت قبلی می خواهم مطالب دیگری را نیز تذکر دهم.شما بنده را بی منطق نامیده و گفته اید که خطبه امام حسن ع جعلی است و اخوندهای شیعه در دورا نهای بعد این خطبه را ساخته اند اما من خلاصه ای از این خطبه را در اینجا می اورم که علاوه بر اسناد محکمش با خواندن این خطبه خوانندگان عزیز قضاوت کنند کی بی منطق کیست وایا اخوندها برایشان نفعی داشته که این خطبه را درست کنند .اکنون خلاصه ای ازاین خطبه -امام در این خطبه خطاب به عالمان زمان خود می گوید-ای عالمان جامعه شما مشاهده می کنید که عهد وپیمانهای خدای و همه موازین شکسته می شود و هراسی ندارید ولی از شکسته بعضی مواریث پدران خود می ترسید و فقط به منافع شخصی خود می اندیشید.شما به مسولیت خود عمل نمی کنید و به فردی هم که به مسولیت خود عمل می کند بی اعتنا هستیدو به سازشکاری با ستمگران پرداخته اید.مردم ضعیف به دست این ستمگران سرکوب می شوند و گروهی ازمردم برای به دست اوردن لقمه ای نان بیچاره شده اند.ستمگران مردم را سرکوب کرده و در هر شهری واعظی بر منبر گذاشته اند تا جنایات انها را به نام دین توجیه کند.مردم برده انها شده و مردی ستمگر و افراد شرور بر مردم حاکم هستند.خدایا تو می دانی من قصد ندارم با این سخنان بر مردم مسلط شوم بلکه می خواهم نشانه های روشن دین را معرفی کنم و شهرهای مردم اباد شود و از دست ظالمان رها شوند .توکل ما بر خداست و به سوی او باز می گردیم .-خوانندگان عزیز خود شما با انصاف قضاوت کنید کدامیک از این مفاهیم این خطبه به سود اخوندها و فقهای ریاکار چه در گذشته و چه در حال حاضر می باشد که این خطبه را انها جعل کرده باشند .اقای اسپی نود امام در این خطبه به گونه ای سخن گفته که گویا همین الان دارد شرایط امروزی ایران را توضیح می دهد.مگر نه این است که ستمگران در هر شهری همچون بنی امیه اخوندی بر منبر گذاشته اند تا جنایات انها را توجیه کرده وبه دروغ ادعای حکومت اسلامی کنند ودر عمل مردم را برده خود کنند.ومگر نه این است که همه هدف امام حسین احیای اسلامی بود که پدرش علی ع مظهر ش است و در هنگام خلافت می گوید به دو دلیل خلافت را پذیرفتم یکی به دلیل این که خداوند از اگاهان جامعه پیمان گرفته بر سیری ظالم و گرسنگی مظلوم سکوت نکنند یعنی به قول امروزی بر اختلافات و تبعیضات طبقاتی سکوت نکنند ویکی هم به دلیل حضور ودر خواست مردم یعنی به قول امروزی رای مردم .ویا در جایی دیگرامام علی ع خطاب به مالک اشتر می گوید مردم بر دو گروهند یا در افرینش با تو برابرند و یا در دین با تو برادرند . ویا در دادگاه حکومت خود وقتی قاضی به نفع فرد مسیحی حکم می دهد هیچ اعتراضی ندارد و هیچ برتری به خاطر مذهب و قوم وقبیله را نمی پذیرد و حتی تقوا را هم ملاک برتری در اخرت می داند نه در دنیا .اقای اسپی نود با این حساب به بخش دیگری از سخنان شماهم پاسخ دادم که گفته بودید اگر امام حسین الان بود معلوم نیست مواضعش در برابر مسائل امروز ایران و حقوق بشر و غیره چه بود.اقای اسپی نود به نظر شما اگر امام حسین و حضرت علی زنده بودند با این سخنان و مواضعی که ۱۴ قرن قبل گرفته اند در برابر ظلم به نام دین در این حکومت در برابر پیمان شکنی و دروغگویی و حیله و در برابر این همه تبعیض و ستم طبقاتی و پایمال شدن مردم وبه خصوص محرومان جامعه چه کار می کردند .قضاوت را باز هم به خوانندگان منصف وا می گذارم .در ضمن من یک نکته کلیدی دیگری راهم می خواهم تذکر دهم که اگر ما از موضع برون دینی در مورد اسلام و مباحث اسلامی و تاریخ اسلام بحث می کنین یک مساله است ولی اگر اشخاصی می گویند ما ملی و مذهبی هستیم و از موضع درون دینی بحث می کنیم مساله دیگری است .یعنی این وقتی در سایت زیتون افرادی مانند اقای اشکوری و سروش و وغیره مقاله دارند و خودرا مذهبی می دانند لازمه رو شنفکری مذهبی و بحث درون دینی این است که اساس و پایه را قبول داشته با شیم وبعد دست به اصلاح بزنیم .اقای اسپی نود اگر از موضع درون دینی بحث می کنیم قران کلام خدا وبی نقص است و معصومین هم به عنوان قران ناطق دو خصوصیت دارند ۱-علم ۲- عصمت – وبه اذن خدا معصومین به خاطر این که الگو هستند از خطا مصون بوده و علم پاسخگویی به مسائل را در هرزمان دارند و به محکمات و متشابهات قران کاملا اشنا هستند .قران صامت است است و معصومین ضامن دینامیزم و تفسیر درست در هر زمان و تطبیق قران با زمان هستند .بنا بر این با عرض معذرت از شما بنده با این کامنت هایی که گذاشتم ریا کار نیستم بلکه ریا کار کسانی هستند که خود را مذهبی می دانند و از موضع درون دینی بحث می کنند و لی در همه پایه ها تشکیک هم دارند و معلوم نیست با یک پایه خراب چه چیزی را می خواهند اصلاح کنند .یعنی یکی قران را رویا می داند .دیگری تصمیمات امام معصوم را خطا می داند ودیگری امام زمان را دروغ می داند ودیگری هم به قیام عاشورا ایراد می گیرد والبته این حرفها به این معنی نیست که در مورد ایات قران و بحثهای معصومین بحث عقلی نکنیم و من خودم هم در این چند کامنت تا انجا که بضاعت بند ه بود دلایلم را نوشتم اما من می خواهم بگویم بین بحث درون دینب و برون دینی تفاوت اساسی وجود دارد والبته اگر شما و امثال شما از موضع برون دینی بحث می کنید که پذیرش سخنان من برایتان دشوار است ولی از اقای اشکوری و امثال ایشان که عمری است خود را روشنفکر مذهبی می دانند توقع بیشتری می رود .
اقای اسپی نود بنده نه توهین کردم و نه تعصب به خرج دادم .من می گویم خیلی اوقات انسان سر خودش راهم کلاه می گذارد و هرچه را که در درون دارد با زیرکی و تحت عنوان تحلیل علمی به خورد خلق الله می دهد .مثلا بزدلی و ترسویی و ساز شکار بودن خود را به صراحت ابراز نمی کند و چون می داند سنت مبارزه با ظلم در این کشور قوی است و مهم ترین مظهر این سنت عاشوراست برای این که حقارت خود را توجیه کند که چرا میانه بازی می کند و به نعل ومیخ می زند می اید به جای همه چیز قیام حسینی را زیر سوال می برد و البته این منحصر به عاشورا هم نیست بلکه جبهه داخلی و جهانی سازش و تسلیم در سالهای اخیر همه مظاهر پایداری را مورد حمله قرار داده است .از مصدق تا حنیف نزاد و کوچک خان و ال احمد و بهرنگی .و حتی به یا د دارید که این جریان بزدل چند سال پیش شایعه کرد که گلسرخی اصلا اعدام نشده و بلکه زنده است و در پاریس است .یعنی این جریان می خواهد هرچه را که نشانی از یقین و استقامت دارد راز سنن مذهبی و ملی و حتی غیر مذهبی به شک الوده کند و همه چیز را به ورطه تردید وتاریکی بکشد.والبته در حالی من را بی منطق نا میده اید که در تحلیل خود شریعتی را با روضه خوانها و اخوندها یکی دانسته اید در حالی که اگر اندکی قدرت مطالعه وتحلیل داشتید می دانستید که شریعتی یکی از مهم ترین مرزبندیها را با اخوندهای ارتجاعی داشت و همه به یاد دارند که چگونه از سوی انها تکفیر شد .تنها جرم بزرگ شریعتی از نظر شما و امثال شما و مسحور شدگان بت لیبرالیزم این است که شریعتی و امثال علیرغم مبارزه شدید ضد اخوندهای ارتجاعی با روشنفکران زبون تسلیم بی چون و چرای غرب و با سلطنت وابسته هم مرز بندی کرد .او با خرافات روضه خوانها مخالف بود اما جنبش حسینی و حرکت علوی را مهم ترین وجه رجوع به اسلام واقعی می دانست .حسن بزرگ او این بود که به قول ایت الله طالقانی از شک شروع کرد وبه یقین رسید ولی مصیبت بزرگ شما و اقای اشکوری و امثال ایشان این است که ازیقین شروع کردند وبه شک رسیدند .اقای اشکوری و گنجی و سروش در سالهای اول انقلاب تندترین سیاست های این حکومت را تایید و اعمال قرون وسطایی این حکومت را انقلابی و اسلامی دانستند و در این حکومت پست و مقام گرفتند و وقتی نوبت حذف خودشان شد سروش کم کم مدعی شد که قران رویا ست نه وحی و گنجی گفت که امام زمان وجود ندارد و حالا بعضی ها هم پیدا شده اند که به حماسه عاشورا تردید می کنند .اقای اسپی نودا عاشورا حماسه است زیرا در همان حال که حجاریان و گنجی و سروش و اشکوری در همین حکومت روضه خوانها و کیل و صاحب منصب بودند مظلوم ترین و پاکترین جوانان این کشور که در انقلاب ضد سلطنتی هم نقش داشتند در برابر اخوندهای یزیدی با الهام از عاشورا ی حسینی ایستادند و مظلومانه شهید شدند وحتی نام خود راهم به جلادان نگفتند و معلوم نیست قبر بسیاری از این عزیزان کجاست .انها با اهام از عاشورا و در حالی که هیچ چشم اندازی از پیروزی نبود با فدای خود به هرکسی که قلبش مریض نیست تفاوت اسلام حسینی و علوی را با اسلام اخوندهای یزیدی نشان دادند.زمانی برای یکی از کسانی که با بی انصافی تمام اسلام را با حکومت اخوندی یکی دانسته بود نوشتم اگر انصاف دارید بروید امار بگیرید تا مشخص شود در میان اعدام شدگان توسط حکومت اخوندی چند در صد مسلمان شیعه و چند درصد غیر مذهبی بوده اند .بی شک هر کس میداند که نود درصد اعدام شدگان شیعیان مبارزی بودند که مهمترین دلیل قیامشان الهام از عاشورا و تشیع حسینی و علوی است .در ضمن اگر کلماتی مانند خطبه منی حضرت حسین شما را تحت تاثیر قرار نمی دهد اشکالی ندارد ولی من می خواستم بگویم اگر اقای اشکوری ادعای تحلیل علمی دارد خوب است با رعایت بی طرفی مفاهیم این خطبه را مطرح می کرد .در کلام اخر من اول به خودم وبعد به شما و سایرین می گویم اگر خودمان وجود و شجاعت کاری رانداریم خواهش می کنم کمبودهای خود و جریان خود را با حمله به بزرگوارانی که با فدای مطلق خود و خانواده و سپاه کوچک خود مرز سرخ جاویدانی بین حق وباطل کشیدند جبران نکنیم و البته می دانم که در نگاه شما و امثال شما که بر اثر دافعه حکومت اخوندی و شرایط عجیب جهان امروزی به همه چیز شک کرده اید سخن از جریان حق و باطل هم دیگر معنی ندارد.
آقای حبیب باسلام وادب؛متاسفم واز زبان فحاش واتهام زنی که دارید ،در میگذرم.وهمان شما رابس که به جای عقلانیت ودرایت دنبال شعر وشعار هستید وبا خواندن خطبه مجعول ودست ساز فقهای چندین قرن بعد از زمان حسین بن علی ، به رعشه ولرزه دچار میشوید!!! شما دوست دارید همگان به پیروی از امثال دکتر شریعتی ها وسایر مداحان وروضه خوانهای وطنی وبرخی از فقهای جعال وشیعیان صفوی غالی،حسین بن علی را خورشید حماسه وحماسه سازووجملات مدهوش کننده ائی از این دست که نمونه اش؛اگر فلانی نبود ،خداجهان را خلق نمی کرد:لولاک لما خلقت الافلاک(این حدیث در مورد محمد است وجعلی بودنش مسجل)..بدانید ومعرفی کنید وبنامیدواشکالی ندارد.جعل آشکار همین است برادر!!!وقتی محمد که آخرین انبیاست ،می فرماید انا بشرمثلکم…دیگر جر زنی برای بقیه لازم نیست که دم از خورشیدوحماسه وتاریخ ساز و…بزنندوبعدا به مدد آن صغری وکبری ها خاک در چشم مروت بپاشندواگر از جائی کم آوردند،از حسین مایه بگذارند.بنده یا اشکوری هیچوقت شجاعت وجسارت وایثار در مقابل رژیمهائی مثل ولایت ضحکه را رد ونفی نکردیم واتفاقا آقای اشکوری بخاطر همان شجاعت وشرفش به زندان فرستاده شد وهجرت فرمود.شما زرنگی نکنید که برچسب بی غیرتی وبی شرفی وبی وجدانی به ما نمی چسبد.ولی باید توی دهن کسانی زد که به بهانه کشته شدن دگر اندیش وناراضی ائی مثل حسین ازطرف یزید ،الان بعد از گذشت اینهمه قرون عزاداری وسروصدای مهیب وکرکننده ایجاد می کنندکه صدای حقیقت وواقعیت را خاموش وانسانیت را کر کنند. از نظر شما یزید جنایتکار بودوخلاف صلح معاویه با امام حسن !!!،ولایتعهد امویه بوده وخودش حاکمیت را موروثی کرده !!!در سلامت مغز وفکر شما باید شک کردوچشم بسته عاشق شعار شدن ،نمونه اش همین است!!!شما نه مقالات آقای اشکوری را قبلا خوانده ائید ونه در خوانده هایتان دقت کرده ائید.آقای محترم،ادعای آقای اشکوری این بود که ابتداعا معاویه خلافت را موروثی کرد،نه یزید…واو خلافت را به پادشاهی وملوکیت تبدیل کرد نه یزید!!!وانگهی ما اینهمه اهل تسنن در کشور وجهان داریم وچرا آنها یزید را به جنایتکاری ونسبت هائی که شیعه غالی به ایشان میبندد را پیرو نیستند!!!بنده ومطمئنا جنابعالی ایام یزید را درک نکرده ایم وآن زمان وجود خارجی نداشتیم وبنابراین با ترور شخصیت ایشان توسط شیعه غالی الان هرگونه بر چسبی از نظر من وتو بر یزید وارد است وزدنی است.ولی آیا حق نداریم ،به نوشته های تاریخی به دقت بنگریم ونگاه تحلیلی بکنیم.این چه خیال وسودای بچه گانه ائی است که ما نیز راه گذشتگان طی کنیم.به نکته ائی اشاره کردید که حیرت آور است که حسین مرز بین اسلام راستین واسلام ریاکار را نشان داد!!!پس میشودبه نظر شما اسلام ریاکار نیز وجود داشته باشد؟!!وتازه اسلامی خوانده شود ؛وما میگوئیم غلو عین ریاکاریست!!!ما خود چه کرده ایم وچه میکنیم،این مهم است.حسین یک شخصیت تاریخی است وبالاخره با حاکمیت زمان خودش که موافق نبود به طرزی که صحیح میدانست مبارزه کرد وشهید شد.اینکه زندگی شخصی اش نیز حماسه بود یا نه بود واگر الان زنده بود ،دیدگاهش نسبت به دمکراسی وحقوق بشر چه بود وآیا حاکمیت ولایت فقیه را قبول داشت یا نداشت،اینها همه در تاریکی تاریخی وغیر همزمانی است واگر او برای ایام خودش از نظر مبارزه الگو بود،ممکن است از نظر روش انتخاب مبارزه برای لحظه وحال کنونی الگو نباشدوالان شیوه های دیگری برای مبارزه وجود داشته باشد از تحریم،بایکوت وعدم شرکت در انتخابات بگیر تا نهایتا قیام وانقلاب سراسری…واینکه الان بنده تفنگی بدست بگیرم وبرای مبارزه با رژیم به نیروی انتظامی وارتش وسپاه حمله کنم ،برای مبارزه روش صحیحی نیست%
اقای اسپی نود خوشحالم گه با تحلیل طولانی و البته بی محتوای خود که به رنگ و لعاب زیادی هم به این تحلیل داده اید دقیقا حرف من را تایید کرده اید که عنصر شرف و غیرت و قیام در وچود خیلی ها مرده است و چون خودشان زبون شده اند می خواهند به حما سه سازان تاریخ و حتی بز رگترین حماسه تاریخ یعنی امام حسین ایراد بگیرند .اگر از نظر جنابعالی جنایتکاری مانند یزید و جنایات او و اشرافیتی که به نام دین بر مردم تحمیل کرد و خلافت ارثی که با نقض عهد اشکار پیمان صلح معاویه با امام حسن ع به دست اورد صحیح است و حماسه و قیام سراسر شور و فدای امام حسن ع در برابر این همه رذالت غلط است البته هیچ سخنی نباید با شما گفت ولی من فقط یک جمله از مهندس بازرگان لیبرال و نه انقلابی به عنوان جواب به شما و اقای اشکوری و بعضی دیگر از افراد می گویم .وقتی در سال ۱۳۴۳ رئیس دادگاه از مهندس بازرگان پرسید شما که می دانید حریف حکومت و شرکت های استعماری نفتی نمی شوید پس چرا مبارزه می کنید .مهندس بازرگان در جواب گفت می دانم پیروز نمی شویم ولی می خواهم فزندم نگوید پدرم این ظلم ها را دید و کاری نکرد و مرد پفیوز و بی غیرتی بود.بله این جواب مهندس بازرگان لیبرال است و نه بازرگان انقلابی .ای کاش لیبرالهای امروز هم یک موی بازرگان در بدنشان بود که اگر خودشان اهل قیام نیستند بیهود به حماسه زان و به صورت خورشید حماسه ها یعنی امام حسین ع چنگ نزنند و اسمش را تحلیل علمی نگذارند .امام حسین ع حریف ظاهری حکومت بنی امیه که به نام اسلام امپراتوری های بزرگ زمانش را شکست داده و در داخل نفس همه را بریده بود نشد اما با فدای مطلق خود و یاران و خانواده اش به هر انسان حقیقت جوی زمان خو و اینده مرز سرخ اسلام راستین و اسلام ریاکار را نشان داد و کیست که نداند شرایط امروز میهن ما چه شباهت عجیبی با دوره امام حسن دارد .ای کاش شما و اقای اشکوری فقط یکبار خطبه امام حسین در منا راکه خطاب به عالمان دوران خود ایراد شده می خواندید و از اهداف قیام امام و شرایط این دوره اگاه می شدید وبعد دم از تحلیل علمی و قضاوت درست وبدون تعصب می زدید مفاهیم این خطبه هنوز هم بدن هر انسان اگاه و مسول را می لرزاند.ولی افسوس که شرایط جهانی ازیک طرف و دافعه حکومت اخوندهای یزیدی که همه ارزش ها و از جمله ارزش قیام عاشورا را لوث کرده اند باعث شده که چشم حقیقت بین خیلی ها بسته شود و نام تحلیل های ناعادلانه را تحلیل عادلانه و بدون تعصب و علمی بگذارند.
کیست که نداند شورش ننگین ۵۷ بلطف اقدامات چریکی و مسلحانه مجاهدین و مارکسیست ها در ابتدا که بعدها به کودتای نرم و آرام در ارتش بالاخص نیروی هوائی (که نورچشمی شاه بود و کارکنانش در ابرها سیر میکردند!!) منتج شد به اهداف خود رسید وگرنه هیچ انقلابی از طُرُق مسالمت آمیز و بدون اقدامات خشن تا این تاریخ در هیچ کجای جهان به نتیجه نرسیده است.اینک نیز ملت ایران بجز نبرد خیابانی و زد و خورد با اوباش مزدور رژیم ملاتاریا راه دومی برای تغییر رژیم و رسیدن به رفراندوم تعیین نوع حکومت ندارند
بار دیگر ما به قصه آمدیم_ما از این غصه(!!!)برون خود کی شدیم:در مقاله حاضر ما به گزاره هائی برخورد میکنیم که توام با منطق وخردمندی است ولذا افشاگرانه به نظر میرسد وره می نماید:۱) معیارهای مشروعیت قدرت سیاسی در سنت صحابه و خلفای راشده، دقیقا روشن نیست.۲) عمر با معرفی ابوبکر خلیفه وقت (وصایت و یا استخلاف) و البته همراه با بیعت عمومی(لابد در جمع کوچک ونه چندان عمومی مسجد!!!) جانشین خلیفه درگذشته شد.۳) …اما نه شورا شکل ثابت و مقطوعی داشت و نه همیشه رعایت میشد.۴) شورا عمدتا در شکل شورای شش!!! نفره ابداعی و بیسابقه خلیفه دوم تعریف مشخص و شکل سازمان یافتهای پیدا کرده بود؛ ولی آن نیز، نه مصداق اتم و تثبیت شده شورای مهاجر و انصار بود (آن گونه که امام علی میگفت و روی آن تأکید میکرد) و نه جز در همان یک مورد عثمان رعایت شد.۵) نه در قرآن و سنت شکل خاصی از حکومت به عنوان حکم شرعی و قطعی و ثابت تشریع شده است و نه در تاریخ اسلام همواره حکومت و خلافت موروثی مردود و غیر مشروع بوده است.۶) نه خلافت توصیه و حکم ویژه اسلام است و نه سلطنت و نه امامت!!! و نه اخیرا جمهوری و یا هر نوع دیگر از نظام سیاسی شکل متعین نظام حکومتی بر بنیاد دین معرفی شده است. وقتی نظام سلطنت پذیرفته شود و حداقل خلاف اسلام تلقی نگردد، موروثی بودن فرمانروایی (ولایتعهدی) از مؤلفههای ثابت چنین نظامی بوده و هست.
باید بر آقای اشکوری گرامی که پاره بلندی از راه حق وواقعیت را طی نموده اند ،تبریک گفت وبرعکس ناقد اخیر (آقای حبیب)از ایشان سپاسگزاری نمودکه با قوت تمام لب لبا ب ساختار حاکمیت عربی از بدو پیدایش دیانت جدید( اسلام )را ترسیم نموده است که ظاهرا با تعمق و دقت وتوجهات عدیده به جهات مختلف ، دسترسی به آنها ممکن شده است ولذا برعکس نظرات دکتر شریعتی ها نه شیعه ،حزب بوده است ونه خلافت ،دمکراسی راس ها…علی ایهال آقای اشکوری گزاره هائی را به ناچار وشاید به دلیل تاکیدات وتعصبات شیعه غالی در ایران ،مسلم وحقیقت گرفته اند،که ای کاش آنها را نیز مثل گزاره های بالا مورد واکاوی وبررسی دقیق قرار میدادندوپس از عبور دادن از غربال نقد خارج می ساختند ،که مطمئنا نتایج کاردر چهار چوب علمی ومنطقی وکلامی وتوام با مدارک موجوده،شیرین تر میشدوباب نوحه خوانی ومداحی ،تنگ تر وبی رمق تروبرای بعدها بسته میشد.منظور بنده گزاره های زیرین است : ۱) نقض پیمان صلح بین معاویه و حسن بن علی بوده که، در آن تصریح شده بود معاویه حق ندارد برای خود جانشین تعیین کند(ظاهرا باید تسلیم امر خوانده شود چراکه حسن بن علی نه لشکری در اختیار داشته ونه در جایگاه قدرت پایگاهی ولذا نمی توانسته برای خلیفه شروط دلبخواهی تعیین نماید ) .۲) معاویه به رغم مخالفت بسیاری از بزرگان (از جمله حسین بن علی)، با توسل به انواع ترفندها (تهدید و تطمیع و ترور-که البته معاویه در اوج قدرت ظاهرا نیازی هم به این ژست ها نداشت) فرزندش یزید را به جانشینی خود برگزید. ۳) صحابه و مسلمانان در نیم قرن نخست سلطنت و ملوکیت را بر نمیتافتند!!! چرا که الگوی خلافت انتخابی نخستین (که ملهم از نوع فرمانروایی قریش در مکه و سپس الگوی امارت؟!! نبوی در مدینه بود) مطلوب آنان بود و به همین دلیل تبدیل خلافت راشده به ملوکیت را نوعی انحراف در فکر و سنت سیاسی اسلام تفسیر کردند. -این سطور خلاف تاکیدات آقای اشکوری در گزاره های فوق الذکردین جدید است واین تناقض گوئی حیرت آور است وآیا اعراب اصلااز نظام پادشاهی یا همان ملکویت آگاهی لازم داشتندکه آن را بر نتابند،محل تامل است-.۴) اصولا از بدعتهای یزید (البته به دنبال سیاستهای سرکوبگرانه پدرش در اجبار به تمکین مردمان در برابر حکومت و به ویژه در امر بیعت)، همین بود که، به رغم سیاست دوران خلفای راشده، مخالفان را به شکل بدعتآمیزی میان بیعت و جنگ مخیر کرد.(صحت مسئله جای تردید داردواینکه طبق نص صریح مقاله غیر از حسین سه نفر دیگر نیز مخالف حکومت یزید بودند واتفاق مشابه حسین برای آنها صورت وقوع نیافت ،باید محقق را هشیار کند.حسین عملا دست به شمشیر برده بود ومصادره اموال دولتی وحمله به کاروان حکومتی وخروج به سمت کوفه دلیل محکمی بر این امر است.)-۵) از این رو مسئولیت تام و تمام رخداد کربلاومصادره و قتل بهترین مؤمنان آن روزگار بر عهده یزید و به ویژه کارگزار تام الاختیارش در عراق (عبیدالله) است.- متاسفانه جنگ وقتل یاغیان وخرابکاران از دیدگاه حکومت ها علی الاغلب همیشه توجیه داشته است وحسین نیز بطور طبیعی طبق نظرخود راقم مقاله موضع خروج وطغیان را انتخاب کرده بوده وامکان کشته شدن خود ویاران خویش را مهیا ساخته بوده است-.۶) واقعا چهار تا شش هزار جنگجوی مجهز با دهها سردار کارآزموده این توان را نداشتند که چند ده نفر بیسلاح و کمسلاح و غالبا پیاده را دستگیر کرده و زنده به اسارت ببرند؟(واقعا از اشکوری عزیز حیرت آور است که در روزگاران بی قانونی مطلق چنین انتظارت دمکراتیکی را از حکام وقت انتظار داشتن!!!شما دقت کنید که در زمان کنونی یک روزنامه نگار برای یک مقاله ممکن است سالیانی زندانی شود ویا جان شیرین ببازد،تا چه رسد به حمله مسلحانه کننده به کاروان دولتی که خونشان از قدیم مباح بوده است.۷) حسن بن علی با رأی و بیعت مستقیم بخشی از مردمان مسلمان (مردمان عراق) مشروعیت خود را تأمین کرد.
به نظر می رسد مشروعیت تعریف شده فقهی مقاله اصولا با قبول سران مهاجر وانصار دیانت جدید وهمچنین تمکین روسای قبائل که به نوعی ناگزیر به همراهی با حکام ایدئولوژی نوپا بوده اند ،تامین میشده وسخنانی از قبیل بیعت عام در مساجد ویا بیعت بخشی از مردمان مسلمان ساکن عراق با حسن ابن علی موضوعیت نداشته باشد.آقای اشکوری مدام دم ا زامام معصوم تئوری صفویه امامت میزندکه در فقر مطلق بیسوادی ونا آگاهی عمومی اکثریت قریب به اتفاق مردمان آن ایام غیر قابل تبیین است.دلبستگی فقهی آقای اشکوری در پرداختن به اصل موضو ع مشروعیت خلافت برای حاکمیت در این مقاله کاملا روشن است،هرچند که دغدغه کلام جدید وعقلانیت وی را کرارا وا دار ساخته که مرزشکنی ها کند، که برای سنت گرایان ناصواب است.بقول مولانا :باز باش ای باب بر جویای باب_تا رسد از تو قشور اندرلباب
هم علی مرتضی
هم حسن مجتبی
بداده اند خود رضا
بدانچه بود از قضا
با عملش حسین هم
نیست به شری متهم
هیچیک نبودند خدا
بل به بلاش مبتلا
علی بخورد چو ضربه
روی آورده به کعبه
ربا بگفت نک بردم
کس مگوید من مردم
آن کشته عدل خویش
خواسته بپا رسم و کیش
نمی خواسته سیطره
سنت خواسته یکسره
حسن نخواست سلطه ای
چون ندیدش تحفه ای
پس بدادش رقیب را
گرچه خوانیم عجیب ما
حسین نخواست ملکی را
زنده بخواست اصلی را
یا که اصلاح در سنت
بری بودست از بدعت
جدش بشد گر مسؤول
امت را بود خود مقبول
تحمیل می کرد گر یزید
خیرش حسین چون ندید؛
کوفیان را حق بداد
گرچه بودند بدنهاد
یعنی نگفت او من قال
بلکه بکرد حق دنبال
خواهی بخواه خواه نخواه
دینش نخواندست گناه
اقای اشکوری منظور من با عرض معذرت انتقاد از تحلیلگرانی است که روز گاری از خشن ترین افکار متحجر با نام انقلابی گری دفاع می کردند و نماینده مجلس همین حکومت بوده و یار ارتجاع بوده اند ولی امروز از این طرف بام افتاده و از هر شکاک لیبرالی لیبرال تر شده اند .من هم شریعتی را بی عیب نمی دانم ولی من اعتراضم به کسانی است که در تحلیل های خود به دلیل دافعه حکومت اخوندی در لوث کردن ارزشها به جایی رسیده اند که در بررسی اکثر پدیده های تاریخی و مذهبی اجتماعی تحلیل های خودرا از هر عنصر مبتنی بر شهامت و شجاعت و قیام علیه ظلم خالی کرده و اسم میانه بازی و زبونی و فرصت طلبی و تسلیم به ظلم را تحلیل عقلی و علمی می گذارند که به این صورت یکوقت بت لیبرالیزم ضربه نخورد و در این مورد مثال بسیار است از تحلیل های شما تا بهزادنبوی و حجاریان و ابراهیم نبوی و تاجزاده شاهدی بر این مدعاست .
با سلام و ارادت و با سپاس از پاسخ شما. بزرگترین اشتباه ما در این است که دین، کتب دینی و داستانهای دینی خود را در صندوق خانه محبوس کنیم. بر عکس، ما نیاز به بحث، تحلیل و دایلوگ داریم. آنچه که با عقل و علم قابل تطبیق است میتواند به ما در راه رسیدن به شفافیت و درک حقانییت دین کمک کند. موفق و پیروز باشید
لابد دل اقای اشکوری هوای وطن کرده است ، اما با وجود مقبولیت فتوای عدم مشروعیت قیام علیه امام حاضر نزد حاکمان ایران ، به اینها اعتمادی نیست ، اینها صفا و وفا ندارند !
در پاسخ جناب «ناشناس» هم عرض می کنم که فکر می کنم پاسخ من در مقاله شفاف و روشن باشد. گفته ام با توجه به معیارهای دینی و سیاسی قرن نخست اسلام (و حتی بعدتر تا دوران مدرن) شورش و به تعبیر اسلامی «خروج» بر ضد حکومت وقت جایز نبوده است.
با سلام و سپاس از دوستانی که اظهارنظر کردند. می کوشم در باره هر سه کامنت به کوتاهی شرحی تقدیم کنم.
در مورد آقای علی سون. واقعیت این است من هم متوجه نشدم که مراد از تفکیک بین «تاریخ» و «نقل قول های مذهبی» چیست؟ بالاخره منابع مورد استفاده همانهاست که در مقاله آمده اند. ممکن است برخی از آنها اصطلاحا در شمار منابع تاریخی نباشند ولی به مناسبتی مورد استفاده قرار گرفته و بالاخره در تبیین مسائل مفید بوده اند. منابع موجود اسلامی در سیره ها و تواریخ جملگی هم دینی اند و هم تاریخی.
دوم. باز متوحه متوجه نشدم که مراد از بیعت معاوبه با امام حسن چیست؟ معاویه که هرگز با امام حسن بیعت نکرده بود.
سوم. انتخاب عنوان مناسب برای حرکت امام حسین از مدینه تا مکه و تا کوفه و کربلا آسان نیست ولی چنان که دلایل و اسناد آن را در مقاله قبلی آورده ام هدف اصلی و غایی امام حسین از این حرکت خلع یزید از خلافت و استقرار حکومت علوی با زعامت خودش در عراق (و شاید در جهان اسلام) بود. اگر شما در این باره حرفی دارید می توانید مطرح کنید وگرنه این اقدام نامی جز خروج و شورش و قیام و انقلاب ندارد. چنان که عموم متفکران شیعی معاصر از جمله مطهری و صالحی نجف آبادی به این مدعا اذعان کرده اند.
اما این که حسین نماد آزادی هست یا نه محتاج بحث جداگانه ای است ولی به گمانم چنین عنوانی مناسب است اما این که یزید از حاکمان کنونی ما مدارای بیشتری داشت تردیدی نیست و می توان این مدعا را با دلیل نشان داد.
اما در باره جناب «آزاد مرد».
در این مورد هم متأسفانه ندانستم این کامنت طولانی برای چه بوده و نویسنده می خواسته چه چیزی را ثابت کند. اول ادعا کرده اند که من (اشکوری) به «مهم ترین و معتبرترین منبع» اشاره نکرده ام ولی در آنجا نامی از این معتبرترین منبع نیامده و در ادامه نیز از منابعی (چون طبری واخبارالطوال) نام برده شده که از قضا بیشترین ارجاعات من به آنها بوده است.
تازه تمام مطالبی که آمده در جای خود درست اند ولی چرا در اینجا از آنها یاد شده اند؟ معمولا در نقد یا از اشتباهات نویسده پرده برداری می شود و یا از کاستی ها یاد می شود و یا تناقضات احتمالی نشان داده می شود و این تذکرات مصداق هیچ یک از اینها نیستند. چنان که در مقدمه مقاله قبلی نوشته ام این دو مقاله و دو مقاله بعدی (که به تدریج خواهند آمد) چهار فصل از پانزده فصل یک کتاب است نه تمام مطالب. این مقاله عنوان خاصی داشته و دارد و در اینجا جای طرح تمام داستان کربلا نیست.
و اما چند نکته در باره تذکرات جناب حبیب.
از حواشی و مسائل شخصی که بگذریم، خدمت این عزیز یادآوری می کنم هرچند ممکن است که شرایط خاص این چهل سال بر من اثرگذاشته باشد (که البته امری است طبیعی و جای ایراد ندارد) ولی صادقانه بگویم آنچه الان می گویم بیش از هر چیز برآمده از دو عنصر است: مطالعه و تحقیق بیشتر و به ویژه در باره تاریخ قرن اول اسلام و دوم، تجارب داخلی . منطقه ای و جهانی.
به شریعتی اشاره کرده اید. من هنوز خود را وامدار آن بزرگ می دانم و لی سالهاست که می گویم «قال شریعتی» نداریم. مگر قرار است تا پایان تاریخ حرفهای او را تکرار کنیم؟ برخی از گفتارهای شریعتی در باب تاریخ اسلام ذوقی و حتی نادرست اند و من امروز مدعی آنها هستم (در مقاله تاریخ نگری شریعتی در بوته نقد که سال گذشته در یادنامه جهلمین سال شریعتی منتشر شده در این باب سخن گفته ام).
در هرحال امروز به پشتوانه سالها تحقیق و بررسی منابع، آرای کسانی چون شریعتی و مطهری و صالحی نجف آبادی در باب داستان کربلا را مورد نقد قرار داده و می دهم.
حرکت امام حسین نیز حاوی پیام های بسیار ارزشمندی است ولی ما اکنون در باب تحلیل های رایج و مطرح شده در باره یک رخداد مهم تاریخی بحث می کنیم و نه در باره آنچه به واقع در عاشورای سال ۶۱ هجری در حوالی کوفه رخ داده که هیچ راهی برای انکشاف حقیقت ناب نداریم. در نهایت تحلیل من نیز تحلیلی است در کنار دهها تحلیل دیگر و شما به جای این که از عاطفه تان کمک بگیرید و اظهار تأسف بفرمایید بهتر است «تحلیل حیرت انگیز» مرا نقد علمی کنید تا هم من استفاده کنم و هم خوانندگان.
با سپاس مجدد از هر سه عزیز ناشناخته
اشکوری
آیا قیام مسلحانه با هدف تغیر رژیم مجاز بوده؟
به این سوال با توجه به تشریح موضوع جواب روشن و شفافی نداده،
آیا مجازبوده؟
سلام .اقای اشکوری کاری به حکومت یزیدی اخوندی ندارم که همه ارزش ها را لوث کرد و یکی از این ارزش ها ارزش قیام علیه ظلم و جفا به همه حق طلبان و به خصوص به امام حسین ع بود .اقای اشکوری ولی تاسف عمیق من از این است که تحت تاثیر دافعه حکومت اخوندی چه بر سر امثال شما امده که این گونه در مرز هفتاد سالگی به تردید در مورد حقانیت پر افتخارترین حماسه تاریخ انسان دچار شده اید ویک تحلیل حیرت انگیز از قیام عاشورا پرداخته اید .اقای اشگوری اگرشما که یک روز جامی این حکومت بودید و اکنون در مسیری بر عکس گذشته به همه چیز شک کرده اید ولی متقابلا جوانان شجاع و مظلومی در این کشور بودند که از همان سالهای اغاز این حکومت با الهام از امام حسین ع در برابر این حکومت ایستادند و خون خود را برای مبارزه با استبداد مذهبی نثار کردند و از انگ خارجی و بی دین نتر سیدند .اقای اشکوری اگر هنوز اندک علاقه ای به دکتر شریعتی دارید ببینید دکتر چه تحلیلی از عاشورا داشت و شما چه تحلیلی دارید .اقای اشکوری متاسفم .
جالب است که اشاره ای به مهمترین و معتبرترین منبع تاریخی یعنی <> نشده است.در این دیدگاه از این منبع مهم به عینه روایت میکنم .قضاوت را به عهده شما عزیزان خردمند میگذارم و از شما درخواست میکنم که این متون تاریخی را با شیخ مفید و علامه مجلسی و دیگر روحانیون شیعه مقایسه کنید.قضاوت با خوانندگان عزیز:
1) چه کسانی با یزید بن معاویه بیعت نکردند؟
همه مسلمانان با یزید بیعت کردند به جز چهار کس .
۱. حسین بن علی ۲. عبدالله بن عمر ۳. عبدالله بن زبیر ۴. عبدالرحمان بن ابوبکر
(تاریخ طبری ، جلد ۷ ، صفحه ۲۸۸۸) (اخبار الطوال ، صفحه ۲۷۴ )
2) وصیت معاویه بن ابوسفیان به یزید پسرش چه بود؟
پسرکم سفر و رفت و آمد را از پیش تو برداشتم و کارها را هموار کردم و اعراب را به طاعت تو درآوردم مگر چهارکس از قریش:
اول: حسینبنعلی که مردی است کم خطر, اما نسبتی بزرگ دارد و غرابت با محمد, چنانچه میبینم مردم عراق او را به قیام وادار میکنند اگر به او دست یافتی گذشت کن که اگر من باشم گذشت میکنم.
دوم: عبدالله بن عمر مردی است که کار دین وی را از پا درآورده و اگر کسی جز او نماند, باتو بیعت میکند.
سوم: عبدالرحمان بن ابوبکر که همه دلبستگیهای او زن است و سرگرمی وقتی ببیند یارانش کاری کردهاند او نیز همان کار را می کند .
چهارم: عبدالله بن زبیر که چون شیر آماده جستن است و چون روباه مکاری میکند چون به او دست یافتی پاره پاره اش کن. (تاریخ طبری ، جلد ۷ ، صفحه ۲۸۸۸)
3) ماجرای فرار شبانه امام حسین از مدینه به مکه پس از فوت معاویه چه بود؟
پس از فوت معاویه، ولید حاکم مدینه کس نزد امام حسین فرستاد تا که با یزید بیعت کند.
حسین به دارالعماره نزد ولید بن عتبه رفت و گفت کسی چون من پنهانی بیعت نمیکند فردا چون مردم را جمع کردی من نیز خواهم آمد و با یزید بیعت میکنم. چون شب فرارسید و هوا تاریک شد امام حسین بهمراه دو خواهرش زینب و ام کلثوم و برادرانش ابوبکر و جعفر و عباس و خانوادهاش پنهانی به مکه گریخت. (تاریخ طبری ، جلد ۷ ، صفحه ۲۹۰۹) (اخبار الطوال ، صفحه ۲۷۶)
۴) چرا امام حسین مسلم بن عقیل را به کوفه فرستاد؟
پس ار آنکه امام حسین از مدینه به مکه گریخت مردم کوفه و فرستادگانشان نزد امام حسین آمدند که ما مردم کوفه خویشتن را برای تو نگه داشتهایم و با ولایتداران به نماز جمعه حاضر نمیشویم ، نزد ما آی. امام حسین مسلم بن عقیل را پیش خواند و گفت به کوفه برو و در مورد آنچه به من نوشتهاند بنگر تا اگر درست بود بسوی آنها رویم.(تاریخ طبری ، جلد ۷، صفحه ۲۹۱۶)
5) ماجرای سرقت و مصادره کاروانی از کالاهای یزید توسط امام حسین در راه کوفه چه بوده است؟
امام حسین از مکه به سمت کوفه حرکت کرد تا به حوالی تنعیم رسید کاروانی را انجا دید که از جانب حاکم یمن برای یزید فرستاده شده بود. بار کاروان روناس و حله بود که پیش یزید میبردند، امام حسین کاروان را بگرفت و همراه ببرد .(تاریخ طبری، جلد ۷ ، صفحه ۲۹۶۸) (اخبار الطوال ، صفحه ۲۹۲)
۶) پس از محاصره کاروان امام حسین در کربلا توسط سپاهیان یزید امام حسین از سپاهیان یزید چه درخواستی کرد؟
امام حسین فرمود : یکی از سه چیز را از من بپذیرید :
اول: یا به همانجا که از ان امده ام باز میگردم.
دوم: یا دست در دست یزید بن معاویه میگذارم که در کار فی مابین رای خویش را بگوید.
سوم: یا مرا به هر یک از مرزهای مسلمانان که مشغول جنگ با کفار هستند(دیلمستان ایران ، قسطنطنیه) بفرستید که یکی از مردم مرز باشم و حقوق و تکالیفی همانند آنها داشته باشم.(تاریخ طبری ، جلد ۷ ، صفحه ۳۰۰۸)
۷) پس از انکه سپاهیان یزید درخواست امام حسین را برای عبیدالله بن زیاد(حاکم کوفه) فرستادند وی در پاسخ چه گفت؟
ابتدا عبید الله بن زیاد درخواست امام حسین را پذیرفت اما از انجا که امام حسین به ولید(حاکم مدینه) نیز قول داده بود که با یزید بیعت کند اما شبانه از مدینه به مکه گریخت و همینطور گفته شمر بنذیالجوشن که به عبیدالله بن زیاد گفت: اکنون که در سرزمین توست این را از او میپذیری؟ به خدا اگر از دیار تو برود و دست در دست تو ننهاده باشد قوت و عزت از آن او باشد و ضعف و ناتوانی از آن تو. باید امام حسین و یارانش به حکم تو تسلیم شوند که اگر عقوبت میکنی اختیار عقوبت با تو باشد و اگر میبخشی به اختیار تو باشد که به خدا شنیدهام عمر سعد (فرمانده سپاهیان یزید که امام حسین را محاصره کرده بودند) و حسین بیشتر شب را در میان دو اردوگاه نشسته اند و با هم سخن میکنند. عبیدالله بن زیاد گفت: چه خوب گفتی رای تو درست است. (تاریخ طبری ، جلد ۷ ، صفحه ۳۰۰۹)
۸) ایا امام حسین در کربلا به عمر سعد (فرمانده سپاهیان یزید ) چه پیشنهاداتی داد ؟؟
امام حسین به عمر سعد گفته بود دو اردو را رها خواهیم کرد و با هم به نزد یزید خواهیم رفت. عمر سعد گفت: در این صورت خانه ام را ویران میکنند. امام حسین گفت: من آنرا برایت میسازم. عمر سعد گفت: املاکم را میگیرند. امام حسین گفت: ار املاک خودم در حجاز بهتر از آن به تو میدهم. (تاریخ طبری ، جلد ۷ ، صفحه ۳۰۰۸)
۹) ایا کاروان امام حسین در مدت محاصره در کربلا تشنه ماندند؟
خیر، وقتی تشنگی بر حسین و یارانش سخت شد، امام حسین، عباسبنابیطالب را پیش خواند و با سی سوار و بیست پیاده فرستاد و بیست مشک همراهشان کردند که شبانگاه برفتند و نزدیک آب رسیدند. پانصد تن از سپاهیان یزید مراقب ابگاه بودند. چون به نزدیک ابگاه رسیدند عباس گفت: آمدهایم از این آب که از آن ما را بداشتهاند بنوشیم گفتند بنوش نوش جانت. عباس گفت تا حسین و این گروه از یارانش که میبینی تشنهاند یک قطره نخواهم نوشید .انگاه عباس به پیادگان گفت مشکها را پر کنند پس از آن کسان نمودار شدند و درگیری اندکی شد. یاران حسین با مشکها بیامدند و آب را پیش وی بردند. (تاریخ طبری ، جلد ۷ ، صفحه ۳۰۰۷)
در منابع متن اشاره ای شده به اخبار الطوال.مرجع شماره ۱۳ و گویا نگارنده این منبع را موثق میدانند.
بنده نیز از همین منبع میآورم که:
الف: در سفرهای معاویه به مکه و مدینه امام حسن و امام حسین از اولین کسانی بودند که به پیشواز معاویه میشتافتند و معاویه را در اغوش میگرفتند. (اخبار الطوال، صفحه ۲۴۳) (روضه الصفا ، جلد ۳ ، صفحه ۸۰-۸۳)
ب: رابطه امام حسین با معاویه به شکلی بود که در سال ۴۹ هجرت بفرمان معاویه در جنگ قسطنطنیه شرکت کرد. (زندگانی امام حسین، صفحه ۱۲۲)
ت: امام حسین در نامه ای که به معاویه نوشت تاکید کرد من خواهان مقابله و جنگ با تو نیستم و به یارانش گفت: تا زمانی که معاویه زنده است باید خانه نشینی را پیشه خود سازید. (اخبار الطوال، صفخه ۲۷۲) (روضه الصفا، جلد ۳ ، صفحه ۱۵)
با سلام. این نوشتار بسیار جالب و خواندنی است. البته من متوجه نشدم که کدام قسمت با مراجعه به تاریخ و کدام قسمت از نقل و قولهای مذهبیی است.
اول آنکه، بیعت معاویه با امام حسن مشروع و دو طرفه بوده و پس از فوت امام این بیعت دیگر معتبر نیست. یزید ۳ سال خلافت کرد. ۶ ماه پس از آعلام خلافت، امام حسین ۱۸۰۰ کیلومتر راه را با زن و بچه سفر کرد به کوفه، آیا این نشانه قیام است؟ آنجا هم وقتی تنها ماند قبول کرد که به نقطه دوری برود. پس ایشان دنبال حکومت بود نه قیام. فقط در لحظه آخر به جنگ تن داد چون راه دگریی نداشت. خواهر ایشان، حضرت زینب در قصر یزید به او پرخاش کرد ولی یزید به ایشان این اجازه را داد.
حال کلاه خود را قاضی کنیم. آیا امام حسین سمبل آزادی است؟ آیا یزید به مراتب از حکام نظام مقدس اسلامی ما دمکرات تر نبود؟
دیدگاهها بستهاند.