زیتون ـ مهسا محمدی: بالاخره پس از اما و اگرهای فراوان روز گذشته حسن روحانی رییس‌جمهوری ایران عازم هفتاد و سومین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک شد. تردیدها بر سر رفتن روحانی به دلیل بالا گرفتن اختلافات ایران و آمریکا بر سر خروج یکسویه ایالات متحده از برجام و بازگرداندن تحریم‌های ایران در طی ماه‌های اخیر بود.

فردا در مجمع عمومی سازمان ملل ابتدا دونالد ترامپ و سپس حسن روحانی سخنرانی می‌کنند. چهارشنبه هم جلسه شورای امنیت به ریاست ترامپ و در مورد ایران برگزار می‌شود اما هنوز این مسئله که حسن روحانی هم در این جلسه حاضر خواهد شد یا نه محل ابهام است .

روحانی: آمریکا را پشیمان می‌کنیم

روحانی دیروز در فرودگاه مهرآباد قصد خود را از این سفر«پشیمان کردن» آمریکا اعلام کرد.

از سوی دیگر اما در آستانه این نشست، مایک پمپئو وزیر امور خارجه ایالات متحده در مصاحبه اى با شبکه خبرى فاکس  با تاکید بر اینکه «رهبر کشور آیت‎الله خامنه ای است» او را تصمیم‌گیرنده نهایی دانست و درباره احتمال دیدار سران ایران و آمریکا در حاشیه این اجلاس اظهارنظر کرده و گفت که رئیس‌جمهوری ایالات متحده برای دیدار با مقام های ایران در نیویورک آماده است در صورتی که مقامات ایران آمادگی یک گفتگوی سازنده را داشته باشند.

با این وجود حسن روحانی در فرودگاه مهرآباد دیدارهای پیش‌بینی شده ایران  در حاشیه این اجلاس را اینگونه شرح داد: «وزیر امور خارجه با وزرای ۱+۴ در نیویورک دیدار دارد و من هم با رهبران برخی از کشورهای اروپایی و آسیایی دیدار دارم و این موضوع مهم را دنبال خواهیم کرد که بتوانیم با کمترین هزینه از این تحریم عبور کنیم و آمریکا را برای تجاوزگری و مخالفت با کشورها از جمله ایران پشیمان کنیم.»

روحانی اما در آستانه سفر به نیویورک در یادداشتی که روزنامه واشنگتن پست آمریکا منتشر کرد گفت که پیشنهاد دونالد ترامپ برای مذاکره بدون پیش‌شرط «صادقانه نیست»

پیش از این هم دونالد ترامپ در حاشیه دیدارش با امیر کویت گفته بود که این احتمال را رد نمی‌کند که ممکن است در حاشیه سفر حسن روحانی به نیویورک با او دیدار کند.

روحانی اما  در آستانه سفر به نیویورک در یادداشتی که روزنامه واشنگتن پست آمریکا منتشر کرد گفت که پیشنهاد دونالد ترامپ برای مذاکره بدون پیش‌شرط «صادقانه نیست» چرا که وزیر خارجه او شروطی «مضحک و توهین‌آمیز» برای ایران طرح کرده است.

اشاره رییس‌جمهوری ایران به ۱۲ پیش‌شرطی است که وزیر امورخارجه ایالات متحده در ماه‌های آغازین بعد از خروج امریکا از برجام برای از سرگیری مذاکره با ایران مطرح کرد. هر چند بعدها دونالد ترامپ در میان اظهارنظرهای گوناگون خود یک بارهم از آمادگی برای مذاکره بدون پیش‌شرط سخن گفت اما در نهایت تاکید کرد که برای او «فرقی نمی‌کند».

سران هر دو کشور اما در یک نقطه اشتراک دارند و آن بدبینی حداکثری به یکدیگر است.

حسن روحانی قبل از عزیمت با اشاره به عملیات تروریستی دو روز پیش در اهواز گفت که  به باور او «یکی از کشورهای جنوبی خلیج فارس» حامی حمله‌کنندگان روز شنبه در اهواز است و افزود که «پشتوانه همه این کشورهای کوچک مزدوری که در این منطقه هستند، آمریکا است.» و افزود که «آمریکایی‌ها هستند که اینها را تحریک می‌کنند. آمریکایی‌ها هستند که شرایط لازم را در اختیارشان می‌گذارند که این جنایات را مرتکب می‌شوند.» امریکا اما بلافاصله این ادعا را رد کرد.

پمپئو هم  ایران را «بزرگترین کشور حامی تروریسم در جهان» خواند و از او خواست که «از این فعالیتها دست بکشد» و تاکید کرد که « ما هیچ تغییر رفتاری از سوی تهران ( در توقف فعالیتهاى تروریستى اش) مشاهده نکرده ایم. همین چند هفته پیش آنها به سراغ منافع آمریکا در بصره و بغداد در عراق رفته بودند.»

من نمی گویم رئیس جمهور ایران در مجمع عمومی شرکت بکند یا نه.
من نمی گویم در جلسه شورای امنیت شرکت کنند یا نه.
بلکه می گویم استدلال برای عدم حضور در مجمع از ترس امکان حضور در جلسه شورای امنیت غلط است.

— حسام الدین آشنا Hosamoddin Ashena (@hesamodin1) September 11, 2018

پیش از تصمیم نهایی حسن روحانی برای رفتن به این سفر که هر سال روسای جمهور ایران را به خاک آمریکا می‌کشاند در داخل ایران مخالفت‌هایی با این سفر انجام شد.

برخی معتقد بودند ایران در واکنش به اقدام آمریکا در خروج از برجام و بازگشت تحریم‌ها نباید به این نشست برود و پیشنهاداتی مانند حضور جواد ظریف به عنوان بالاترین مقام ایرانی یا فرستادن هیاتی بلندپایه بدون حضور رییس‌جمهور ارائه شد.

فریدون مجلسی  کارشناس مسائل بین‌المللی در گفتگویی با جماران گفت که شرکت ایران در جلسه آینده شورای امنیت، یک امتیاز است که به ایران داده شده و ایران باید از این امتیاز استفاده کند و بتواند پاسخ گوی مطالبی باشد که در آن جا مطرح می شود، نه از این که غایب بوده و از این غیبت ضرر ببیند.

مجید انصاری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام  اما پا  را از این هم فراتر گذاشته و معتقد است که باید این جلسه را به جلسه استیضاح ترامپ بدل کرد.

در نهایت به نظر می‌رسد که حسن روحانی و هیات همراه‌اش برای از دست ندادن تریبونی برای دفاع از جمهوری اسلامی و تاختن به بدعهدی آمریکا، عازم نیویورک شدند.

آمریکا می‌خواهد ایران تغییر رفتار داده و ادب شود و ایران هم چنانچه حسن روحانی مدعی شد در پی «پشیمان کردن» آمریکاست،

حال به نظر می‌رسد، وضع بر این منوال است که برهم زننده توافق قبلی از امکان مذاکره جدید سخن می‌گوید و رهبر جمهوری اسلامی را مخاطب اصلی خود می‌خواند، آیت‌الله خامنه ای هم می‌گوید که مذاکره با آمریکا «هیچ فایده‌ای» ندارد. از سوی دیگر حسن روحانی هم پیشنهاد مذاکره را «جنگ روانی» خوانده  و در بدو ورد به نیویورک در سخنرانی امروز خود در اجلاس صلح برای بزرگداشت نسلون ماندلاریال در طعنه ای آشکار به ترامپ گفت که «دولتمردان بزرگ بجای «دیوار»، «پل» می‌سازند».

اینکه در اجلاس پیش رو با توجه به اینکه آمریکا می‌خواهد ایران تغییر رفتار داده و ادب شود و ایران هم چنانچه حسن روحانی مدعی شد در پی «پشیمان کردن» آمریکاست، ملاقاتی روی خواهد داد یا خیر هنوز مشخص نیست. اما نگاهی به سابقه مذاکرات ایران و آمریکا نشان می‎دهد که هر بار در پی به حداکثر رسیدن اختلافات و زمانی که هر دو کشور شمشیر را از رو بسته بودند، مذاکرات مخفیانه ای از مجرایی که بعد از آن پرده برداشته شد جریان پیدا کرد و مانع گسست کامل این رابطه‌ی به رشته رسیده شد.

فهمیدن اینکه در طی روزهای آتی در نیویورک اتفاقی خواهد افتاد یا نه و اینکه آیا بهبودی در روابط ایران و آمریکا حاصل خواهد شد احتمالا در کوتاه مدت ممکن نیست و باید در ماه‌های بعد به دنبال نشانه‌های آن گشت، اگر این بار وجود داشته باشد.