روزی که ترامپ تعارف را کنار گذاشت

سرانجام پس از هفت هفته صبر و علیرغم اینکه سازمان جاسوسی امریکا، سیا، پس از تحقیقات خود اعلام کرد که محمد بن سلمان در قتل خاشقجی دخالت مستقیم داشته، ترامپ گفت که روبط امریکا و عربستان سعودی در همان سطح سابق خواهد ماند و تغییری در این روابط ایجاد نمی‌شود. او فقط ۱۷ نفری را که  در این جنایت  مستقیما شریک بودند، مشمول تحریم‌های امریکا کرد. ترامپ  به سه دلیل را برای اتخاذ این سیاست اشاره کرد اما از ابراز دلیل چهارم که  چه‌بسا برای شخص او از همه مهم‌تر است، خودداری کرده است.

ترامپ با اعلام این موضع نشان داد که حقوق بشر برای او فقط یک توجیه سیاسی‌ست که می‌تواند منافقانه در مقابل ایران به‌عنوان یک سیاست از ان بهره گیرد. لذا همانطور که خود ترامپ اعلام کرد منافع مالی امریکا بر اخلاق سبقت می‌گیرد. او رابطه استراتژیک امریکا و عربستان سعودی را بسیار حیاتی و مهم می‌داند. در مورد این رابطه استراتژیک، ترامپ انتظار دارد که عربستان سعودی در سه زمینه با دولت ترامپ همکاری کند. همکاری در زمینه فشار و تحریم‌ها برروی ایران، مبارزه با تروریسم و نهایتا حمایت از طرح امریکائی-اسرائیلی برای ایجاد صلح با فلسطینیان.

اول: سیاست‌های ترامپ در مورد ایران کاملا روشن است. او می‌خواهد که با تحریم‌ها، اقتصاد داخلی کشور ما را از درون دچار فروپاشی کند. وزیر امور خارجه او پامپیو در گذشته گفته بود که، «رابطه استراتژیک ما با عربستان سعودی بسیار مهم است. نقشس سعودی‌ها برای تغییر رفتار ایران، بزرگترین کشوری که حامی تروریسم است، برای امریکا بسیار کلیدی‌ست.» ترامپ می‌خواهد که دولت عربستان سعودی بازار نفت را با چالش تلاطم عرضه، تقاضا و قیمت‌ها روبرو نکند و جایی که عربستان می‌بایست به تولید اضافی نفت دست زند انرا انجام دهد تا قیمت نفت در بازار جهانی ثابت بماند. روسیه و عربستان سعودی مشترکا این سیاست را در مقابل ایران دنبال کرده و اجازه نخواهند داد که تحریم‌های نفتی ایران از طرف امریکا بازار عرضه را دچار رکود کند.

دوم: امریکا می‌خواهد که دولت عربستان سعودی با آن‌ها در مقابله با تروریسم همکاری کند. انچه مشخص است این است که دولت عربستان سعودی تولید کننده تروریسم بین‌المللی در خاورمیانه بوده است. انچه در یمن از طرف این کشور اتفاق می افتد یک جنایت جنگی و یک تروریسم دولتی است. عربستان سعودی هرگز با تروریسم مبارزه نکرده بلکه از تروریسم به‌عنوان یک اهرم سیاسی استفاده کرده است. جایی که می‌بایست از تروریسم استفاده کند، استفاده کرده و در جای دیگر در صف مبارزین با تروریسم قرار گرفته است. اما انچه اینجا در مورد نفاق و دوگانگی در سیاست دولت ترامپ باید مورد توجه قرار گیرد، تروریسم شناخته شده عربستان سعودی در قتل یک روزنلمه نگار بخاطر اعتراض به سیاست‌های عربستان سعودی‌ست که کاملا از دید گردانندگان سیاست خارجی امریکا قابل اغماض  است.

سوم: دولت ترامپ می‌خواهد طرح صلح خاورمیانه خودرا اعلام کند. او می‌خواهد که در ازای حمایت مطلق ترامپ از خاندان سلطنتی عربستان سعودی، این کشور از طرح او حمایت کرده و با گذاشتن فشار بر روی فلسطینیان انهارا پای میز مذاکره با اسرائیلی‌ها و ناتانیاهو بیاورد. عربستان سعودی هرگز نمی‌تواند چنین نقشی را در ایجاد صلح بین فلسطینیان واسرائیل بازی کند به‌خاطر اینکه فلسطینیان بخوبی می‌دانند که خصوصا محمد بن سلمان به دنبال یک صلح عادلانه بین انها نیست. سال‌هاست که دولت عربستان سعودی قدرت اخلاقی خودرا در این رابطه در بین فلسطینیان از دست داده است. برای ریاض رابطه مهم‌تر با کشور اسرائیل است و در این راستا عربستان سعودی هیچ دلبستگی برای داشتن منافع اخلاقی و استراتژیک خاصی برای ایجاد یک صلح عادلانه بین اسرائیل و فلسطینیان از خود نشان نداده است.

اما دلیل چهارم و انچه ترامپ به ان اشاره نکرد، روابط نزدیک او و داماد او جرد کوشنر با خانواده سلطنتی عربستان سعودی‌ست. ترامپ کوشش می‌کند که این رابطه را به هر قیمتی برای منافع اقتصادی خود و خانواده اش با محمد بن سلمان حفظ کند. روابط بین عربستان سعودی و امریکا از سال ۱۹۴۰ به‌طور فعال شروع شده است. این رابطه دست‌خوش تحولات و بالا و پایین رفتن‌های متعددی قرار گرفته است اما این اولین بار است که محمد بن سلمان تصمیم گرفته است که اینده خود را با ترامپ و خانواده او به‌یکدیگر گره بزند. این رابطه در تاریخ امریکا بی سابقه بوده است و هر دوطرف فکر می‌کنند که بتوانند برای منافع شخصی خود از ان استفاده کنند.

اما قتل خاشقجی نه تنها در رابطه بقیه کشورهای دنیا با عربستان سعودی تاثیر گذاشته وخواهد گذاشت که صحنه سیاست داخلی این کشور را با چالش‌های متعددی روبرو کرده است. سه منبع نزدیک به خاندان سلطنتی به رویترز گفته‌اند که ده‌ها شاهزاده در خانواده سلطنتی به دنبال راهکاری برای جلوگیری از پادشاه شدن محمد بن سلمان بعد از مرگ ملک سلمان در عربستان سعودی هستند. انها می‌خواهند که احمد بن عبدالعزیز ۷۶ ساله، اخرین فرزند ملک عبدالعزیز، که به‌طور سنتی می‌بایست بعد از مرگ ملک سلمان به‌ قدرت برسد، پادشاه عربستان سعودی شود. انها اعتقاد دارند که محمد بن سلمان به ابروی عربستان سعودی و خانواده سلطنتی سخت ضربه زده و کودتایی که در گردش قدرت در این کشور توسط ملک سلمان و فرزند او صورت گرفته نمی‌تواند پایدار بماند. احمد بن عبدالعزیز جزو سه نفری بوده است که در سال ۲۰۱۷ در شورای بیعت و وفاداری در عربستان سعودی که ۳۴ نفر عضو دارد با به دست گرفتن قدرت توسط محمد بن سلمان مخالفت کرد. در عربستان سعودی خانواده سلطنتی از صدها شاهزاده تشکیل می‌شود و فقط بزرگتر ها در این خانواده می‌توانند بر سر پادشاه اینده موافقت کنند. لذا هیچ پدری نمی‌تواند فرزند خودرا برای ان پست انتخاب کند.

از زمانی که محمد بن سلمان از طرف پدر خود مسئولیت‌هائی را گرفته، به‌دنبال تثبیت قدرت خود بوده است. یکی از اولین کارهای او خلع وزیر کشور شاهزاده محمد بن نایف بوده است. او همچنین شاهزاده میتب بن عبدالله را از سرپرستی گارد ملی کشور مستعفی کرد. تعدادی از شاهزادگان به رویترز گفته‌اند که بعد از مرگ ملک سلمان، نیروهای نظامی به سنت تغییر قدرت در عربستان سعودی احترام گذاشته و می‌خواهند که احمد بن عبدالعزیز به‌طور طبیعی پادشاه ان کشور شود.

در آمریکا تحقیقات مولر در حال نهایی شدن است.  در خبرها امده بود که ایوانکا ترامپ، دختر ترامپ، برای کارهای دولتی و به‌عنوان دستیار پدر از ایمیل خصوصی خود استفاده کرده است. این درست جرمی بود که ترامپ متوجه هیلری کلینتون کرده بود. دمکرات‌ها با طرح شکایتی، انتخاب موقت ترامپ را برای دادستانی امریکا قانونی نمی‌دانند. ترامپ و خانواده او هرروز وارد یک چالش قانونی جدید می‌شوند. از طرف دیگر، گذشت ترامپ از محمد بن سلمان برای قتل خاشقجی با توجیه روابط استراتژیک و یا اینکه اگر روابط خودمان را با ریاض دستخوش تغییراتی کنیم انها به روسیه و چین روی خواهند اورد، برای بسیاری منجمله جمهوری‌خواهان در کنگره امریکا قابل قبول نیست. رابطه بین محمد بن سلمان و ترامپ بعد از قتل خاشقجی اگر چه با تغییراتی بنیادین روبرو نشده اما این قتل اثرات خود را بر صحنه سیاست امریکا و خصوصا ضربه محکمی بر منافع اخلاقی امریکا زده است. انچه نمی‌توان در ان شک کرد چهره مخوف و کاملا غیر انسانی است که خانواده پادشاهی عربستان سعودی بر افکار جهانی گذاشته است. عربستان سعودی بعد از قتل خاشقجی دیگر نمی‌تواند به دوران گذشته خود بازگردد. استبداد و تمرکز قدرت در دست انسان‌های کم‌خرد نتیجه ای بهتر از این نخواهد داشت.