عطا و لقای «شاهزاده»

زیتون ـ مهسا محمدی: دو روز پیش رضا پهلوی، فرزند آخرین شاه ایران در  یک سخنرانی در انستیتو واشنگتن در آمریکا سخنانی گفت که انعکاس نسبتا گسترده‌ای در رسانه‌های فارسی‌زبان و حتی خارج از فضای فارسی داشت. در شبکه‌های مجازی داخلی موج واکنش‌ها به این اظهارات همچنان ادامه دارد.

 

رضا پهلوی دراین جلسه پیشنهاد داد، کشورهای غربی اموال ایران در خارج از کشور را ضبط کرده و آنها را در اختیار «مخالفان دموکرات حکومت ایران» قرار دهند. او همچنین تاکید کرد که نزدیکان دولتمردان ایران به کشورهای غربی رفت و آمد می‌کنند و پیشنهاد داد تا اموال آنها هم بررسی شود و در صورتی که مالشان از کیسه ملت می‌رود، آنها را هم توقیف کنند چرا که به عقیده وی «یک جای کار می‌لنگد» که «آقایانی که با رژیم سر و کار دارند و منفعت می‌برند، خیلی راحت می‌آیند و می‌روند و هیچ محدودیت ویزایی هم ندارند.»

رضا پهلوی دراین جلسه پیشنهاد داد، کشورهای غربی اموال ایران در خارج از کشور را ضبط کرده و آنها را در اختیار «مخالفان دموکرات حکومت ایران» قرار دهند.

اما این تنها اظهار نظر حساسیت‌برانگیر رضا پهلوی نبود، او همچنین از دونالد ترامپ خواست که روزنامه‌نگاران اصلاح‌طلب را که «نفوذی‌های رژیم اند» از رسانه‌هایی که با پول مالیات دهندگان آمریکا و بریتانیا برای ایران برنامه پخش می کنند، کنار بگذارد. وی گفت این رسانه‌ها در چنبره «نیروهای رژیم ایران» هستند و باید به جای توجیه رفتارهای حکومت ایران، صدای مردمی باشند که مخالف این رژیم هستند.

 

 

او در این میان از بی‌بی‌سی فارسی، رادیو فردا و صدای آمریکا به عنوان رسانه‌هایی که روزنامه‌نگاران مورد اشاره وی در آن مشغول به کار هستند نام برد.

فرزند آخرین شاه ایران همچنین تاکید کرد «برعکس زمان شاه » حالا میلیون‌ها نفر در ایران از حکومت منفعت می‌برند: «روحانیت و سپاه و نهادهای دیگری را داریم که از میلیون‌ها خانواده تشکیل می‌شود که منافعشان در بقای جمهوری اسلامی است.»

او در پایان دریافت هر گونه کمک از جانب عربستان و اسرائیل به خود را رد کرد و گفت که مسئولیت خود را صرفا تا رسیدن به قانون اساسی سکولار می‌بیند.

مخالفان و موافقان رضا پهلوی

اظهارات رضا پهلوی درباره مصادره اموال مسئولان جمهوری اسلامی و نزدیکان آنان  از سوی هواداران «شاهزاده» با استقبال فراوانی مواجه شد. آنان با ارجاع به سخنان وی درباره باز پس فرستادن اموال ایران به این کشور بعد از امضای برجام و هزینه کرد این پول‌ها «در سوریه و یمن»  می‌گویند که مصادره این اموال می‌تواند توان حکومت ایران را در سیاست‌های منطقه ای و همچنین سرکوب داخلی کاهش دهد، چرا که در هر صورت مبالغی که به دست رهبران ایران می‌رسد برای منافع داخلی و حل مشکلات اقتصادی ایران هزینه نخواهد شد. آنها معتقدند، خواسته‌ای که رضا پهلوی مطرح کرد چیزی است که مدت‌هاست مردم ایران در پی آن هستند یعنی «توقیف اموال و اخراج آقازاده ها».

 

از سوی دیگر اما منتقدان در مقابل این پیشنهاد، سوالاتی را درباره منابع مالی فرزند آخرین شاه ایران  و سایر اعضای خانواده وی مطرح می‌کنند و گروهی هم درباره مرجع تشخیص «مخالفان دمکرات» و ساز و کار ضبط اموال و اینکه چه کسانی در این دایره قرار می‌گیرند، سوالاتی را مطرح کردند.

کاربری در توئیتر با اشاره به نقل قولی از رضا پهلوی درباره خروج ۶۲ میلیون دلار سرمایه از ایران توسط خاندان پهلوی در هنگام خروج از کشور (که منابعی مانند نیویورک تایمز به نقل از منابع انقلابی در سال ۵۷ در ایران این مبلغ را تا ۵۶میلیارد تخمین زده اند)  از او پرسید که این سرمایه از کجا آمده و در کجا هزینه شده است؟ کاربران از «شاهزاده» پهلوی خواستند که درباره  جاهایی که بنیاد پهلوی در آن‌ها سهام داشته مانند مراکز تجاری و هتل‌ها هم توضیح بدهد.

گروهی هم از این منظر به مسئله نگاه کرده اند که انجام پیشنهاد پهلوی، یعنی مصادره این اموال، تکرار خشونتی است که پیش از این در ایران سابقه داشته و درباره  خود خاندان پهلوی و نزدیکانش اعمال شده است.

گروهی هم از این منظر به مسئله نگاه کرده اند که انجام پیشنهاد پهلوی، یعنی مصادره این اموال، تکرار خشونتی است که پیش از این در ایران سابقه داشته و درباره  خود خاندان پهلوی و نزدیکانش اعمال شده است و آن را تکرار اشتباه گذشته دانستند.

 

در میان اپوزسیون چند پاره شده جمهوری اسلامی در خارج از ایران همواره بحثی بر سر اینکه کدام‌ یک مخالف «برحق »این حاکمیت است، وجود داشته است. این اختلاف حالا در مواضعی که در برابر اظهار نظر فرزند شاه سابق برای اختصاص پول دولتمردان ایران به «مخالفان دموکرات حکومت ایران» گرفته شد، هم رخ می‎نمایند.

گروهی بر اینکه رضا پهلوی آن «مخالف دمکرات» معهود باشد تشکیک کرده اند و از او می‌خواهند که ابتدا درباره قتل‌ها و زندان‌هایی که در دوران سلطنت پدر وی در ایران اتفاق افتاد و او هیچگاه درباره آن اظهار نظر نکرد، توضیح دهد.

درباره منابع مالی «شاهزاده » اما گزارشی از نیویورکر که در سال ۲۰۰۶ درباره  اپوزسیون‌های جمهوری اسلامی ایران تهیه شده بود بازخوانی شد.

این گزارش زمانی تهیه شد که وزارت امور خارجه امریکا بودجه ای ۷۵ میلیون دلاری برای تقویت اپوزسیون ایران خواسته بود و در آن شرحی از استراتژی‌های کاخ سفید ( در زمان بوش)، وزارت دفاع (پنتاگون) و نمایندگان کنگره برای تغییر حاکمیت در ایران آمده است.

در بخشی از این گزارش آمده  که بودجه فعالیت شاهزاده ایران در دهه ۸۰ میلادی از جانب CIA فراهم می‌شد اما بعد از جریان «ایران کنترا» این بودجه قطع شد. «سام برانبک» سناتور جمهوری خواه هم یکی از حامیان «شاهزاده» بود که  با طرح لایحه ای خواهان صد میلیون دلار کمک برای گروه‌های اپوزسیون ایران و رسانه‌های آنها شده بود.

روزنامه نگاران و «شاهزاده»

در ادامه واکنش‌ها به سخنان رضا پهلوی و با فروکش کردن موج‎های اولیه، سخنان «شاهزاده» درباره روزنامه‌نگارانی که به گفته وی در «چنبره نیروهای رژیم ایران» هستند در مرکز توجه قرار گرفت و واکنش روزنامه‌نگاران فارسی زبان خارج از کشور را برانگیخت.

علی خردپیر، روزنامه نگار :«‌خمینی گفت «مارکسیست‌ها هم حق ابراز عقیده دارند» و این شد که دیده‌ایم. وای از آن‌ها که نه ‌به‌بار است و نه به‌دار از خانه‌تکانی و تفتیش عقاید و دخالت در حرفه‌ی روزنامه‌نگاران حرف می‌زنند.»

کسری ناجی خبرنگار بی‌بی سی با اشاره به سخنان رضا پهلوی در توئیتر خود نوشت که «…لابد باید با تفتیش عقاید معلوم کرد چه کسی اصلاح طلب است.سخنانی علیه همه روزنامه نگاران و دموکراسی.»

علی خردپیر، روزنامه نگار شاغل در تلویزیون ایران اینترنشنال که در یکی دو ماه اخیر دو بار هم میزبان رضا پهلوی بوده است، در توئیتر خود واکنش به این اظهاز نظر وی نوشت:«خمینی گفت «مارکسیست‌ها هم حق ابراز عقیده دارند» و این شد که دیده‌ایم. وای از آن‌ها که نه ‌به‌بار است و نه به‌دار از خانه‌تکانی و تفتیش عقاید و دخالت در حرفه‌ی روزنامه‌نگاران حرف می‌زنند.»

 

 

برسر کار آمدن دونالد ترامپ در کاخ سفید و مواضع سخت او نسبت به حاکمان ایران از یک سو و بالا گرفتن ناآرامی‌ها در ایران پس از دی ماه ۹۶ از سوی دیگر ، بحث قدیمی آلترناتیو احتمالی جمهوری اسلامی را دوباره یه سطح آورد. به نظر می‌رسد فرزند آخرین شاه ایران خود را یکی از بازیگران اصلی این صحنه می‌داند، بالاخص که با شعارهای «رضا شاه روحت شاد»  دی ماه ۹۶ جانی تازه گرفته و با شرکت در میزگردهای تلویزیونی، تشکیل گروه اپوزسیون و ارائه برنامه، سعی در تعریف خود به عنوان یکی از آلترناتیوها و یا حتی تنها آلترناتیو موجود دارد. رضا پهلوی فاقد سابقه‌ی مبارزاتی سیاسی است و عضویت  هیچکدام از احزاب و جریان‌های سیاسی شناسنامه‌دار هم نیست. در این شرایط  این‌که «شاهزاده»ی میانسال ویژگی‌ها، مشروعیت و توان  قرار گرفتن در این جایگاه را دارد یا نه محل تردید است و لااقل به نظر نمی‌رسد که به جز هواداران سنتی بازگشت به «دوران باشکوه سلطنت» در ایران فرزند آخرین  شاه ایران  توانسته باشد منتقدین و یا حتی مردد‌ها را با خود همراه کرده باشد.