زیتون ـ یلدا امیری: هاشمی رفسنجانی که در زمان عملیات کربلای ۴ فرمانده عالی جنگ بود، در یادداشت‌های روزانه اش در ۱۱ دی ماه می‌نویسد: «آقای شمخانی اطلاعات لازم را در خصوص نتایج عملیات شکست خوردهٔ کربلای ۴ داد. خیلی بدتر از آنچه تا به حال گفته بودند، نزدیک به ۱۰۰۰ شهید و ۳۹۰۰ مفقود الاثر داشتیم که اکثر آن‌ها را باید شهید حساب کرد و حدود ۱۱ هزار مجروح.».

این همان عملیاتی است که توییتی درباره آن محسن رضایی، دبیر فعلی مجمع تشخیص مصلحت نظام و فرمانده کل سپاه پاسداران در زمان جنگ را به پای میز محاکمه افکار عمومی کشاند. او در توییت خود نوشت: «با عملیات #کربلای_چهار به دشمن وانمود کردیم که عملیات سالانه ما تنها همین بوده است. ده روز بعد در همان نقطه و در زمانی که نیروهای ارتش بعثی به مرخصی رفته بودند، عملیات #کربلای_پنج را انجام دادیم.»

این توییت بازخوردهای بسیاری در فضای مجازی داشت و انتقادات تندی نسبت به عملکرد او در سپاه و عملیات کربلای ۴ مطرح شد؛ عملیاتی که به گفته بسیاری از رزمندگان لو رفته بود و افراد بسیاری در آن کشته شدند.

رضایی با مشاهده این واکنش‌ها بلافاصله در توییت دیگری منتقدان را دچار ضعف تحلیل دانست و نوشت: «عملیات #کربلای_چهار برای فریب دشمن انجام شد. اگر تحلیلگر تاریخی در فهم آن فریب بخورد، پس وای به حال نوشته‌های او.»

فرماندهان در برنامه رشیدپور

این دو توییت دیگر نه تنها واکنش کاربران فضای مجازی که حتی واکنش اعتراضی برخی مسئولان را به همراه داشت.

با این وجود ماجرا به همین‌جا ختم نشد، محسن رضایی به برنامه حالا خورشید دعوت شد، تا درباره آنچه نوشته توضیح دهد و مورد سوال قرار گیرد. رضایی در این برنامه یکی دیگر از فرماندهان جنگ یعنی قاسم سلیمانی را هم در کنار خود داشت.

رضایی منتقدانش را دچار ضعف تحلیل دانست و نوشت: «عملیات #کربلای_چهار برای فریب دشمن انجام شد. اگر تحلیلگر تاریخی در فهم آن فریب بخورد، پس وای به حال نوشته های او.»

در بخشی از برنامه رضایی به رویکرد ایران در مقابل آمریکا پرداخت و گفت که «ما نباید فریب ترامپ را بخوریم و باید به خودمان متکی باشیم » پس از آن با تکرار سخنان خود در مورد «فریب» دشمن در عملیات کربلای ۴ مدعی شد که منظور او از به کار بردن کلمه فریب اشاره به فریب ترامپ بوده است.

او در قسمتی دیگر از سخنان خود با تغییر ادعای خود در توییتر گفت:«ما بعد از عملیات کربلای ۴ آن را تبدیل به فریب کردیم.» و سپس با تاکید بر اینکه «کل شهدا در این عملیات ۹۸۵ نفر بودند» سعی کرد تعداد کشته شدگان را ناچیز جلوه دهد و در مورد ۳۹۰۰ نفر مفقود الاثر سخنی نگفت. در قسمتی از برنامه هم این فرمانده سپاه با گریه از مهدی باکری یاد کرد و گفت:«من هنوز مهدی باکری که در ذهنم می آید کنترل خودم را از دست می دهم.»

این در حالی است که آسیه باکری برادر زاده مهدی باکری و فرزند حمید باکری از فرماندهان کشته شده در جنگ، در توییتی خطاب به رضایی نوشت: «به عمو مهدی می‌گن برگرد عقب می گه: برگردم به مردم بگم بچه‌هاشون رو کجا جا گذاشتم! آقای رضایی برای آخر عاقبت خودتون و راحتی اعصاب بازماندگان جنگ تحمیلی دیگه ننویسید، مرهم نیستید عذرخواهی بلد نیستین، لااقل سکوت رو تمرین کنید!»

در این میان قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس که کمتر در رسانه ها حاضر می شود، هم به کمک محسن رضایی آمد و در گفت‌وگوی تلفنی با برنامه حالا خورشید ضمن حمایت از این هم‌قطار خود گفت:«به نظر می‌رسد از صحبت‌های آقای رضایی برداشت درستی در این زمینه صورت نگرفته است آقای رضایی دستور عملیات داد اما این یک تصمیم شخصی نبود. ما در همه عملیات‌ها درصدی از لو رفتگی را داشتیم. با منطق لو رفتن نمی‌توان مانع یک عملیاتی شد که چندین ماه برای آن تدبیر شده، اگر می خواستیم بر مبنای لو رفتن عملیات تصمیم گیری کنیم هیچ عملیاتی قابل اجرا نبود.»

« درصدی از لورفتگی »

در حالی که قاسم سلیمانی سخن از «درصدی از لورفتگی» به میان می‌آورد، محمدعلی شفیعی فرمانده گردان حضرت یونس لشکر ۱۴ امام حسین اصفهان درباره لو رفتن عملیات کربلای ۴  به ایلنا می‌گوید: «من نمی‌توانم نگویم دشمن متوجه ما نشده بود. هواپیماهای آواکس امریکایی اطلاعات نقل و انتقالات ما را از طریق عکس‌های هوایی در اختیار ارتش عراق قرار می‌گرفت آنهم برای عملیاتی که حدود ۱۰۰ گردان قرار بود در آن نقش‌آفرینی کند، بنابراین یقینا دشمن از حضور ما در منطقه و احتمال انجام عملیات مطلع بود. دشمن تقریبا از انجام عملیات آگاه بود… ۵۰۰ غواص می‌خواست حدود ساعت ۹.۳۰، ۱۰ شب وارد آب شده و عملیات را انجام دهند اما عصر همان روز، هواپیماهای عراقی در کنار نهر عرایض بمباران انجام دادند… ما پس از این بمباران مطمئن شدیم که عراقی‌ها می‌دانند که قرار است ما امشب عملیات‌مان را انجام دهیم.»

شفیعی در پاسخ به این سوال که آیا عملیات کربلای ۴ «عملیات فریب» بود؟ گفت: «خیر؛ زیرا برای عملیات فریب گردان‌های پشتیبانی‌کننده وارد نمی‌شوند و عملیات در یک موج انجام می‌شود ولی در عملیات کربلای ۴، طراحی را تا بصره پش‌بینی کرده بودیم و قرار بود گردان‌های دیگر، موج‌های دوم و سوم را انجام دهند.»

حشمت الله فلاحت پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس هم به توییت محسن رضایی واکنش نشان داد و گفت: «در قالب مکانیسم شورای امنیت ملی بررسی چنین موضوعاتی وجود دارد و لازم نیست چنین بحث‌هایی به سطح جامعه کشیده شود. به هر حال جمهوری اسلامی ایران جنگی را پشت سر گذاشت که هنوز بعد از ۳۰ سال پیکر شهدا به کشور بازگردانده می‌شود و در چنین شرایطی نه تنها طرح چنین مباحثی هیچ کمکی به منافع ملی نمی کند بلکه ایجاد شائبه افکنی است. افراد نباید برای تبرئه خود یا برای قهرمان نشان دادن خودشان آرمان‌های جنگ را زیر سوال ببرند این موضوعی است که شورای عالی امنیت ملی باید به آن ورود کند.»

دروغ به خودی برای فریب دشمن

پس از انتشار توییت محسن رضایی، ویدیویی از سخنان حسن روحانی هم درباره گزارش‌های دروغین محسن رضایی از جنگ، در فضای مجازی منتشر شد. در این ویدئو حسن روحانی اشاره می‌کند که نیروی هوایی به او گزارش‌هایی از شکست نیروهای ایرانی در جبهه «فاو» داده بودند. روحانی این اطلاعات را به اکبر هاشمی رفسنجانی، فرمانده وقت جنگ که ریاست مجلس ایران را هم بر عهده داشت، می دهد. هاشمی هم با محسن رضایی فرمانده سپاه پاسداران تماس می‌گیرد، اما محسن رضایی این گزارش‌ها را تکذیب کرده و می‌گوید «فاو را تنها با حمله اتمی ممکن است از دست بدهیم». در همین ویدیو، محسن رضایی گزارش‌های غلط خود را با احتمال شنود تماس از سوی «دشمن» توجیه می‌کند.

در  زمان جنگ اختلافات زیادی میان سپاه و ارتش وجود داشت. روش سپاه در عملیات های جنگی حمله پرتعداد نیروهای انسانی بود اما ارتش معتقد به محاسبه شرایط و ارائه تاکتیک های نظامی بود.

جنگ ایران و عراق  یکی از طولانی‌ترین و خونین‌ترین جنگ پس از جنگ جهانی دوم بود. در همان زمان جنگ اختلافات زیادی میان سپاه و ارتش وجود داشت. روش سپاه در عملیات های جنگی حمله پرتعداد نیروهای انسانی بود اما ارتش معتقد به محاسبه شرایط و ارائه تاکتیک های نظامی بود.

بر اساس آماری که از سوی بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس منتشر شده است ۵ میلیون ایرانی در جنگ شرکت داشتند که ۱۹۰ هزار نفر کشته و ۶۷۲ هزار نفر مجروح شدند. بر اساس همین گزارش در این جنگ ۸۵ هزار بسیجی که تحت فرمان سپاه بودند و ۴۸ هزار ارتشی کشته شدند. تعداد کشته های اعضای سپاه پاسداران اعلام نشده اما تفاوت تعداد کشته های نیروهای بسیج و ارتش بیانگر تفاوت روش جنگی این دو نیروی نظامی است.

عملیات کربلای ۴ در تاریخ ۵ دی ۱۳۶۵ به فرماندهی سپاه و به منظور آماده‌سازی مقدمات فتح بصره توسط نیروهای ایرانی انجام شد. پس از آن، بحث‌های زیادی درباره شیوه مدیریت عملیات مطرح شد. حتی در مقاطعی، از احتمال محاکمه نظامی محسن رضایی سخن به میان آمد که گفته می‌شود با پا درمیانی‌های برخی از مسئولان از جمله هاشمی رفسنجانی، جلوی این اقدام گرفته شد.

اینکه چرا محسن رضایی آنقدر به تصمیمات خود اطمینان داشته که هشدارهای مسئولان و بسیاری از فرماندهان جنگ را نادیده گرفته و عملیاتی لو رفته را آغاز کرده که در آن چهار هزار نفر کشته شده اند روشن نیست، مشخص نیست که چرا هاشمی رفسنجانی از محاکمه این فرمانده سهل‌انگار که باعث مرگ هزاران جوان شده جلوگیری می کند. اما با مطرح شدن مجدد این مساله و اعتراضاتی که از سوی مردم و مسئولان جمهوری اسلامی مطرح شده است، لازم است بار دیگر پرونده جنگ ۸ ساله ورق بخورد و فرماندهانی چون محسن رضایی پاسخگو باشند، مسئولیت اشتباهات خود را بپذیرند، از مردم عذرخواهی کنند یا محاکمه شوند.