بدحسابی دولت اعتدال و چک‌های بی‌محل اصلاح‌طلبان

زیتون ـ محمدرضا سرداری: محمود واعظی، رئیس دفتر نهاد ریاست‌جمهوری در گفتگو با خبرگزاری تسنیم درباره عدم ائتلاف دولت روحانی با اصلاح‌طلبان در انتخابات ریاست جمهوری سخن گفت و تاکید کرد که این حزب اعتدال و توسعه بود که در دو انتخابات اخیر برنده شد. این اظهارات رییس دفتر رییس‌جمهوری واکنش برخی از فعالان اصلاح‌طلب را به دنبال داشته است.

 

آذرماه گذشته باز هم تسنیم، خبرگزاری منتسب به سپاه پاسداران، در مصاحبه‌ای اختصاصی با سعید حجاریان، نظر وی را در خصوص ائتلاف اصلاح‌طلبان با حسن روحانی در انتخابات سال ۹۲ و ۹۶ پرسیده بود. حجاریان در پاسخ به آن خبرگزاری گفت: «اصلاح‌طلبان هیچ‌گاه با روحانی عقدی به‌معنای ائتلاف نبسته بودند و حالا که آقای روحانی از خودش عبور کرده، طبیعی است که برخی اصلاح‌طلبان با او زاویه پیدا کنند.»

حالا واعظی گفته‌ی حجاریان را تأیید کرد اما با کنایه وی را اصلاح‌طلب تندرو خواند و گفت دولت هیچ‌گاه با اصلاح‌طلبان تندرو ائتلاف نکرده است. «اینکه ما در سال ۹۶ با گروهی نشسته باشیم و با هم چیزی را به‌عنوان ائتلاف امضا کرده باشیم خیر، نه در سال ۹۲ این کار را کرده‌ایم و نه در سال ۹۶» واعظی در عین حال تلاش کرد تا میان اصلاح‌طلبان تمایز ایجاد کند. به گفته وی دولت در حال حاضر نیز با اصلاح‌طلبان رابطه خوبی دارد اما نه با اصلاح طلبان تند.

اما آن بخش از سخنان واعظی حساسیت اصلاح‌طلبان را برانگیخت که وی به نقش حزب متبوع خویش، اعتدال و توسعه، در پیروزی حسن روحانی اشاره کرد و آن را حزب پیروز انتخابات خواند: «به هرحال حزب اعتدال تنها حزبی بود که در سال ۹۲ زمانی که همه می‌گفتند چرا حمایت می‌کنید بیانیه دادیم، ایستادیم، استان به استان سفر کردیم و پیروز شدیم. خب مگر دکتر روحانی حالا با ما ائتلاف کرد؟»

ائتلاف‌های نانوشته

محمدصادق جوادی‌حصار، عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی در واکنش به این اظهارات ابتدا حمایت از روحانی در شرایط خاص سال ۹۲ را یک ضرورت دانست، اما افزود «این بی‌انصافی است که دوستان ما در دولت بگویند هیچ جریان سیاسی در پیروزی آنها در انتخابات نقشی نداشته است. به هر حال جریان پیروز انتخابات جریانی بوده که از ائتلاف نانوشته بین اصلاح‌طلبان و اعتدالیون شکل گرفته است.»

 

وی سپس از واعظی پرسید: «اگر شما با سرمایه اجتماعی حزب اعتدال و توسعه وارد عرصه رقابت‌های انتخاباتی می‌شدید، درصد پیروزی‌تان چقدر بود؟ بنابراین اینکه گفته شود هیچ حزب و جریانی در پیروزی آقای روحانی دخیل نبوده، به نوعی پاک کردن صورت مسئله است.»

به گفته جوادی حصار اگر اصلاح‌طلبان در انتخابات ۹۶ از آقای روحانی حمایت نمی‌کردند حسن روحانی در خوش‌بینانه‌ترین حالت ایشان ۱۶ میلیون رأی داشت که با این تعداد رأی قطعاً نمی‌توانست توفیقی در انتخابات داشته باشد.

حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲ با ۱۸ میلیون ۶۱۳ هزار رأی و با کسب ۵۰/۷ درصد کل آرا در دور نخست به‌عنوان رئیس جمهوری برگزیده شد. در آن دوره پس از رد صلاحیت اکبر هاشمی رفسنجانی، اصلاح‌طلبان محمدرضا عارف معاون محمد خاتمی رئیس جمهوری پیشین را نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری کردند اما وی در لحظات آخر به نفع حسن روحانی از انتخابات کناره‌گیری کرد.

علاوه بر جوادی حصار، یکی از اعضا حزب کارگزاران نیز به اظهارات واعظی واکنش داد. علی محمد نمازی حمایت بی قید و شرط اصلاح‌طلبان از حسن روحانی در انتخابات سال ۹۶ را زیر سؤال برد و گفت اصلاح‌طلبان در جریان انتخابات سال ۹۶ مرتکب اشتباه بزرگی شدند که بدون هیچ قید و شرطی از روحانی حمایت کردند.

وی همچنین گفت حزب اعتدال و توسعه در میان احزاب شناخته جایگاهی ندارد که اگر منظور آقای واعظی که گفته است با هیچ گروه و حزب سیاسی در انتخابات ائتلاف نداشته‌اند، ائتلاف اصلاح‌طلبان با حزب اعتدال و توسعه بوده که به‌طور کلی حزب متبوع ایشان در میان احزاب شناخته شده، جایگاهی ندارد که اصلاح‌طلبان بخواهند با آن ائتلاف داشته باشند.

حزب اعتدال و توسعه و گردانندگان آن
 
حزب اعتدال و توسعه به فاصله‌ای کمی از حادثه کوی دانشگاه در تیر سال ۷۸ شکل گرفت؛ وقتی که حسن روحانی در سخنرانی معروفش روز ۲۳ تیر، به اعتراضات خیابانی پایان داد و معترضین را اراذل و اوباش خواند.
محمدباقر نوبخت، محمدرضا نعمت‌زاده، اکبر ترکان، فاطمه هاشمی رفسنجانی، محمود واعظی، حسین موسویان، سید احمد زرهانی، مرتضی محمدخان، محمدحسن تولایی و زهرا پیشگاهی‌فرد مهم‌ترین بنیانگذاران حزب اعتدال و توسعه هستند. چهره‌های مذکور پاییز سال ۱۳۷۸ پس از دیدار با هاشمی رفسنجانی و مشورت با وی به تأسیس این حزب روی آوردند.

 

در تاریخچه این حزب نوشته شده است:«حضور فاطمه هاشمی رفسنجانی در شورای مرکزی حزب، خود گویای میزان اعتقاد آیت‌الله به اعتدال و توسعه‌ای‌ها بود. بنیانگذاران حزب، پس از مشورت با هاشمی با روحانی هم مشورت می‌کنند و وی از این تصمیم بسیار استقبال می‌کند. در نهایت در آستانه برگزاری انتخابات مجلس ششم- اسفند ۱۳۷۸- اعتدال و توسعه رسماً تشکیل و محمدباقر نوبخت به عنوان دبیر کل آن انتخاب شد.

اعتدال و توسعه در انتخابات سال ۸۸ پس از عدم حضور نامزد اختصاصی خود- حسن روحانی- در کنار اصلاح‌طلبان از میرحسین موسوی حمایت کرد، اما این حزب پس از اعلام نتایج انتخابات بلافاصله راه خود را از سایرین جدا کرد

حسن روحانی از همان ابتدای تشکیل حزب در نقش رهبر، همراهی زیادی با بنیان‌گذاران آن داشت. در اولین کنگره حزب که بهمن ماه سال ۱۳۸۲ برگزار شد، کاظم جلالی (نماینده شاهرود)، حمیدرضا حاج‌بابایی (نماینده همدان)، مرتضی بانک، غلامعلی دهقان و مرحوم حمید رضایی قلعه، مرحوم علی‌اکبر آقائی مغانجوقی (نماینده سلماس) و عده‌ای دیگر از فعالان سیاسی اعتدال‌گرا به عضویت شورای مرکزی درآمدند. البته، کاظم جلالی و حمیدرضا حاجی‌بابایی پس از کمتر از ۴ سال از حزب کناره‌گیری کردند.

اعتدال و توسعه در انتخابات سال ۸۸ پس از عدم حضور نامزد اختصاصی خود- حسن روحانی- در کنار اصلاح‌طلبان از میرحسین موسوی حمایت کرد. این حزب اما پس از اعلام نتایج انتخابات بلافاصله راه خود را از سایرین جدا کرد و از آنجا که خود را در چارچوب نظام تعریف می‌کرد و به آن وفادار بود، نتیجه انتخابات را پذیرفت. اعتدال و توسعه اما فعالیت‌هایش را تا انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲ به حداقل رساند به‌طوری که به گفته سخنگوی دفتر سیاسی حزب « در سال ۸۹ فقط چراغی روشن بوده است.»

ائتلاف یا حمایت، ماجرای چک سفید اصلاح‌طلبان

«حمایت از» یا «ائتلاف با» حسن روحانی موضوع تازه‌ای در دست کم شش سال ریاست جمهوری شیخ دیپلمات نیست.

از سال ۹۲ تا کنون نظرات متفاوتی در خصوص رابطه میان اصلاح‌طلبان با دولت تدبیر و امید مطرح شده است. به قول واعظی اصلاح‌طلبان «تندرو» یا اصلاح‌طلبان «پیشرو» به روایت برخی دیگر، از ابتدا دل خوشی از حسن روحانی و حزب منتسب به وی نداشتند تا از وی حمایت یا با وی ائتلاف کنند.

همان طور که متن تاریخچه منتشر شده در سایت حزب اعتدال و توسعه نشان می‌دهد آن حزب نتیجه انتخابات سال ۸۸ را پذیرفته بود، در حالی که مجموعه اصلاح‌طلبان هنوز آن انتخابات را کودتا می‌خوانند.

اصلاح‌طلبان قانع از به‌کارگیری تعدادی از اعضای بدنه خویش در پست‌های مدیرکلی و فرمانداری چشم به آینده دوختند اما فوت ناگهانی هاشمی رفسنجانی و روی کار آمدن ترامپ، دولت بنفش را نیز مستعجل و امید اصلاح‌طلبان را سراب کرد.

با این وجود آنان در نهایت مقهور فضای اعتدال ناشی از افول جنبش سبز شدند و دل‌خوش به تلطیف فضای سیاسی، با سکوت خویش راه مشارکت اصلاح‌طلبان در انتخابات را نبستند. دولت روحانی نیز البته در گام‌های نخست خویش خوش درخشید و با سر دادن وعده‌های دست نیافتنی چون منشور حقوق شهروندی یا رفع حصر و همچنین برجام و حل مسائل خارجی کشور و رفع تحریم‌های اقتصادی، دهان اصلاح‌طلبان را به‌اصطلاح بست تا آنان بدون قید و شرط شیخ را تا پاستور همراهی کنند.

اصلاح‌طلبان صرفاً قانع از به‌کارگیری تعدادی از اعضای بدنه خویش در پست‌های مدیرکلی و فرمانداری چشم به آینده دوختند اما فوت ناگهانی هاشمی رفسنجانی و روی کار آمدن ترامپ، دولت بنفش را نیز مستعجل و امید اصلاح‌طلبان را سراب کرد. امروز اصلاح‌طلبان نیز پس از بی‌اعتبار شدن چک‌های سفید امضای خویش، نگران برگشت خوردن اعتباری هستند که می خواستند برای انتخابات آینده ذخیره کنند.