‌زیتون ـ نیلوفر سعیدی: امروز کنفرانس «صلح و امنیت خاورمیانه» در ورشو آغاز به کار کرد. این کنفرانس علیرغم عنوان خود، برای حاکمیت ایران به عنوان بخشی از خاورمیانه چندان نشانی از صلح در خود ندارد.

کنفرانس، امروز چهارشنبه ۲۴ بهمن با صدور بیانیه مشترکی از سوی  آندژی دودا، رئیس جمهوری لهستان، و مایک پنس، معاون رئیس جمهوری آمریکا، آغاز شد و قرار است در سطح وزرای خارجه کشورها ادامه داشته باشد. وزرای خارجه و مقام‌های رسمی بیش از ۶۰ کشور جهان به  ورشو رفتند تا این نشست دو روزه را به سرانجام برسانند.

ایران عقیده دارد که در این کنفرانس آمریکا به دنبال ایجاد اجماع نظر علیه این کشور و همچنین ایجاد فضا برای قدرت‌نمایی مخالفین حکومت جمهوری اسلامی در لهستان است.

«تولد کودک مرده»

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران می‌گوید «مقامات مذبذب دولت ترامپ به دنبال مخفی کردن قانون‌گریزی های دایمی و انزوای جهانی خود پشت برگزاری یک نمایش ساختگی در ورشو هستند.»

واکنش ظریف به این کنفرانس به همین اظهارنظر محدود نماند، وزیر خارجه ایران حمله ‌انتحاری عصر امروز(چهارشنبه ۲۴ بهمن)  به اتوبوس حامل نظامیان در سیستان و بلوچستان را هم با این کنفرانس بی‌ارتباط ندانسته و در توئیتر خود نوشت:«اینکه ایران درست در همان روز برگزاری سیرک ورشو هدف حمله تروریستی قرار می‌گیرد، تصادفی است؟ به خصوص وقتی که همتایان همان‌ تروریست‌ها از خیابان‌های ورشو برای آن جشن به پا می‌کنند و با ربات‌های توئیتر از آن حمایت می‌کنند. ظاهراً آمریکا همیشه اشتباهات یکسانی مرتکب می‌شود، اما انتظار دارد نتایج متفاوتی دریافت کند.»

پیش از این هم «محمدجلال فیروزنیا» سفیر ایران در بیروت هم نشست ورشو را در چارچوب «تحرکات آمریکا برای هرج و مرج در منطقه» دانست و گفت که «این نشست مرده متولد شد.»

اما این واکنش‌ها از آنجا سرچشمه می‌گیرد که پیش از این برخی مقام‌های آمریکا برگزاری نشست امنیتی ورشو را امکانی برای دستیابی به اجماعی فراگیر علیه سیاست‌های موشکی و مداخلات منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده بودند.

اروپا، بلاتکلیف بین ایران و آمریکا

با این حال٬ یاتسک چاپوتوویچ، وزیر خارجه لهستان اعلام کرده که این نشست به طور مستقیم علیه کشور خاصی نیست و هدف اصلی آن رسیدن به راهکاری برای برقراری صلح در سوریه و یمن است. البته جای خالی فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و همچنین عدم حضور وزرای امور خارجه آلمان و فرانسه هم در این میان محل توجه است.

در میان دولت‌های اروپایی بریتانیا، ایتالیا، اوکراین، اتریش، مجارستان، بلغارستان، لیتوانی، استونی و آلبانی وزرای خارجه خود را به ورشو اعزام کرده‌اند. جرمی هانت، وزیر خارجه بریتانیا تاکید کرده که تنها برای حضور در نشستی مربوط به مساله یمن سفری کوتاه به ورشو خواهد داشت.

همچنین در میان کشورهای خاورمیانه هم وزرای امارات عربی متحده، عمان، قطر، کویت، بحرین و اردن در نشست ورشو حاضر هستند. البته عربستان سعودی نیز عادل الجبیر، وزیر مشاور دولت در امور خارجه را راهی ورشو کرده است. در میان سایر قدرت‌های جهان نیز با وجود بی‌اعتنایی چین، وزرای خارجه کره‌جنوبی، برزیل و آرژانتین در این نشست حاضرند.

ایران ظاهرا توانست کشورهایی همچون عراق٬ ترکیه و لبنان را قانع کند که در نشست ورشو حضور پیدا نکنند. اما دیپلمات‌های بسیاری از کشورهای عربی راهی ورشو شدند تا دراین نشست حضور داشته باشند. فدریکا موگرینی به شکل قاطعانه٬ در مورد نشست ورشو موضع‌گیری نکرده و اعلام کرده که به خاطر تداخل این نشست با برنامه ی دیدارهایش٬ نمی تواند به لهستان برود. واقعیت این است که اروپا در برابر آمریکا٬ به شکل جدی از ایران حمایت نمی‌کند اما در عین حال تلاش می‌کند به شکلی میانه‌روانه٬ ناظر ماجرا باشد.

این طور به نظر می‌رسد که تابه‌حال و لااقل در روز اول این نشست ابتکار عمل دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا و وزیر امور خارجه کابینه‌ی او مایک پمپئو برای مقابله با ایران و برگزاری نشستی در لهستان به منظور تشکیل یک اجماع بین‌المللی ضدایرانی به نتیجه‌ی روشنی نرسیده است، چرا که اغلب کشورهای اروپایی٬  بنا به خواست آمریکا٬ در برابر ایران٬ موضع خصمانه‌ نگرفته‌اند.

البته شواهد نشان می‌دهد که بخشی از عدم موفقیت آمریکا در تحریک کشورهای اروپایی علیه ایران٬ پیش از آن که به نگرش و رویکرد مستقل اروپا نسبت به توافق هسته ای برجام و بازار بزرگ ایران ارتباط داشته باشد٬ به روابط تیره و تار آمریکا و اروپا در دوران دونالد ترامپ ربط دارد. جنگ افزایش تعرفه‌های مالیاتی گمرکی٬ خروج آمریکا از توافق زیست محیطی پاریس٬ مواضع نسبتا تند و کنایه‌‌آمیز ترامپ در مورد ناتو و بالاخره خروج آمریکا از توافق برجام٬ تنها چند نمونه از اختلاف‌نظرهای آمریکا و اروپا را نشان می‌دهد. رویکرد میانه‌رو و در عین حال معترضانۀ ی اتحادیه‌ی اروپا٬ بر نشست ورشو نیز سایه انداخته و چنین به نظر می‌رسد که ترامپ و پمپئو در لهستان٬ رفیقی همراه‌تر از بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسراییل٬ پیدا نکردند.

از سوی دیگر اما گزارش‌های رسیده از ورشو حاکی از آن است که بخشی از مخالفین سلطنت‌طلب جمهوری اسلامی و همچنین تعدادی از اعضای سازمان مجاهدین خلق در ورشو تجمع کرده و علیه جمهوری اسلامی شعار سر دادند.

در حاشیه نشست ورشو هم، رودی جولیانی شهردار سابق نیویورک و وکیل دونالد ترامپ در همایشی که توسط سازمان مجاهدین خلق برگزار شد سخنرانی کرد.