زیتون ـ فریده ریحانی:  امروز شنبه ۱۸ اسفند دومین جلسه دادگاه پرونده فساد اقتصادی موسوم به  «پرونده پتروشیمی» برگزار شد.

اتهام ۱۴ متهم این پرونده، از جمله مدیرعامل سابق شرکت بازرگانی پتروشیمی و دیگر اعضا هیات مدیره ،اخلال کلان در نظام اقتصادی کشور و تحصیل مال نامشروع از طریق ارز حاصل از صادرات و واریز به حساب‌های شخصی عنوان شده است. مبلغ مورد «سواستفاده» قرار گرفته شده، مقداری بیش از شش میلیارد و نیم یورو عنوان شده است. رسیدگی به این پرونده حدود ۵ سال به طول انجامید.

رضا حمزه‌لو متهم ردیف اول این پرونده می‌گوید که «بازرگانی پتروشیمی در دوره تحریم با قبول ریسک و جایگاه‌های فردی تک‌تک عزیزان که الان تحت تعقیب هستند نه تنها منتفع نبوده بلکه برای کمک به نظام این کارها را کردند.»

اولین جلسه دادگاه رسیدگی به اتهام مدیرعامل سابق شرکت بازرگانی پتروشیمی و ۱۳ متهم دیگر در شعبه سوم دادگاه ویژه رسیدگی به جرایم اخلال‌گران و مفسدان اقتصادی به ریاست قاضی مسعودی‌مقام، صبح روز ۱۵ اسفند برگزار شده بود.

قاضی مسعودی‌مقام در ابتدای اولین جلسه رسیدگی به پرونده، ضمن تفهیم مواد ۱۹۳ و ۱۹۴ آئین دادرسی کیفری به متهمان گفت: «پرونده حاضر در خصوص اتهام مشارکت و معاونت در اخلال کلان اقتصادی در حوزه پتروشیمی به مبلغ شش میلیارد و ۶۵۶ میلیون یورو است.» این رقم بیش از سه برابر بدهی بابک زنجانی به شرکت نفت است و بزرگی آن دستمایه طنز شبکه‌های اجتماعی قرار گرفته است.

قیر، سکه، پتروشیمی

در حالی‎که در ماه‏‌های گذشته اعدام محمد باقری درمنی و محمد مظلومین با عنوان سلاطین قیر و سکه، رسیدگی به پرونده اختلاس در بانک آینده و همچنین دادگاهی شدن حسین هدایتی، خبرساز شده بود، با برگزاری اولین جلسه دادگاه رسیدگی به فساد و اختلاس در شرکت بازرگانی پتروشیمی و مطرح شدن نام یک خبرنگار سابق، واکنش‌ها نسبت به این بزرگ‎ترین اختلاس تاریخ ایران، بالا گرفت.

در این پرونده، متهمان در دولت دوم محمود احمدی‌نژاد تحت عنوان دور زدن تحریم‌ها، شرکت‌هایی را در خارج از کشور تأسیس می‌کردند و با بهانه قرار دادن تحریم‌ها مابه‌التفاوت منشا ارز داخلی را به نفع خود تصاحب می‌کردند.

به نوشته روزنامه همشهری در این پرونده، متهمان در دولت دوم محمود احمدی‌نژاد تحت عنوان دور زدن تحریم‌ها، شرکت‌هایی را در خارج از کشور تأسیس می‌کردند و با بهانه قرار دادن تحریم‌ها مابه‌التفاوت منشا ارز داخلی را به نفع خود تصاحب می‌کردند. گفته می‎شود سه تن از متهمان این پرونده از کشور خارج شده‎اند.

معروف‎ترین متهم این پرونده اما، متهم ردیف ششم آن است. مرجان شیخ‎اسلامی آل آقا، که به دلیل سوابقش و البته عملکرد کنونی‎اش در دفاع از تحریم‌‏ها علیه ایران، به شدت مورد توجه کاربران فضای مجازی قرار گرفته است. نماینده دادستان از مرجان شیخ الاسلام به عنوان شریک اصلی متهم ردیف اول یعنی رضا حمزه‌لو  نام برد و گفت که در جلسه آینده به اتهامات وی رسیدگی می‌شود.

شیخ‌السلام پیش از این، در مردادماه ۹۶ از ایران خارج شده بود و بعد از خروجش هم مجتمع خاتم‌النبیا از بدهکاری وی به این مجتمع خبر داد. به گفته نماینده دادستان او هفت میلیون و ۶۵ هزار و ۵۲۹ یور و هشت میلیون و ۷۱۰ هزار و ۳۸۴ دلار تحصیل مال غیر مشروع کرده است.

مرجان شیخ‏‌الاسلامی آل آقا کیست؟

مرجان شیخ‌‏الاسلامی، دانش‌آموخته رشته‌های ارتباطات و علوم آزمایشگاهی، روزنامه‎نگار و فعال سیاسی است که نامش به عنوان شریک اصلی متهم ردیف اول پرونده اختلاس پتروشیمی مطرح شده است. شیخ‎الاسلامی در سال‌های دهه هشتاد در روزنامه‌های صبح امروز و همبستگی فعالیت داشت و سپس مدیرعامل خبرگزاری میراث فرهنگی شد. او در انتخابات مجلس ششم در لیست جبهه مشارکت قرار گرفت و از حوزه تهران، نامزد نمایندگی مجلس شد. اما با روی کار آمدن دولت احمدی‌نژاد و در انتخابات مجلس هشتم با چرخشی عجیب، در لیست «ائتلاف اصولگرایان مستقل تهران» قرار گرفت.

مرجان شیخ‎الاسلامی در سال‌های پایانی دهه هشتاد وارد فعالیت اقتصادی در عرصه نفت و گاز به بهانه دور زدن تحریم‌ها شد و با شرکت سپانیر (یکی از زیر مجموعه‌های قرارگاه اقتصادی سپاه) وارد معامله شد و وجوهی را برای وارد کردن کالاهای تحریمی برای این شرکت دریافت کرد.

طبق اسناد منتشر شده، او پس از ورود به فعالیت اقتصادی با تأسیس شرکت‎هایی، تلاش کرد با مراکز پرقدرت اقتصادی در کشور مانند سپاه وارد معامله شود. یکی از شرکت‏هایی که در گزارش دادگاه نیز به آن اشاره شده است، شرکت بین‎المللی «هترا تجارت» است. موضوع این شرکت که یکی از شرکت‌های مطرح در پرونده اختلاس در شرکت بازرگانی پتروشیمی است، واردات و صادرات است.

شنیده‌هایی از خانه‌های میلیون دلاری شیخ‌السلامی در کانادا به گوش رسید و خبرنگاران قدیمی حوزه میراث فرهنگی رشته توئیت‌هایی را درباره حق بیمه ها و حقوق‌های هرگز پرداخت نشده خود در زمان ریاست او بر خبرگزاری میراث نوشتند.

این شرکت توانسته بود با درج موضوعات گسترده و متنوع در حوزه‌های مشاوره و بازرگانی صنعت و خدمات در داخل و خارج از کشور، حوزه فعالیت خود را گسترده کرده و در زمینه های مختلف، وارد کسب و کار پر سود واردات و صادرات از اواخر دهه هشتاد شود که اوج کار آن، روابط با شرکت بازرگانی پتروشیمی است. شرکت بین المللی هترا تجارت، در دهم خرداد ماه سال ۱۳۹۱، منحل شد.

بررسی‎ها نشان می‎دهد شیخ‎الاسلامی در حال حاضر دارای مالکیت شرکت‌های «آرام» و «دنیز» در ترکیه است و در کانادا و آمریکا نیز صاحب خانه‎های گران‎قیمت است.

با انتشار اطلاعات پرونده این اختلاس بزرگ، هشتگ اسم این متهم به همراه بیش از اصل موضوع اختلاس داغ شد. کاربران شبکه‌های مجازی بالاخص توئیتر و گروهی از همکاران قدیمی این روزنامه‌نگار سابق به ذکر تخلفات بزرگ و کوچک او پرداختند.

در نهایت وقتی سراغ سوابق بیمه رفتم دیدم همه سالهایی که از حقوق اندکم کم می شد بیمه‌ای رد نشده بود #مرجان_شیخ_الاسلام

— Farzane Ebrahimzade (@febrahimzade) March 9, 2019

شنیده‌هایی از خانه‌های میلیون دلاری شیخ‌السلامی در کانادا و آمریکا به گوش رسید و خبرنگاران قدیمی حوزه میراث فرهنگی رشته توئیت‌هایی را درباره حق بیمه ها و حقوق‌های هرگز پرداخت نشده خود در زمان ریاست او بر خبرگزاری میراث نوشتند.

شیخ‌السلامی، دور زننده تحریم یا هوادار آن؟

بخش دیگری از حاشیه‌های شکل گرفته حول این خبر و این متهم به دلیل نسبت‎های خانوادگی اوست. شیخ‌السلامی هم‎اکنون همسر مهدی خلجی کارمند انستیتو واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک، است.

مهدی خلجی از سال ۲۰۰۵ تاکنون، عضو ارشد مؤسسه‌ی سیاستِ خاور نزدیکِ واشنگتن است و به گفته‎ی خودش مدیریت مرکز فرهنگ و هنر آی‌دیا را به عهده دارد.

بررسی‎ها نشان می‎دهد این مرکز فرهنگی، در سال ۲۰۱۴ توسط مهدی خلجی و مرجان شیخ‌‏الاسلامی راه‎اندازی شده است. خلجی که زمانی در لباس یک روحانی در قم زندگی می‌کرد، در حال حاضر یکی از چهره‎های شناخته‎شده‌ی موافق اعمال تحریم علیه ایران است. او چندی پیش به مجلس نمایندگان آمریکا پیشنهاد داد تا تحریم‎ها علیه ایران را با شدت بیشتری دنبال کنند. شیخ‎‍‎السلامی نیز در این موضع با همسر خود همراه است. همین مساله باعث شده است تا بسیاری نسبت به پول کلانی که این زوج از طریق اعمال تحریم علیه ایران بدست آورده‎اند واکنش نشان داده و آنان را «کاسبان تحریم» بنامند.

با وجود اسناد و مدارک گسترده‎ای که در روزهای گذشته در خصوص این اختلاس و همچنین شرایط مالی مرجان شیخ‌‏الاسلامی و مهدی خلجی منتشر شده است، آنان تاکنون واکنشی نسبت به این اخبار نشان نداده‎اند و شیخ‌السلامی به دلیل جریان داشتن پرونده از گفتگو با بی‌بی‌سی فارسی خودداری کرده است.

چنانچه ادعای رضا حمزه‌لو درباره «کمک به نظام» درست باشد و به اثبات برسد، احتمالا شیخ‏‌الاسلامی به اتهام کمک به ایران برای دور زدن تحریم‌ها در کانادا مورد تعقیب قرار خواهد گرفت.

سوابق متعدد مرجان شیخ‌‏الاسلامی و عضویت او در همه جریان‌های سیاسی شناخته‌شده در ایران، از اصول‌گرایان گرفته تا اصلاح‌طلبان و جریان موسوم به «براندار»، موجب شد که مورد این متهم به اختلاس به مورد عجیب و بحث برانگیزی بدل شود. در واکنش به خبر این فساد مالی هر کدام از این گروه‌ها سعی در بیرون راندن او از جبهه‌ای که بدان منسوب هستند و اعلام برائت از او دارند و نام شیخ‌‏الاسلامی مانند گوی داغی در میان دستان این جریان‎ها می‌گردد.

از سوی دیگر، چنانچه ادعای رضا حمزه لو درباره «کمک به نظام» درست باشد و به اثبات برسد، احتمالا شیخ‏‌الاسلامی به اتهام کمک به ایران برای دور زدن تحریم‌ها در کانادا مورد تعقیب قرار خواهد گرفت.