محمد خاتمی: هم در ساختار و هم در رویکرد اشکال هست… دیگر خیلی سخت است که به مردم بگوییم بیایید رای بدهید. آیا فکر می‌کنید در دور آینده انتخابات به حرف من و شما مردم پای صندوق‌ها خواهند آمد؟ بعید می‌دانم مگر اینکه در یک‌سال آینده تحولی رخ دهد.
در الجزایر مردم ناراضی به میدانداری جوانان و شبکه های اجتماعی چندین روز به صورت گسترده به اعتراض خیابانی پرداختند. این اعتراضات با چند ده کشته نیز همراه شد. تعطیلی دانشگاه ها برای برگشتن دانشجویان به خانه های شان جواب نداد. هزار قاضی دادگستری در بیانیه‌ای گفتند که بر انتخاباتی که بوتفلیقه در آن شرکت کند نظارت نخواهند کرد. جمعیت علمای الجزایر نیز با بوتفلیقه از در مخالفت در آمد. بخش‌هایی از اتحادیه‌های کارگری و کارفرمایی نزدیک به دولت هم در هراس از آبروریزی به همبستگی با معترضان روی آوردند. بخشی از پلیس هم روز جمعه با معترضان همراهی کرد. در بخش حمل و نقل هم اعتصاب موفقی صورت گرفت. دو تیم فوتبالی که رقیب دیرینه هم هستند نیز اعلام کردند که در دیدار این هفته شان در کنار هم خواهند ایستاد و سرودی واحد سر خواهند داد.
و بالاخره عبدالعزیز بوتفلیقه پس از چند دهه حضور در قدرت، طی بیانیه ای انصراف خود را برای نامزدی ریاست جمهوری اعلام کرد. او در این بیانیه نوشت صدای جوانان را شنیده است و دغدغه آنها برای آینده کشور را درک میکند. وی از ورود الجزایر به دوره‌ای حساس از تاریخ خود سخن گفت و تظاهرات مسالمت‌آمیز جوانان را ستود. از برکناری نخست‌وزیر و تغییرات در دولت و تعویق انتخابات خبر داد تا کنفرانسی ملی قانون اساسی جدیدی را تا آخر سال تدوین کند و پس از رفراندوم تأیید قانون اساسی جدید، انتخابات ریاست جمهوری برگزار شود. نکته مهم اینکه وی به یک فرد ملی و نسبتا مورد قبول عموم ماموریت داد تا کنفرانس ملی برای تدوین قانون اساسی جدید را برعهده گیرد. معاون نخست‌وزیر الجزایرنیز وعده یک نظام جدید را داد و گفت: وظیفه ما گفت‌و‌گو است. اولویت اصلی ما همراه‌کردن تمام الجزایری‌ها با یکدیگر است. نظام جدید بر اراده مردم مبتنی خواهد بود. در اجلاسی که با حضور نمایندگان دولت و مخالفان برگزار می‌شود، قانون اساسی تازه‌ای نوشته خواهد شد و اغلب حاضران در این گردهم‌آیی را جوانان و زنان تشکیل خواهند داد. رئیس ستاد ارتش الجزایر نیز گفت: ارتش و مردم بینش یکسانی دارند.
این وعده های اصلاحی هنوز ناراضیان را آرام و راضی نکرده و تظاهرات خیابانی ادامه دارد و به تعبیر برخی ناظران سیاسی شطرنج سختی بین مخالفان و حکومت در جریان است.
در ونزوئلا نیز نارضایتی و اعتراض خیابانی گسترده بخش مهمی از مردم به شرایط دشوار زندگی که حکومت دیکتاتوری مادورو را مسبب آن می دانند به رهبری گوایدو رئیس پارلمان آن کشور ادامه دارد. در ونزوئلا هر چند دول بزرگ خارجی تلاش داشته اند در صف بندی داخلی این کشور دخالت کنند اما برخلاف بعضی نگاه های سنتی چپ، این کشاکش بین المللی چیزی از اصالت اعتراضات گسترده خیابانی که ناشی از درد و رنج مردم ونزوئلاست کم نمی کند. حضور گسترده خیابانی مردم تا همین جا حکومت دیکتاتوری و فاسد اما سر سخت مادورو را در بن بست قرار داده و وادار به عقب نشینی و پذیرش مذاکره و دادن وعده هایی البته غیرقابل اعتماد برای آینده کرده است.
به ایران برگردیم؛ آقای خاتمی فرد مورد اعتماد اکثر اصلاح طلبان و مرد معدل و متوسط اصلاح طلبی درون حکومتی صراحتا از «اشکال هم در ساختار و هم در رویکرد»(که همگان می دانند این اشکال به وضعیت حقوقی و حقیقی قدرت و به خصوص راس هرم سیاسی بر می گردد) و عدم استقبال مردم در انتخابات آینده یاد کرده است. حال سئوال تحول خواهان از اصلاح طلبان این است با توجه به تجارب مکرر جهانی و الگوهای نسبتا موفق و پیروز متعدد در شکستن قفل دیکتاتوری و تحول آرام و مسالمت آمیز از دیکتاتوری های یک‌دنده و سرسخت در چهارگوشه جهان، وقت آن نرسیده است که دست از ترس و هراس از عرصه خیابان بردارند و اگر خود حاضر به تغییر یا متنوع کردن عرصه های سیاست ورزی نیستند لااقل به تایید آن بپردازند و حداقل علیه آن موضع نگیرند؟ آیا اعتراضات و اعتصابات کاملا مدنی کارگران و معلمان و … نمونه هایی از این گسترده کردن زمین بازی علیه بن بستی که هسته اصلی قدرت مسلط بوجود آورده، نیست!؟
اگر سران و راس هرم اصلاح طلبی بنا به «علل»ی قابل تحلیل چنین نمی کنند بدنه اصلاح طلبی که فارغ البال تر و بی قید و هراس ترند، چرا چنین نمی کنند؟
8 پاسخ
آقای رضا علیجانی که با من و تو آشتی کرده، یعنی با پول های مشکوک عربستانی اسرائیلی آشتی کرده، برای حفظ تعادل خوبست با ملیون مبارز و مصلح داخل ایران اشتی کند و برای آنها که زیر فشارند، فتوا و حکم صادر نکند.
متاسفانه اوضاع ایران بسیار پیچیده تر از مثال های الجزایر و ونزوئلا است. وقایع و شرایط ۴۰ سال گذشته از ایران و ایرانی افرادی ساخته است که همگی به فکر خویش اند ، آنهم به فکر منافع کوتاه مدت خویش. اصلاح و همنوع دوستی و هموطنی دیگر مقوله ای انتزاعی است. مردم در هر گونه فعالیت اجتماعی از قبیل حضور خیابانی ، اعتصاب ، مبارزه مدنی ، تحریم انتخابات و… شرکت نمی کنند. بدبینی عمومی وجود دارد که معتقد است انتفاع از هر حرکت مردمی را دیگران خواهند برد نه خود مردم. و فقط مردمند که هزینه های پیش از پیروزی را خواهند داد، چه مالی و چه جانی و چه زندان و… . سیاسیونی که مردم را برای حرکتهای عمومی تهیج می کنند به فکر کام بردن از نتایج کارند. چه آخوند و چه مکلا.
این مورد را حتی در رفتار های روزمره مردم با یکدیگر می بینیم نه با حکومت که جای خود دارد. مثال ها فراوان است : در یک اعتراض کوچک که در یک نانوایی به سوختگی یا خمیر بودن نان می شود ، آیا اعتراض عموم مردمی که در صف ایستاده اند را می بینیم؟ همه پیش خود می گویند این مشکل اوست نه من. یا مواردی که هر روزه در ترافیک و خیابان با آن مواجهیم و هزاران مورد کوچک دیگر. همگی حکایت از یک چیز دارد . و آن خودخواهی است که همه دچار آن شده ایم. آیا با چنین آفتی که مردم ما به آن دچار شده اند انتظار کاری عمومی در سطح ملی می توان داشت؟
البته باید به استثنائاتی که هزینه دادن را از خود شروع کرده اند و پای عقاید خود نیز ایستاده اند اشاره کرد . مثل عزیزانی چون خانم ستوده ، زهرا رهنورد، میر حسین موسوی ، قدیانی ، شعله سعدی ، علیجانی، اشکوری و …ولی مشکل همانگونه که ذکر کردم الگو نبودن این عزیزان است.
نگران این هستند که کشور از مالکیت امام زمان خارج شود و به ملکیت مردم درآید و حاصل تلاش چند قرنه علمای اعلام که به عشق تصاحب بیت المال و منصب قضا زیر علم امام حسین سینه زده اند از دست برود !
طرفه آنکه وی در همین سخنرانی حاکمیت و‌رهبر‌را سرزنش می کند که چرا همچنان بر شیوه های اشتباه پافشاری می کنند اما خود را شامل این انتقاد نمی داند که پافشاری چندباره بر روشهای بی اثر‌مثل‌مشارکت بی شرط و قید در هر انتخابات و ترس افزاطی از خیابان اشتباه است.
با عرض سلام. نکاتی از نوشته شما :
” نکته مهم اینکه وی به یک فرد ملی و نسبتا مورد قبول عموم ماموریت داد تا کنفرانس ملی برای تدوین قانون اساسی جدید را برعهده گیرد.”
” رئیس ستاد ارتش الجزایر نیز گفت: ارتش و مردم بینش یکسانی دارند.”
چه کسی در ایران هست که ملی باشد ؟ نظامیان ما چه سپاه و چه بسیج همه نیرو‌های ضد مردمی هستند. تازه جمهوری اسلامی گفته که در صورت لزوم از واحد‌های شبهه نظاامی سوری، عراقی، افغان و یمنی برای سرکوب مردم استفاده میکند. کار ما خیلی سخت تر است
حسین اگر اسوه است
بدان بکرب رفته است
وی بکردست ترک حج
سنت دیدست گشته کج
خاتمی است محمد
علی داند مؤبد ؟!
کرد حج حسین عاشورا
مردم خواندند چو او را
اصلاح بهر قدرت نیست
باید بگفت سنت چیست
بازیت مباد دودوزه
قصاب فتاد تو کوزه
علی مانده با حوضش
گریه منما بر روضش
بشنو ملت چون نالد
از نوحه اش خون بارد
نوح بوده است ناخدا
بس گشته بود با خدا
مباش همچو فرزندی
که هرچه زد ترفندی
غرقه بشد در طوفان
بود تبارش گر خوبان
اگر هستی ز سادات
با عمل کن مباهات
دیدگاه‌ها بسته‌اند.