سیل اخیر و واکنش مرجعیت شیعه

محمدحسن خلخالی

حادثه سیل اخیر بار دیگر مسئولیت سنگین مراجع در مقابل مردم را در محک آزمایش قرار داد. به‌قول مطهری امامان شیعه دو خصوصیت بارز استغراق در عبادت و کمک به فقرا و دستگیری از آنان در حد وسع و امکانات را دارا بودند، آنگاه که نمی‌توانستند به همه نیازمندان کمک کنند، سعی می‌کردند در سطح فقرا زندگی کنند که حداقل هم سطح زیستی، مایه تسلی خاطر آنان گردد.

 طبق باور شیعه یکی از سیره‌های نیک امامان این بود که شخصاً شب‌ها به یاری فقرا می‌شتافتند، چه داستان‌هایی از امام علی، امام سجاد، امام کاظم و دیگر امامان در متون تاریخی شیعه هست که خود شخصاً از فقرا تفقد می‌کردند، هر چند این کمک رسانی‌ها خالصانه و بی ریا بوده است، ولی اثر اجتماعی فراوانی داشته و مصدر عشق و محبت مردم به امامان بوده است. قرآن به این اثر اجتماعی و محبت‌آفرینی یادآوری کرده است که: إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَنُ وُدًّا (کسانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده‏ اند به زودى [خداى] رحمان براى آنان محبتى [در دلها] قرار مى‏ دهد – سوره مریم –۹۶).

‪ 

بنا بر نظر مرتضی مطهری، امام کاظم شهید محبت بود. یعنی حاکمان جور طاقت محبت مردم به او را نداشتند. در خبر هست محبت‌ورزی مردم نسبت به امامان به‌دلیل مردم‌دوستی خدمت به خلق و دستگیری از نیازمندان بوده است. در متون شیعه آمده است که امام زین العابدین هنگام غسل میت آثار کبودی بر پشت او نمایان بوده است و پس استفسار از امام باقر گفته شده این بر اثر حمل مواد غذائی به خانه‌های فقرا بوده است.

هم‌چنین بلاها و مصیبت‌ها در بستر فرصت‌ها برای کارهای نیک است. کمک‌رسانی آنگاه وجود دارد که احتیاج به کمک موجود باشد. به‌قول فلاسفه بسیاری از فضیلتًها مانند صبر، شجاعت و احسان به فقرا فقط در دامن شرها و مصیبت‌ها امکان وجود و بروز  پیدا می‌کنند. امامان شیعه از این فرصت‌ها کمال استفاده را می‌کردند.

اینک این سوال موجه بنظر میرسد، آیا مراجع در پیروی از سیره امامان موفق بوده‌اند؟

در حادثه سیل اخیر کدام مرجع شخصاً به خانه‌های سیل‌زدگان مراجعه کرده و به آنها اظهار همدردی کرده و مایحتاج آنها را در حد امکان فراهم ساخته است؟ در روایتی هست وقتی امام محموله کمک را شخصاً بسوی خانه فقیری می‌برد، مریدی پیشنهاد کرد که زحمت اینکار را از دوش امام برداشته خود انجام دهد، ولی امام قبول نکرد.

مراجع در ایام حج، بعثه در مکه و مدینه برپا می‌دارند تا بدینوسیله ارتباط خود را با مقلدین خود که از کشورهای مختلف می‌آیند حفظ کرده و وجوهات شرعیه را از آنان دریافت کنند. آیا مراجع حاضرند اکنون بعثه در اماکن سیل‌زده برپا کنند؟ و وجوهاتی را که نمایندگانشان با شوق و شبق در ایام حج از مردم گرفته‌اند به گرفتاران و سیل زدگان تحویل دهند؟

اینکه مبالغ هنگفتی صرف تجمل مراقد امامان با موافقت یا سکوت مراجع می‌شود ناشی از عدم رشد اجتماعی است.

 قرآن در مورد ابراهیم پیامبر می‌گوید: وَلَقَدْ آتَیْنَا إِبْرَاهِیمَ رُشْدَهُ (قدرت تصمیم گیری صحیح)، خصوصاً در مورد مصالح اجتماعی را داشت، همچنین در اثبات رشد اجتماعی ‪‫ابراهیم همان بس که او هزاران سال پیش اذان و دعوت به حج سرزمین بدون سکنه مکه را ندا کرد و هزاران سال متوالی بعد از او میلیون‌ها مردم به اذان ابراهیم لبیک گفته به حج میروند، اما مراجع ما به‌قول مطهری بعد از مرگشان از یاد مردم فراموش می‌شوند.

آیا صرف طلاکاری گنبدهای امامان با وجود این همه فقر مردم نشانه عدم رشد اجتماعی رهبران دینی نیست؟

بدون شک اگر امام حسین زنده می‌شد این طلاهایی که صرف گنبد و بارگاهش شده است را صرف سیل‌زدگان بیچاره می‌کرد. این وظیفه مراجع است که رشد به‌خرج داده، جلو اسراف و تبذیر در تجمل مراقد امامان را  بگیرند و صرف این اموال را در جهت مصارف مهم توجیه کنند. باید این فریاد رسای قرآن به گوش مراجع رسانید که: أَلَیْسَ مِنْکُمْ رَجُلٌ رَشِیدٌ (آیا در میان شما یک مرد فهمیده، عقل ‏رس و آگاه وجود ندارد؟!)، واگر گوش ندادند بقول مرحوم بهشتی باید در گوش آنان فرو کرد.

نصیحت اخیر به مرجعیت اینکه صرف خمس برای حادثه دیدگان سیل این فایده را برای نهاد مرجعیت دارد که وقتی مردم مصرف صحیح  خمس را ببینند، آن‌گاه انگیزه پرداخت خمس را نیز پیدا می‌کنند.

تلگرام
توییتر
فیس بوک
واتزاپ

10 پاسخ

  1. هم میهن گرامی جناب کاوش
    1 ـ معجزه یا هر کار دیگر برای رسیدن به هدفی است. اگر فرض کنیم «سخنوری و فصاحت کلام» در قرآن معجزه است اثری که باید را نگذاشته. موضوع این است که در پاسخ به درخواست کنندگان معجزه فرمودند «نمیتوانم»، نفرمودند این قرآن معجزه من است، گرچه در آن زمان هنوز اندکی از قرآن نازل شده بود. در خود قرآن آمده « قل انا بشر …»، آن هم نه یک جا. «در پاسخ» نفرمود این معجزه است.
    درباره اژدها شدن عصای موسی (ع) و زنده کردن مرده و سخن گفتن مسیح (ع) در گهواره و شق القمر پیغمبر اسلام (ص) عرض میکنم که آن اندازه نمیدانم که به جناب عالی پاسخ یا توضیح دهم.
    اگر الله به پیغمبر چنین قدرتی میداد برای ایشان افتخاری نبود. مهم این بود که با اینکه نمی توانست معجزه کند و بشری مثل همه بودند، چنان کار مهمی را به انجام رساندند. کاری که اگر بیسابقه نبوده باشد کم سابقه بود. نظر من این است که ناتوانی در معجزه کردن، از قدرشان نمیکاهد، بلکه دلیل بر هنر و توانایی های ایشان است. شاید نپذیرید ولی من بر این باورم.
    2 ـ درست میفرمایید، کمک باید آن گونه باشد که فرمودید، ولی دلیل نداریم که به امامان شیعه نسبت دهیم و نتیجه هایی بگیریم که برخی ملایان مدعی هستند.
    3ـ بی اعتنایی معنی دارد. نمیشود به مال بی اعتنا بود ولی ثروتمند شد. آنهم در منطقی ترین حالت، سه سال در میان !
    راستش این است که برخی نسبت هایی که به پیامبر یا امیر مؤمنان علی یا دیگران میدهند را نمیتوانم باور کنم. نسبت هایی که میدهند بنظر من منطقی نیستند. اگر برخی نسبت ها به خود راوی داده شود شاید خودش آزرده و عصبانی شود !
    4 ـ تا جایی که من به تاریخ نگاه کردم و اندیشیدم، روابط امامان شیعه با عباسیان بنظرم بد نیامد. اختلاف ها خواه ناخواه بوده، ولی نه این اندازه که (ببخشید) شیعیان حرفه ای میگویند.
    کشتن امام علی بن موسی الرضا توسط مأمون هم منطقی بنظر نمیرسد. گویا مأمون زیرک تر از آن بود که دست به چنین کاری بزند آنهم با آن روش ناشیانه که روایت می کنند. مخاطب را خیلی ساده فرض میکنند !
    5 ـ در میان روحانی ها و ملایان هم مردان بزرگ و شرافتمندی بوده اند.
    ولی بسیاری خود را صاحب اختیار و برخی خود صاحب مردم می پندارند! شرک از گفته ها و رفتارشان پیداست.
    آقا! ناگواری ها و دشواری ها روز به روز بیشتر میشود . هفته ای نیست که در خانه چندتا بحث اعصاب خرد کن درباره درامد کم و هزینه زیاد و روبه فزونی بیشتر نداشته باشیم. خیلی سخت شد.
    یا خدا مرا «آزاد» کند یا …، نمیدانم، هر کار دیگر که صلاح و سودمند باشد ! خدا بیامرزد معینی کرمانشاهی را که میگفت عجب صبری خدا دارد !
    بدرود

  2. جناب بابکان، در خصوص برخی از مطالبی که فرمودید باید گفت که:
    ۱. اشاره کردید که “وقتی زنده ی پیامبر برای اثبات پیامبریش نمی توانست معجزه کند”
    باید گفت که کیفیت و نوع معجزه به عواملی چند از جمله شرایط زمانه و شعور و درک مردم عصر هر پیامبری بستگی دارد، در زمان حضرت موسی سحر و ساحری رونق داشت و برخی از معجزات ایشان باطل کننده جادوی جادوگران بود، معجزات حضرت عیسی گونه ای دیگر بود و برخی از آن ها مرتبط با شفای مردمان بود، همچنین سخن گفتن در گهواره بود. در زمان حضرت رسول(ص) سخنوری و فصاحت کلام رونق داشت و لذا مهمترین و مانده گارترین معجزه ایشان قرآن است که به شهادت قرآن، کسی نتوانسته مانند سوره ای از آن را بیاورد و در سوره بقره نیز به این موضوع اشاره شده. از دیگر معجزات این بزرگوار، شق القمر است که در ابتدای سوره قمر به آن اشاره شده است.
    ۲. در خصوص کمک به دیگران، نیز خداوند در قرآن می فرماید که آشکار و پنهان به دیگران انفاق کنید که البته چگونگی انجام اینکار به عوامل مختلفی بستگی دارد اما آنچه که مهم است اول اینکه در نفس کمک کننده تاثیری منفی نگدارد و در او گرایش به ریا خودنمایی و شهرت طلبی را موجب نگردد و دوم اینکه تا حد ممکنه به شان و منزلت انسانی و اجتماعی شخص نیازمند آسیب نزند و منجر به گداپروری نشود.
    ۳. بی اعتنایی به دنیا ارتباطی با ثروت و دارایی و پولدار با پولدار نبودن انسان ندارد. بی اعتنایی به مال و منال در فرهنگ دینی به معنی نرفتن به دنبال پول و ثروت نیست بلکه به این معناست که انسان به خاطر رسیدن به ثروت و مقامات دنیوی از مسیر حق منحرف نشود و مرتکب ظلم و فساد نشود.
    ۴. اینکه گفته اید روابط امامان با عباسیان بد نبوده با واقعیات تاریخی همخوانی ندارد. آن تعداد از امامان که در زمان خلفای عباسی می زیستند توسط آن هابه قتل رسیدند. شاخص ترین حاکم عباسی، مامون، امام رضا(ع) را به شهادت رساند.
    ۵. در طول تاریخ، روحانیون نیز مانند هر گروه و با صنف دیگری دارای نقاط ضعف و قوت مخصوص بخود هستند. برخی از آن ها صادق، اخلاق مدار و خدمتگذار اما برخی هم بوده اند که صداقت، تفکر و روش مناسبی نداشته اند. مشکلات جامعه بشری در طول تاریخ این بوده که بدلیل وجود حاکمان مستبد و استبداد و نبود آزادی اندیشه و بیان، جامعه در جهل و بیخبری و فساد و فقر گرفتار بوده و مردمان قدرت زیادی در تشخیص حق و باطل نداشته اند ، و مجال و شرایط مناسبی برای رشد و ترقی گروه و اصناف و طبقات مختلف اجتماعی و سیاسی فراهم نشده است. با اینحال جامعه بشری بخصوص در قرون اخیر به تبع پیامدهای انقلاب صنعتی گسترش سواد، و بویژه توسعه تکنولوژی ارتباط در چند دهه اخیر سرعت رشد بیشتری را یافته است. و این خیلی امیدوار کننده است

  3. سرمایه های ایرانیان بدون رضایتشان در غزه و جنوب لبنان برای گروه حزب اله و برای نگهداری حکومت یعثی سوریه و برای ساخت قبرستان و حرم و صحن و نیروگاه و مسجد و … و پرداخت مقرری به خانواده های کشته شدگان در تجاوز به ایران و فضای سبز در عراق و تبلیغ برای حکومت، هزینه میشود، ولی برای ایرانیان سیل زده ار مردم کمک میخواهند !
    مراجع چگونه موجوداتی هستند و کارشان جز مفتخوری، دروغگویی، ترجمه و تفسیر نادرست قرآن، بدعتگذاری در دین و عوامفریبی چیست؟
    بدترین دشمن اسلام همین ها هستند. پس از بمب گذاری در حرم امام رضا و … و سؤاستفاده حکومت از روز عاشورا در جریان سرکوب مردم در سال ۸۸ صدای هیچ یک از اینها در نیامد جز برای تایید رژیم آخوندی !

  4. کسی نتوانست در گوش خود بهشتی حرف حق را فرو کند تا کار انقلاب و کشور به اینجا رسید ! رهبر حزب سیاسی بدون اخلاق و همزمان بالاترین مقام قضایی بدون تحصیل و تجربه حقوقی، آنهمه دروغ گویی و ریاکاری، با سؤاستفاده از قدرت و امکانات ملی راه انداختن دسته های حزب الهی و درگیری کردن با مردم ! مرحوم !

  5. دوستی از شهر کاشان نقل کرد که در مجلسی یکی از دوستان قرائتی که کفاش است از او پرسید ، تو خودت به حرفهایی که میزنی عمل میکنی . پاسخ داد که مگر تو تمام کفشهایی که میدوزی را خودت می پوشی ، کاسبی من هم این است .
    قرار نیست که مراجع به سیره ائمه عمل کنند ، کاسبی این عزیزان هم این است ، والا عشری از موجودی چند صد میلیاردی حساب مکارم به سیل زدگان میرسید !

  6. خیلی بی انصافی
    واقعا از یه مرجع هشتاد نود ساله توقع داری شخصا حضور داشته باشه
    آخه چقد عوام فریبی‌ و سوء استفاده از بی مسئولیتی مسئولین
    اگه اخبار این چند روزه را پی گیری میکردی از اعزام هیئت های کمک رسانی مراجع مطلع میشدی
    بعلاوه اینکه تقریبا همه مراجع مصرف خمس تو مناطق سیل زده را سفارش کردن

  7. آقای خلخالی ! برادر من روزگار افسانه سازی برای امامان شیعه و بهره برداری از آن گذشته !
    امام بمعنایی که بعدها ملایان شیعه ساختند در آن زمان نبود. کسی حسین بن علی را امام حسین نمی خواند. خودشان هم از این ادعاها نداشتند که امثال شما می کنید.
    میگویند حسن بن علی در دهه آخر عمرشان سه بار همه ثروتشان را به فقرا بخشیدند ! چه ثروتی ؟ از کجا؟ چگونه هر سه سال در میان یا در مدتی کمتر ، از حالتی که همه ثروتشان را بخشیده بودند بار دیگر ثروتمند میشدند؟! آنه کسی که به مال دنیا بی اعنا بود ! این همه ثروت از چه کاری به دست میآمد؟ اگر اهل این همه کار بودند، آن کار چه بود و چه نیازی داشتند که از (بفرمایش شما) حاکمان جور و ستم دارایی های غارت شده از ایران و جاهای دیگر سهم بگیرند، حتا ناموس مردم را بعنوان کنیز؟!
    آن همه مواد غذایی و … را در کدام انبار نگه میداشتند که شبها بر دوش میکشیدند و به دیگران میدادند؟ کجا آن همه نان پخته میشد؟ چرا اعلام نمیکردند که گرسنگان بیایند و نان ببرند؟ گرسنه ی آن زمان که گدایی هم میکرد خجالت نمی کشید. چقدر نان میبردند که آثار باربری تا پیایان عمر بر پشتشان میماند؟! و . . . ؟
    افسانه هایی که ساختند و بهره برداری کردند.
    در محله ای در مدینه آن روزگار که از روستاهای عقب مانده کشور ما هم عقب مانده تر و کوچکتر بود چگونه شبها نان میبردند که آنها را نشناسند؟ چرا نمی گفتند نیازمندان و گرسنگان بیایند نان و خوارابر ببرند؟ اینها چه رفتاری بود؟!
    وقتی خود مردم در آن زمان نمی فهمیدند و امروزه ملایان چگونه فهمیدند ؟ این چه پنهان سازی بی نتیجه ای بود؟!
    آیا نمی بینید که آقای مطهری چه اندازه شعار میداد و دروغ میساخت؟ به کتابهایش نگاه کنید.
    وقتی زنده ی پیامبر برای اثبات پیامبریش نمی توانست معجزه کند ، مرده هزار و چند صد ساله امام برای امور بی اهمیت چطور معجزه می کند؟!
    آنها چه کاری کردند که و در کارنامه اشان چیست که از پیامبران هم بالاترشان بردید ؟! کودک پنج شش ساله چگونه امامی با آن ویژگیها که مطهری میگوید میرسید؟ داستان امام زمان … !
    در قرآن گفته شد آنها که ایمان آورده اند و نیکی کرده اند پاداش می گیرند. سخن درست و بحقی است. این چه ربطی به امامان شما دارد؟ آنها که اعتنایی به ایرانیان نداشتند جز اینکه امثال شما کشور را برایشان به حراج گذاشته اید و بهره اش را هم آخوندها میبرند؟ هیچ کاری هم ندارند ! این همه از پول پیروانشان بهره برداری می کنند ولی پاسخ اشکال هایی که به قرآن گرفته میشود را با تکفیر میدهند ! آخوند و مرجع تقلید یعنی ؟ در کجای قرآن از آینها یاد شده؟
    روابط امامان شیعه با عباسیان بد نبود. از غارتها و زنهای تیره روزی که اسیرشان میکردند سهم میگرفتند. میگویند مادر بعضی از امامان کنیز بودند ! فکر نمی کنید که آن کنیزها از کجا آورده میشدند و چرا کنیز بودند؟
    اگر به فردای قیامت اعتقادی دارید در فکر پاسخ این همه حرفهای بی پایه و شعارهای نادرست و اثرهای منفی آن بر جامعه هم باشید. در کجای قرآن سخن روشنی از شیعه و ۱۲ امام هست؟
    با تاسف «سایت زیتون» مدتی است پیامهای مرا نشان نمی دهند. شاید پیام دیگران را هم نشان ندهند. شاید مشکلی باشد. ولی همین اندازه که شما بخوانید بیندیشید باز راضی هستیم ! اگر سودی از این حرفها میبرید یا آخوند هستید، ببخشید و مشغول کارتان باشید که خوب شغلی است ! حرفهای بی فایده ای زدم !

دیدگاه‌ها بسته‌اند.

رسانه‌های گوناگون و برخی “کارشناسان” در تحلیل سیاست‌های آینده ترامپ در قبال حاکمیت ولایی، به‌طور مکرر از مفهوم “فشار حداکثری” (Maximum Pressure) استفاده می‌کنند. این اصطلاح شاید برای ایجاد هیجان سیاسی و عوام‌فریبی رسانه‌ای کاربرد

ادامه »

حدود هفده سال پیش و در زمان جدی شدن بحران هسته‌ای، در تحریریه روزنامه بحثی جدی میان من و یکی از همکاران و دوستان

ادامه »

بی‌شک وجود سکولاریسم آمرانه یا فرمایشی که توسط پهلوی‌ها در ایران برقرار‌شد تاثیر مهمی در شکل گیری و حمایت گسترده

ادامه »