سپاه ؛حامیان، منتقدان و مخالفانش

زیتون ـ مهسا محمدی: « فقط یک سلیمانی‌اش بستتان است…» این بخشی از مدیحه‌سرایی مجید بنی‌فاطمه، از مداحان نزدیک به اصولگرایان تندرو، برای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی همزمان با قرار گرفتن نام این نهاد در لیست تروریستی آمریکاست.

با قرار گرفتن نام سپاه در لیست گروه‌های تروریستی ایالات متحده، حامیان سپاه در داخل و خارج از ایران به این اقدام اعتراض کردند و از نمایندگان مجلس گرفته تا مجریان صدا و سیمای جمهوری اسلامی برای نشان دادن همبستگی خود با سپاه لباس این نیروی نظامی را به تن کردند.

فارغ از صداهای اعتراضی که از بین مسئولان نظام بلند شد و هنوز هم ادامه دارد، در شبکه‌های اجتماعی و در محافل غیرحکومتی نیز بحث بر سر این اتفاق بالا گرفت.

در نگاهی کلی شاید بتوان سه واکنش عمده را از شبکه‌های اجتماعی بالاخص توئیتر استخراج کرد.

کندن « گور سربازان آمریکایی»

واکنش اول که بلافاصله بعد از اعلام این خبر شکل گرفت، منجر به ساختن هشتگ‌های «#من_هم_سپاهی_ام» در توئیتر فارسی و « #WeSupportIRGC» در توئیتر انگلیسی در دفاع از این نیروی نظامی شد.

داغ کنندگان این هشتگ بجز حامیان ایدئولوژیک و سنتی داخلی سپاه و اصول‌گرایان تندرو بعضی از تبعیدی‌های سال‌های اخیر و پناهندگان سیاسی خارج از ایران هم بودند.

همزمانی این اتفاق با سیل اخیر در استا‌های جنوبی و غربی کشور و حضور نیروهای سپاه در منطقه برای کمک‌رسانی موجب شد که  فضا برای ارائه مثال نقضِ تروریست بودن سپاه فراهم شود.

عکس‌هایی از امدادرسانی سربازانی که لباس سپاه به تن داشتند و از خستگی در میان گل و لای به خواب رفته‌اند در کنار عکس‌های سربازان آمریکایی و اسرائیلی در حال شکنجه زندانیان یا زد و خورد با فلسطینیان گذاشته شد و قضات اینکه کدام یک از این نیروها تروریست هستند به عهده مخاطب نهاده شد.

گروهی نیز از توضیح دست برداشته و به تهدید روی آوردند، علی‌علیزاده، تحلیل‌گر سیاسی ساکن لندن که در طی سال‌های اخیر با چرخشی تدریجی از اصلاح‌طلب تندرو به یکی از مدافعان هسته سخت حاکمیت ایران بدل شد، بعد از این اتفاق در توئیتی  تهدید کرد که از این به بعد « منطقه‌ای از شرق مدیترانه تا غرب افغانستان گور سربازان آمریکایی» شده است. این نگاه بسیار نزدیک به رویکرد حامیان دوآتشه سپاه که «فقط یک سلیمانی‌اش بستتان است…» را به اشتراک گذاشتند، بود.

اما در میان کسانی که سپاه را حمایت کردند نام زندانیان پیشین این نیروی نظامی ـ اطلاعاتی هم به چشم می‌خورد.

کاربری با نام علی احمد نیا نوشته است: « من رو سپاه گرفت و ۶ ماه دربند بودم. به من ۵ سال حکم دادند اما موی گندیده سپاه رو به ترامپ و هواداراش نمیدم سپاه تنها نیست.»

در این میان گروهی هم سفارش، جاکلیدی، انگشتر و کیک با آرم سپاه می‌گرفتند.

« همیشه ما این‌طرف خط بودیم»

در مقابل این واکنش‌ها اما جریانی شکل گرفت که از این تصمیم دولت آمریکا دفاع کرده و آن را هر چند تصمیمی دیرهنگام اما درست و دقیق توصیف کردند. این گروه بیشتر با هشتگ «#تروریست» و #EndOfIRGCterror» توئیت کردند. دلایلشان برای دفاع از این حرکت هم قطع بازوهای نظامی و اقتصادی سپاه از منطقه و کشور و محدود شدن دامنه اختیارات آنان در داخل و خارج کشور است. این کاربران نیز به زبان فارسی و انگلیسی به بازخوانی پرونده سپاه در مسائل داخلی و خارجی پرداختند و با اتکا به این مستندات نام «تروریست» را برای توصیف سپاه مناسب دانستند.

کاربری با نام شلدون که یکی از اینفلوئنسرهای توییتر در میان جریان موسوم به « برانداز» است در این‌باره نوشته است: « همیشه ما اینطرف خط بودیم و سپاه روبرومون، ما “مردم معترض” بودیم و سپاه “نیروی سرکوبگر”، ما با دست خالی و سپاه تا دندان مسلح، ما اعتراض کردیم و آنها زدند و کشتند و گرفتند و بردند؛ چرا باید از #تروریست خطاب شدنشان ناراحت بشم؟ این انتخاب خودشان بوده. پای عواقبش هم بمانند»

آنان معتقدند که سپاه مردم و کشور ایران را به« گروگان» گرفته است و راه خلاصی از آن هم کمک گرفتن از نیروهای خارجی و از جمله ترامپ است.

نقد داخلی برای حفظ امنیت ملی

با وجود این گروه سومی هم در این میانه وجود داشتند که با تاکید بر حفظ فاصله خود از سپاه و وارد بودن انتقاد به آن، تصمیم ایالات متحده را غیرقابل قبول و موجب تندتر شدن فضا در ایران و منطقه، سوق دادن کشور به سوی نظامی‌گری و در مجموع به ضرر اصلاح تدریجی و کم هزینه می‌دانند.

نگار مرتضوی روزنامه‌نگار ساکن ایالات متحده در توئیتر خود نوشته است:« تصمیم ترامپ برای تروریست خواندن سپاه باعث تضعیف اصلاح‌طلبان در ایران می‌شود. احتمال دارد تندروها در ایران قدرت را به دست گیرند، سناریویی که نه برای مردم ایران مطلوب است و نه برای بقیه دنیا.»

در مجموع اگر بخواهیم طیفی که دو سرآن را مخالفان و مدافعان این تصمیم شکل می‌دهند در نظر بگیریم شاید بتوان گفت نظرات این گروه سوم به مخالفان این تصمیم  نزدیکتر است اما با استدلالی متفاوت.

آذر منصوری عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت، در توئیتر خود در این باره نوشته است: « جایگاه #سپاه_پاسداران به عنوان نیروی نظامی در قانون اساسی تعریف شده است. نقدهای ما داخلی است و‌ به طور قطع در برابر دولتی که بی رحمانه همه توان خود و ‌هم پیمانانش را برای دشمنی با ایران به کار گرفته است، از نیروهای نظامی کشورمان دفاع می کنیم.»

استدلال کمابیش مشابهی از سوی عبدالله مومنی فعال دانشجویی و زندانی سیاسی سابق هم مطرح شده است، مومنی اقدام آمریکا در قرار دادن  نام سپاه پاسداران به عنوان بخشی ازحاکمیت ایران  در لیست تروریستی را « درتعارض با منافع ملی ایرانیان» دانست که « بی شک هیچ وطن پرستی نمی‌تواند از قرار گرفتن بخشی از حاکمیت کشورش برغم انتقادهای جدی و اصولی به حضورسپاه چه درحوزه سیاست داخلی واقتصاد وایفای نقش درسیاست خارجی کشور استقبال کند.»

چنانچه از توئیت‌های نمایندگان دسته سوم برمی‌آید مبنای استدلال این گروه در ادامه سیاست‌های کلی عدم مداخله خارجی‌ها و بالاخص ایالات متحده‌‌ی ترامپ در حل مسائل ایران است. این گروه در عین پافشردن بر پاسخگو کردن سپاه آن را پروژه ای داخلی تعریف می‌کنند و در ادامه اصلاح‌ ساختار حکومت می‌دانند.

استدلال دیگر این گروه نظر به نتایج این اتفاق دارد که با اعتقاد آنان حتی هدف تعریف شده یعنی محدود شدن سپاه را هم تامین نمی‌کند و فقط موجب افزایش فشارها به مردم ایران  و حذف میانه‎‎روها خواهد شد.