بهانه‌هایی برای فیلتر اینستاگرام

زیتون ـ یلدا امیری: «دولت اگر راهی بجز فیلترینگ دارد ورود کرده و بر آن اعمال حاکمیت کند؛ اما اگر واقعا راهی باقی نمانده، چاره‌ای جز فیلتر شدن اینستاگرام نیست.. این توصیه معاون امور فضای مجازی دادستان کل کشور  است، پس از آن‌که اعلام کرد اینستاگرام حساب تعدادی از فرماندهان سپاه و مقامات ایران را مسدود کرد.

این اقدام اینستاگرام در راستای قرار گرفتن نام سپاه پاسداران در لیست سازمان‌های تروریستی توسط آمریکا صورت گرفت.

مرکز ملی فضای مجازی هم به این اقدام واکنش نشان داد و با انتشار بیانیه ای اقدامات اخیر اینستاگرام در حذف حساب‏ برخی برخی از فرماندهان سپاه پاسداران را مصداق «نقض حقوق بشر و در تضاد با حقوق ملت‌ها» دانست.

یکی از سخنگویان شبکه اجتماعی اینستاگرام بسته شدن حساب برخی از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را تایید کرد و اعلام کرد که «ما تحت محدودیت‌های قوانین تحریم‌های ایالات متحده عمل می‌کنیم. با مقامات دولتی مرتبط همکاری می‌کنیم تا اطمینان حاصل کنیم که تعهدات قانونی‌مان، از جمله مربوط به تعیین سپاه [به عنوان سازمان تروریستی خارجی] را رعایت می‌کنیم.»

«بزرگترین بی‌احترامی به ملت ایران»

جواد جاویدنیا، معاون امور فضای مجازی دادستان کل کشور همچنین در گفتگو با فارس، خبرگزاری سپاه پاسداران، قرار گرفتن این نهاد در لیست تروریستی و مسدود شدن صفحه شخصی بسیاری از مسئولان ایران در اینستاگرام را «بزرگترین بی‌احترامی به ملت ایران» دانست و تاکید کرد:«هرچند که در گذشته این اتفاق پیش‌بینی شده و حتی در مقطعی وزارت ارتباطات به دنبال برقراری مذاکره بوده‌ است، اما این اقدام کافی نیست.»

مشخص نیست که دقیقا منظور معاون دادستان کل کشور از مذاکره چیست اما او گفته که «باید طبق مصوبات فضای مجازی همه نرم‌افزارهای مجازی و دیتابیس‌های آنها به کشور منتقل شود و متعهد شوند که قانون ما را رعایت می‌کنند در غیر این صورت مجوزی برای  آنها صادر نمی‌شود.» جاویدنیا در ادامه دولت را متهم به کم‎کاری کرده چرا که هیچ کار «قانونی و حاکمیتی از ایران در این زمینه انجام نگرفته است.»

از ساعات اولیه صبح سه شنبه ۲۷ فروردین خبر رسید که صفحه منسوب به قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، که شاخه برون مرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است، از دسترس خارج شده است. پس از قاسم سلیمانی نوبت به بقیه فرماندهان سپاه رسید؛ محمدعلی جعفری، فرمانده کل سپاه و محمد پاکپور فرمانده نیروی زمینی سپاه، محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و موسی کمالی از روسای ستاد کل سپاه، محمدباقر قالیباف عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام از فرماندهان سابق سپاه کسانی بودند که صفحات آنها در اینستاگرام از دسترس خارج شد. حساب رسمی و اصلی سپاه پاسداران هم در اینستاگرام از دسترس خارج شد.

ساعاتی پس از مسدود شدن صفحه اینستاگرام فرماندهان سپاه، صفحه اینستاگرام انگلیسی رهبر جمهوری اسلامی نیز از دسترس خارج شد. البته هنوز صفحه فارسی او در دسترس است.

به نظر می‌رسد صفحه اینستاگرام علی‌اکبر رائفی‌پور، از سخنرانان اصولگرای تندرو نیز از دسارس خارج شده است.

مسدود شدن حساب های اینستاگرام ادامه داشت تا روز چهارشنبه نیز خبر رسید که صفحه اینستاگرام متعلق به ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضاییه جمهوری اسلامی، هم مسدود شده است. رئیسی پیش از این هم در فهرست تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا قرار گرفته بود.

معاون امور فضای مجازی دادستان کل کشور قرار گرفتن سپاه پاسداران در لیست تروریستی ایالات متحده و مسدود شدن صفحه شخصی بسیاری از مسئولان ایران در اینستاگرام را «بزرگترین بی‌احترامی به ملت ایران» دانست

تعداد زیادی از شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های بین‌المللی توسط حاکمیت ایران فیلتر شده اند اما مردم همچنان با استفاده از فیلترشکن از آنها استفاده می‌کنند. پس از فیلتر شدن تلگرام در ایران، گزارش‌هایی بسیاری درباره احتمال فیلتر شدن اینستاگرام، منتشر شد. با وجود این تابه‌حال این شبکه اجتماعی آزاد مانده و از این رو تنها شبکه‌ای است که مسئولان جمهوری اسلامی بی آنکه از قوانین جاری کشور تخطی کرده باشند می‌توانند در آن عضو باشند.

این شبکه اجتماعی عملا به مسیر ارتباطی و محل موضع‌گیری و اظهار نظر بسیاری از سیاسیون ایران بدل شد تا جایی که همین چند ماه پیش وزیر امور خارجه ایران، محمد جواد ظریف، استعفای خود را در حساب اینستاگرام خود اعلام کرد. قاسم سلیمانی هم با انتشار ویدیویی در صفحه اینستاگرامش به قرار گرفتن سپاه در لیست تروریستی واکنش نشان داده بود.

این بار اما گویا با اقدام اخیر اینستاگرام و بستن این شبکه بر روی سپاهیان و مسئولینی که در لیست تحریم‌های آمریکا قرار دارند دیگر حاکمیت ایران دلیلی برای باز گذاشتن اینستاگرام ندارد.

جاویدنیا، معاون دادستان کل کشور، در بخش دیگری از سخنان خود شبکه اجتماعی اینستاگرام را پل ارتباطی دشمن نامیده و گفته است:«هدف و اساس کار، فیلترینگ اینستاگرام نیست اما یک مثالی همیشه مطرح است اگر دشمن حمله کند و یک پل ارتباطی وجود داشته باشند که از آن طریق بتواند وارد کشور شود یا باید آن پل مستحکم شود و احتمال لطمه دیدن از بین برود و در غیر این صورت کار عاقلانه این است که آخرین حربه را به کار گرفته و پل ارتباطی را قطع کنیم پس فیلتر کردن گام آخر است.»

 اینستاگرام عملا به مسیر ارتباطی و محل موضع‌گیری و اظهار نظر بسیاری از سیاسیون ایران بدل شد تا جایی که همین چند ماه پیش وزیر امور خارجه ایران، محمد جواد ظریف، استعفایش را در حساب اینستاگرام خود اعلام کرد.

او مسدود نشدن اینستاگرام را تا به امروز نتیجه مقاومت دولت دانسته و گفته است: «متاسفانه در مورد اینستاگرام از همان ۵ سال پیش گفته شد فیلتر هوشمند انجام می‌شود و به رغم اینکه دادستانی کل مخالف این اتفاق بود متاسفانه با اصرار دولت و صرف هزینه کلان، این اتفاق افتاد اما یکی دو روز بیشتر دوام نیاورد و هزینه و وقت صرف شده به هدر رفت.»

واکنش‌ها به بستن اینستاگرام سرداران سپاه

مسدود شدن صفحه اینستاگرام سرداران سپاه واکنش‌های دیگری نیز داشته است. حسین الله کرم، رئیس انصار حزب‌الله و از سرداران سپاه پاسداران، در گفت‌وگو با رسانه‌ها خواهان فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی در حمایت از سپاه شد و بحث طلب‌های ادعایی سپاه از دولت را پیش کشید و گفت: «متأسفانه کسانی که به سپاه نیاز دارند، امروز سکوت کرده‌اند. در حال حاضر دولت بیش از همه به سپاه نیاز دارد. سپاه طلب‌های هنگفتی از دولت دارد، به جای اینکه برای وصول مطالبات خود به دولت فشار وارد کند، مددکار دولت شده. اما متاسفانه در زمانی که سپاه تحت فشار دشمنان خارجی قرار می‌گیرد، دولت به خوبی از این مجموعه مردمی حمایت نمی‌کند.»

الله کرم در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید بر فیلترینگ اینستاگرام، گفت: «ما باید در برابر توطئه مدیران اروپایی و آمریکایی شبکه‌های مجازی آمادگی لازم را داشته باشیم و می‌توانیم با فیلترینگ شبکه‌های مجازی معاند مانند اینستاگرام، اجازه ندهیم که آنها به هر شکلی که دوست دارند، عمل کنند.»

محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات نیز به این موضوع واکنش نشان داد و در توییتر در واکنش به اکانت رسمی  «اسرائیل به فارسی» با انتشار نقل قولی از سریال پرطرفدار «بازی تاج و تخت» تلویحا از سپاه حمایت کرد و نوشت: «وقتی دهان یک مرد را می‌بندی دروغگو بودنش رو ثابت نمی‌کنی، بلکه فقط یه دنیا می‌گی از چیزی که او ممکنه بگه می‌ترسی.»

وب سایت  امنیتی مشرق‌نیوز،نیز این موضوع را در چندین گزارش مختلف پوشش داد و در گزارشی با عنوان «اینستاگرام علیه سپاه اعلام جنگ کرد!» خواهان پاسخگویی به این اقدام شد.

اینستاگرام از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی در ایران است، بر اساس آمارها حدود ۳۰ درصد از مردم ایران در شبکه اجتماعی اینستاگرام فعالیت دارند و دارای صفحه هستند. انتشار روزانه هزاران پست اینستاگرامی از طرف کاربران ایرانی نشان‌دهنده حضور فعال ایرانی‌ها در این شبکه است. بالاخص بعد از فیلتر شدن تلگرام، اینستاگرام برای بسیاری از مردم  به نوعی محل کسب و کار است و تبلیغ و کسب درآمد است. درصورت فیلتر شدن این شبکه اجتماعی قطعا بسیاری از مردم مانند بقیه شبکه ها با استفاده از فیلتر شکن در آن باقی خواهند ماند، اما مشخص نیست تعداد کاربران این شبکه تا چه حد افت خواهد کرد و بعد از اینستاگرام به کجا پناه خواهند برد.