گمانه‌ای جرم‌شناختی در مورد ارتکاب قتل توسط محمدعلی نجفی

هنوز برای تحلیل جرم‌شناختی و روانشناختی مهمترین حادثۀ جنایی-سیاسی ایران بسیار زود است .
محمدعلی نجفی یکی از بهترین سوابق را به عنوان یک شخصیت سیاسی و مدیر ارشد ۳۰ سال گذشۀ کشور را در کارنامۀ خود دارد . او سالها به عنوان وزیر و معاون رئیس حمهور در حکومت حضور داشت . آخرین سمت او چند ماه تصدی شهرداری تهران بود . هیچگاه در مظان اتهام یا شک و گمانهای مالی و سوأاستفاده از قدرت قرار نگرفت . سابقۀ او در وزارت اموزش و پرورش و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور بسیار خوب ارزیابی شده است . تقریباً در مرافعه های روزمره و سطحی سیاسی حاضر نمی شد اما نقشی متین و اثرگذار در حلقه های سیاسی داشت تا جایی که بعد از سال ۸۴ معمولا از کسانی بود که روی نامزدی او برای ریاست جمهوری حساب می شد .
اما کمی بعد از انتخاب او به عنوان شهردار تهران در سال ۹۶ مجموعه وقایعی عجیب ، که در مورد کسی با سابقۀ او حیرت آور می نمود ،همه چیز را عوض کرد.
نجفی در شهرداری از تعییرات در مدیریت شهری و مبارزه با فساد سخن گفت و خلاصه ای از یک گزارش تحقیقی از سابقۀ ۱۲ سال گذشتۀ شهرداری تهران را هم در صحن شورا قرائت کرد .
این اخرین سمت رسمی نجفی بود.
کمی بعدتر خبر از عزم نجفی برای استعفا آمد . شورای شهر تهران بنای مخالفت گذاشت . او اصرار کرد . تقریباً همزمان شایعاتی پراکنده منتشر شد که خبر از رابطۀ نامشروع نجفی می داد . نهایتاً نجفی با اصرار بر استعفای خود ، به دلیل بیماری شورای شهر را راضی به قبول استعفا کرد.
سیر سریع وقایع با خبر ازدواج دوم نجفی از همیشه داغتر شد . خبری ناگهانی که اگرچه در مورد مردمان معمولی شاید عادی باشد اما در مورد یک شخصیت برجسته و خوشنام سیاسی مانند نجفی غیرعادی بود . انتشار عکس های نجفی با همسر جدیدش پیچیدگی و شگفت آور بودن خبر را تشدید کرد . چندین عکس از او در کنار همسر جوانترش در فضای مجازی درحالی منتشر شد که تصویر میترا استاد ، همسر تازۀ نجفی هیچ شباهتی به ژست ها مرسوم همسران مقامات رسمی و شخصیتهای اجتماعی – سیاسی نداشت و نمی توانست سنحیتی با شخصیت و سوابق نجفی داشته باشد . تا زمان انتشار این عکس ها ، هیچگاه نجفی حضور قابل اعتنایی در فضای مجازی نداشت . کمتر تصویری از خانواده او و زندگی شخصی اش دیده شده بود . چهره ای که از نجفی همه می شناختند ، چیزی در حدود متعارف نظام و جامعه بود نه بیشتر . دیدن نجفی در کنار خانمی با چهره ای بسیار متفاوت از هنجارهای موجود در نظام رسمی پرسش برانگیز بود . چرا این عکس ها منتشر می شوند ؟ آیا نجفی رضایت به انتشار این عکس ها داشت ؟ سابقه نجفی می تواند پاسخ منفی به این سوال بدهد . اما چیزی نگفت که نشانۀ مخالفت باشد . چرا او در برابر انتشار این عکس ها که برای آدمی مانند نجفی بسیار غیر متعارف و برایش زیانباربود سکوت کرد ؟ آیا می خواست خودویرانگری کند؟ دلیلی نداریم که این گزینه را انتخاب کنیم . در اینصورت باز همان سوالها تکرار می شوند . چرا این عکس ها در فضای مجازی منتشر شدند و چرا او در برابر این کار سکوت اختیار کرد؟
تقریباً در مدت حدوداً یک سال یا کمی کمتر که از این ماجرا گذشت . نجفی دورانی بی خبر را از سر گذراند تا اینکه بمب خبری در بعدازظهر سه شنبه ۷ خرداد منتشر شد : محمدعلی نجفی با شلیک ۵ گلوله همسر دوم خود را به قتل رساند و ساعاتی بعد خود را به پلیس آگاهی معرفی کرد. ۵ گلوله ! چرا محمدعلی نجفی با آن سابقه سالم و برجسته سیاسی و اخلاقی و دولتی که شهرت داشت ، با زندگی آرام و بی سر وصدا ، روحیات متواضع و کم ادعا ، با آن اصرار و تظاهر به بیماری از شهرداری استعفا داد ؟ چرا با آن وضعیت غیرمتعارف همسر دوم اختیار کرد ؟ آیا عشق پیری بود یا چیز دیگر ؟ چرا به انتشار آن عکس ها در کنار همسر تازه که ظاهری متفاوت از شئون و خلقیات و سوابق و موقعیت نجفی داشت رضایت داد و یا درمقابل آن سکوت کرد ؟ چرا در طول حدود یک سال زندگی را در سکوت و تقریبا دور از سیاست گذرانده بود ؟ آیا می خواست از سیاست کناره بجوید و خود را بازنشسته کند و یک زندگی بی سر و صدا را دنبال کند ؟ پاسخ این سؤالها را نمی دانیم . اما یک عدد می تواند نشانه ای باشد بر بعضی چیزها . عدد ۵ . ۵ گلوله .
در خبرها آمده است میترا استاد (نجفی) با اصابت گلوله به به قتل رسیده است . در یک فیلم خبری که از اتاق آگاهی تهران گرفته شده است ، خبرنگار با نشان دادن اسلحه کلت که در اختیار نجفی بوده و شمردن تعداد گلوله های داخل خشاب می گوید ۵ گلوله شلیک شده که دو گلوله به مقتول و سه گلوله به دیوار اصابت کرده است.

شلیک ۵ گلوله نشان از وضعیت کاملاً بحرانی ضارب در لحظه قتل است . گلوله ، کشنده ترین ابزار قتل است . شلیک یک یا حداکثر دو گلوله برای قتل کفایت می کند . کافی است ضاربی که از فاصلۀ نزدیک شلیک می کند ، فقط کمی دقت داشته باشد . شلیک تعداد زیاد گلوله از فاصلۀ بسیار نزدیک برای ارتکاب قتل ، از نظر روانشاسی کیفری نشان دهندۀ آن است که ضارب در زمان ارتکاب از نظر روانی در وضعیتی بسیار نا آرام بوده است . این ناآرامی می تواند ناشی از شدت عصبانیت و خشم یا یک بحران روحی عمیق باشد که منجر به تصمیمی سخت و کشنده گردیده است . کسانی که با نقشۀ قبلی و اصطلاحاً سبق تصمیم سراغ قتل می روند ، با آرامش روحی بیشتری عمل می کنند به شکلی که دقت و هوشیاری بیشتری برای انجام قتل داشته و با انرژی کمتری عمل مجرمانۀ خود را به انجام می رسانند . شلیک ۵ گلوله از فاصله ای که احتمالا خیلی کمتر از ۲- ۳ متر بوده است بیانگر عدم تسلط روحی و جسمی قاتل بر کار خودش است . منظور من از این سخن این نیست که او در لحظه عمل الزاماً دچار جنون بوده است. بلکه شدت عصبانیت و خشم و بحران شدید روحی موجب کاهش دقت و کنترل کامل او گردید ه است . محمدعلی نجفی در زمان ارتکاب قتل در وضعیتی بحرانی قرار داشته . این را شلیک ۵ گلوله از فاصلۀ احتمالاً کمتر از ۲- ۳ متر به ما می گوید .
چرا باید او در فاصه ای چند ماهه به چنین وضعیی رسیده باشد ؟ بعضی اخبار غیر رسمی هم حکایت از این دارد که نجفی بعد از استعفا و ازدواج مجدد ، ماهها شرایط روحی مناسبی نداشته و در انزوا و تلاطمی ناگوار روزگار می گذراند . گفته شده است ۱۰ ماه پیش نیز خودکشی کرده بود . عجیب است . سیاستمدار و مدیر ارشد و متواضع و آرام را که یکی از برجسته ترین مدیران خوشنام کشور بود ، چه اتفاقاتی در مدتی کمتر از سالی به چنین درجه ای از خشم و بحران روحی کشاند که مهار خود را چنان از دست دهد که مرتکب قتل شود و به سرعت خود را تسلیم پلیس کند ؟
اگر رابطۀ او با زنی بسیار جوانتر از خودش رابطه ای ارادی و عاشقانه بود ، ظاهراً می بایست در این مدت سرشار از شادابی و طراوت و شور زندگی می بود . در این نوع روابط ، فرد آمادگی آن را می یابد که از خیلی چیزها بخاطر زندگی تازه و عشق تازه بگذرد . اما از همان ابتدا یا خیلی زود نجفی گرفتار بحران شد و نهایتاً نیز کارش به اینجا ختم گردید . گفته اند نجفی در نامه ای که در محل قتل از خود به کجا گذاشته ، از تهدیدهای میترا استاد به افشای رازهایش سخن گفته است . چه رازهایی ؟ خبرنگاری بعد از قتل مدعی شده است مقتول قرار مصاحبه ای برای امروز ، روز قتل با گذاشته بود . اگر بحران میان نجفی و همسر دوم از جنس بحرانهای متداول زناشویی بود ، می شد به راحتی آن را با طلاق و امتیازاتی به زوجه حل و فصل کرد . اما بحران میان آنها شاید چیزی بوده که فقط زن و شوهر درگیر آن نبودند . دیگر یا دیگرانی بودند که رفع شر آنها خارج از قدرت نجفی بوده و او را به استیصال و انتخابی ناگهانی و شوم کشانده است .
چیزی مجهول در زمانی کمتر از یک سال یکی از خوشنامترین مردان سیاست و مدیران ارشد کشور را به جایی کشاند که در اوج خشم یا بحران قتلی عجیب و تاریخی را مرتکب شد . این مجهول را در دسیسه های احتمالی زنانه مختصر کردن ، چندان با سیر وقایع سازگار نیست . چیزی فعلاً مجهول .

منبع: کانال تلگرام نویسنده