زیتون ـ یلدا امیری: پرونده جنایی محمدعلی نجفی، شهردار سابق تهران به اختلافاتی سیاسی میان سران احزاب مختلف اصلاح طلب منجر شده، اختلافاتی که از جلسه‌های خصوصی و گعده‌ها پا را فراتر گذاشته و به رسانه‌های عمومی رسیده است.

غلامحسین کرباسچی، دبیر کل حزب کارگزاران از اولین ساعاتی که نجفی خود را به پلیس معرفی کرد، در شیپور حمله به هم‌حزبی سابق و حزب اتحاد خود دمید و در توییتی انتخاب نجفی به عنوان شهردار تهران را اشتباه دانست و نوشت: «ماهیت تاسفبار حادثه قتل میترا استاد هر چه باشد نمی توان مسئولیت کسانی را که دو سال قبل علیرغم اصرار و تذکر برخی دلسوزان و مراکز مسئول، این چاه ویل را برای اصلاحات و نجفی حفر کردند، نادیده گرفت.»

البته کرباسچی به همین توییت بسنده نکرد با روزنامه اعتماد مصاحبه کرد و در روزنامه‌ سازندگی سرمقاله نوشت و مضمون غالب صحبت‌های او اصرار بخشی از اصلاح‌طلبان (حزب اتحاد)برای قبول مسئولیت از سوی او علیرغم مخالفت برخی نهادهای امنیتی و مشکلات شخصی نجفی بود.

کرباسچی در تازه‌ترین اظهار نظر خود روز یکشنبه ۱۹ خرداد در مصاحبه ای با خبرگزاری ایلنا و در واکنش به یاداشتی در یکی از سایت‌ها که علیه حسین مرعشی منتشر شده و او را به علت اصرار برای شهردار شدنش در موضوع نجفی مقصر دانسته، گفت: «فکر نمی‌کنم آقای مرعشی در این مساله نقش تعیین‌کننده داشته. در انتخاب نجفی بیشتر دولتی‌ها و اعضای شورای شهر نقش داشتند.»

تقریبا تمامی اعضای شورای شهر تهران که کرباسچی به آنها اشاره می کند، کسانی هستند که از طریق لیست امید وارد شورا شدند و حاصل رایزنی های شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح طلبان هستند. در واقع کرباسچی با سخنان خود عملکرد ائتلاف اصلاح‌طلبان را زیر سوال برد.

یادداشت صریح و تند میردامادی

سخنان کرباسچی واکنش‌های زیادی در میان فعالان اصلاح‌طلب داشت. یکی از اولین و شدیدترین واکنش‌ها از سوی حمیدرضا جلائی‌پور، عضو شورای مرکزی حزب اتحاد، بود. او در یادداشتی در روزنامه اعتماد آنلاین نوشت که «از ذکر و نشر این سخنان کذب توسط آقای کرباسچی برخلاف اخلاق سیاسی عمیقا متاسف» است.

جلایی‌پور در واکنش به مصاحبه‌ی کرباسچی و ادعای او در خصوص جلسه چند‌نفره اصلاح‌طلبان با نجفی قبل از شهردار شدن او، مدعی شد: «دو سال پیش وقتی تمام اعضای شورای شهر (هر بیست‌و‌یک‌عضو) آقای نجفی را بعنوان شهردار انتخاب کردند، بر خلاف اظهارات امروز آقای کرباسچی، هیچ‌کدام از اعضای شورا و نیز اعضای حزب اتحاد از رابطه‌ی خانم میترا استاد و آقای نجفی خبر نداشتند و آقای کرباسچی حامل هیچ پیامی در این باره از سوی خودش یا سازمان‌های رسمی اطلاعاتی به آنان نبود. حتی اعضای حزب کارگزاران هم به شهرداری نجفی رای دادند.»

یادداشت محسن میردامادی، فعال اصلاح طلب و آخرین دبیرکل حزب مشارکت هم از تندترین واکنش‌ها بود. میردامادی در یادداشتی در سایت امتداد نوشت: «آقای کرباسچی پس از مسائل اخیر در مورد آقای نجفی، رضایتمندانه و شادمانه از سرنوشتی که برای وی رقم خورده، به طور مکرر به دیگران و اخیرا به آقای جهانگیری و دوستان حزب اتحاد و مشارکت حمله می‌کند که باعث شدند آقای نجفی به عنوان شهردار تعیین شود در حالیکه او چنین عاقبتی را پیش‌بینی می‌کرده است.»

او افزود: «دلیل اقبال به آقای نجفی سوابق روشن و موفق مدیریتی ایشان در مسئولیت‌های قبلی و شش سال عضویت در شورای شهر تهران و خوشنام بودن وی از دو جهت اخلاقی و مالی که اهمیتی مضاعف برای مسئولیت شهرداری دارد، بود. نظر قریب به اتفاق دوستان این بود که اینک که مردم به اصلاح‌طلبان رای داده‌اند، باید مسئولیت شهرداری به یکی از مدیران توانمند و ارشد اصلاح‌طلبان واگذار شود که بتواند عملکردی مطلوب در جهت جلب رضایت مردم ارائه دهد. آقای نجفی با توجه به عملکرد گذشته‌اش واجد این قابلیت‌ها شناخته می‌شد و در مدت کوتاه مسئولیت خود در سمت شهرداری عملکردی قابل قبول به جا گذاشت.»

کرباسچی به دنبال نفوذ خود در شهرداری بود

میردامادی در ادامه یادداشت خود به نکاتی اشاره می‌کند که تا به حال مطرح نشده است، او با تاکید بر اینکه در هیچ یک از جلساتی که بحث شهرداری نجفی مطرح بود کرباسچی یا فرد دیگری کلمه‌ای در مورد مسائلی که اخیرا حول و حوش نجفی گفته شده مطرح نکرده است، انگیزه کرباسچی  از مخالفت با نجفی را شهردار شدن محسن هاشمی و افزایش نفوذ خود دانسته است.

میردامادی: آقای کرباسچی بیش از آنکه به فکر معضلات و مشکلات شهرداری باشد به دنبال نقش و نفوذ خود در شهرداری است و برای خود نقش شهردار سایه قائل است

او نوشت: «در جلسات مذکور، آقای کرباسچی تنها مخالف آقای نجفی بود، آن هم نه به دلیل مسائلی که امروز مطرح می‌کند بلکه به این دلیل که اصرار بر شهرداری آقای محسن هاشمی داشت. ولی آن جمع با توجه به سوابق مدیریتی، آقای نجفی را برای مدیریت شهرداری، به خصوص با توجه به مشکلات شدید مالی و فساد گسترده در آن، مناسب‌تر می‌دیدند. برخی نیز چنین تلقی داشتند که آقای کرباسچی بیش از آنکه به فکر معضلات و مشکلات شهرداری باشد به دنبال نقش و نفوذ خود در شهرداری است و برای خود نقش شهردار سایه قائل است که طبعا با شهرداری آقای نجفی نمی‌توانست حاصل شود.»

میردامادی در پایان مواضع کرباسچی را مواضعی شخص می‌داند تا تشکیلاتی که به واسطه آن «دوست و همکار سی و چند ساله و هم‌حزبی بیست و چند ساله خود را که امروز، بخشی به دلیل خطای خود و بخشی با سناریوئی که برای وی طراحی و اجرا شد، زمین خورده است شادمانه لگد می زند»

اگرچه امکان‌سنجی ادعاهای دو سوی ماجرا در شرایط فعلی ممکن نیست اما برخی آگاهان و نزدیکان به رهبر اصلاحات، علی‌رغم تصدیق روایت کرباسچی از جلسه فی‌مابین، حسن نیت او را در این ماجرا تایید نمی‌کنند.

در میان اعضای جوانتر حزب اتحاد ملت هم واکنش‎هایی به اظهارات  و موضع‌گیری‌های غلامحسین کرباسچی دیده شده است. علیرضا خوشبخت، دبیر سرویس سیاسی روزنامه روزان و عضو حزب اتحاد ملت این اظهارات کرباسچی را همراهی وی با صادق خرازی برای «تعامل با هسته سخت قدرت » و تلاش برای «سیادت بر اصلاح‌طلبان» می‌داند.

شاید میل #کرباسچی به بالا بردن تنش با حزب اتحاد ملت را باید در پازلی از سایر رخدادها تحلیل کرد: حمله به عارف و نزدیک شدن به صادق خرازی. تضعیف همزمان عارف و اتحاد تضعیف منتهی الیه راست و چپ جبهه اصلاحات است و خرازی مسیر تعامل با هسته سخت قدرت.کارگزاران در پی سیادت بر جبهه اصلاحات؟

— علیرضا خوشبخت (@khoshbakht_a) June 10, 2019

ابوالفضل حاجی‌زادگان، جامعه‌شناس و مترجم نیز در صفحه توئیتر خود فروکاستن دعوای میردامادی و کرباسچی به یک دعوای شخصی را«گمراه‌کننده» دانسته و نوشت است: «در یک طرف این دعوا، مترجم کتاب «چرا ملت‌ها شکست می‌خورند؟» قرار گرفته و در طرف مقابل، شهردار «پروژه‌ی نواب». اولی طرفدار توسعه‌ی مردم‌محور است و دومی طرفدار توسعه‌ی آمرانه.»

میردامادی مواضع کرباسچی را بیشتر ناشی از کینه‌های شخصی و نه مواضع تشکیلاتی می‌دان، در مقابل تفاسیر دیگری از گردش به راست کرباسچی گرفته تا اختلاف بر سر نوع نگاه توسعه‌طلبانه در بین اصلاح‌طلبان نیز مطرح شده است.

آخرین و شاید بتوان گفت میانه‌ترین موضع امروز از سوی علی شکوری‌راد، دبیرکل حزب اتحاد ملت،گرفته شد. او در سایت امتداد در یادداشتی که به نظر می‌رسید تلاشی برای پایان دادن به بحث‌های له و علیه نجفی در میان اصلاح‌طلبان و کارگراران باشد، به ذکر سوابق خوب نجفی در سمت‌های دولتی و غیردولتی‌اش پرداخت، اما در ادامه بر لغزش و خطای او هم تاکید کرد و این‌گونه نوشت: زبان ما، بخاطر خطا و لغزش بارز وی، در دفاع از او کوتاه است بخصوص حالا که به قتل همسر دومش اعتراف کرده و بار این جنایت نیز برعهده اوست. با این حال لزومی ندارد‌ چاقوی کسانی که می‌خواهند ریشه او را قطع کنند تیز کنیم.

شکوری‌راد در ادامه بر وجود دولت پنهان و تلاش‌های آن برای تحت فشار قرار دادن این مدیر اصلاح‌طلب تاکید کرد و نوشت:« نجفی‌ در معرض بغض سیاسی و توطئه امنیتی دولت پنهان بوده‌است.»

و در نهایت هم تاکید کرد که «به هیچ وجه نباید اجازه داد اختلافات گذشته اصلاح‌طلبان بر سر انتخاب نجفی به عنوان شهردار اسبق تهران، برجسته و کانون بحث شود.

اما این انشقاق در جبهه اصلاحات در آستانه انتخابات مجلس شورای اسلامی در اسفند ماه سال آینده به نفع این جبهه نخواهد بود.

اصلاح‌طلبان پس از سال‌ها فعالیت در احزاب جداگانه و ناکامی در چندین انتخابات توانستند شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان را تشکیل دهند. شورایی  که اعضای آن متشکل از افراد و احزاب جریان اصلاح طلب ن است. این شورا پس از انتخابات اسفند ۱۳۹۲ و انتخاب حسن روحانی به ریاست جمهوری آغاز به کار کرد و توانست با ائتلافی همه جانبه در چهار انتخابات پس از آن موفق باشد.

در حال حاضر با توجه به سرمایه‌گذاری همه جانبه اصلاح‌طلبان بر دولت حسن روحانی و شکست سیاست‌های خارجی این دولت با بازگشت تحریم های آمریکا، این گروه عملا موقعیت شکننده‌ای در میان آنچه که پیش از این می‌توانستند «بدنه اجتماعی« خود بنامند، دارند. بالا گرفتن دعواها و اختلافات سیاسی نه تنها به بی اعتمادی مردم و بدنه جوان اصلاح‌طلبی دامن می زند بلکه لگدی محکم به ائتلاف شکننده اصلاح طلبان است.