تحریم‌ «رهبر»، تشر رییس‌جمهوری

زیتون ـ نیلوفر سعیدی: سیل تحریم‌های ایالات متحده از یک سو به بیت رهبر ایران رسید و از سوی دیگر به نظر می‌رسد که می‌خواهد جواد ظریف را با خود برد. بر اساس فرمان اجرایی دونالد ترامپ در روز گذشته، دولت ایالات متحده  آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر ایران و دفتر او را تحریم کرده است. این فرمان شامل همه منصوبان رهبر نیز می‌شود.

حال یک روز پس از تحریم شدن آیت‌الله علی خامنه‌ای، حسن روحانی رئیس جمهور ایران از این اقدام انتقاد و تاکید کرده است که اموال «رهبری تنها یک حسینیه و یک خانه ساده است».

روحانی در سخنرانی امروز خود که در جمع تعدادی از مدیران دولتی برگزار شد، گفته است:«رهبر ایران مانند سایر رهبران دنیا نیست که در حساب‌های خارجی خود میلیون‌ها دلار داشته باشد که بخواهند آن را تصرف و یا مسدود کنند.»

روحانی در سخنان امروز خود از کسی نام‌ برد که « عقلش را از دست داده است» که به نظر می‌رسد این جمله خطاب به ترامپ باشد، او همچنین تاکید کرد:« تحریم بالاترین مقام سیاسی، اجتماعی، دینی و معنوی یک کشور …اقدامی مضحک و وقیحانه است.»

شاید دونالد ترامپ تصور نمی‌کرد که همتای ایرانی او به اعلام تحریم علیه رهبر جمهوری اسلامی٬‌ چنین واکنشی نشان دهد. روحانی در سخنان امروز خود از کسی نام‌ برد که «عقلش را از دست داده است» که به نظر می‌رسد این جمله خطاب به دونالد ترامپ باشد و همچنین تاکید کرد:«تحریم بالاترین مقام سیاسی، اجتماعی، دینی و معنوی یک کشور که نه تنها رهبر ایران، بلکه رهبر عاشقان انقلاب اسلامی و مسلمانان و شیعیان در سراسر جهان است، اقدامی مضحک و وقیحانه است.»

البته حرف‌های حسن روحانی بی‌جواب نماند و در ادامه تک و پاتک‌های روسای جمهوری ایران و ایالات متحده ترامپ هم در توییتر خود در چندین توییت پی در پی به مسئله ایران پرداخته و نوشته است که «رهبران ایران تنها چیزی که درک می‌کنند زور و قدرت است.»

او در ادامه مستقیما به رهبران جمهوری اسلامی حمله و تاکید کرد «رهبری ایران درکی از کلمات خوب و شفقت ندارند. متاسفانه تنها چیزی که آن‌ها درک می کنند زور و قدرت است و آمریکا قدرتمندترین نیروی نظامی جهان، با ۱.۵ تریلیون دلار سرمایه گذاری تنها در دو سال گذشته.»

در نهایت هم آب پاکی را بر دستان جمهوری اسلامی ریخته و تهدید کرد که « هر گونه حمله ای که ایران به هر چیزی که متعلق به آمریکا است انجام دهد، با نیروی عظیم و کوبنده مواجه خواهد شد. در بعضی زمینه ها، کوبنده به معنای محو کامل است. دیگر از اوباما و جان کری خبری نیست!»

عواقب تحریم «رهبر»

با وجود تاکید رییس‌جمهوری ایران به ساده‌زیستی رهبر و با توجه به اینکه اینکه آیت‌الله خامنه‌ای از ایران خارج نمی‌شود و بعید است اموالی هم به نام  شخص خود داشته باشد، اما منصوبین وی عملا مدیریت و ثروت بخش بزرگی از کشور را در دست دارند که تحریم آنان می‌تواند فلج‌کننده باشد.

از شورای نگهبان گرفته تا مجلس خبرگان، صدا و سیما، بخش‌های مختلف نیروهای نظامی کشور از ارتش گرفته تا نیروی انتظامی و سپاه، مقامات عالی قضایی، نمایندگان ولی فقیه و امامان جمعه در شهرهای مختلف ایران، نهادهای مذهبی، آموزشی و اقتصادی و ستادهای ریز و درشت که با تعریفی دم دستی همه منصوبان رهبر محسوب شده و ذیل این تحریم جای خواهند گرفت.

درباره ثروت آیت‌الله خامنه‌ای هر چند تخمین دقیقی وجود ندارد اما در سال ۹۲ بود که خبرگزاری رویترز فقط ثروت «ستاد اجرایی فرمان امام»، نهاد تحت کنترل رهبر ایران را ۹۵ میلیارد دلار، تخمین زد.

درباره ثروت آیت‌الله خامنه‌ای هر چند تخمین دقیقی وجود ندارد اما در سال ۹۲ بود که خبرگزاری رویترز فقط ثروت «ستاد اجرایی فرمان امام» نهاد تحت کنترل رهبر ایران را ۹۵ میلیارد دلار، تخمین زد.

با وجود این گروهی از تحلیل‌گران هم بر این عقیده‌اند که اعلام تحریم علیه آیت‌الله خامنه‌ای بیشتر جنبه‌ی فرمایشی و فرمالیته دارد و اعلام چنین تحریم‌هایی٬ برخلاف عرف بین‌الملل است. اما ظاهرا ترامپ در این ماجرا به دنبال تحقیر٬ دامن‌زدن به جنگ روانی و به نمایش‌گذاشتن اراده‌ی اوج خصومت علیه بالاترین مقام نظام جمهوری اسلامی است.

تحریم ظریف

یکی دیگر از ابعاد مهم تحریم‌های جدید آمریکا علیه مقامات ایرانی٬ مربوط بهوزیر امور خارجه ایران است. وزیر خزانه‌داری آمریکا  اعلام کرده است که تا پایان هفته جاری احتمالاً محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران را در لیست تحریم قرار می‌دهد. اما هنوز مشخص نیست که آیا ممکن است در هفته‌ها و ماه‌های آتی٬ فعالیت‌های دیپلماتیک محمد جواد ظریف و سفرهای او تحت تاثیر این اقدام قرار بگیرد یا نه.

واکنش سید عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه به این خبر به گونه ای بود که توجه برخی از رسانه‌های خارجی را جلب کرد. او گفت: «تحریم بی‌حاصل رهبری ایران و نیز فرمانده دیپلماسی کشور یعنی بسته شدن همیشگی راه دیپلماسی با دولت مستأصل آمریکا.»

استفاده موسوی از عبارت « بسته شدن همیشگی راه»٬ موجب آن شد که خبرنگاران خارجی در سازمان ملل٬ از تخت روانچی در این مورد توضیح بخواهند. مجری «سی‌ان‌ان» از سفیر ایران در سازمان ملل پرسید: «سخنگوی وزارت خارجه ایران گفته که معنای تحریم‌های جدید علیه ایران٬ بستن همیشگی کانال‌ دیپلماسی بین ایالات متحده و ایران است. معنای این حرف سخنگو چیست؟» روانچی در جواب گفت: «این یعنی آنکه ایالات متحده علاقه‌ای به دیپلماسی واقعی ندارد. آنچه که آنها خواستار آن شده‌اند تسلیم شدن کامل ایران در برابر خواسته‌های ایالات متحده آمریکا است.» پیداست که تخت‌روانچی در پاسخی دیپلماتیک٬ تلاش کرده از تکرار حرف سخنگوی جوان وزارت امور خارجه طفره برود و در عین حال٬ از تمایل یا عدم تمایل ایران به مذاکره با آمریکا٬ حرف نزند.

دور جدید تنش‌های میان ایران و آمریکا در طی یک هفته اخیر و زمانی که ایران پهباد امریکایی را در جنوب خلیج‌فارس و به گفته ایران درون مرز خود، ساقط کرد. بلافاصه بعد از سقوط پهباد سخن از حمله به پایگاه‌های نظامی ایران توسط ایالات متحده به میان آمد که بر اساس گزارش‌های منتشر شده با مخالفت افسران ارتش ایالات متحده روبرو شده و متوقف شد. در طی روزهای بعد از آن تنش کمی کاهش پیدا کرده و به نظر می‌رسید که روابط دو کشور به سوی تعادل ناپایداری می‌رود که با طرح موضوع تحریم‌ها باز آتش بالا گرفت.