زیتون ـ سولماز ایکدر: تغییرات گسترده طی ماه‌های جاری در سپاه پاسداران موجب گمانه‌زنی‌های فراوانی درباره ساختار این بازوی نظامی جمهوری اسلامی شده است. خاصه اینکه این تغییرات از یک‌سو هم‌زمان به «تروریستی» خوانده شدن این نیروی نظامی از سوی آمریکا صورت گرفت.

اما «هم‌زمانی» دیگری نیز در بین بود. برکناری تعدادی از سران سپاه پس از نشت اطلاعاتی گسترده از اسناد فعالیت‌های هسته‌ای ایران توسط اسرائیل رخ داد.

بنیامین نتانیاهو در بهار ۱۳۹۷ در یک کنفرانس خبری از حدود ۵۰ هزار سند و هزاران لوح فشرده از آرشیو اتمی ایران رونمایی کرد. تغییرات در سپاه نیز تقریبا از همان تاریخ شروع شد؛ اگرچه طی ماه‌های اخیر به اوج خود رسیده است.

این هم‌زمانی در کنار اخبار دیگری که «در گوشی» منتشر می‌شود؛ می‌تواند موید وجود «جاسوس-پاسدارانی» در سپاه باشد. جاسوسانی در بالاترین رده‌های نظامی و امنیتی.

سرداران غیب می‌شوند

در بین سردارانی که طی ماه‌های اخیر نامش با دو کلمه «جاسوسی» و «دستگیری» گره خورده است٬ علی نصیری معروف‌ترین آن‌هاست.

علی نصیری، فرمانده سابق حفاظت انصار سپاه

علی نصیری٬ فرمانده حفاظت انصار سپاه٬ ۳۰ فروردین ماه امسال برکنار شد و خبر‌هایی از فرار و درخواست پناهندگی او از یکی از کشورهای حاشیه خلیج فارس منتشر شد.

پس از بالاگرفتن این اخبار چند وب‌سایت از جمله «مشرق» گفت‌وگو‌هایی با این فرمانده سابق سپاه منتشر کردند، مبنی بر اینکه از کشور خارج نشده است و به‌زودی در «پستی» دیگر به خدمت گرفته خواهد شد.

اما پس از آن روز تا کنون نه تنها علی نصیری عنوان جدید سازمانی در یافت نکرده است٬ حتی دیگر خبری از او نیز منتشر نمی‌شود. سردار سابق پس از برکناری یا عزل دیگری در هیچ مراسمی رسمی دیده نشده و خبری از او  انتشار نیافته است.

تنها ده روز پس از انتشار خبر برکناری نصیری٬ سردار باقرزاده رییس کمیته جستجوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح٬ به خبرگزاری فارس٬ وابسته به سپاه پاسدارن گفت: «دو ساعت قبل شخصا با سردارنصیری تلفنی صحبت کردم. حالشان خوب است و کماکان در خدمت انقلاب و اسلام و کشور هستند.»

روند تغییرات در سپاه پس از برکناری عزیز جعفری و آغاز به کار حسین سلامی شتاب گرفت.

حسن سلامی پس از تصدی فرماندهی سپاه در نخستین گام در ۱۸ اردیبهشت مصطفی‌ ربیعی، فرمانده بازرسی سپاه پاسداران، را بدون تعریف پست سازمانی جدیدی٬ برکنار کرد.

برکناری این سردار سپاه نیز با توجه به اینکه به رغم شیوه مرسوم در سپاه٬ در پستی دیگر به کار گمارده شود٬ موجب آن شد که مجددا شائبه جاسوسی برخی از سرداران سپاه و فرار یا دستگیری آن‌ها مطرح شود؛ تا جایی که سرتیپ دوم پاسدار رمضان شریف، سخنگوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی٬ مجبور به واکنش شد. او ۲۱ خردادماه امسال  گفت که «فرار و دستگیری چند تن از فرماندهان» صحت ندارد.

رمضان شریف در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم٬ وابسته به سپاه پاسداران٬ تاکید کرد: «این عزیزان از نیروهای مخلص و فعال سپاه بوده و در جایگاهی جدید در سپاه فعال و با جدیت به ایفای ماموریت‌ها و مسئولیت‌های محوله، اشتغال به خدمت دارند و حتی اخباری از حضور آنان در محافل منتشر شده است.»

افرادی که سخنگوی سپاه از آنها نام برده سرتیپ پاسدار علی نصیری، فرمانده سابق سپاه حفاظت انصار، سرتیپ پاسدار مصطفی ربیعی، فرمانده سابق بازرسی سپاه پاسداران و سرتیپ پاسدار محمد تولایی، معاون پیشین راهبردی سپاه بودند.

محمد تولایی سومین سردار سپاهی بود که طی ماه‌های اول امسال اخباری منبی بر «جاسوس» بودن او منتشر شد.

محمد تولایی

اردیبهشت ماه امسال خبری منتشر شد مبنی بر اینکه محمد تولایی معاون سابق امور راهبردی سپاه در حالی که قصد خروج از تهران را داشت، توسط سازمان اطلاعات سپاه و با همکاری وزارت اطلاعات دستگیر شد. گفته می‌شد که او به عنوان عامل نفوذی شناسایی شده اما بهمن سال ۹۶ از سمت خود کنار گذاشته شده بود.

همچنین سازمان حقوق بشر ایران، در گزارشی روز ۳۱ خرداد ماه امسال، اعلام کرد جمال حاجی زواره‌‌، کارمند سازمان هوا و فضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران که به اتهام جاسوسی برای کشور متخاصم (آمریکا) در خانه‌های امن سپاه پاسداران زندانی بوده و به اعدام محکوم شده بود، در یک مکان نامعلوم در تهران اعدام شده است.

جمال (سیاوش) حاجی زواره‌، ۴۷ ساله، کارمند هوا و فضای سپاه در تاریخ ۱۴ شهریور ۱۳۹۶ به همراه همسرش لیلا تاجیک بازداشت شده بود.

سازمان حقوق بشر ایران، در گزارشی روز ۳۱ خرداد ماه امسال، اعلام کرد جمال حاجی زواره‌‌، کارمند سازمان هوا و فضای سپاه پاسداران که به اتهام جاسوسی برای کشور متخاصم (آمریکا) در خانه‌های امن سپاه پاسداران زندانی بوده و به اعدام محکوم شده بود، در یک مکان نامعلوم در تهران اعدام شده است.

سازمان حقوق بشر ایران به نقل از منابع مطلع آورده است: جمال حاجی زواره‌ تا زمان اعدام در سلول مرگ نگهداری شده است.

همین منبع افزوده است که این زندانی امنیتی، مدتها زیر بازجویی بوده و به سختی با استفاده از شوک الکترونیکی شکنجه شده و بارها مورد ضرب و شتم شدید قرار گرفته است.

بر اساس این گزارش، لیلا تاجیک، همسر جمال (سیاوش) حاجی زواره‌، که به ۱۵ سال حبس محکوم شده است هم‌اکنون در زندان کچویی کرج زندانی است. او بارها، با تهدید به بازداشت دو فرزند نوجوانش، تحت فشار قرار گرفته است.

انتشار اخباری از این دست محدود به سال جاری نمی‌شود.

آذرماه سال گذشته نیز خبری مبنی بر اینکه سردار عبادالله عبداللهی٬ فرماندهی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء، با ۱۰۰ میلیون دلار پول نقد در دبی دستگیر شده٬ منتشر شد.

پس از انتشار این خبر بود که سردار عبداللهی برکنار و سردار محمد سعید٬ به جای او به فرماندهی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء منصوب شد.

آذرماه سال گذشته نیز خبری مبنی بر اینکه ارسلان خودکام٬ از اعضای سپاه پاسداران٬ با اتهام همکاری با احزاب مخالف جمهوری اسلامی به اعدام محکوم شده، منتشر شد.

خودکام که از پنج ماه پیش در بازداشت به سر می‌برد، به اتهام اقدام علیه امنیت ملی از طریق جاسوسی برای یکی از احزاب اپوزیسیون کُرد تفهیم اتهام و توسط شعبه ۳۲ دادسرای نظامی ارومیه به اعدام محکوم شد.

تایید دستگیری سرداران سپاه 

مهرماه همان سال علی مطهری نایب رییس وقت مجلس٬ در مصاحبه‌ای با روزنامه فرانسوی لوموند گزارش‌ها از دستگیری چندین فرمانده ارشد سپاه پاسداران به اتهام فساد مالی و امنیتی را تأیید کرد.

این گفت‌وگو در حالی منتشر شد که پیش از آن حسین نجات، جانشین سازمان اطلاعات سپاه، گزارش‌ها از دستگیری تعدادی از معاونان سازمان اطلاعات سپاه به علت «فساد اقتصادی یا امنیتی» را «کذب و دروغ‌سازی برخی رسانه‌های وابسته به دشمن» خوانده بود.

فایننشال تایمز در این رابطه گزارشی از دستگیری «دست‌کم ۱۲ عضو سپاه و بازرگانان مرتبط با آنها» خبر داده بود.

منابع فایننشال تایمز در این گزارش ‌یک مقام دولتی بود و یک نفر که «با رهبر جمهوری اسلامی رابطه خویشاوندی دارد».

با توجه به سیستم اطلاعاتی ویژه سپاه پاسداران و به‌رغم افشای نام چندین سردار سپاه٬ می‌توان گفت که هنوز تشت رسوایی  از بام به زمین نیافتاده است و شاید همین شب‌هایی که مردم به تماشای اعمال «محیرالعقول» اطلاعات سپاه در سریال «گاندو» نشستند٬ جاسوسی در بین سرداران سپاه مشغول «رد» کردن اطلاعات و اسناد به یک «سرویس اطلاعاتی» بیگانه‌ است.