«شکار جاسوس‌ها» یا «گاندو-۲»

زیتون ـ مهسا محمدی: «سیاست وزارت اطلاعات از پدافندی به آفندی تغییر کرد» این ادعا در مستندی که شب گذشته به سفارش وزارت اطلاعات ساخته و از صدا و سیمای جمهوری اسلامی پخش شده بود، مطرح شد.

مستند «شکار جاسوس‌ها» بعد از اعلام خبر بازداشت ۱۷ «جاسوس سیا» توسط وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی، تهیه شد.

معاون ضد جاسوسی وزارت اطلاعات در تشریح  این عملیات گفته است که  وزارت اطلاعات در تاریخ ۲۸ خرداد سال جاری موفق شد یک شبکه جاسوسی مرتبط با سازمان اطلاعاتی آمریکا را «منهدم» کند. «جاسوس‌های شناسایی شده شامل شاغلین مراکز حساس و حیاتی، همچنین بخش خصوصی مرتبط با این مراکز هستند که به عنوان پیمانکار یا مشاور در حال فعالیت بوده‌اند» و به صورت «سلولی» فعالیت می‌کردندف به این معنی که «هیچکدام از این افراد با دیگری ارتباطی نداشته و هرکدام با یک افسر سیا در ارتباط بوده اند.»

او همچنین از صدور احکام این افراد و محکومیت بعضی از آنان به اعدام با اتهام افسادفی الارض خبر داد. همچنین گفته شد بازداشت‌شدگانی که همکاری با وزارت اطلاعات را پذیرفته و به عنوان «جاسوس دو جانبه» کار می‌کنند از زندان و اعدام رهیدند.

دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در واکنش به انتشار این خبر آن را «دروغ محض» دانست و گفت که «ذره‌ای حقیقت» ندارد و در توئیتی آن را «پروگاندای یک رژیم مذهبی» خواند.

مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا هم با رد ادعای وزارت اطلاعات در گفتگو با فاکس نیوز گفته است که «ایران سابقه طولانی در دروغ‌گویی دارد».

محمود علوی، وزیر اطلاعات ایران اما در بخش‌هایی از این مستند گفت که « وزارت اطلاعات در مقاطع مختلف، در عرصه‌های مختلف و در بسترهای مختلف، ضربه‌های تعین‌کننده‌ای را بر سرویس جاسوسی آمریکا وارد کرده است».

«شکار جاسوس‌ها»

وزارت اطلاعات در این مستند مدعی کار اطلاعاتی این وزارت از مرزهای ایران فراتر رفته و و از فاز تدافعی به تهاجمی ارتقا یافته‌است . بدین معنی که به جای آنکه منتظر باشد جاسوسان به ایران بیایند «روی میز ایران در سرویس‌های آنان» حضور پیدا کرده و بر تمام مراحل گزینش و آماده‎سازی آنان اشراف دارد. همچنین نمونه‌هایی از تلاش سیا برای ارتباط‌گیری با این افراد در کشورهای افغانستان، تایلند، سوئد و امارات در فیلم ارائه شد.

پیش از این هم در نماز جمعه ۳۰ فروردین‌ماه، محمود علوی اعلام کرد که وزارت اطلاعات ایران «۲۹۰ جاسوس سازمان اطلاعاتی آمریکا، سیا، را در کشورهای مختلف» شناسایی کرده است.

این خبر تنها یک روز پس از آن اعلام شده بود که جینا هاسپل، مدیر سازمان سی‌آی‌ای از اختصاص «زمان، پول و خلاقیت بیشتری» در امور مرتبط با ایران و روسیه خبر داده بود.

علوی در همان زمان اعلام کرد که ضربه وارده ناشی از شناسایی این نیروها و به اشتراک نهادن آن با کشورهایِ دوستِ ایران در حدی بوده است که «کمیته شکست» در آمریکا تشکیل دادند.

پیش از این در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۰ (ماه می سال ۲۰۱۱) و در زمان زمامت حیدرمصلحی بر وزارت اطلاعات بود که  این وزارت اعلام کرد که « ۳۰ نفر از جاسوسان آمریکا» را  با شناسایی «شبکه پیچیده جاسوسی و خرابکاری» وابسته به سی‌آی‌ای بازداشت کرده است و  اطلاعات به دست آمده را در اختیار دولت چین هم قرار داد.

در همان زمان یک مقام سابق اطلاعاتی آمریکا ضمن تایید این خبر گفت که کار ایران برای شکار این جاسوس‌های خارجی چندان دشوار نبوده و یکی از مهم‌ترین دلایل آن این بوده که سی‌آی‌ای از یک نظام ارتباطی معیوب برای تعامل با جاسوسانش استفاده می‌کرد.

ایران برخی از این افراد را اعدام و گروهی را هم زندانی کرد. گفته شد که بر اثر آن ضربه اطلاعاتی شمار عاملان سی‌آی‌ای که در ایران کشته شدند، به اندازه کسانی که در چین کشته شدند، نبود.

با وجود این عملیات اخیر و خبر اعلام شده از سوی علوی در فروردین ماه سال جاری، برخلاف عملیات ضد جاسوسی سال ۱۳۹۱ ، از سوی ایالات متحده تایید نشد.

تشکر طائب از علوی

یکی دیگر از واکنش‌های جالب توجه به این خبر اظهار نظر رییس سازمان اطلاعات سپاه بود. حسین طائب، رئیس سازمان اطلاعات سپاه صبح امروز (سه‌شنبه) در حاشیه نشست مسئولین این سازمان از اقدام وزارت اطلاعات در این عملیات تشکر کرد.

این در حالی است که در طی سالیان اخیر و بعد از رسمیت یافتن وزارت اطلاعات سپاه به عنوان نهاد  اطلاعاتیِ دولت موازی، فضایی رقابتی بین این دو نهاد اطلاعاتی شکل گرفته است.

در زورآزمایی این دو نهاد در پرونده‌های پرحاشیه‌‌ای مانند پرونده فعالان محیط زیستی یا متهم شدن عبدالرسول دری اصفهانی، عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای، به جاسوسی همواره اطلاعات سپاه دست بالا را داشت، به شکلی که به عنوان مثال بارها وزارت اطلاعات بر بیگناهی متهمان  محیط‌زیستیِ تحت بازداشت سپاه تاکید کرده و آنان را از اتهام جاسوسی مبرا دانست با این وجود سپاه  به این اظهارات وقعی ننهاد و این افراد را با اتهام جاسوسی به دادگاه فرستاد. در مورد دری اصفهانی هم وضعیت مشابهی وجود داشت.

دولت حتی نتوانست در مقابل سپاه از ادمین‌های کانال‌های تلگرامی خود دفاع کند و آنان با فشار سپاه بازداشت و محکوم شدند.

بر سر داستان محکومیت دری اصفهانی به ۵ سال حبس به اتهام جاسوسی، علوی صراحتا گفت که او جاسوس نیست و «همکار» این وزارتخانه بوده است و تاکید کرد که «مرجع تشخیص موضوعات مرتبط به جاسوسی معاونت ضدجاسوسی وزارت اطلاعات است.»

درباره کاووس سیدامامی، از متهمان محیط زیستی که در بازداشتگاه سپاه جان باخت و خبر آمد که خودکشی کرده، هم بر مبنای گزارشی که در سایت زیتون منتشر شد وضعیت مشابهی وجود داشت. این افراد عملا به نقطه اختلاف این دو نهاد امنیتی بدل شدند و گاه حتی جان خود را بر سر این اختلاف و موازی‌کاری از دست دادند.

سناریوی سریال پرحاشیه‌ی «گاندو»، که ردپای سازمان اطلاعات سپاه در آن دیده می‌شود، نیز سرشار از طعنه و اشاره به رقابت این دو سازمان بود؛ سریالی که به‌نظر می‌رسد الگو یا بهانه‌ای برای ساخت و تنظیم مستند «شکار جاسوس‌ها» بوده و بعید نیست که بعدها فیلم‌نامه‌ای نیز با این محور نوشته شود.

در پایانِ مستند « شکار جاسوس‌ها» علوی از وزارت اطلاعات به عنوان مادر دستگاه‌های اطلاعاتی کشور نام می‌برد و با ذکر نام از همکاری «حفاظت اطلاعات نیروهای مسلح» و «حفاظت اطلاعات سایر نهادها» تشکر کرد و بدون نام بردن از اطلاعات سپاه، از همکاری سایر نهادهای اطلاعاتی هم تشکر کرد.

به نظر می‌رسد که بعد از چند سال در حاشیه ماندن وزارت اطلاعات در مقابل اطلاعات سپاه این عملیات در صورت صحت علاوه بر مصرف خارجی و تلاش برای مقابله با ایالات متحده، مصرف داخلی هم دارد و قرار است « کار اطلاعاتی» ضدجاسوسی آن به رخ اطلاعات سپاه نیز کشیده شود. شاید تغییر رویکرد وزارت اطلاعات از «پدافندی به آفندی» نه فقط در برابر «جاسوسان» که در مقابل «همکاران» اطلاعاتی‌شان هم باشد.