شناخت قرآن

زیتون– فرهاد مهدوی: ترجمه و تفسیر فارسی دو سوره از سوره های قرآن – حمد و بقره – از کتاب بسیار با اهمیت «قرآن شناخت» یا «شناخت قرآن» آماده شد و پیش روی شماست.

این ترجمه از روی متن اصلی به زبان انگلیسی و به نام The Study Quran که در سال ۲۰۱۵ در آمریکا انتشار یافته، انجام شده است. سردبیری و مسُولیت تدارک و تولید این کتاب عظیم با دکتر سید حسین نصر –فیلسوف، متأله، سنتگرا و استاد علوم اسلامی در دانشگاه جورج واشنگتن – بوده، و تیمی از شایسته ترین نویسندگان و کارشناسان روزگار ما نیز در این ارتباط با او همکاری کرده اند. این افراد که همگی آکادمیک و قرآن پژوه بوده اند از جمله عبارتند از کانر داگلی Caner K. Dagli، ماریا مسی داکاکی (Maria Massssi Dakaaake)، جوزف لامبارد (joseph. B. lumbard)، با عنوان سر دبیر عمومی، و محمد رستوم (Mohammad Rustom) دستیار سردبیر. البته شناخت قرآن حاوی ترجمه و تفسیر تمام ۱۱۴ سوره ی قرآن می باشد، منتها ما بر آنیم که ترجمه ی فارسی آن را به ترتیب و به تدریج که آماده می شود در مجلدات مختلف چاپ و منتشر کنیم. چون برگردان تمام کتاب که بالغ بر دو هزار صفحه می باشد، طبعا زمانی طولانی می طلبد.

دکتر نصر، داستان ایجاد شناخت قرآن را خود به این صورت توضیح می دهد: تالیف کتاب شناخت قرآن حدود ۹ سال پیش آغاز شد، یعنی زمانی که شرکت شرکت انتشارات هارپر وان (Harper one) با من تماس گرفت و از من خواست که سر دبیر یا سر ویراستاری و تولید کتابی را به عهده بگیرم که آن را شناخت قرآن می نامید و مکمل شناخت کتاب مقدس – تورات و انجیل – بود که این مؤسسه پیش از این منتشر کرده است. من از عظمت این کار تحت تأثیر قرار گرفتم و اول از پذیرش چنین وظیفه ای طفره رفتم. اما بعد از کلی درگیری با ضمیر خودم، و نماز و دعا، به این جمع بندی رسیدم که این مسِولیتی است که خداوند بر دوش من نهاده و من کسی نبودم که آن را رد کنم، به خصوص وقتی که دانستم اگر من این پروژه را نپذیرم ممکن است هیچ گاه تحقق پیدا نکند.

بدین ترتیب دکتر نصر با «فروتنی» و البته با «شروطی» که همه ی آنها از طرف انتشارات هارپر وان پذیرفته شد، مسئولیت این پروژه ی مهم را به عهده می گیرد و کار تهیه ی شناخت قرآن کلید می خورد. نام و عنوان این کتاب تأثیر گذار به انگلیسی عبارت است از The Study Quran که برخی آن را «قرآن شناخت» ترجمه می کنند، ما اما با کمی مسامحه و صرفا به خاطر بیشتر مأنوس بودن برای خواننده آن را «شناخت قرآن» می نامیم.

شناخت قرآن، علاوه بر ترجمه و تفسیر ۱۱۴ سوره ی قرآن که غالبا آیه به آیه شرح شده، همچنین مجموعه جستارهایی را شامل ۱۵ عنوان مقاله از نویسندگان و آکادمیسین های مختلف نیز در کتاب آورده که در مجموع حجمی برابر ۳۲۰ صفحه از کتاب را به خود اختصاص داده و همهی آنها به موضوعات اساسی قرآن می پردازد، در واقع این مجموعه مقالات خود کتابی در دل این کتاب محسوب می شود. عنوان یکی از این مقالات عبارت است از این که «چگونه قرآن بخوانیم»، یا «چگونه باید قرآن خواند»، که خانم اینگرید متسون، ریاست کنونی جامعه اسلامی آمریکای شمالی، آن را به رشته تحریر در آورده است. به دلیل اهمیت موضوخ این مقاله، و راهنمایی های مؤثری که در زمینه ی مطالعه قرآن به خصوص برای مبتدیان دارد، ترجمه فارسی این مقاله ی خواندنی را نیز در آغاز همین کتاب آورده ایم، و گمان می کنیم که مطالعه آن قبل از ورود به متن قرآن ضروری و مفید خواهد بود

عنوان دومین مقاله ی این مجموعه، قرآن در ترجمه، می باشد که اساسا جستاری است در این که برگرداندن قرآن به سایر زبانها، به هر رو امری چالش برانگیز است. ترجمه این مقاله را نبز در پایان کتاب گذاشته ایم. البته در ادامه ی روند آماده شدن و انتشار ترجمه ی سوره های بعدی قرآن، ترجمه ی سایر مقالات این مجموعه را نیز به ترتیب خواهیم آورد.

این کتاب مهم با این که به زبان انگلیسی تالیف شده، مخاطبان آن اما تنها انگلیسی زبانان مسلمان وغیر مسلمان نیستند، بلکه فارسی زبانان باز هم مسلمان و غیر مسلمان نیز می توانند از این کار سترگ که محصول مشترک یک تیم حداقل ۱۰ نفره از قرآن شناسان شایسته ی مسلمان و دانش آموخته ی پیشروترین دانشگاه های بزرگ مغرب زمین، و محصول قریب ۱۰ سال کار بی وقفه‌ی جمعی است، بهره ها ببرند.
گفتنی است که ما بخش تفسیر این اثر با اهمیت را – که از بابت زبان و بر اساس بالاترین سطح دانش پژوهی، متعلق به عصر نوست – در حد بضاعت و با امانتداری وسواس گونه به طور کامل به فارسی کامل برگردانده ایم اما در مورد برگرداندن متن آیات سوره ها، تقریبا شیوه ی آزاد ترجمه را به کار گرفته ایم، البته تلاش کرده ایم از این بابت نیز در همان فضا و اتمسفری که کتاب «شناخت قرآن» به وجود آورده بمانیم

به هر رو، این را باید خاطرنشان ساخت که اگر چه شناخت قرآن به زبان انگلیسی اساسا برای آشنایی و شناخت انگلیسی زبانان غیر مسلمان با قرآن تولید شده، اما خوشبختانه محتوای این کار به گونه ای است که فارسی زبانان نیز می توانند از اطلاعات سرشار، از مطالب نو، علمی، راهگشا و حکمتآموزی که در این کتاب فراهم آمده فراوان تا فراوان بیاموزند و بهره مند شوند.
مطالب این کتاب با در نظرداشت سهولتی برای خوانندگان به ترتیب زیر تنظیم شده است:
– ترجمه مقاله ی در باره ی چگونگی خواندن قرآن.
– متن سوره حمد.
– تفسیر سوره حمد.
– ترجمه تمام سوره بقره
– شرح وتفسیر آیه به ایه سوره بقره
– و ترجمه مقاله ای با عنوان «قرآن در ترجمه».
بدین ترتیب و با این چیدمان، خواننده ی ارجمند این کتاب، برای خواندن و مطالعه ی ان چند گزینه دارد:
نخست این که فقط ترجمه ی سوره حمد و بقره را بخواند و به طور کلی از موضوعات مطروحه در آنها مطلع گردد.
دوم، فقط تفسیر این دو سوره را مطالعه کند و داده های ارزشمند فراوانی به دست آورد.
سوم، ابتدا مقالات «چگونه قرآن بخوانیم» و «قرآن در ترجمه» را بخواند و پس از آن ترجمه و شرح و تفسیر سوره های حمد و بقره را پی بگیرد.
در پایان مایلم از دوستانی که این کتاب را می بینند و می خوانند تقاضا کنم که لطف کنند و مرا از نظرات اصلاحی و تصحیحی خود بی نصیب نگذارند.

علاقه مندان می توانند از طریق ایمیل زیر نسخه هایی از کتاب را دریافت کنند:
farhaadmahdavi@hotmail.com