آیا فصل جدیدی در مذاکرات تهران و گروه ۷ در راه است

زیتون ـ یلدا امیری: ظاهرا در نخستین نشست کاری سران گروه ۷، رهبران هفت قدرت اقتصادی دموکراتیک جهان در کنار سایر موضوعات ایران هم پرداخته‌اند، ابتدا سخن از ارسال پیام به ایران به میان آمد و پس از آن خبر رسید که محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی به محل نشست در شهر بیاریتس فرانسه رفته است و دقایقی پس از ورود گفتگوهای خود را با ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه آغاز کرد.

عکس مربوط به دیدارهای گذشته‌ی جواد ظریف و ژان ایو لودریان است

یک مقام کاخ الیزه به خبرگزاری رویترز گفت که رهبران این گروه با ارسال پیام امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه به ایران موافقت کردند. این مقام کاخ الیزه که نام او ذکر نشده، به رویترز گفت: «امانوئل مکرون به‌عنوان رئیس گروه ۷ این تأیید را از اعضای گروه گرفت که بر پایه گفت‌وگوهای شب گذشته سران، با مقام‌های ایرانی گفت‌وگو کند و به آن‌ها پیام بفرستد».

 سفر غیرمنتظره ظریف به فرانسه

البته مکرون ساعتی پس از آنکه اعلام کرد رهبران گروه ۷ با ارسال پیام او به ایران و اقدام مشترک موافقت کرده‌اند، گفت این موافقت به معنای مأموریت رسمی این گروه به او نبوده است. او افزود دیروز بحث‌هایی درباره ایران داشتیم که بر دو موضوع متمرکز است: « هیچ یک از اعضای گروه ۷ نمی‌خواهند که ایران به بمب اتمی دست یابد؛ و همه اعضا خواستار ثبات و صلح در منطقه هستند.»

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، در واکنش به این اخبار گفت: «در این باره حرفی نزده‌ام». او در دیدار دوجانبه‌اش با نخست وزیر ژاپن تاکید کرد که جلوی هیچ یک از رهبران را برای گفت‌وگو با ایران نمی‌گیرد؛ اگر می‌خواهند گفت‌وگو کنند، می‌توانند گفت‌وگو کنند.

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، در واکنش به این اخبار گفت: «در این باره حرفی نزده‌ام». او در دیدار دوجانبه‌اش با نخست وزیر ژاپن تاکید کرد که جلوی هیچ یک از رهبران را برای گفت‌وگو با ایران نمی‌گیرد.

البته ترامپ به طور غیرمستقیم توافق سران جی‌هفت برای ارسال پیام به تهران را زیر سئوال برد و گفت با وجود اینکه مشکلی با تلاش‌های رئیس‌جمهور فرانسه با کاهش تنش با ایران ندارد، اما آمریکا مسیری مجزا برای مساله ایران می‌پیماید.

اما خبر غیرمنتظره سفر ناگهانی ظریف به فرانسه بود. عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران تایید کرد که محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه این کشور، به محل نشست گروه هفت در فرانسه رفته است. خبرگزاری ها به نقل از موسوی نوشتند که «به دعوت وزیر امور خارجه فرانسه، ظریف برای ادامه رایزنی ها درخصوص ابتکارات اخیر میان روسای جمهور ایران و فرانسه، وارد شهر بیاریتز محل برگزاری اجلاس سران گروه هفت شد. اما در این سفر با هیات آمریکایی ملاقات یا مذاکره ای صورت نخواهد گرفت.»

با اعمال تحریم های پی در پی توسط آمریکا و همزمان با بالا رفتن تنش ها در منطقه خلیج فارس، اروپایی‌ها دست به کار شدند. ظاهرا کشورهای بزرگ اروپایی دریافته اند که تا زمانی که اولویت اول در سیاست های دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در راستای شعار معروف «آمریکا قبل از همه» است، امنیت و منافع آن ها تضمین نخواهد شد.

تلاش فرانسه برای کاهش تنش

اواخر خرداد ماه ژان ایو لودرایان وزیر خارجه فرانسه و هایکو ماس وزیر خارجه آلمان اعلام کردند که پاریس و برلین تلاش‌های خود را برای کاهش تنش‌های مربوط به ایران افزایش خواهند داد و فرانسه از همان زمان دست به کار شد.

در این مدت مقامات ایران و فرانسه بارها با یکدیگر گفتگو کردند گفتگوهایی که در خصوص محتوای آن اخبار چندانی منتشر نشد. این گفتگوها حتی واکنش منفی آمریکا و پاسخ قاطع فرانسه را نیز به دنبال داشت.

رئیس جمهور آمریکا به مذاکرات میان تهران و پاریس واکنش نشان داد و گفت: «هیچ کسی نمی‌تواند به نمایندگی از آمریکا با ایران حرف بزند.»

ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه نیز پاسخ داد: «در خصوص موضوع ایران، فرانسه به صورت مستقل موضع خود را بیان می کند. این کشور با جدیت برای صلح و امنیت در منطقه و همچنین کاهش تنش‌ها کار می‌کند و برای چنین اقداماتی به هیچ مجوزی نیاز ندارد.»

به نظر می رسید فرانسه تلاش‌های خود را به گرفتن نتیجه در اجلاس گروه ۷ معطوف کرده بود، حتی دو هفته پیش خبری مبنی بر دعوت رئیس‌ جمهوری فرانسه از حسن روحانی برای شرکت در این نشست در شهر بیاریتز فرانسه و ملاقات با دونالد ترامپ در این اجلاس منتشر شده بود. خبری که توسط یک دیپلمات فرانسوی تکذیب شد.

درست یک روز پیش از برگزاری اجلاس گروه ۷ محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران به فرانسه سفر کرد و پس از دیدار با امانوئل مکرون رئیس‌جمهوری فرانسه، گفت‌وگوها در مورد برجام را سازنده توصیف کرد و گفت: «بحثی که با رئیس‌ جمهور فرانسه داشتیم در ادامه تماس‌های تلفنی میان دکتر روحانی و مکرون بود.»

دقیقا مشخص نیست که پیشنهاد مکرون چه بوده است، اما ظریف گفت: «میان نظرات رئیس‌جمهوری فرانسه و ایران نقاط مشترکی وجود دارد. پیشنهادهایی که (طرف فرانسوی) دارند درباره نحوه انجام تعهداتی است که اروپا برای اجرایی شدن برجام داشته، یعنی رسیدن منافع اقتصادی برجام به مردم ایران. زمانی که این گفت‌وگوها به نتیجه برسد جزئیات آن اعلام می‌شود».

معافیت‌های تحریمی برای مدت زمان محدود

پایگاه خبری المانیتور دو روز پیش جزئیاتی از بسته‌ پیشنهادی که فرانسه قرار است به ایران و آمریکا ارائه کند منتشر کرد. المانیتور نوشت امانوئل ماکرون بعد از چندین هفته رایزنی با مقام‌های ایران و مقام‌های کاخ سفید در صدد است در جریان دیدارش با «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا در فرانسه در حاشیه نشست گروه ۷ او را برای اعطای مشوق‌های اقتصادی محدود به ایران در ازای آمدن این کشور به میز مذاکره و پایبندی کامل به برجام تحت فشار قرار دهد.

این رسانه به نقل از دیپلمات‌هایی که نام آنها منتشر نشده، نوشت که فرانسه به دنبال مجاب کردن ترامپ به صدور معافیت‌های تحریمی برای برخی از خریداران نفت ایران برای مدت زمان محدود، در ازای برگزاری مذاکرات است.

یک مقام اروپایی نیز که خواسته نامش فاش نشود گفته این پیشنهاد، اعطای مشوق‌های محدود برای مدت زمان محدود و در ازای مذاکرات محدود را شامل می‌شود و هدف آن به محک آزمون گذاردن مذاکره است.

یک مقام اروپایی نیز که خواسته نامش فاش نشود گفته این پیشنهاد، اعطای مشوق‌های محدود برای مدت زمان محدود و در ازای مذاکرات محدود را شامل می‌شود و هدف آن به محک آزمون گذاردن مذاکره است. او گفت که مقام‌ها معتقد نیستند فشار صرف روی ایران موجب خواهد شد ایرانی‌ها تسلیم شوند.

امانوئل ماکرون روز چهارشنبه ۳۰ مرداد در جمع خبرنگاران گفت پیشنهادهایی برای کمک به کاستن از تنش‌ها میان تهران و واشنگتن به ایران ارائه خواهد کرد. او بدون اشاره به جزئیات بیشتر گفت: «ما پیشنهادهایی در خصوص کاستن از تحریم‌ها یا یک مکانیسم جبرانی با هدف قادر کردن مردم ایران به زندگی بهتر ارائه کرده‌ایم.»

المانیتور درباره این بخش از سخنان ماکرون نوشته او احتمالا به دنبال اعطای نوعی بسته مشوق اروپایی به ایران از جمله راه‌اندازی یک خط اعتباری برای این کشور است. این رسانه مدعی شده ماکرون در جریان گفت‌وگو با حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران پیشنهاد راه‌اندازی یک خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری به عنوان روشی برای جبران کاهش فروش نفت ایران را مطرح کرده است.

ماکرون روز چهارشنبه همچنین گفت در ازای این اقدامات انتظار می‌رود ایران کاملاً به توافق هسته‌ای پایبند باشد و وارد مذاکرات جدیدی شود که برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای این کشور را شامل می‌شود. ماکرون گفت: «در ساعت‌های آتی باید ببینیم پاسخ ایرانی‌ها چه خواهد بود. ضمن آنکه باید ببینیم آمریکایی‌ها چقدر برای پیش رفتن آمادگی دارند.»

به نظر می رسد که تغییرات جدیدی در راه است، با موافقت سران گروه ۷، این احتمال وجود دارد که فصل جدیدی در پرونده تحریم های ایران گشوده شود. اگر چه مشخص نیست آمریکا چه موضعی در مورد این مذاکرات خواهد داشت. پیش از این رهبر جمهوری اسلامی نیز اعلام کرده بود که تمایلی به مذاکره با آمریکا ندارد، اما ظاهرا فرانسه شرایط برابری را برای آغاز این مذاکره تدارک دیده است. باید دید که مقامات جمهوری اسلامی و در راس آن رهبر نظام در مقابل شرایط جدید چه پاسخی خواهند داد و از سوی دیگر آمریکا می‌خواهد چه موضعی نسبت به این مذاکرات اتخاذ کند.