تکثیر «اپوزسیون» در جمهوری اسلامی

زیتون ـ یلدا امیری: ساختار حکومت جمهوری اسلامی به گونه‌ای است که در آن هر مسئولی می‌تواند در نقش اپوزسیون ظاهر شود و بقیه نهادها را زیر سوال ببرد. از رهبر جمهوری اسلامی به عنوان بالاترین مقام رسمی حکومت گرفته که هر وقت سیاستی با شکست مواجه‌ شده، منتقد اصلی دولت‌های مختلف بوده است تا بقیه مسئولین دولتی و اجرایی که در موقعیت‌های مختلف نقش اپوزسیون را اجرا کرده‌اند.

در طی چند روز اخیر سخنرانی‌های حسن روحانی در یزد، کرمان و تهران با محور فساد اقتصادی واکنش های تندی در میان طیف اصولگرا به دنبال داشت، عده ای سخنان او را به جنگ لفظی با رئیس قوه قضائیه تعبیر کردند و عده‌ای دیگر همانند مجتبی ذوالنور این سخنرانی را علیه رهبری دانستند. در واقع از یک سو روحانی به عنوان بالاترین مقام اجرایی کشور در نقش اپوزسیون به انتقاد از عملکرد دستگاه‌های اطلاعاتی و قوه قضائیه پرداخت و از سوی دیگر نماینده ای در قوه مقننه نقش مخالف دولت را ایفا کرد و روحانی را به باد انتقاد گرفت.

گفته می‌شود مجتبی ذوالنور، نماینده اصولگرای قم و رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، پس از سخنرانی روحانی متن شبنامه‌ای علیه رئیس جمهوری ایران تهیه و بین نمایندگان مجلس توزیع کرد. در این متن تلاش شده بود با انتشار بخش‌هایی از سخنان رهبر جمهوری اسلامی و مواضع اخیر رئیس جمهور ایران، روحانی را مقابل آیت‌الله خامنه‌ای قرار دهد. برخی نمایندگان به این اقدام اعتراض کردند و علی لاریجانی رئیس مجلس هم در پاسخ به تذکر مصطفی کواکبیان عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، گفت که این موضوع در جلسه هیأت رئیسه بررسی خواهد شد.

مقایسه روحانی با بنی صدر

ذوالنور به این شبنامه اکتفا نکرد و در جمع خبرنگاران در پاسخ به این سوال که «آیا برگه‌ای که شما روی بیانیه منتشرشده امروز در مجلس گذاشته بودید مبنی بر اجرای ماده ۶۰۶ قانون مجازات اسلامی، تهدید رئیس‌جمهور محسوب می‌شود یا نه،» گفت: «تهدید نیست، اما اگر من زورم برسد یقه رئیس‌جمهور را می‌گیرم تا ایشان را به اینجا بکشانم و دنبال این هستیم. از آقای روحانی شکایت خواهیم کرد و از قوه قضاییه خواهیم خواست که بر اساس ماده ۶۰۶ ایشان را مجازات کند. قانون مجازات اسلامی برای پابرهنگان و آفتابه‌دزدان است؟»

این نماینده مجلس در خصوص چرایی درخواست اعمال ماده ۶۰۶ قانون مجازات اسلامی در مورد روحانی گفت:«آقای روحانی دیروز می‌خواست مردم یزد را به جان هم بیندازد، چون من در حادثه ۱۴ اسفند و ماجرای بنی‌صدر حضور داشتم، جو دیروز سخنرانی روحانی و حرف‌هایش برایم تداعی‌گر بنی‌صدر و ۱۴ اسفند بود.»

پیش از این یک رئیس جمهور دیگر نیز با بنی‌صدر مقایسه شده است، در سال ۱۳۹۱ صدا و سیما به بهانه سالگرد چهاردهم اسفند سال ۱۳۵۹ با پخش مستندی به نام «سرانجام نامبارک» محمود احمدی‌نژاد را به ابوالحسن بنی‌صدر تشبیه کرد.

پیش از این یک رئیس جمهور دیگر نیز با بنی صدر مقایسه شده است، در سال ۱۳۹۱ صدا و سیما به بهانه سالگرد چهاردهم اسفند سال ۱۳۵۹ با پخش مستندی به نام «سرانجام نامبارک» محمود احمدی‌نژاد را به ابوالحسن بنی‌صدر تشبیه کرد.

البته پیش از آن نیز هواداران آیت الله خامنه ای بارها از این تشبیه استفاده کردند تا جایی که غلامحسین الهام سخنگوی دولت با انتقاد از تشبیه احمدی نژاد به بنی صدر گفت: «در هر مقطعی که شما نگاه می کنید پیوند احمدی‌نژاد با نهادهای انقلابی بسیار محکم بوده است و اساسا با هیچ دوره‌ای از ریاست جمهوری‌های گذشته قابل مقایسه نیست.»

وظیفه من به زیر کشیدن رئیس جمهور است

ذوالنور خود را در جایگاه دفاع از مردم قرار داد و در انتقاد از دولت گفت:«من وکیل‌المله هستم نه وکیل‌الدوله. وظیفه من این است که از مردم دفاع کنم تقابل یعنی چه؟ مردم گرسنه چطور باید از خودشان دفاع کنند؟ یا به من که رای دادند باید از آن‌ها دفاع کنم و یا باید به آقای روحانی صدایشان را برسانم که دیروز زمانی‌که می‌گفتند «حاشیه را رها کن بیکاری را دوا کن» گفت همین عده قلیل را به اسلام دعوت می‌کنیم. یعنی، چون گفتند بیکاری را دوا کن مسلمان نیستند بلکه کافر هستند. اگر من این حرف‌ها را برای تسکین درد مردم نزنم چه بلایی بر سر کشور و مملکت می‌آید؟»

او با تاکید بر اینکه سخنان روحانی در تقابل با سخنان آیت الله خامنه ای بوده، گفت: «یک ذره انصاف لازم است. حداقل شب که می‌خواهید بخوابید باید وجدانتان آرام باشد که دروغ نمی‌گویید. سوال من این است که سخنان روحانی با فرمایشات رهبری هم‌پوشانی دارد یا در تقابل با آن است؟ وجدان من هنوز راحت نیست، چون احساس می‌کنم وظیفه‌ام را انجام نداده‌ام. او در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه وظیفه شما چیست؟ تاکید کرد: وظیفه من به زیر کشیدن آقای رئیس‌جمهور است که انقدر پدر مردم را از نظر اقتصاد در نیاورد.»

این حرف‌ها به شما نیامده است

اما سخنان ذوالنور بی پاسخ نماند، حسن روحانی روز چهارشنبه ۲۲ آبان در جلسه هیات دولت تلویحا به سخنان ذوالنور پاسخ داد و گفت: «یک عده که وضع‌شان خیلی خوب است و قلم و بلندگو دست‌شان است هر گوشه تهران برای خودشان داد می‌زنند و می‌گویند وضع مردم خراب است. بله وضع مردم خوب نیست، ولی به این حرف ها به شما نیامده است. می‌دانیم حقوق‌تان چقدر است، خانه‌هایتان کجاست و سوابق‌تان را بلدیم. شما نمی‌خواهد اینطور حرف بزنید.

اما پس لرزه‌های سخنرانی روحانی نیز در جلسه هیات دولت ادامه داشت روحانی بار دیگر و این باز از موضعی نرم تر از فساد سخن گفت، او با تاکید بر ضرورت حفظ وحدت و آرامش در کشور گفت: «همه باید آستانه تحمل خود را بالا ببریم همانطور که وقتی به دولت و دستگاهی انتقادی می کنند آنها را تحمل می کنیم… ما می‌گوییم بیاییم در این مبارزه با فسادی را که از سال ۹۲ شروع کردیم و الحمدالله بعضی دیگر هم آمدند و کمک می‌کنند، قاطعانه عمل کنیم و  این مبارزه با فساد را تبدیل به اختلاف نکنیم؛ بلکه تبدیل به وحدت کنیم.»

روحانی در سخنان اخیر خود با اشاره به وحدت گفت:«اگر دیده شود همه جناح‌ها، گروه‌ها و تفکرها و هر فردی که فساد کرده پای میز محاکمه است ، این وحدت ایجاد می کند اما اگر ببینیم یک عده آن گوشه و کنار پرده‌ای رویشان کشیده‌اند و یک عده پای میز محاکمه‌اند،  آن موقع دعوا می‌شود و نباید اجازه داد دعوا شود.»

روحانی:«اگر دیده شود همه جناح‌ها، گروه‌ها و تفکرها و هر فردی که فساد کرده پای میز محاکمه است، این وحدت ایجاد می‌کند اما اگر ببینیم یک عده آن گوشه و کنار پرده‌ای رویشان کشیده‌اند و یک عده پای میز محاکمه‌اند، آن موقع دعوا می‌شود و نباید اجازه داد دعوا شود.»

رئیس جمهوری ایران با اشاره به پرونده بابک زنجانی در سخنانی مبهم از سود مبالغ اختلاس شده سخن گفت و از کسانی که هویت آنها را معلوم نکرد خواست در مورد این مبالغ شفاف سازی کنند. از سخنان روحانی اینطور برداشت می شود که افراد یا نهادهایی مسئول اصلی این اختلاس ها هستند اما حاضر به پاسخگویی نیستند.

او گفت: رئیس جمهور نمی‌تواند بگذرد و بحث این ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار را بار دهم است که تکرار می‌کنم و طی چند سال گذشته مداوم گفته‌ام. مردم حق دارند که بدانند این ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار، سودش چه شد و پشت پرده چه کسانی بودند. این را ۳ سال پیش در سخنرانی‌ام گفتم که اگر شما یکی را بگیرید و اعدام کنید کار درست نمی‌شود و ما دنبال اعدام نیستیم بلکه دنبال پول هستیم.»

 حسن روحانی بدون نام بردن از کسی به فسادهای میلیون دلاری اشاره کرد و گفت که« یکی ۲۶۰ میلیون دلار و دیگری۴۲۰ الی۴۳۰ میلیون دلار از ما نفت برده پولش را نداده است. » و از آنان خواست که بیایند حساب پس بدهند.

در حالی که بابک زنجانی و دیگر متهمان پرونده پول های گمشده در زندان هستند مشخص نیست که روحانی از تریبون عمومی چه کسانی دعوت کرده است که تکلیف این پول ها را مشخص کنند. او حتی از آیت الله خامنه ای نقل قول می‌کند که باید افراد مرتبط با این مبالغ پاسخگو باشند. 

روحانی با اشاره به نامه‌نگاری‌هایی که از سال اول ریاست جمهوری دوره یازدهم برای مشخص شدن سرنوشت پول این نفت و سود آن نوشته است ، گفت: «مقام معظم رهبری به من فرمود اینهایی که شما می‌گویید حق شماست و اینها باید به شما جواب بدهند و بگویند چه کردند، این دستور آقا، اسلام و قانون است.»

نهادهایی نظامی مانند سپاه پاسداران و ده‌ها نهاد دیگر در جمهوری اسلامی وجود دارند که به هیچ عنوان و به هیچ بخشی از ساختار قدرت پاسخگو نیستند، از سوی دیگر رهبر جمهوری اسلامی و ده‌ها منصب حکومتی دیگر نیز از همین قاعده پیروی می‌کنند، شاید به همین دلیل است که مقامات مختلف نقش اپوزسیون را بازی می‌کنند آنهم در حکومتی که مخالفان و منتقدان واقعی و خارج از حاکمیت اجازه ابراز عقیده ندارند.