گر تو قرآن بدین نمط خوانی

اخیرا یکى از کارشناسان امور دینى صدا و سیماى جمهورى اسلامى ایران توصیه کرده است که با دستگیرشدگان اغتشاشات اخیر با خشونت تمام رفتار شود و حتى گفته است که آنان نه تنها باید اعدام شوند بلکه بایستى آنان را زجرکش کرد!

البته وجوداین قبیل عقاید و نظرات شخصى در جامعه امر شگفتى نیست اما اگر کسى به عنوان کارشناس مذهبى آن هم از رسانه‌ى ملى چنین تفسیرى را بیان کند واقعا جاى تأمل است.

در ارتباط با مطالب کارشناس محترم چند نکته قابل ذکر است:

١- اولا جزاى محارب الزاما اعدام نیست و بر اساس همین آیه‌ى سوره ى مائده ( که کارشناس محترم در قرائت آن چهار غلط داشتند) اگر شورشیان مرتکب قتل نشده باشند و اموال مردم را سرقت نکرده و یا منهدم نکرده باشند و تنها با سلاح و شمشیر مردم را ارعاب و تهدید کرده باشند، بایستى تبعید شوند که همان نفى بلد است، آن‌هم نه با کشتى قراضه به وسط دریا تا از گرسنگى آنجا بمیرند بلکه به شهرى دیگر مثل همان شهرى که در آن زندگى مى‌کردند چنان‌که در روایات ذیل همین آیه وارد شده است که على علیه السلام دو نفر از این افراد را از کوفه به بصره تبعید و یا نفى بلد فرمودند.

۲- زجرکش کردن براى کسانى که در محاربه حتى مرتکب قتل هم شده باشند جایز نیست. فعل (یقتّلوا )که در آیه براى این افراد به‌کار رفته از مصدر تقتیل است و در هیچ‌یک از متون لغوى این واژه در معناى کشتن همراه با زجر و شکنجه استعمال نشده است. (در کتاب‌هاى لغت آمده است قتّل القوم: قتل کثیرا منهم )

۳- چگونه است که کارشناس مذهبى که بایستى قرآن را در پرتو تعالیم ائمه‌ى اطهار علیهم‌السلام معنا کند نمى‌داند که زجرکش کردن یک عمل غیر اسلامى و غیر انسانى است. على علیه‌السلام در آخرین سفارش‌هاى خود فرموده‌اند: بنگرید اگر من از این ضربت مُردم تنها قاتل مرا با یک ضربت مجازات کنید و مبادا او را مثله کنید که من از رسول خدا شنیدم که مى‌فرمود از مثله‌کردن بپرهیزید گرچه با سگ هار و گزنده باشد(نهج البلاغه نامه ى ۴٧)

۴-نکته‌ى دیگر آن‌که امام اختیار دارد یکى از مجازات‌هاى چهارگانه را که در آیه آمده است بر محاربین اعمال کند، چنان که در روایت از امام صادق علیه‌السلام آمده است: (ان‌ شاء قطع و ان شاء نفى ..) راوى مى‌گوید به کجا تبعید کند ؟ و امام صادق فرمودند:  ینفى من مصر الى آخر و قال : ان علیا نفى رجلین من الکوفه الى البصره) الکافى ٢۴۵/٧

کارشناس محترم صدا و سیما بداند که تفسیر داعشى از قرآن و اسلام با تعالیم پیامبر رحمت و ائمه‌ى هدى علیهم السلام سازگار نیست و دشمنان اسلام مى‌کوشند اسلام را دینى خشونت‌آمیز و غیر انسانى و داعشى جلوه دهند.

*منصور پهلوان استاد علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران است