غلام‌رضا ضیایی؛ رئیس زندان یا مأمور شکنجه

زیتون ـ شیوا نظرآهاری: انتشار خبر انتقال نرگس محمدی به زندان زنجان و ضرب و شتم او  توسط رییس زندان اوین بار دیگر نگاه‌ها را به سمت عملکرد، غلامرضا ضیایی، رئیس زندان اوین معطوف کرد.

ضیایی به روایت بسیاری از زندانیان سیاسی در سال‌های گذشته، در سمت‎های مختلفی که در زندان عهده‌دار بوده، برخوردهای خشونت آمیزی را با زندانیان و بالاخص زندانیان سیاسی داشته است.

نرگس محمدی در نامه چهارصفحه‎ای که پس از انتقالش به زندان زنجان نوشته، با جزئیات در مورد نحوه تبعیدش و همچنین برخوردهای ضیایی توضیح داده و نوشته «هنوز از شدت خشونت و بی‌رحمی‎های صورت گرفته شوکه هستم».

طبق نامه نرگس محمدی، پس از تحصن جمعی از زندانیان سیاسی زن در بند زنان در همدردی با خانواده‌های کشته‌شدگان آبان‌ماه ۹۸، نیروهای امنیتی سپاه و وزارت اطلاعات حضور گسترده‌ای در بند داشته و شخص رئیس زندان با حضور در بند زنان، تهدید کرده که با متحصنین برخورد خواهد کرد.

غلامرضا ضیایی این کار را با قطع تلفن بند زنان عملی کرد و پس از آن زنان زندانی متحصن سه هفته از ملاقات محروم شدند. اما  گویی همه اینها کافی نبود و در سوم دی‌ماه نرگس محمدی با وعده ملاقات با وکیل از بند بیرون برده شد و پس از آن با زور، ضرب و شتم و خشونت شدید به زندان زنجان فرستاده شد.

نرگس محمدی در نامه چهارصفحه‎ای که پس از انتقالش به زندان زنجان نوشته، با جزئیات در مورد نحوه تبعیدش و همچنین برخوردهای ضیایی توضیح داده و نوشته «هنوز از شدت خشونت و بی‌رحمی‎های صورت گرفته شوکه هستم».

نرگس محمدی در این باره نوشته که وقتی به اتاق رئیس زندان برده شد و فهمید ملاقات با وکیل دروغ است از دفتر او بیرون آمد اما «آقای ضیایی با تمام قدرتش بازوهایم را گرفت و آنچنان به کنج راهرو کشاند که شوکه شده بودم، هر بار به سمت در می رفتم با هجوم وی و مردهای همراهش به این طرف و آنطرف پرتاب می شدم، خودم را به در خروجی رساندم و دوباره به من حمله ور شدند. در حالی که بازوهایم را گرفته بود و به عقب می کشید دستم را به در کوبیدم که شیشه های در خرد شد و دستانم را برید و خون از آنها جاری شد. آقای ضیایی دستم را گرفته بود و به سمت بالای پله ها می کشید تا به اتاق خودش ببرد و من مقاومت می کردم که دیگر به اتاق نروم و از ساختمان خارج شده و به بند برگردم. آن چنان دستانم را با قدرت به سمت بالا می کشید که کتفم صدای بلندی داد و من خواهش می کردم که دستانم دارند می شکنند و از جا کنده می شوند و دستانم را که خون ریزی می کرد ول کنند.»

سوابق ضیایی

این اولین‌بار نیست که اخباری در مورد بدرفتاری رئیس زندان اوین با زندانیان سیاسی گزارش می‌شود. غلامرضا ضیایی پیش از این فرهاد میثمی را هم با همین ترفند، از زندان اوین به زندان رجایی‌شهر منتقل کرده بود. میثمی در نامه‌ای به رئیس قوه قضاییه نسبت به مدیریت زندان اوین اعتراض کرده و او را به نقض بی‌سابقه حقوق زندانیان متهم کرده بود. فرهاد میثمی و محمد حبیبی، پیش‌تر در اعتراض به محدودیت‌های اعمال شده علیه زندانیان سیاسی از پیروی از مقررات زندان از جمله حاضر شدن در آمارگیری روزانه و مراسم اجباری صبحگاه خودداری کرده بودند که در نتیجه آن ابتدا از ملاقات با خانواده هایشان محروم شدند و پس از آن هم فرهاد میثمی به زندان رجایی‌شهر منتقل شد.

غلامرضا ضیایی از زمان انتساب به عنوان رئیس زندان اوین، محدودیت‎های بسیاری را علیه زندانیان وضع کرده است. محدودشدن تماس‎های تلفنی، کاهش ملاقات‎های حضوری، لغو ملاقات مادران زندانی با فرزندانشان و ممنوعیت ورود کتاب و نشریات به زندان، تنها گوشه‌‏ای از فشارهایی است که او در این مدت بر زندانیان سیاسی و عقیدتی اعمال کرده است.

ماده ۲۴ آیین نامه اجرایی سازمان زندان‎ها می‌گوید: وظیفه رئیس زندان، اجرای قوانین، مقررات و آیین نامه‌های وضع شده است.

در هیچ کجای این آیین‌نامه نیامده که رئیس زندان شخصا می‌تواند اقدام به وضع قوانین جدید محدودکننده علیه زندانیان کند. همچنین یکی دیگر از وظایف رئیس زندان، مراقبت در نحوه رفتار مأموران با محکومان و متهمان عنوان شده است، مواردی که به نظر می‌رسد غلامرضا ضیایی نه تنها آنها را اجرا نکرده بلکه به عوض نظارت بر حسن رفتار مأمورانش در مواجهه با زندانیان، خود به مأمور شکنجه تبدیل شده است.

 مجید توکلی، فعال دانشجویی سابق که نزدیک به هشت سال در زندان به سر برده، در رشته توییتی نوشت با اشاره به رفتارهای ضیایی در مدت حبس وی نوشت که اطمینان دارد مسئولان قضایی دقیقا از رفتار غلامرضا ضیایی اطلاع دارند. او همچنین خاطره‎ای از رفتارهای رئیس کنونی زندان اوین با خودش را تعریف کرده که در سال ۸۶ وقتی غلامرضا ضیایی رئیس بند ۸ زندان اوین بود، او را به همراه چند وکیل بند مورد ضرب و شتم قرار داده است. بطوریکه تمام بدنش زخمی شده و یک هفته در بستر مانده است.

محدودشدن تماس‎های تلفنی، کاهش ملاقات‎های حضوری، لغو ملاقات مادران زندانی با فرزندانشان و ممنوعیت ورود کتاب و نشریات به زندان، تنها گوشه‌‏ای از فشارهایی است که غلامرضا ضیایی در این مدت بر زندانیان سیاسی و عقیدتی اعمال کرده است.

او نوشته که غلامرضا ضیایی عاشق ماجراجویی‎های زندان است و مهم‌ترین خاطراتش آنهایی بوده که به دنبال زندانی‎های فراری که بعد از مرخصی به زندان برنگشته بودند، برود و با ورود ناغافل به منزلشان و با ضرب و شتم آنان را دستگیر کند.

اما چنین فردی که به گواه بسیاری از زندانیان سیاسی، اساسا صلاحیت قرار گرفتن در چنین سمتی را ندارد و به گفته فرهاد میثمی، انسانی « اشتباهی» است چرا و از کجا به ریاست زندان اوین رسیده است؟

رییس زندان اوین کیست؟

غلامرضا ضیایی پیش از آنکه ریاست زندان اوین را عهده‌دار شود، در همین سمت در زندان رجایی‌شهر قرار داشت. در آنجا هم بنا بر شهادت بسیاری از زندانیان از زمان روی کار آمدن او، سخت‏گیری بر زندانیان به نهایت خود رسید و قوانین وضع شده توسط او در زندان رجایی‌شهر، هنوز هم مایه آزار و اذیت زندانیان است.

بعد از این موارد نقض آشکار حقوق زندانیان و شکایت‎های متعدد آنان از غلامرضا ضیایی که منتصب آیت‌الله رئیسی، رئیس قوه قضاییه است، باید دید آیا تحرکی از جانب این دستگاه برای اعمال تغییرات در زندان اوین اتفاق می‌افتد.

گفته می‌شود او در اوایل دهه هشتاد مسئول بند ۲۴۰ زندان اوین بوده و پس از آن مسئول دستگیری زندانیان فراری بوده است. همچنین به گفته برخی از زندانیان او خودش را مسئول بازداشتگاه کهریزک نیز معرفی کرده است و در حالی که در تمام مناصبی که تاکنون حضور داشته، باعث ایجاد نارضایتی‏‌های فراوان در میان زندانیان عادی و سیاسی شده از یک‎سال پیش به ریاست زندان اوین منصوب شده که در همین مدت کوتاه، رفتار هتاکانه و خشن‏‌اش با زندانیان سیاسی بارها مورد اعتراض زندانیان و خانواده‎هایشان قرار گرفته است. 

نرگس محمدی در نامه‌اش از سوم دی به عنوان «روز نکبتی خشونت عریان مردان امنیتی و زندان علیه خود» یاد کرده و نوشته: «رییس زندان تهدید می کرد که تو فکر می کنی هر چه بخواهی،‌ می توانی بگویی!‌ حالا نشانت می دهیم…»

حالا بعد از این موارد نقض آشکار حقوق زندانیان و شکایت‎های متعدد آنان از غلامرضا ضیایی که منتصب آیت‌الله رئیسی، رئیس قوه قضاییه است، باید دید آیا تحرکی از جانب این دستگاه برای اعمال تغییرات در زندان اوین اتفاق می‌افتد یا در ادامه سرکوب‌های شدید یک‏سال گذشته و به خصوص آبان‎ماه ۹۸، ریاست فردی چون ضیایی بر زندان اوین همچنان در راستای سیاست‎های دستگاه قضایی برای عدم مدارا با زندانیان سیاسی است.