کدام میانجی یخ روابط ایران و آمریکا را می‌شکند؟

زیتون ـ یلدا امیری: تاکنون دولت‌های بسیاری برای میانجیگری و رفع تنش بین ایران و آمریکا قدم پیش گذاشته اند اما نتوانسته‌اند این زوج ناسازگار را به آشتی ترغیب کنند.

این دو کشور پس از پیروزی انقلاب ایران بیشترین تنش را در روابط خود داشته اند، در طول چهل سال گذشته دو کشور آشتی‌های کوچک و کوتاه مدتی داشته اند، امضای توافقنامه برجام مهمترین آشتی میان این زوج بود که با ریاست جمهوری ترامپ به طلاقی سخت منجر شد.

میانجیگران از پای نمی‌نشینند 

تاکنون چندین کشور بزرگ و کوچک جهان تلاش کرده‌اند که میان ایران و آمریکا میانجیگری کنند، اما هنوز نتوانسته‌اند در این زمینه موفقیتی کسب کنند. تازه‌ترین پیشنهاد میانجیگری اخیرا توسط یکی از مقامات هندی مطرح شده است.

«یوگی آدیتیانات» سروزیر ایالت «اوتار پرادش» و یکی از اعضای حزب حاکم هند ضمن تاکید بر اینکه دیگر دوران میانجیگری آمریکا در موضوعات جهان به سرآمده، گفت که جهان معتقد است هند می‌تواند به عنوان میانجی میان ایران و آمریکا ایفای نقش کند.

آدیتیانات در مراسم راهپیمایی انتخاباتی در «روهینی» به سمت شمال غربی دهلی نو گفت: «پیشتر، وقتی کشورهای کوچک در خصوص مسائل مختلف دچار اختلاف می‌شدند، آمریکا وارد عمل می‌شد. هم‌اکنون اوضاع فرق کرده است…در این زمان که ایران و آمریکا دچار نزاع شده‌اند، کل جهان می‌گویند، فقط هند می‌تواند میانجیگری کند و این تنش‌ را رفع کند».

مرگ میانجی اعظم

کمتر از یک ماه پیش روز ۲۱ دی ماه سلطان قابوس، پادشاه عمان، که به طور سنتی نقش میانجیگری را در مشکلات و تنش های خاورمیانه بازی می‌کرد، درگذشت. او نقش عمده‌ای در دور پیشین مذاکرات میان ایران و آمریکا بازی کرد و با آغاز دور جدید تنش‌ها در دوره ترامپ تلاش کرد نقش پیشین خود را بار دیگر تکرار کند.

در اواسط اردیبهشت ماه ۱۳۹۸ یک سال پس از آغاز خروج آمریکا از برجام «حنینه المغیری» سفیر عمان در واشنگتن در مصاحبه با وب سایت آمریکایی المانیتور رسما اعلام کرد:«اگر ایران و آمریکا بر مؤثر بودن میانجیگری عمان باور داشته باشند، مسقط برای حل تنش دو طرف آمادگی دارد.»

ایران و آمریکا در پاسخ سکوت پیشه کردند و علنا چراغ سبز نشان دادند یوسف بن علوی وزیر خارجه عمان، در تاریخ ۳۰ اردیبهشت به تهران سفر کرد. محمود واعظی، رئیس دفتر روحانی، اعلام کرد که سفر بن‌علوی به تهران به منظور میانجی‌گری میان تهران و واشنگتن نبوده و همچنین بن‌علوی خود نیز منکر بازی کردن این نقش از سوی کشورش شد. همین انکار از نشانه‌های شکست این میانجیگری بود.

بن علوی اواسط دی ماه در مصاحبه با روزنامه کویتی«الرای»، گفت: «به دنبال ترور سردار قاسم سلیمانی، عمان نمی‌تواند میان آمریکا و ایران میانجی‌گری کند و معتقدم که در شرایط کنونی این امکان وجود ندارد.»

آبه شینزو، واسط جدید

ژاپنی‌ها تقریبا همزمان با عمانی ها در تاریخ ۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۸ برای میانجیگری اعلام آمادگی کردند ژاپن پیش از تحریم‌ها یکی از خریداران عمده نفت ایران بود و نگرانی ژاپنی‌ها از ناامن شدن خلیج فارس بر کسی پوشیده نیست.

ژاپنی‌ها تقریبا همزمان با عمانی ها در تاریخ ۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۸ برای میانجیگری اعلام آمادگی کردند ژاپن پیش از تحریم‌ها یکی از خریداران عمده نفت ایران بود و نگرانی ژاپنی‌ها از ناامن شدن خلیج فارس بر کسی پوشیده نیست.

میانجی‌گری ژاپن با سفر شینزو آبه، نخست‌وزیر این کشور، به تهران در تاریخ ۲۲ خرداد ۹۸ عملا به نتیجه ای نرسید. سفر دو روزه حسن روحانی رئیس دولت ایران در روزهای ۲۸ و ۲۹ آذرماه در رسانه‌های جهان خبرساز شد و بسیاری از احتمال میانجیگری ژاپن سخن گفتند، دولت ژاپن اعلام کرده بود که در جریان سفر روحانی برای کاهش تنش‌ها پیرامون توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵، تلاش خواهد کرد. اما این دیدار هم نتیجه ای به دنبال نداشت.

میانجیگری به سبک پاریسی

یک ماه پس از ژاپنی‌ها امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه وارد عمل شد، او روز ۶ تیر گفت در نشست گروه بیست تلاش خواهد کرد دونالد ترامپ را به تعلیق برخی تحریم‌های ایران و از سرگیری مذاکرات ترغیب کند. او گفت اقدام ایران در صورت خروج از برجام یا نقض آن، اشتباه خواهد بود و این مساله را با حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران مطرح کرده است.

البته تلاش‌های فرانسه برای میانجیگری با واکنش منفی رئیس جمهوری آمریکا روبرو شد او ۱۷ مرداد ماه با اشاره به مذاکرات امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه، با جمهوری اسلامی گفت که «هیچ کسی نمی‌تواند به نمایندگی از آمریکا با ایران حرف بزند». 

البته فرانسه ناامید نشد و ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه، روز جمعه ۱۸ مرداد در بیانیه‌ای به انتقاد دونالد ترامپ گفت: «در خصوص موضوع ایران، فرانسه به صورت مستقل موضع خود را بیان می کند. این کشور با جدیت برای صلح و امنیت در منطقه و همچنین کاهش تنش‌ها کار می‌کند و برای چنین اقداماتی به هیچ مجوزی نیاز ندارد.»

تلاش‌های مکرون به سفر محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در شهریور ماه به شهر بیاریتز فرانسه در حاشیه نشست مهم گروه هفت منجر شد اما این سفر ناگهانی نیز به نتیجه ای مطلوب نرسید.

گرچه ترامپ در جریان هفتاد وچهارمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد از فرانسوی ها خواست میانجیگری نکنند اما به پاکستانی‌ها پیامی عکس این داد.

یک ماه پس از اجلاس سران گروه هفت، مکرون سعی کرد در هفتاد وچهارمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد دیداری میان روحانی و ترامپ ترتیب دهد. اما رئیس‌جمهوری ایالات متحده آمریکا از او خواست که میان تهران و واشنگتن میانجی‌گری نکند. ترامپ در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحده به خبرنگاران گفت: «ما نیازی به واسطه نداریم… او (مکرون) دوست من است، ولی ما دنبال واسطه نمی‌گردیم.»

میانجی‌گران پاکستانی

اگر چه ترامپ در جریان هفتاد وچهارمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد از فرانسوی ها خواست میانجیگری نکنند اما به پاکستانی‌ها پیامی عکس این داد.

عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان، در همان زمان اعلام کرد که رئیس‌جمهوری آمریکا، از او خواسته است که بین ایران و ایالات متحده میانجی‌گری کند. عمران خان نیز به فاصله چند روز در ۲۱ مهر ماه به ایران سفر کرد و با آیت‌الله خامنه‌ای رهبر ایران دیدار کرد، اما خبری از گفتگو در مورد روابط ایران آمریکا مطرح نشد.

عمران خان روز پنجشنبه ۱۹ دی ماه برای چندمین بار از آمادگی خود برای کمک به تنش زدایی میان جمهوری اسلامی ایران و آمریکا خبر داد.

تلاش همسایه غربی ایران

 عراق، همسایه غربی ایران اما برای میانجیگری دلایل محکم‌تری داشت مقامات این کشور نگرانند که در صورت بروز جنگ میان ایران و آمریکا این کشور نیز درگیر شود.

عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق، روز ۳۱ اردیبهشت گفت که نمایندگانی را برای مذاکره با هدف توقف تنش‌ها میان ایران و آمریکا به تهران و واشنگتن می‌فرستد. عبدالمهدی گفت که هیچ گروهی در عراق خواهان حرکت به سوی جنگ نیست. اما عراقی ها هم نتوانستند یخ روابط ایران و آمریکا را بشکنند.

وساطت غول اقتصادی جهان

اگرچه آلمانی‌ها هرگز به طور رسمی حرفی از میانجیگری به میان نیاوردند اما خرداد ۱۳۹۸ روزنامه «زود دویچه سایتونگ» آلمان به نقل از منابع مطلع نوشت سفر «ینس پلوتنر» مدیر کل سیاسی وزارت خارجه این کشور به ایران به منظور کاستن تنش ها در خلیج فارس و حفظ توافق هسته ای بوده است. این روزنامه درباره این سفر نوشت: «بر اساس اطلاعات دریافتی از وزارت خارجه، حفظ توافق هسته‌ای، محور اصلی سفر مدیر کل سیاسی به تهران است.»

حالا هند می خواهد به لیست بلند بالای میانجیگران میان ایران و آمریکا وارد شود، از یک سو آیت الله خامنه ای سیاست «نه مذاکره و نه جنگ» را در مقابل آمریکا در پیش گرفته و مقامات دولتی نیز گفته اند تنها به شرط لغو تحریم ها بر سر میز مذاکره می نشینند و از سوی دیگر ترامپ به هیچ وجه حاضر به لغو تحریم ها نیست. در این میان مشخص نیست که میانجیگر چه نقشی می‌تواند ایفا کند.

تلگرام
توییتر
فیس بوک
واتزاپ

4 پاسخ

  1. “خانم امیری خسته نباشید
    شما که این اندازه زحمت کشیدید و گزارش دقیق وکاملی از میانجی گر های منطقه در این مدت که ما با لولو قهر بودیم قابل تقدیر است و دست مریزاد دارید ، کاش نظر وحدس خودتان را هم ضمیمه میکردید وسوال را با سوال به انتها نمی رساندید ، هرچه باشد نظر کارشناسی شما برای خواننده در حدی که دست خالی از جوار زحمت شما نرود کفایت می کرد .
    … با سپاس .”

  2. “حتما اگر بگوییم در آخر تنها روسیه است که چناچه امکانات وشرایط مورد نظرش فراهم شود میتواند ایران را به آمریکا نزدیک کند ، حرف گزافی نیست ، درست است که اختلافهای بین ایران وآمریکا در عمل بسیار به نفع روسیه بوده وهست اما پوتین خوب می داند این وضعیت بنا به هزار ویک دلیل نمی تواند برای همیشه ادامه داشته باشد ، روسیه تمام منافع ضروری وممکن را با فرمت Q ازاین اختلاف چهل ساله برداشت کرده وتنها چند خواست دیگر باقی مانده که به روابط ایران وآمریکا رضایت بدهد که شرح آنها در این مقال نمی گنجد، اما احتمال زیاد حداکثر تا اواسط سال آینده شاید هم زودتر تکلیف خط لوله گاز خود با اروپا (مشخصا آلمان) روشن کند وخیالش از بابت تهدیدات امریکا ومخالفتش نسبت به قرارداد گازپروم آسوده گردد ، با معرفی آلمان به عنوان پیشنهاد دهنده مذاکره (لزوما نامش مذاکره نخواهد بود) دری خواهند گشود که دوطرف به برد مورد نظر خود برسند ، این بدان معنا نخواهد بود که بعد از گفتگو شعار مرگ بر آمریکا از ایران شنیده نشود ویخ روابط کاملا آب شود چون همین یخ برای حکومت ایران بسیار حائز اهمیت است که بر کسی پوشیده نیست ، این میان لازم نیست که آمریکا شروط سنگینی را بر ایران تحمیل کند آنچنانکه ایران هژمونی ومقام خود را در میان کشورهای منطقه وهوادارانش به عنوان پرچم دار ورهبری مبارزه با امپریالیسم از دست بدهد ، برای آمریکا همینکه امتیازاتی در پشت پرده از روسیه در مواردی ماننداوکراین وعراق وسوریه وافغانستان وبلندیهای جولان وبرخی جمهوریهای حاشیه خزر بگیرد کفایت میکند ، اما روسیه چگونه تن به این معامله خواهد داد مهم است ، بر کسی پوشیده نیست که دهه۳۰ از قرن حاضر نفت ومعادلات مربوط به آن دیگر آن نقش استراتژیک وهمیشگی را در عرصه انرژی وسیاست واقتصاد جهانی نخواهد داشت وجای خود را به گاز خواهد داد ، آنگاه این بزرگترین تولیدکننده گاز جهان که به واسطه تکنولوژی فراوری واستخراج گاز، گاز ایران را نیز عملا در اختیار خواهد داشت و تامین انحصاری گاز اروپا توسط لوله شرکت گاز پروم نقش ابرقدرتی ویگانه خود را که سالهاست در آرزوی خود وملت وارتش خود می بیند، پیدا خواهد کرد ، وشاید مدتی عطای خاورمیانه وکشورهای نفت خیزش را به اروپا‌وآمریکا ببخشد اما هرآن که اراده کند موثرترین قدرت دراین مناطق است ، آنچه که در این چهل سال شاهدش بوده ایم به ما یادآوری میکند که این تنها ایران نیست که در مورد مذاکره وروابط خود با غرب باید تصمیم بگیرد بلکه کلیت قدرت شرق باید چراغ سبز را بدهد شرفی که با همان شعار کمونیست وایدئولوژی سوسیالیسم جهانی شکل گرفت، بدون شک ده سال پیش رو از مهمترین سالهای این کره خاکی در عرصه تحولات در سیاست وقدرت خواهد بود ، این میان چیزی که مبهم ومعیوب است نقش ایران وحاکمین وسیاستمدارانی زیرک ، رِند و آینده نگر ومیهن دوست است که با تکیه بر خواهش ملت خود وکارت های باقی مانده در دست وآنچه که بر روی میز است بازی درست ومدون و بدون خطایی را رهبری کنند تا ایران راتبدیل به یک قدرت بزرگ اقتصادی ومستقل کنند آنچنانکه همواره لیاقتش را داشته ودارد ،بدیهیست که اینکار شدنی است ورویا نیست اما زیربنای ونقطه آغازین آن احترام متقابل به یکایک مردمان این سرزمین ثروتمند وژئوپولتیک و نبض بازار انرژی جهان است واگرهر چهل سال شاهد یک انقلاب و زیر ورو شدن همه آمالمان نباشیم با تکیه بر تلاش خود(نه با تکیه بر اسلحه وموشک، ونفاق) وهمت زنان ومردان درستکار(نه تمامیت خواهان دزد وبیگانه پرست) میتوانیم ما نیز به نوادگان خود بگوییم که همه آرزوهای خوبتان را خواهید دید . به امید سعادت وصلح وآسایش برای تمام ساکنین ایران وزمین .
    ….با تشکر از زیتون…
    یک آدم بی طرف وساده . “

  3. بابا این داعش بزرگترین سرکاری تاریخ بشریت است . بالاخره اسنادش بیرون میاد و همگان خواهند فهمید که داعش را روسیه و سوریه و ملاها درست کردند از بقایای ارتش صدام ، تروریست های اسیای مرکزی که در ک گ ب ( اف اس بی) با قرصهای روانگردان و شکنجه های روانی ( که از زمان استالین باب بود و زندانیان حتی رفقای لنین را دچار توهم میکردند که انها به روسیه خیانت کرده اند ! و برای خودشان تقاضای اشد مجازات میکردند ، در ایران هم توده ای جاسوس کیانوری همین رویه را یاد ملاها داد ، اعتراف گیری علیه خود ) فکر می کردند که روسیه که ۳۰۰ سال با ان جنگیده ا ند ، دشمن انها نیست ، بلکه امریکا که از انها حمایت کرده در برابر روسیه دشمن انها است ، فیلم ژوراسیک پارک را ببینید تا بفهمید چه گونه دشمن به دوست و دوست به دشمن تبدیل می شود ! شبیه ان . یک عده زندانی شرور سیاسی هم اسد از زندان رها کرد و انها را تربیت کرد فرستاد داخل اینها ، کردهای نقشبندیه ( به رهبری عزت ابراهیم ژنرال به جا مانده از صدام ) ، یک عده جوان عرب و پاکستانی و مراکشی هم از غرب آمدند ، که در غرب از خانواده های پناهندگان فراری از همین صدام و اسد و قذافی به دنیا امده بودند و دچار تضاد هویتی با فرهنگ درخشان غرب بودند ، گناه همه نکبت هایی که این دیکتاتورهای وحشی خاورمیانه وا فریقا و اسیای مرکزی بر سر انها اورده بودند و نهایتا پدران و مادران انها را به غرب اورده بود ، انداختند گردن امریکا و اسرائیل ، چون چپ ها در جهان ، اروپا و امریکا به خصوص ، دائم علیه نظامهای دموکراسی لیبرال و کشورهای غربی لجن پراکنی میکردند و مغز تهی این فراریان را گمراه می کردند . بدون اینکه به اینها بگویند که اگر نظام های فاشیستی در سرزمینهای انها هستند ، دلیل ان همین فرافکنی و عدم تلاش برای تغییر وضعیت توسط خود شما است . مگر برای فرانسه و انگلیس و امریکا کسی از بیرون امد انقلاب کرد ؟
    چرا ساختند ؟ چون می خواستند حمام خون راه بیندازند و ویران کنند و ملیلیونها اوره . نمیشد که در قرن ۲۱ روسیه به زور اسد را نگه دارد ؟ می شد ؟ نمی شد . پس باید توجیهی برای کشتار سنگینی که لازم داشتند انجام دهند ، پیدا میکردند . چه توجیهی بهتر از این برای غرب که این مخالفین اسد ، جنایت کارانی بدتر از روسیه و
    ا سد هستند ، سر شما غربیها را میبرند ، پس ساکت بنشینید تا ما این جنایت بزرگ علیه داعش ( ولی در حقیقت علیه مردم سوریه ) را انجام دهیم . غرب سکوت کرد ، از اوباما تا ترامپ ، از فرانسه تا انگلیس ، از المان تا سوئد ، همه سکوت کردند . روسیه خونها ریخت به نام مبارزه دروغین علیه داعش ! هنوز میریزد !
    این داعش اگر جمعیت چین و قدرت شوروی را هم داشت باید تا حالا پودر شده بود . همه دنیا علیه داعش هستند اما داعش هنوز نابود نشده ؟ بچه شدید ؟

  4. بیکارین، دنبال سوژه میگردین؟
    هندی های پر رو با دموکراسی ضد مسلمانیشان حالا مدعی اصلاح ذات البین (حل اختلاف بین دو طرف) شده اند؟
    تا اراده ای جدی برای شنیدن حرف حساب نباشد. با دو طرفی که لا اقل حرف همدیگر را بفهمند، مذاکره ای صورت نخواهد گرفت. آنچه فعلا در افق دیده میشود اینست که فعلا خبری از این عناصر نیست!

دیدگاه‌ها بسته‌اند.

رسانه‌های گوناگون و برخی “کارشناسان” در تحلیل سیاست‌های آینده ترامپ در قبال حاکمیت ولایی، به‌طور مکرر از مفهوم “فشار حداکثری” (Maximum Pressure) استفاده می‌کنند. این اصطلاح شاید برای ایجاد هیجان سیاسی و عوام‌فریبی رسانه‌ای کاربرد

ادامه »

حدود هفده سال پیش و در زمان جدی شدن بحران هسته‌ای، در تحریریه روزنامه بحثی جدی میان من و یکی از همکاران و دوستان

ادامه »

بی‌شک وجود سکولاریسم آمرانه یا فرمایشی که توسط پهلوی‌ها در ایران برقرار‌شد تاثیر مهمی در شکل گیری و حمایت گسترده

ادامه »