آیا جمهوری اسلامی راه کره شمالی را می‌رود؟

زیتون ـ یلدا امیری: قطع اینترنت در جریان اعتراضات آبان ماه در ایران به سوژه کنایه آمیزی در میان مردم بدل شد، یکی  از جملاتی که به طنز و کنایه در میان مردم تکرار می‌شد، این بود که «به کره شمالی اسلامی خوش آمدید.»

قابل قیاس بودن ایران با کره شمالی، کشوری که سال هاست ارتباط خود را با تمامی دنیا قطع کرده است، اما فقط به قطعی اینترنت محدود نمی‌شود و به نظر می‌رسد که رفتارهای حاکمیت ایران شباهت‌های معنادار دیگری هم با کره شمالی پیدا کرده است.

صداهایی که از مقامات مختلف حکومت جمهوری اسلامی به گوش می رسد تداعی‌کننده همان کنایه کره شمالی اسلامی است.

رهبر جمهوری اسلامی روز ۱۹ بهمن در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی و نیروی پدافند هوایی ارتش، رمز موفقیت و پیشرفت نیروی هوایی را «تبدیل تهدید به فرصت، قطع امید از بیگانگان و تکیه بر توانایی‌ها و ظرفیت‌های داخلی» دانست.

 پا در جای پای کره شمالی

آیت‌الله خامنه‌ای، نیروهای مسلح به ویژه نیروی هوایی ارتش، نیروی هوافضای سپاه و سازمان صنایع دفاع را به تلاش برای تقویت بنیه دفاعی در ابعاد مختلف، دقت در پیش بردن کارهای مهم و حداکثر استفاده از ظرفیت‌ها و استعدادها توصیه کردد و گفت: «اگر رؤسای قبلی آمریکا مسیر شیطانی این رژیم را در زیر پوشش هایی دنبال می‌کردند، امروز انحراف، جنگ‌افروزی، فتنه‌سازی و طمع آمریکایی‌ها به داشته‌های دیگران، علنی و بدون پوشش است و این مسیر باطل دشمنان ملت ایران قطعا محکوم به شکست است.»

در کره شمالی حدود ۱۱ میلیون نفر که ۴۳ درصد از کل جمعیت این کشور را شامل می‌شود با کمبودهای طولانی مدت مواد غذایی روبرو هستند.

پیش از سخنان رهبر چمهوری اسلامی، سرتیپ نصیرزاده فرمانده نیروی هوایی ارتش با بیان گزارشی از پیشرفت برنامه‌های این نیرو در ابعاد «ارتقاء توان رزم»، «پشتیبانی، فنی و قطعه‌سازی» و «پویایی سازمان و ارتقاء کیفیت نیروی انسانی» گفت: «طراحی و ساخت پهپاد، مهمات هوشمند و هواپیمای با سرنشین، تعمیرات موتور و قطعات هواپیما، کمک به مناطق سیل‌زده از طریق پرواز هواپیماهای ترابری و راه‌اندازی آمبولانس هوایی کشور با تجهیز یک هواپیما به امکانات پیشرفته پزشکی از جمله فعالیت‌های نیروی هوایی بوده است.»

تاکید به گسترش و ارتقای نیروی نظامی کشور توسط آیت‌الله خامنه‌ای و اقدام ایران به توسعه سامانه موشک‌های بالستیک در شرایطی که درآمدهای نفتی ایران به شدت کاهش یافته است و دولت منبع درآمد دیگری ندارد و شرایط کنونی را جنگ اقتصادی می‌نامد، یادآور سیاست‌هایی است که کره شمالی سال‌هاست در پیش گرفته است. 

در کره شمالی حدود ۱۱ میلیون نفر که ۴۳ درصد از کل جمعیت این کشور را شامل می‌شود با کمبودهای طولانی مدت مواد غذایی روبرو هستند.

سازمان ملل می‌گوید از میان هر ۵ کودک کره شمالی یک کودک به دلیل کمبود مواد غذایی، دارای سوء تغذیه مزمن است. کره شمالی از وضعیت بد قحطی و خشکسالی در رنج است. پیونگ یانک به تازگی به سازمان ملل اعلام کرده است به دلیل کمبود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تنی مواد غذایی در سال ۲۰۱۹ میلادی، به کمک‌های اضطراری نیاز دارد، اما برنامه‌های نظامی این کشور به شکلی پیگیر دنبال و هزینه های بسیاری صرف آنها می شود.

اولویت‌های جمهوری اسلامی کدام است؟

ایران در سراشیبی تند اقتصادی قرار دارد، بانک جهانی در گزارش مهر ماه خود پیش‌بینی کرده که ایران در سال ۲۰۱۹-۲۰۲۰ میلادی برای دومین سال متوالی رکود را تجربه خواهد کرد و رشد اقتصادی به ۸/۷- درصد می رسد. نرخ تورم سالانه در این مدت ۳۸ درصد تخمین زده شده و  انتظار می‌رود در میان مدت از حجم فعالیت‌های اقتصادی در ایران کاسته شود. 

ناصر موسوی لارگانی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی ایتدای امسال گفت که با احتساب شاخص خط فقر که ۳میلیون و ۴۰۰هزار تومان تعیین شده، تعداد خانوارهای ایرانی زیر این خط ۵۵ درصد است. تعداد زیادی از خانواده‌های ایرانی با یارانه زندگی کرده و یا از طریق کمک‌های مستمری سازمان بهزیستی و کمیته امداد امرار معاش می‌کنند با این وضعیت حتی عده ای شرایط آن را ندارند که تحت پوشش کمیته امداد و یا بهزیستی قرار بگیرند چراکه این افراد برای اینکه تحت پوشش این نهادها قرار بگیرند باید بالای ۶۰ سال سن داشته باشند یا از کار افتاده ۱۰۰ درصد بوده و یا بی سرپرست و بدسرپرست باشند.

وزیر تعاون: «تامین اعتبارات لازم برای رفع فقر مطلق با تلاش نمایندگان از ۷ هزار میلیارد به ۸ هزار و ۴۰۰ میلیارد افزایش یافته اما افزایش تورم گاه تا ۷۰ درصد بخش بزرگی از منابع مالی اختصاص داده شده را دود می‌کند.»

محمد شریعتمداری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز چند ماه پیش در نشستی با اعضای فراکسیون زنان مجلس درباره وضعیت زنان سرپرست خانوار، معلولان و کارگران و کودکان کار گفت: «تامین اعتبارات لازم برای رفع فقر مطلق با تلاش نمایندگان از ۷ هزار میلیارد به ۸ هزار و ۴۰۰ میلیارد افزایش یافته اما افزایش تورم گاه تا ۷۰ درصد بخش بزرگی از منابع مالی اختصاص داده شده را دود می‌کند.»

در چنین شرایطی رهبر جمهوری اسلامی دستور تقویت بنیه نظامی را صادر می‌کند.

برجام بی‌یال و دم و اشکم

از سوی دیگر این روزها ایران تمامی تعهدات برجامی خود را لغو کرده است و زمزمه‌های خروج از ان‌پی‌تی توسط مقامات عالی کشور به گوش می رسد.

روز ۳۰ دی ماه محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، هشدار داد که اگر کشورهای اروپایی به رفتارهای بلاوجه خود ادامه دهند یا پرونده هسته‌ای ایران را به شورای امنیت سازمان ملل بفرستند، جمهوری اسلامی از ان‌پی‌تی یا پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای خارج می‌شود و تمامی اینها به معنای انزوای بیشتر جمهوری اسلامی است.

شرایط «نه جنگ و نه مذاکره» ای که رهبر جمهوری اسلامی در مقابل آمریکا در پیش گرفته است باعث انتقال هزینه‌های حکومت به مردم و انزوای هرچه بیشتر بین‌المللی شده است.  از سوی دیگر مسیری که جمهوری اسلامی در برابر اروپا در پیش گرفته یعنی ماندن در برجام در عین لغو کلیه تعهدات مسیر انزوا است.

جمهوری اسلامی تا کنون حتی برای ایجاد روابط دیپلماتیک موثر با همسایگانش نیز موفق نبوده است و تنها با چند کشور در جهان روابط نیم بندی دارد.

کره شمالی شباهت‌هایی با ایران دارد. شباهت اصلی شاید همان انزوایی باشد که کره شمالی به گونه ای حاد به آن مبتلاست و جمهوری اسلامی هر روز به سمت آن پیش می‌رود.

در مرحله بعدی ایران قصد دارد مذاکره با آمریکا را تا انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به تعویق بیاندازد به این امید که یکی از نامزدهای دموکرات در انتخابات برنده شود، اما احتمال‌ این‌که  دونالد ترامپ یک دور دیگر رئیس جمهور آمریکا باشد، اصلا کم نیست  و در صورت پیروزی مجدد ترامپ نیز جمهوری اسلامی حاضر نخواهد شد که در مورد گسترش برنامه موشکی خود گفتگو کند. سیاست «وقت‌کشی» در مذاکره درست همان سیاستی است که کره شمالی سال هاست در پیش گرفته است.

کره شمالی شباهت‌هایی با ایران دارد شباهت اصلی شاید همان انزوایی باشد که کره شمالی به گونه‌ای حاد به آن مبتلاست و جمهوری اسلامی هر روز به سمت آن پیش می‌رود.

دشمنی ایدئولوژیک با غرب یکی دیگر از سیاست‌های مشترک میان جمهوری اسلامی و کره شمالی است. واژه «دشمن» جزو کلمات کلیدی رهبر جمهوری اسلامی در سخنرانی‌ها است. در این میان در طی ۴۰ سال گذشته کشورهای اروپایی به غیر از انگلیس از خیل دشمنان تا حدودی حذف شدند، اما آمریکا هنوز «امپریالیست و ابرقدرتی زورگو» باقی مانده است.

البته موقعیت ژئوپولتیک و شرایط اجتماعی ایران به گونه‌ای است که کشوری کاملا شبیه کره شمالی نخواهد شد اما می‌تواند به الگویی از کره شمالی خاورمیانه‌ای تبدیل شود یا همان کره شمالی اسلامی باشد. به نظر هم نمی‌رسد رهبر جمهوری اسلامی نگران انزوای کامل و کره شمالی شدن ایران باشد.