8 پاسخ

1. با سلام به دوستان و سپاس فراوان از همه که از سر مهر و بزرگواری وجیزه ام را مورد تأیید قرار دادند و خودم نیز مشمول لطف شان شدم.
   اما در مورد دو نقدنوشته جناب بهرنگ گرامی. فکر می کنم اگر در نوشته تأمل بیشتر کرده بودند نیازی به خشم و اعتراض نبود. نه از کسی دفاع کرده ام و نه کسی و جریانی را محاکمه و یا تبرئه کرده ام. آنچه من گفته و کرده ام ادای دین شخصی به مردی است که تلاش های فرهنگی و قلمی و مطبوعاتی او را در طول نیم قرن برای جامعه و از جمله خودم مفید دانسته ام. همین. حال اگر شما حرفی دارید می توانید بفرمایید مثلا بفرمایید که تشخیص من درست نبوده است. تازه در آن صورت تشخیص من لزوما نادرست نخواهد بود.
   حال اگر مرحوم خسروشاهی مبلغ اخوان و یا فدائیان اسلام و یا کاشانی بوده من پاسخگو نبوده و نیستم. تازه من هم از این رویکردها فاصله گرفته و از جمله این که در گذشته چنین و چنان فکر می کرده ام را یادآوری کرده ام.
   اما این که اگر فردی از فدائیان اسلام کسروی را به قتل رسانده البته جنایت کرده است. قتل کسروی با همه نقاط ضعف و قوتش ضایعه فرهنگی بزرگی بود برای ایران و ایرانیان. ولی توجه داشته باشید اتهام «قتل» عنوانی است حقوقی و در فقه قرآنی فقط عامل قتل قاتل است چرا که «ومن قتل مظلوما فقد جعلنا لولیه سلطانا» از این رو تمام یک جریان را نمی توان قاتل دانست. این درست مانند آن است که آیت الله خمینی به دلیل یک اظهار نظر جبهه ملی در سال ۶۰ کل یک حزب و رهبر فقید آن را مرتد اعلام کرد.
   از اینها گذشته فدائیان اسلام و یا اخوان المسلمین و یا هر فرد و جریان دیگری یکسره سیاه و یا سفید نیستند. حق هر مقامی باید حفظ شود. زمان و شرایط را باید در نظر گرفت. اگر حمایت خسروشاهی از فدائیان اسلام و یا نواب صفوی «جرم» باشد، من هم که در روزگاری نواب را می ستودم و یا از مجاهدین خلق حمایت می کردم مجرم هستم و لابد باید مجازات شوم. لابد آیت الله طالقانی که زمانی نواب فراری را در خانه اش پناه داد مجرم بوده است. از همه مهم تر اصلا خود جنابعالی که از مرحوم کسروی جانانه دفاع و حمایت می کنید می توانید پاسخگوی تمام افکار و اعمال او باشید؟ آیا شما هم در کتابسوزان او شریک جرم هستید؟ حاشا و کلاّ. راستی چه فرقی است بین کتابسوزان کسروی و آخوند تبریزییان؟
   امیدورام روشن سخن گفته باشم
   اشکوری

2. جناب داود بهرنگ
   در تاریخ دعوا و تند روی و جنگ و صلح، قتل و اعدام و …زیاد رخ داده است. در گذشته گاهی چند نفر را میکشتند، و در عصر مدرن چند صد هزار و یا ملیون را. و البته ظلم و قتل بیگناهان محکوم است.
   نمیدانم با آن آیات عربی قران چه چیزی را میخواستید تبیین کنید. عجالتا، آن ترجمه ای که اولش ارائه دادید، ارتباطی با آن آیات ندارد. احتمالا اشتباهی رخ داده است.
   بعد هم تکریم مرحوم خسروشاهی بعنوان یک شخصیت فرهنگی تاریخ معاصر ایران، لزوما ارتباطی به مسائل مربوط به کسروی ندارد. مگر با یک ارتباط بسیار دور و ..
   خداوند از سر تقصیرات ما و ایشان بگذرد.

3. علی تبریزی عزیز

   ۱/ من به گمانم ما اکنون در “عصر عقل” به سر می بریم. نظر به نکتۀ شماره ۲ آزادی گفتگو و نوشتار از الزامات این عصر است.
   ۲/ از ویژگی های عقل در عصر عقل این است که دارای ماهیت جمعی است. یعنی “عقل ما” عبارت از “عقل جمعی” ماست.
   ۳/ من به گمانم نوشتۀ آقای اشکوری ناشی از سوء تفاهم است. ایشان تا زمانی که بستگان آقای احمد کسروی نواب صفوی را قاتل می دانند حق ندارند به دیدۀ اغماض به این موضوع بنگرند.
   ۴/ من نیز نواب صفوی و جریان فداییان اسلام را قاتل می دانم. فرق نوشتۀ من با نوشتۀ آقای إشکوری در این است که آقای إشکوری در نوشته شان به حساب دیگران مدارا فروشی می کنند. من در نوشته ام خود را کسی می دانم که از فقدان احمد کسروی در رنج ام و خود را داغدار قتل فجیع و ددمنشانۀ او می دانم. [من این را داغ بر دل خود می دانم و بارها بر آن گریسته ام و هنوز می گریم.]
   من چون مایلم دیگران را با قرآن نیز آشنا کنم این جا با اجازه تان معنی مداراگرایی را مبنی بر قرآن برایتان روشن می کنم:
   در قرآن گفته می شود که؛
   «ای باورمندان! «بردبار و اهل مدارا باشید! اگر چنان چه بر سر آنچه که مورد علاقه تان است با کسانی که مخالف و یا دشمن علاقمندی هاتان هستند درگیر شدید و آسیب دیدید [به جای کین توزی و انتقام و خون خواهی] داوری را به «داور دادگر» که خداست وانهید.» [عربی اش می شود: قال الله تعالى فی کتابه العزیز ( وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ . الَّذِینَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِیبَهٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ.»]
   گزارۀ «إنا لله و إنا إلیه راجعون» یعنی: مر مرا یا ما را «داوری به «داور دادگر» وانهاده است!»

   ۵/ آقای إشکوری امیدوارانه در نوشته شان افکار عمومی را مخاطب قرار می دهند . مراد من نیز این است. و داور دنیوی و این جهانی ما در عصر کنونی «خرد جمعی» ماست.

   با احترام
   داود بهرنگ

4. جناب داود بهرنگ
   با معادلات شما، همه قاتلند و باید مقتول شوند!

5. با سلام و تشکر از توضیحاتی که جهت شناخت این شخصیت دادید

6. با سلام به آقای اشکوری عزیز؛
   احتراماً موارد زیر را خاطر نشان می کنم:

   شما در «ندای آزدی» به تاریخ ۶ آذر ۱۳۹۸ در بارۀ احمد کسروی می نویسید که؛
   «بی تردید احمد کسروی یکی از چهره های تأثیرگذار دینی معاصر ایران است که از جهات مختلف بر کثیری از مصلحان دینی زمان خودش و پس از خود اثری مستقیم و غیر مستقیم نهاده است.»

   جا داشت این جا ـ همچنین ـ می نوشتید که؛
   نواب صفوی کسی است که باری اقدام به کُشتن [دانشمند پژوهشگری چون] احمد کسروی کرد. بار دیگر وی را به دست کارگزاران خود به طرز ددمنشانه ای کُشت.

   سپس می نوشتید که؛
   «خسرو شاهی [که دوست و آشنای دیرین من است در سراسر زندگی اش] از [هواخواهان و جانبداران و] شیفتگان نواب صفوی بود.» [و کارش در خلال نوشتارش ترویج این معنا بود.]

   می نویسید: «اصولا خسروشاهی از نظر بردباری و نقدپذیری، در جمع علمای دینی معاصر ایران کم‌مانند بود.» حقا که چنین است. این گفته تان دلالت بر این دارد که «علمای دینی معاصر» ضد بشرند. جمعی که بردبار و نقد پذیرش خسروشاهی است جمع قاتلان است.

   و به یاد داشته باشیم که؛
   قاتل؛ قاتل است. هواخواهی و جانبداری از قتل ـ در هر جامعۀ مدنی ـ جرم است.

   با احترام
   داود بهرنگ

7. درود بر جناب استاد یوسفی اشکوری و متانت و قدرشناسی شان از یک عالم دینی فعال و روشنگر آزادمنش، با همه ی نواقص و کمبودهایش!
   بعضی دم از پلورالیسم میزنند و بعضی عمل میکنند. دین حنیف اسلام در رفتار اخلاقی با افراد صاحب افکار مختلف، بشدت پلورالیست است. هر چند از نظر اعنقادی، قائل به مرزبندی حق و باطل، بعنوان دوسوی ارزشها و شناخت هاست.
   از جناب اشکوری بخاطر ادب و انصاف و قدرشناسی از زحمات دیگران-که در میان ما دارد کم میشود-تشکر میکنم.

8. سلام
   من هم با مرحوم مذکور آشنائیی داشتم
   لذا با دقت مطلب استاد یوسفی اشکوری را خواندم
   الحق که در عین ایجاز جامع و کامل بود و آن مرحوم همانطور بود که استاد ذکر کرده اند

دیدگاه‌ها بسته‌اند.