«مقدس»تر از انسان

زیتون ـ یلدا امیری: شهر قم نوک کوه یخ کرونا در ایران است بر اساس خبرها اکثریت مردم قم خود را در خانه قرنطینه کرده‌اند، مدارس، حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها تعطیل است. عده‌ای نیز در شهر تردد می‌کنند و همچنان به اماکن مذهبی می‌روند. به هر روی اما حکومت جمهوری اسلامی تا به امروز حاضر نشده به طور رسمی «ووهان ایران» را قرنطینه کند.

مسئولان وزارت بهداشت می‌گویند که قرنطینه شهرها ایده‌ای قدیمی و شکست‌خورده مربوط به جنگ جهانی است و تاثیری در جلوگیری از اپیدمی ویروس کرونا ندارد. با این حال سازمان بهداشت جهانی قرنطینه را روشی مناسب در این اوضاع می‌داند.

 این ادعای عجیب از سوی وزارت بهداشت در حالی مطرح شده بود که کیانوش جهانپور، سخنگوی این وزارت در توییتر خود اتود اولیه‌ای از نقشه انتشار کرونا از مبدا قم بر پایه اطلاعات تردد مبتلایان منتشر کرده، که در آن به روشنی چگونگی انتشار این ویروس از قم به سایر شهرها نشان داده شده است.

مردم خودشان باید مراقب باشند

مقاومت در مقابل قرنطینه شهر قم را می‌توان مصداقی از نزاع توهمات و واقعیات در ایران دانست. این منازعه آنجا آشکار می‌شود که خبرگزاری حوزه در گزارشی با عنوان «چرا کرونا از قم و نجف شروع شد؟!» می نویسد: «این روزها وقتی خبرهای پس از انتخابات را مرور می‌کنیم چند نکته معنی دار توجه مان را به خود جلب می‌کند… ویروسی در اختیار دشمن است که اول از همه روی معنویت ما دست گذاشته. رسانه‌ها در اختیار دشمن هستند تا روح و روان ما روبهم بریزند و گرنه ویروس شبیه سرما خوردگی چطور می تواند به این راحتی جان آدمها رو بگیرد؟… دقت کردید چقدر راحت دارند ریشه برنامه های اسلام و دین و می زنند؟ چقدر با برنامه و هدفمند…اول مکه… بعد کربلا… حالا همه ائمه و امامزادگان و مساجد و هیئت ها و اعتکاف و حتی شهدا و راهیان نور… اگر به صورت عادی می خواستند در مساجد و هئیت ها رو ببندند همه می ریختند سرشان، اما حالا خیلی راحت توانستند “مردم را از خدا جدا کنند” هیچکس هم صداش در نیومد. شیطون پیش اینا باید لنگ بندازه!»

از این رو قرنطینه نکردن شهر قم برای کسانی که از آن ممانعت به عمل می‌آورند، می‌تواند معنای تلویحی مقاومت در برابر دشمن را داشته باشد، مقاومتی پرهزینه و مرگبار.

این در حالی است که در روزهای ابتدایی انتشار خبر شیوع ویروس، رهبر جمهوری اسلامی اخبار مربوط به بروز کرونا در ایران را هیاهویی توصیف کرده بود که توسط رسانه‌های بیگانه و برخی نفوذی‌ها با هدف کم رنگ کردن انتخابات مطرح شده است. حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران نیز در نخستین جلسه ستاد ملی مبارزه با کرونا می گوید که توطئه دشمنان ماست که با هراس‌افکنی زیاد در جامعه کشور را به تعطیلی بکشند.

در شرایطی که در اکثر کشورهای درگیر این بیماری اماکن و مراسم‌های عمومی که حضور در آن مستلزم جمع شدن افراد رد یک محیط کوچک است تعطیل شده‌اند، آرامگاه فاطمه معصومه در قم از تعطیل کردن فعالیت‌های خود خودداری کرد.

علی‌اکبر حسینی‌نژاد، مشاور تولیت آرامگاه فاطمه معصومه در قم با رد تعطیلی این مکان مذهبی گفت: «تعطیل کردن حرم چه ضرورتی دارد؟ مردم خودشان باید مراقب باشند.»

علی‌اکبر حسینی‌نژاد، مشاور تولیت آرامگاه فاطمه معصومه در قم با رد تعطیلی این مکان مذهبی گفت: «تعطیل کردن حرم چه ضرورتی دارد؟ مردم خودشان باید مراقب باشند.»

این در حالی است که حتی کشور عربستان سعودی برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا ورود زائران به این کشور را موقتا به حالت تعلیق درآورد و کمیته مدیریت بحران کرونا در استان  هم نجف اعلام کرد که تمامی مکان‌های زیارتی این شهر به دلیل شیوع گسترده ویروس تعطیل شده است.

از سوی دیگر به نظر می‌رسد وضعیت ابتلا به کرونا در ایران بسیار وخیم است. بر اساس آخرین آمار اعلام شده توسط وزارت بهداشت ایران مجموع مبتلایان کرونا به ۴۷۴۷ رسیده است. ۱۲۴ نفر درگذشته و ۹۱۳ هم بهبود یافته‌اند. پنج استان تهران، قم، گیلان، اصفهان و مرکزی بالاترین نرخ ابتلا را در ۲۴ ساعت گذشته داشته‌اند. اما منابع دیگر از دورن خود ایران آمار واقعی را بسیار بالاتر می‌دانند و حکومت را به پنهان کاری در این زمینه متهم می کنند. چندین سیاست مدار از جمله مسعود پزشکیان، نایب رئیس مجلس و غلامعلی جعفر‌زاده ایمن‌آبادی، نماینده رشت در مجلس هم همراه با نگرانی‌های مردمی گفته‌اند که آمار و ارقام مربوط به مبتلایان به ویروس کرونای جدید بالاتر از رقم‌های رسمی است.

اصرار بر قرنطینه نکردن قم

محمدرضا قدیر، رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم اولین کسی بود که روز چهارم اسفند ماه آمدن ویروس کرونای جدید را به ایران تایید کرد. او گفت که زنگ خطر پخش بیماری کرونا در قم به صدا درآمده است و از سوی وزارت بهداشت دستور رسیده آماری در خصوص بستری‌شدگان و مبتلایان به کرونا اعلام نشود. از آن زمان تاکنون اتهام پنهان‌کاری دولتی موضوع روز است.

مقامات رسمی و تعدادی از نمایندگان مجلس زمزمه‌هایی در خصوص قرنطینه شهر قم کردند اما به نظر می‌رسد قدرت نهادهای مذهبی که در دل حکومتی اسلامی رشد کرده اند به آنها اجازه چنین کاری نداد.

سعید نمکی، وزیر بهداشت ایران خطاب به مردم قم گفته بود: «از مردم می‌خواهیم که از قم خارج نشوند، به جاهای دیگر نروند و ما را مجبور به قرنطینه‌کردن نکنند».

با وجود این او در گفتگو با تلویزیون ایران با بیان بر اینکه نقاط بسیار آلوده و نیز شهری مانند قم به شدت تحت کنترل بوده و بیماران ترخیصی رو به افزایش است، تاکید کرده بود که اکثر این بیماران کسانی‌اند که از قم خارج شده بودند.

احمد امیرآبادی فراهانی نماینده مردم قم روز دوشنبه ۴ اسفند در مجلس شورای اسلامی گفته بود:« قم از نظر شیوع ویروس کرونا وضعیت خوبی ندارد و عملکرد دولت برای مواجهه با این ویروس  صفر است. روزانه ۱۰ نفر در قم از بین می‌روند، تا دیشب حدود ۵۰ نفر به دلیل ابتلا به ویروس کرونا فوت کرده اند.» او با تاکید بر اینکه باید هرچه سریع‌تر حرم حضرت معصومه در قم تعطیل شود، افزود: در این‌باره مراجع مخالف نیستند، اوضاع قم نگران‌کننده است.

این در حالی است که از شب گذشته دو استان گیلان و مازندران که ویروس بعد از قم و از طریق این شهر وارد آنان شد، در وضعیت نیمه‌قرنطینه قرار گرفته‌اند، ورود ماشین‌های غیر بومی به این استان‌ها ممنوع شده و فقط خودروهای حامل سوخت و مواد غذایی اجازه ورود به این استان‌ها را دارند.

برخی از مسئولان همچنان ناامیدانه بر قرنطینه کردن قم پافشاری می‌کنند.

اگر حکومت ایران حاکمیتی دینی و وابسته به تعدادی روحانی حکومتی نبود، شاید دولتمردان می‌توانستند تصمیمی مستقل از خواست احتمالی روحانیون قم بگیرند یا در روند تصمیم گیری خود «تقدس» این شهر را وارد محاسبات نکنند.

عبدالکریم حسین‌زاده یک نماینده مجلس روز ۱۵ اسفند در حساب شخصی خود در توئیتر با انتقاد از عدم قرنطینه شهر‌ها به هنگام شیوع بیماری کرونا نوشت:«تلنبار شدن اجساد در قم و درماندگی مردم ‎رشت گواه ناکارآمدی‌های صورت گرفته در این اطلاع‌رسانی و هشدار به موقع ‎کرونا ست. شهرها را که ‎قرنطینه نکردید، حالا که در پیک زمان شیوع هستیم دست کم قرنطینه خانگی در قم و رشت الزامی کنید تا در تعداد کشته‌شدگان رکورددار جهانی نشده‌ایم.»

حتی برخی از مسئولان کشورهای همسایه نیز از ایران خواستند که قم را قرنطینه کند. فخرالدین کوجا وزیر بهداشت ترکیه که روز ۴ اسفند دستور بستن تمامی مرزهای زمینی و هوایی کشورش با ایران را صادر کرده، در یک مصاحبه مطبوعاتی گفت در مکالمه ۲ روز پیش در گفتگو با سعید نمکی، وزیر بهداشت ایران درخواست کردم که شهر قم نیز مانند شهر ووهان چین قرنطینه شود. اگر این شهر قرنطینه می‌شد، دیگر نیازی به اتخاذ تدابیر دیگر و بستن مرزها نبود.

اگر حکومت ایران حاکمیتی دینی و وابسته به تعدادی روحانی حکومتی نبود، شاید دولتمردان می‌توانستند تصمیمی مستقل از خواست احتمالی روحانیون قم بگیرند یا در روند تصمیم گیری خود «تقدس» این شهر را وارد محاسبات نکنند که به واسطه مرکز ویروس بودن زیر سوال برود. اتفاقی که در عراق و عربستان به نوعی افتاد. در عراق روحانیون چنین تصمیم‌گیری‌هایی را به دولت واگذار کردند. حتی حکومت عربستان سعودی هم در سال‌های اخیر فاصله‌ای میان دولت و روحانیون تندرو ایجاد کرده و نشان داد که اینگونه تصمیمات را می‌تواند مستقل از فشار تندروهای علم گریز بگیرد. اما در ایران که به نظر می‌رسد مسئولان حکومتی همچنان نیازمند حمایت روحانیون و دستشان زیر سنگ آنان است و بعضا رعایت توصیه‌های پزشکی که با سلامتی و جان مردم ارتباط دارد را  هم به امر و نهی‌های آنان وابسته کرده‌اند.