ویروس کرونا در ایران برای نخستین بار در «شهر مقدس قم» شناسایی شد و از این شهر به سراسر ایران گسترش یافت. جایگاه مقدسی که دهههاست جمهوری اسلامی و بخشی از روحانیت شیعه برای شهر قم ساخته بود، در یک لحظه به سلاحی در دست مخالفان تبدیل شد و در رسانههای اجتماعی، بیپرواتر از همیشه، اعتقادات مومنان به چالش کشیده و گاه به سخره گرفته شد.
قم قرنطینه نشد و کار از هر سو بالا گرفت. زخم کهنهی نقش روحانیت شیعه و مسئولیت و جایگاه دینی و سیاسی آنها در حکومت هم سر باز کرد و کرونا پرچمدار سکولاریزم شیعی شد. کمکم پای خدا و مسئله «شر» هم بهمیان آمد و دیگر این بیماری مرگبار به چالشی برای زیست مومنانه نیز تبدیل شد، آنهم در شرایط و لحظاتی که مردم، بیماران و بازماندگان و مصیبتدیدگان بیش از همیشه به جایگاه و کارکرد معنوی دین برای تسکین و پناه و امید نیازمند بودند.
روحانیت و منادیان دینداری سنتی برای این وضعیت و این سوالات پاسخهایی کهنه، تکراری و غالبا کلیشهای دارند و این پاسخها کمتر کسی را جز خود آنان قانع میکند، دستکم میتوان گفت دستگاه دین سنتی، هاضمهی جذب سوالات و انتقادات نسل جدید در این روزهای پر درد را ندارد. لذا ما در «زیتون» برای مواجهه با این سوالات به سراغ روشنفکران و نواندیشان دینی میرویم؛ نحلهای که دهههاست تلاش میکند خوانش جدیدی از دین و مسائل دینی بهدست دهد و به زعم خود برای سوالات جدید پاسخهای نو دارد و درصدد آشتی دادن دین و دنیاست اما کمتر به مباحث الهیاتی پرداخته است.
در نخستین گفتوگو سراغ عبدالکریم سروش رفتیم. او با اتکا به «الهیات عرفانی» از مسئلهی شر عبور کرد و به بلایای الهی خوشآمد و مرحبا گفت و مدعی شد که خدا بههر دردی نمیخورد. گفتگوی دوم با محسن کدیور انجام شد و او به پشتوانهی حکمای اسلامی چون ملاصدرا برونرفت از مسئلهی شر را به روایت «الهیات کلاسیک» اسلامی تقریر کرد و از سنن الهی و قانونمندی خدا گفت. در گفتوگوی سوم، یاسر میردامادی از «الهیات گشوده» بهره گرفت تا هزینهی کوچک کردن دایرهی دانایی و توانایی خدا را بپردازد و سرانجام از غیبت و سکوت خدا یاد کرد. در گفتگوی چهارم حسن یوسفی اشکوری پای « الهیات سلبی» هم برای کُشتی با برهانِ شر به میان آورد و گفت انتظاری از خدا ندارد. گفتوگوی پنجم با سروش دباغ انجام شد و او هم الهیاتی سینویی-مشائی را به راهحلهای نواندیشانه برای مواجهه با برهان شر اضافه کرد…
از همین مجموعه:
حدود هفده سال پیش و در زمان جدی شدن بحران هستهای، در تحریریه روزنامه بحثی…
بیشک وجود سکولاریسم آمرانه یا فرمایشی که توسط پهلویها در ایران برقرارشد تاثیر مهمی در…
کیانوش سنجری خودکشی کرد یک روایت این است که کیانوش سنجری، جوان نازنین و فعال…
ناترازیهای گوناگون، بهویژه در زمینههایی مانند توزیع برق، سوخت و بودجه، چیزی نیست که بتوان…
۱- چند روز پیش، مدرسه آزاد فکری در ایران، جلسه مناظرهای بین علیدوست و سروش…
آنچه وضعیت خاصی به این دوره از انتخابات آمریکا داده، ویژگی دوران کنونی است که…