یکی از نکات مهم سخنرانی آقای خامنهای در جلسه بهاصطلاح گفتوشنود با دانشجویان، بهکارگیری چندباره کلمه «تردید» بود. گویی رهبر جمهوری اسلامی از نکتهای بیمناک است و آن ایجاد تردید در حقانیت گفتمان ضدغربی او و نیز نحوه مدیریتش بر کشور در میان بخشی از بدنه نیروهای طرفدار حکومت است.
در سالیان گذشته در دیدارهای مستقیم رهبر جمهوری اسلامی با دانشجویان رگههایی از نقد و اعتراض و تردید، از منظر عدالتخواهی و ضدیت با فساد در گفتار بعضی از دانشجویان نمود روشنی داشت. بعضی از دانشجویان عدالتخواه نیز در تهران و شیراز از رهبر نظام دعوت کردند تا با حضور مستقیم در مجامع دانشجویی پاسخ سوالات و نقدها در مورد نهادهای زیر نظررهبری را بدهد.(شرح بیشتر در اینجا)
بعد از سرکوب اعتراضات آبان ۹۸ نیز رگههایی از اعتراض از سوی برخی نیروهای خیابانی پیرو ولایت به گوش رسید و یک بار نیز مقاله ای منتشر شد که به رودرو قرار دادن این نیروها با مردم اعتراض کرده بود. تغییر معنای «مستضعف» از سوی رهبر جمهوری اسلامی نوعی توجیه و تحریف و تحمیق برای مقابله با همین نوع پچپچها و اعتراضات آشکار و نهان بود.(شرح بیشتر در اینجا)
اینک در آخرین سخنرانی رهبر نیز رگه دیگری از این امر با توجه به آسیبشناسی او در رابطه با رسوخ تردید در میان نیروهای طرفدار نظام(یعنی شخص رهبر) خودنمایی میکند. تردیدی که از ابزارهای مهم دشمن معرفی میشود.
آقای خامنهای در جایی از این سخنرانی بر«ارتقای تواناییهای فکری، تصمیمگیری و عملیاتی در جوانان» و «عبورِ سالم از لغزشگاهها» تاکید کرده و این لغزشگاهها را «ترس، تردید، احساس ضعف و انگیزههای ناسالم» معرفی میکند. در اینجا نیز «تردید» یکی از لغزشگاههای جوانان معرفی میشود.
وی در جای دیگری از همین سخنرانی بر «مرزبندیِ صریح و با قدرت و بدون مماشات در مقابل تردیدافکنان در مبانی انقلاب که نشانههای پیشرفت کشور را انکار و با تزئین دشمن، راههای غلط را بهعنوان راه حل مسائل کشور بیان میکنند» تاکید میکند و می افزاید «تردیدافکنی ستون فقرات کار فرهنگی دشمن و اساس کار نرم علیه انقلاب است».
در این قسمت نگرانی و بیمناکی رهبر نظام در باره رسوخ تردید تا اعماق بدنه حامی حکومت بیش از پیش بیرون میزند. تعبیر «ستون فقرات کار فرهنگی دشمن» تعبیر بسیار مهم و قابل تاملی است.
وی که احتمالا از رسوخ برخی تردیدها در ذهن جوانان و دانشجویان مطلع است، میگوید «با وجود برخی منفیبافانی که منزوی و در اقلیت هستند و ضعفهای خود را به جامعه و نظام اسلامی نسبت میدهند، در کشور یک احساس عمومی و عمیقِ عزت و قدرت وجود دارد».
رهبر جمهوری اسلامی «عدالتخواهی، رفع فساد و در نهایت ایجاد تمدن اسلامی» را از مظاهر آرمانخواهی دانسته و میافزاید: «مطالبهگری طبعاً نوعی اعتراض و تأکید بر رفع مشکلات و نقایص موجود است اما باید جداً مراقب و هوشیار بود که نحوه بیان و ارائه مطالبات بهگونهای نباشد که اعتراض به نظام تلقی شود و یا دشمن بتواند آن را اعتراض به نظام القا کند.»
این بخش صریحترین بخش توصیه و تاکید رهبر است. همگان میدانند که «نظام» در ادبیات آقای خامنهای به معنای شخص رهبر و سخنان و سیاستها و تصمیمات اوست. او از اعتراض به دولت حسن روحانی و مثلا سیاست خارجی وی که از نظر بخشی از طرفداران ولائی نظام سازشکارانه و غیرانقلابی است آگاه است و هیچ مشکلی با آن ندارد بلکه گاه از پشت صحنه مشوق و محرک آنها نیز هست. در این رابطه وی مطمئن است که این اعتراضات کاملا و دقیقا متوجه دولت است و نشانهای به سمت رهبر نخواهد داشت. اما او به خوبی این را هم میداند که بخشی از این دانشجویان به فسادی که به صورت سیستماتیک تا أعماق نظام رسوخ کرده و نیز سرکوب خیابانی کارگران و معترضیین مستضعف جنوب شهری توسط حکومت معترضاند. این بخش از ناراحتی و تردید و اعتراض بیشتر از آنکه دولت را نشانه بگیرد کل نظام و از جمله و در بعضی مواقع به صورت مستقیم و غیرمستقیم رهبر را مسئول میداند و هدف قرار میدهد. در این رابطه است که رهبر نظام صریحا میگوید که «نباید نحوه مطالبات و اعتراضات متوجه نظام شود و یا دشمنان بتوانند چنین چیزی را القاء کنند!»
پیام رهبر در این جا کاملا روشن است مراقب باشید که از بعضی حدود و خط قرمزها عبور نکنید و جلوتر نیایید.
رهبر از قبل ده توصیه برای ارائه به جوانان و دانشجویانی که به صورت گزینش شده با او در ارتباط مجازی قرار گرفته بودند یادداشت کرده بود و یکبهیک را از روی کاغذ برای آنها تشریح میکرد. یکی از این ده توصیه «مرزبندی با تردیدافکنان در مبانی انقلاب» بود. اما کلمه تردید تنها در اینجا نبود که در سخنان رهبر بهکار رفت. کاربرد آن در بخشهای دیگر نشان میداد که رهبر نیز به خوبی میداند که هر قدر بر ظلم و ستم و فساد و تبعیض حکومت افزوده میشود و هر قدر آثار سیاستهای ضد ملی و ویرانگر خارجی و داخلی او بیشتر هویدا میگردد و دهکهای بیشتری از مردمان این سرزمین را به زیر فقر میکشد، تردید و نارضایتی و اعتراض حتی در میان بدنه طرفدار حکومت افزوده میشود. فراموش نکردهایم که هم در دی ماه ۹۶ و هم آبان ماه ۹۸ آتش اعتراضات بیشتر در شهرها و شهرستانها و اقشار کم درآمد شعلهور شد. قسمت اعظمی از این جوانان نیز از همین اقشار و خانوادهها هستند.
مغزشویی و تحریک احساسات مذهبی با نوحه و روضه و شور و احساسات و یا ارائه تحلیلهای دشمنمحور تا جایی و تا حدی میتواند جلوی چشمان این پایگاه حامی حکومت پرده بکشد. اما آثار فروریزی این پرده بیش از پیش هویدا شده است. بهکارگیری با حساسیت و تاکید کلمه «تردید» در سخنان آقای خامنهای و تاکید بر مقابله با تردیدافکنان و معرفی تردیدافکنی به عنوان ستون فقرات کار دشمن خود نشانگر نوک کوه یخی بود که اصلش در اعماق جامعه در جریان است. این تردید پایههای بدنه حامی حکومت را هم نمناک کرده است.
۱۳ آبان در تاریخ جمهوری اسلامی روز مهمی است؛ نه از آن جهت که سفارت…
در تحلیل سیاسی و روانشناختی دیکتاتوری، مسئله مقصر دانستن پذیرفتگان دیکتاتوری به عنوان افرادی که…
امروز یکم نوامبر، روز جهانی وگن است؛ این روز، یادبودِ تمام دردمندیها و خودآگاهیهایی است…
درآمد در این نوشتار به دو مطلب خواهم پرداخت. نخست، تحلیلی از عنوان مقاله و…