زیتون ـ شیوا نظرآهاری:  روح‌الله حسینیان، از چهره‌های جنجالی نزدیک به طیف محافظه‌کار در ایران، روز گذشته درگذشت. مرگ او به قولی در پی ابتلا به کرونا و به گفته دیگر بر اثر ابتلا به بیماری قلبی بوده است.

مرگ حسینیان، که در مقاطع مختلف از قوه قضاییه تا  مجریه و مققنه در جمهوری اسلامی مناصب مهمی را در اختیار داشته، بار دیگر پرونده‌هایی از عملکردش در وزارت اطلاعات، مجلس و دستگاه قضایی را به خاطر آورد.

زمانی که حسینیان، قائم مقام دادستان انقلاب در وزارت اطلاعات بود، نام مستعار «خسرو خوبان»  را برای خود برگزیده بود.

او در ابتدای دهه ۶۰، وارد دستگاه قضایی جمهوری اسلامی و در سال ۱۳۶۲ قائم مقام دادستان انقلاب در مشهد شد. جانشینی دادستان تهران نیز از دیگر مسئولیت‌های او بود که بیانگر این است که او در طی دوران زندگی‌اش و به خصوص در دهه ۶۰ و دوران کشتار گسترده زندانیان سیاسی مسئولیت‌های مهمی را در سیستم قضایی جمهوری اسلامی بر عهده داشته‌است.

از سال ۱۳۷۴ ریاست مرکز اسناد انقلاب اسلامی با حکم مستقیم آیت‌الله خامنه‌ای بر عهده این دادستان سابق گذاشته شد، که گویای اعتماد عمیق رهبر جمهوری اسلامی به وی بود.

از سال ۱۳۷۴ ریاست مرکز اسناد انقلاب اسلامی با حکم مستقیم آیت‌الله خامنه‌ای بر عهده این دادستان سابق گذاشته شد، که گویای اعتماد عمیق رهبر جمهوری اسلامی به وی بود.

حسینیان همچنین در مجلس‌های هشتم و نهم نماینده تهران در مجلس بود. نماینده‎ای که در جریان انتخابات سال ۸۸ و اعتراضات پس از آن طرحی دو فوریتی را تدوین کرد که بر اساس آن کسانی که «محارب» شناخته شده بودند، ظرف مدت پنج روز اعدام شوند.

این طرح البته نتوانست موافقت دیگر نمایندگان را بدست آورد. علی مطهری در مورد طرح مذکور گفته بود: «آقای حسینیان علاقه خاصی به اعدام دارد… زمانیکه ایشان قاضی بود هم حکم‌های اعدام بسیاری را صادر کرد و این به روحیات او باز می گردد.»

از محمد خاتمی تا حسن روحانی

حسینیان که در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۷۶ از حامیان محمد خاتمی بود، بعدها حمایتش از خاتمی را اشتباه دانست و گفت:« من ایشان را روحانی روشنفکری می‌دانستم که البته با ایشان اختلاف هم داشتم اما آن زمان به دلیل اینکه جناح حاکم نوعی فضای بسته به‌وجود آورده بود و در جامعه انحصارطلبی احساس می‌شد گمان کردم که وظیفه است این انحصار و بسته بودن جامعه شکسته شود لذا تنها راه رسیدن به این اهداف را حمایت از خاتمی می‌دانستم اما نمی‌دانستم که این باز شدن فضا به سوی جاری شدن سیلی می‌رود که نزدیک بود همه چیز را از بین ببرد. متأسفانه در این دوران از چاله درآمده و به چاه افتادیم،» او در ادامه تاکید کرد که « من بعد از آن دوران رسماً عذرخواهی کردم و گفتم که حمایت من از خاتمی اشتباه است.»

بعد از آن بود که در جریان محاکمه عبدالله نوری، وزیر کشور دولت محمد خاتمی و مدیر مسئول روزنامه خرداد یکی از اعضای هیئت منصفه شد اما در نهایت در دادگاه حضور پیدا نکرد.

حسینیان در اردیبهشت‌ماه ۱۳۸۶، رو به سوی رییس‌جمهوری وقت آورد و مشاور سیاسی و امنیتی احمدی‌نژاد شد. او البته به این رییس‌جمهوری هم چندان وفادار نماند در سال پایانی دولت احمدی‌نژاد، انتقاداتی را علیه رئیس دولت مطرح کرد و گفت:« دولت احمدی‌نژاد چیزی مگر باقی گذاشته که از آن دفاع کنیم. احمدی‌نژاد زنده باد بهار را جایگزین زنده باد اسلام کرده‌است آیا این‌جای دفاع کردن دارد من همان گونه که در مصاحبه‌ام گفتم همانطوری‌که از احمدی‌نژاد دفاع کرده‌ام شمشیر خود را نیز بر وی خواهم کشید و من از کسی دفاع می‌کنم که نزدیک به رهبری باشد و نه اینکه از رهبری فاصله بگیرد.»

این نماینده وقت مجلس در صحن علنی صالحی را تهدید کرده و گفته بود:« اگر برجام رأی بیاورد، شما را اعدام کرده و در راکتور اراک دفن می‌کنیم و رویتان سیمان می‌ریزیم.»

با این حال بعدها در سال ۱۳۹۵ و پس از روی کار آمدن دولت روحانی باز هم اعلام کرد که در انتخابات بعدی ریاست‌جمهوری اگر احمدی‌نژاد بیاید از او حمایت خواهد کرد. او گفته بود که دولت حسن روحانی را از اساس قبول ندارد و چندین‌بار هم علیه محمدجواد ظریف و علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی، مواضع تندی اتخاذ کرده بود.

این نماینده وقت مجلس در صحن علنی صالحی را تهدید کرده و گفته بود:« اگر برجام رأی بیاورد، شما را اعدام کرده و در راکتور اراک دفن می‌کنیم و رویتان سیمان می‌ریزیم.»

قتل‎های زنجیره‌ای

اما جایی که نام حسینیان به کرات در آن شنیده شد، در پرونده قتل‌های زنجیره‌ای سیاسی در دهه هفتاد بود. او حتی پس از اینکه حاکمیت تصمیم گرفت روایت رسمی از مرگ سعید امامی، خودکشی با داری نظافت در زندان باشد تمکین نکرد و به این همقطار قدیمی خود وفادار ماند و از پروژه این قتل‌ها دفاع کرد. حسینیان، مرگ سعید امامی متهم اول قتل‌های زنجیره‌ای و معاون امنیتی و مشاور وزیر اطلاعات بر اثر خوردن داروی نظافت را غیرواقعی دانسته و مدعی بود که او در بیمارستان به قتل رسیده است.

او در واکنشی مشهور به مرگ سعید امامی، در جمع طلاب مدرسه حقانی گفته بود:«آخه باباجون، آخه ما خودمان والله یک زمان قاضی بودیم، یک زمانی زندان‌بان بودیم. تاکنون صدها نفر واجبی خوردند و نمردند. آخه چه طور با یک استکان آن هم که شما می‌گویید که بلافاصله بردید به بیمارستان و شستشو دادید، این خورد و مرد؟»

رپزنامه‌ی صبح امروز بخشی از این سخنان را تیتر کرد اما به‌جای «قاضی» کلمه «قاتل» را آورد و پس از اعتراض حسینیان این اشتباه را به حساب نحوه‌ی پیاده‌کردن و شنیده شدن این واژه گذاشت. با این‌همه این اصلاحیه و توضبحات حسینیان هیچ‌گاه چنان‌چه که باید و شاید از سوی افکار عمومی  شنیده نشد و تیتر صبح امروز هر از گاهی به او یادآوری می‌شد.

حسینیان بر این باور بود که بازجوهای اولیه که زیر نظر دولت بودند، پرونده را منحرف کرده و پس از رسیدگی‌های ابتدایی در دور جدید بازجویی‌ها بی‌گناهی سعید امامی مشخص شده بود. او همچنین در سحنرانی خود در مدرسه حقانی ادعای شکنجه سعید امامی را نیز مطرح کرده و خواستار تحقیق در این مورد شده بود:« آنجا (در بیمارستان) داد و بیداد می‌کرد و می‌گفت آقا به داد من برسید، پدرم را ‌درآوردند، کشتنم، شکنجه‌ام می‌کنند. توی بیمارستان داد و فریاد می‌کرد. شاید واقعا همین خطی به او داده‌اند( که داروی نظافت بخور بیا بیمارستان ما نجاتت می‌دهیم) و بعد ‌آورده‌اند بیمارستان، آمپول هوا بهش زدند، سکته کرده. تحقیق کنید، بررسی کنید. »

در جای دیگری هم از حسینیان نقل شد که همسر سعید امامی توسط تیم بازجوی منصوب محمد خاتمی مورد شکنجه قرار گرفت و فیلم آن به صورت گسترده در فضای مجازی منتشر شد.

کاویانی یک پرونده باز بر سر شکایت حسینیان برای کتاب «در محفل جنایتکاران» داشت. در مصاحبه سال ۸۰ خود با ایسنا دایم تاکید می‌کرد که به لحاظ روحی و جسمی حال مناسبی ندارد و نمی‌داند که ربایش‌ها به این شاکی سرشناس مربوط می‌شود یا نه.

نام حسینیان را حمید کاویانی، نویسنده و روزنامه‌نگار عضو هیات تحریریه روزنامه سلام هم به عنوان شاکی پرونده خود بر سر نوشتن یک کتاب برده است. کاویانی که در همان سال ۸۰ و در بحبوحه بررسی پرونده قتل‌های زنجیره‌ای دوبار توسط افراد ناشناس ربوده شده و تحت فشار قرار گفته بود، تا مدتها به فضای رسانه‌ها بازنگشت و حاضر به گفتگو نشد.

کاویانی به گفته خودش در آن سال‌ها یک پرونده باز بر سر شکایت حسینیان برای کتاب «در محفل جنایتکاران» داشت و در مصاحبه سال ۸۰ خود با ایسنا دایم بر این تاکید می‌کرد که به لحاظ روحی و جسمی حال مناسبی ندارد و  نمی‌داند این ربایش‌های گاه و بیگاه به این شاکی سرشناس مربوط می‌شود یا نه.

کاویانی در همین مصاحبه تاکید ‌کرد: «در حال حاضر تا حدودی دچار فراموشی شده و جزئیات وقایعی را که در این مدت بر وی گذشته به خاطر ندارد.»

مرگ روح الله حسینیان در حالی اتفاق افتاد که بسیاری از چهره‌ها و فعالان حقوق بشری او را یکی از کسانی می‌دانند که در کشتار مخالفان جمهوری اسلامی در دهه شصت و هفتاد دست داشته و چندین‌بار هم در اظهاراتش از اعدام زندانیان سیاسی در سال ۶۷ دفاع کرده است. سرانجام اما مرگ فرصت نداد تا برای او که در دفاع از اعدام‎های دهه شصت گفته بود:«برای حفظ نظام قاطعیت نشان دادیم، افتخار هم می‌کنیم، دوباره نیاز باشد قاطع‌تر اقدام خواهیم کرد» دادگاهی عادلانه برگزار شود.