زیتون-«روایتهای از خاک برخاستهی انقلاب» عنوان کتابی است که به تازگی از سوی نشر باران منتشر شده است.
این کتاب حاوی زندگینامه و گفتگوهایی با تعدادی از رهبران اپوزیسیون و کنشگران سرشناس سیاسی ایران است که به کوشش لیلا فغفوری آذر و شاهین نصیری گردآوری، ترجمه و تألیف شده است.
این مجموعه، دربرگیرندهی گفتگوهای فرد هالیدی، روشنفکر و شرقشناس ایرلندی با شاپور بختیار آخرین نخستوزیر نظام پهلوی، ابوالحسن بنیصدر نخستین رئیسجمهوری اسلامی ایران، مسعود رجوی رهبر سازمان مجاهدین خلق ایران، عبدالرحمان قاسملو دبیرکل حزب دموکرات کردستان، شیخ عزالدین حسینی رهبر مذهبی کرد، صادق خلخالی روحانی و حاکم شرع، شکرالله پاکنژاد زندانی سیاسی سرشناس و از بنیانگذاران جبههی دموکراتیک ملی، منوچهر هزارخانی از اعضای کانون نویسندگان ایران و هدایتالله متیندفتری رهبر جبههی دموکراتیک ملی است. این گفتگوها که در بازهی زمانی سه سال پس از وقوع انقلاب و استقرار نظام جمهوری اسلامی، انجام شدهاند، پیشتر در مجلهی MERIP Reports به چاپ رسیدهاند و اکنون برای نخستین بار به زبان فارسی منتشر میشوند.
چنانکه گردآورندگان این مجموعه در مقدمه اشاره دارند، کلانروایت رسمی که از سوی نظام کنونی حاکم بر ایران ارائه و تبلیغ میشود، تاریخ انقلاب ۵۷ را به نگاه و اهداف سیاسی روحانیونی که خواستار تأسیس یک حکومت دینی در ایران بودند فرومیکاهد. واضح است که چنین روایتی جایی برای نگاه و رویکرد انقلابیون و مبازران سیاسی که خود به سرعت پس از وقوع انقلاب از سوی جمهوری اسلامی سرکوب شدند، باقی نمیگذارد. از اینرو، آنچنان که در مقدمهی این کتاب تأکید شده، هدف از گردآوری و تألیف این کتاب بازنمایی نگرشهایی است که در روایت غالب از انقلاب سرکوب شدهاند تا از این طریق خواننده خود بتواند بخشی از آنچه در شکلگیری و جهتگیری انقلاب مؤثر بوده را کشف کند و بیازماید. حضور صداهای تا کنون کمتر و یا حتی شنیده نشدهای در این مجموعه، از جمله نگاه رهبران کرد و نمایندگانی از جنبش چپ مستقل ایران، بهخوبی بیانگر این امر است.
آنطور که از خلال گفتگوها میتوان دریافت، تحلیل عمومی رهبران اپوزیسیون در آن دوران حاکی از به بیراهه کشیده شدن مسیر انقلاب و سرکوب خاستگاه و برنامههای سیاسی آنها توسط حاکمیت جمهوری اسلامی است. بر همین اساس، از همان زمان تلاشهایی برای سازماندهی نیروها از جانب چهرههای گوناگون اپوزیسیون برای مقابله با نظام حاکم صورت پذیرفت. در این میان میتوان به تلاشهایی مانند تشکیل جبههی دموکراتیک ملی (۱۳۵۷)، نهضت مقاومت ملی (۱۳۵۹) و شورای ملی مقاومت (۱۳۶۰) اشاره کرد. پرداختن به بحثهای طرح شده در آن دوران، به ویژه در زمان حاضر که جامعهی ایران بار دیگر شاهد تحولات اجتماعی و سیاسی بزرگی است، ضروری مینماید.
این کتاب که در چارچوب مجموعه اسناد تاریخ شفاهی انقلاب ۵۷ دستهبندی میشود، مجموعهی متمایز و مغفولمانده ای را ارائه میکند که هم برای مخاطبان عمومی و هم پژوهشگران حوزهی تاریخ انقلاب ایران جالب توجه خواهد بود. علاقمندان میتوانند این کتاب را از طریق سایت انتشارات باران تهیه کنند. علاقمندان ساکن ایران نیز میتوانند با ارسال ایمیل به آدرس info@baran.se بهطور رایگان به نسخهی الکترونیک کتاب دسترسی داشته باشند.