بازرگان یا شیخ نمر؟

زیتون ـ مهسا محمدی: فرماندار تهران در نامه‌ای به شورای شهر با این استدلال که «مهدی بازرگان» و «اعظم طالقانی» افراد شناخته شده‌ای در نزد مردم ایران نیستند با نامگذاری خیابان‌هایی به نام آنان مخالفت کرد.

مخالفت عیسی فرهادی، با مصوبه شورای شهر تهران با استناد به بند ۱ آیین‌نامه نامگذاری معابر، در وضعیتی صورت گرفت که از نگاه اعضای شورای شهر این مخالفت فرماندار علاوه بر اینکه به لحاظ قانونی صحیح نیست، یک مداخله سلیقه‌ای محسوب می‌شود.

طی سال‌های اخیر پیشنهادات شورای شهر اصلاح‌طلب ـ معتدل تهران، برای نامگذاری خیابان‌ها و معابری به نام شخصیت‌هایی که با اکراه از سوی هسته سخت حاکمیت و یا تندروها پذیرفته می‌شود، محل بحث شده است.

این در حالی است که این مصوبات شورا، با این استدلال که تفاوتی در حال شهروندان تهرانی ایجاد نمی‌کند، مورد انتقاد بعضی از رای‌دهندگان به آنان هم هست. آنها می‌گویند وظایف شورای شهر به نهادی برای نامگذاری خیابان‌ها کاهیده شده‌است. با وجود این به نظر می‌رسد که دست این شورا حتی برای این اقدام حداقلی نیز باز نبوده و عجیب‌تر این که نهادی که در صدد مخالفت برآمده، فرمانداری تهران است، نهادی که فرض می‌شود به لحاظ جناحی اختلافی با شورای اصلاح‌طلب ندارد.

خیابانی برای بازرگان و اعظم طالقانی

در مرداد ماه سال جاری بود که محمد جواد حق شناس، به عنوان رئیس کمیته نام گذاری شورای شهر از تصمیم شورا برای نام‌گذاری خیابان سازمان آب، حدفاصل بزرگراه شیخ فضل الله نوری تا بلوار آیت الله کاشانی در محدوده گذر صادقیه در منطقه ۲ و ۵، به نام مهندس بازرگان خبر داد. نام خیابان «سازمان آب» ۱۳ بار در محدوده صادقیه تکرار شده است.

نزدیک یک ماه پیش هم شورای شهر تهران پیشنهاد تغییر نام خیابانی در نزدیکی محل سکونت پیشین اعظم طالقانی، فرزند آیت الله طالقانی را به نام او داد.

بعد از مرگ سهیل گوهری، روزنامه‌نگار، بر اثر ابتلا به کرونا نیز پیشنهاد تغییر نام خیابانی در محدوده انجمن روزنامه‌نگاران به اسم وی داده شده بود.

این سه نامگذاری در شورا تصویب و برای تایید نهایی به هیات تطبیق فرستاده شد، که در آنجا با مخالفت فرماندار مواجه شد.

صبح روز یکشنبه، ۲ شهریور هم عده‌ای «به نمایندگی از خانواده‌ شهدای دفاع مقدس، شهدای ترور، شهدای مدافع حرم و اعضای شورای محله سازمان آب» در مقابل ساختمان شورای شهر تهران تجمع کردند و به تغییر نام خیابان سازمان آب به نام مهندس بازرگان اعتراض داشتند.

شورای شهر چه می‌گوید؟

دو روز پیش بود که در جلسه علنی شورای شهر تهران، بررسی نامه‌های فرمانداری در خصوص اعتراض هیات تطبیق به نام‌گذاری اماکنی به نام « اعظم طالقانی»، «مهندس بازرگان» و «سهیل گوهری» در دستور کار قرار گرفت.

محمدجواد حق‌شناس به اطلاع شورا رساند که فرماندار تهران سه مصوبه شورای شهر درباره‌ نام‌گذاری معابر را خلاف یکی از بندهای آیین‌نامه اعلام کرده است که به استناد این بند نام‌گذاری شخصیت‌های مهم تاریخ صدر اسلام، انقلاب، شهدا و غیره در درجه اول و نام‌گذاری شخصیت‌های ادبی، سیاسی و غیره در درجه‌های بعدی تعیین شده است. حق شناس تاکید کرد:« جالب اینجاست که بازرگان و طالقانی را به عنوان شخصیت ادبی یا شخصیت سیاسی صدر انقلاب نشناختند که از عجایب روزگار است.»

حق‌شناس: «در ۲۰ سال گذشته همه مصوبات نامگذاری تنها جهت اطلاع برای فرمانداری ارسال می‌شد و در این مدت نیز هیأت تطبیق اعتراضی نداشته، اما حالا ورود محتوایی به تصمیمات شورا می‌کند که این از نوبرانه‌های این دوره مدیریت شهری است.»

مخالفت فرهادی با واکنش اعضای شورای شهر، خانواده اعظم طالقانی، رسانه‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی روبرو شد.

به گفته حق‌شناس:« در ۲۰ سال گذشته همه مصوبات نامگذاری تنها جهت اطلاع برای فرمانداری ارسال می‌شد و در این مدت نیز هیأت تطبیق اعتراضی نداشته، اما حالا ورود محتوایی به تصمیمات شورا می‌کند که این از نوبرانه‌های این دوره مدیریت شهری است.»

ابراهیم امینی، نایب رئیس شورای اسلامی شهر تهران هم در تایید حق‌شناس تاکید کرد که این اطلاع‌رسانی به هیات تطبیق به آنها امکان مخالفت با مصوبه شورا را نمی‌دهد.

به گفته او، در نام‌گذاری خیابان‌ها نیز در حقیقت اعضای شورای شهر به اعتبار رایی که از شهروندان گرفته‌اند، معتمدین شهروندان هستند و به‌دلیل اینکه معتمد شهروندان بودند قانون حق نام‌گذاری اماکن، معابر و… را برای اعضای پارلمان محلی قائل شده‌است و هیات تطبیق نمی‌تواند برای خود حق اظهارنظر در خصوص نامگذاری‌های شورا که تصمیمات شورا محسوب می‌شوند، قائل شود.

او در ادامه زبان به انتقاد از دولت گشود و افزود:« متاسفانه دولتی که هم‌جنس ماست و معتقدیم باید به نهادهای انتخابی با توجه به جایگاه پیش‌بینی شده این نهادها در قانون اساسی بها دهد و شان و منزل آنها را حفظ کند، اینگونه دایره را در خصوص کارهایی که قانون‌گذار در حیطه اختیار این نهادها قرار داده است تنگ می‌کند و احساس می‌کند در ارتباط با همه تصمیمات متخذه حق اظهارنظر دارد.»

محمود میرلوحی، عضو دیگر شورای شهر هم از رییس جمهوری و وزیر کشور خواست که به این موضوع ورود کنند تا «رای فرمانداری به رای شورای شهر نزدیک‌تر شود.»

محمود میرلوحی، عضو دیگر شورای شهر هم از رییس جمهوری و وزیر کشور خواست که به این موضوع ورود کنند تا «رای فرمانداری به رای شورای شهر نزدیک‌تر شود.»

شهربانو امانی، عضو دیگر شورا هم در اعتراض به مخالفت فرمانداری گفت: «۳۰ سال دیر به فکر پاسخگویی به افکار عمومی شدیم که خواهان نام‌گذاری خیابانی به نام بازرگان بودند و جالب است که بعد از مرگ هم برخی‌ها آنها را تحمل نمی‌کنند.»

در نهایت نهایتا اعضای شورای شهر تهران مجددا به سه مصوبه رد شده از سوی فرماندار رای مثبت دادند و بر اجرای آن پافشاری کردند.

از خانواده طالقانی تا زیباکلام

در پی این مخالفت فرمانداری، خانواده اعظم طالقانی، فعال سیاسی و فعال حوزه زنان، نامه‌ای در این باره منتشر کرده و تاکید کردند که هر چند «خانواده طالقانی قبل از اعلامِ عدم شناختِ فرمانداری، طی نامه مورخ ۹۹/۰۵/۲۸ مخالفت خود را به دلایلِ خاص، با نام گذاری معبری به نامِ اعظم طالقانی» اعلام کرده بود اما به هر روی «آنها نیاز به شناخته شدن توسط این افراد ندارند» و «حماسه مقاومت دلیرانه و طنینِ فریادهای ایشان در طولِ مبارزات و کارنامه درخشان شان در حیاتِ پس از انقلاب، برای حق طلبان و حافظانِ حدودِ الهی و مبارزانِ راه عدالت و مساوات، آینه درخشانی است که کوردلان را در ادراکِ آن راهی نیست.»

صادق زیباکلام، استاد جامعه‌شناسی، هم با طعنه‌ای به فرماندار تهران به این اتفاق واکنش نشان داد و  نوشت: «چون مهندس بازرگان را خیلی از مردم نمی شناسند، درست نیست که خیابانی باسم او شود”. این استدلال جناب عیسی فرهادی فرماندار تهران در مخالفت با تصمیم شورای شهر مبنی بر نامگذاری خیابانی باسم مرحوم مهندس بازرگان میباشد. احتمالا ایشان بدنبال نام نیکی در دفتر مسئولین دولت تندرو آینده هستند.»

در شبکه‌های اجتماعی نیز با یادآوری نام‌گذاری‌های ایدئولوژیک حاکمیت که از شیخ نمر، فقیه شیعه عربستانی که در سال ۲۰۱۶ در این کشور اعدام شد تا پاتریس لومومبا، رهبر استقلال کنگو، را شامل می‌شود؛ به این استدلال فرماندار، مبنی بر ناشناخته بودن بازرگان و طالقانی برای مردم ایران واکنش نشان داده شد.

مصطفی تاجزاده، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، هم خواهان برکناری آن « تحریف‌گر تاریخ» که به فرماندار گفته مصوبه شورای شهر را رد کند، شد.

عبدالرضا داوری، مشاور رسانه‌ای محمود احمدی‌نژاد هم در این میان یادآوری کرد که «پانزده سال از مصوبه شورای شهر تهران در مورد تغییر نام خیابان خالد اسلامبولی، همدست و همفکر ایمنالظواهری، رهبر سازمان تکفیری-تروریستی القاعده گذشته، هنوز هیچ اقدامی برای اجرای این مصوبه صورت نگرفته است.»

مخالف نامگذاری‌ها کیست؟

عیسی فرهادی، فرماندار تهران و کسی است که با این نامگذاری مخالفت کرد. فرهادی که از سال ۹۱ در این سمت است، از مدیران نزدیک به احمدی‌نژاد بود که علیرغم اما و اگرهای فراوان بر سر باقی ماندن او در فرمانداری تهران با حمایت همه‌جانبه رحمانی فضلی، وزیر کشور حسن روحانی، در سمت فرمانداری ابقا شد.

رحمانی فضلی در سال ۹۷ بر سر انتصاب مجدد عیسی فرهادی برای فرمانداری تهران گفته بود که « من بسیار تحت فشار بودم که او را عوض کنم، زیرا فرهادی در زمان دولت دهم، استاندار البرز بود و بعد هم فرماندار تهران شد ولی من نسبت به او شناخت داشتم و مدیر من در صداوسیما بود و گفتم مسئولیت او را می‌پذیرم.» از نگاه فضلی نقطه قوت فرهادی این بود که « چهار انتخابات را در دو مقطع در تهران خوب اداره کرد و موفق بود.»

فرهادی به اظهارنظرهای تندش درباه محمد خاتمی، میرحسین موسوی و مهدی کروبی شناخته شده است. او در کلیپی که در سال ۸۹ منتشر شده در جلسه‌ای رهبران «جنبش سبز» و رئیس دولت اصلاحات را «عامل صهیونیست‌ها» دانست و خواستار محاکمه آنها شد.