زیتون ـ مهسا محمدی: سعید نمکی، وزیر بهداشت ایران بعد از نامه چند روز گذشته خود خطاب به قاسم سلیمانی و گله‌گذاری بابت عدم تخصیص بودجه اعلامی به وزارت بهداشت، امروز گفت که از آن بودجه می‌گذرد و همکارانش «اگر حقوق نگیرند هم کار می‌کنند».

مبلغ مورد اشاره، یک میلیارد یورویی است که در ۱۸ فروردین ماه سال جاری به دستور رهبر جمهوری اسلامی و بعد از درخواست اضطراری دولت، از صندوق توسعه ملی برای مبارزه با کرونا اختصاص یافته بود.

او پیش از این در یک دلنوشته اینستاگرامی خطاب به قاسم سلیمانی نوشته بود که نمی‌داند بودجه مبارزه با کرونا را «برای کدام کار مهم‌تر گذاشته‌اند».

وزیر مهمترین وزارت‌خانه‌ی این روزها در ایران، در حالی دستمزد کارکنان کادر درمان را به «نظام» بخشید که بعد از حدود  ۸ ماه دست و پنجه نرم کردن این افراد با کرونا، تقریبا همه‌ی ایران در حال حاضر بر اساس آمار دولتی در وضعیت قرمز به سر می‌برد و موج دوم هنوز فروکش نکرده بود که موج سوم کرونا فرا رسید.

وزیر بهداشت اما می‌گوید: «ما گذشتیم تا مبادا درخواست من موجب تزلزل نشود. به هر حال باید توجه کرد که اگر از کرونا شکست بخوریم، پایه‌های نظام را دچار تزلزل خواهیم کرد که اصلا این اتفاق نخواهد افتاد.»

از راه رسیدن امواج تازه کرونا و وضعیت سرخ همه کشور به این معناست که از یک سو زمانی برای استراحت و نفس تازه کردن برای کادر درمان در این مدت وجود نداشت، از سوی دیگر با اخطارهایی که برای پاییز و زمستان پیش‌رو داده می‌شود، چشم‌انداز روشنی پیش چشم نیست. این در حالی است که بیمارستان‌های در تصرف کرونا منبع درآمد خود را بابت سایر درمان‌ها و خدمات که به تعلیق درآمده از دست داده‌اند.

وزیر بهداشت تاکید کرد که چون نمی‌خواهد «باعث تغییر در پایه پولی شود»، از خیر بودجه‌ای که از صندوق توسعه ملی بابت مبارزه با کرونا به این وزارتخانه تخصیص یافته بود می‌گذرد.

 همزمان این «همکاران» مورد اشاره وزیر بهداشت، در استان‌های مختلف، به دلیل عدم برخورداری از امنیت شغلی و پرداخت نشدن به موقع حقوق‌ها و کارانه‌های خود در حال اعتراضند.

وزیر بهداشت اما تاکید کرد که چون نمی‌خواهد «باعث تغییر در پایه پولی شود»، از خیر بودجه‌ای که از صندوق توسعه ملی بابت مبارزه با کرونا به این وزارتخانه تخصیص یافته بود می‌گذرد و اندک بودجه تخصیص یافته را هم بازمی‌گرداند و او و همکارانش «لب فرو می‌بندند».

این اظهارات وزیر بهداشت در حالی بیان شد که پیش از این ایرج حریرچی، معاون کل وزیر بهداشت در یک برنامه تلویزیونی از کمبود بودجه برای پرداخت حقوق و مزایای پزشکان و پرستاران خبر داد و گفت: «صبر و تحمل و توان پزشکان و پرستاران هم حدی دارد.»

البته پیش از آنکه وزیر تصمیم به بازگرداندن این پول بگیرد خبرگزاری فارس به نقل از یک مقام ارشد در سازمان برنامه و بودجه که نامش اعلام نشد گفته بود که «ارز صندوق توسعه ملی در دسترس نیست». و یکی از دلایل  این تأخیر در پرداخت را آثار تورمی تبدیل یورو به ریال عنوان کرده بود.

تجمعات اعتراضی کادر درمان

طی روزهای اخیر در کنار افزایش تعداد مرگ‌ها و ابتلاها بر اثر کرونا در ایران، خبرهایی هم از تجمعات اعتراضی کادر درمان در شهرهای مختلف مخابره می‌شود. 

امروز کادر پرستاری بیمارستان روحانی بابل در اعتراض به عدم پرداخت اضافه کار و کارانه‌شان در محوطه بیمارستان،خواستار پاسخگویی رییس دانشگاه شدند.

کادر پرستاری بیمارستان روحانی #بابل در اعتراض به عدم پرداخت اضافه کار و کارانه با حضور در محوطه بیمارستان، امروز دوشنبه ۷ مهر خواستار پاسخگویی رییس دانشگاه شدند.@ordoyekar pic.twitter.com/rghu34fd9I

— اردوی کار (@ordoyekar) September 28, 2020

پنجشنبه، ۲ مهر هم، کادر درمانی بیمارستانی در شیراز در اعتراض به عدم دریافت حقوق مقابل دانشگاه علوم پزشکی این شهر تجمع کردند.

پیش از آن هم گروهی از پرسنل شرکتی و پیمانکاری چهار بیمارستان اهواز، در روز اول مهر، با انتشار یک نامه اعتراضی خواستار پرداخت حقوق و امضای قرارداد کار شدند.  در این نامه آمده است که آن‌ها سه ماه است مشغول کار شده‌اند اما نه قرارداد کار دارند و نه حقوق گرفته‌اند.

مشهد شهر دیگری بود که اعتراض پرستاران در آن در تیر و مرداد ماه سال جاری به خشونت و درگیری با پلیس و دستگیری معترضان انجامید.

 باز هم در همان تیرماه، پرستاران گیلانی دست به اعتراض زدند. این معترضان که در روزهای ابتدای شیوع ویروس کرونا با فراخوان دانشگاه علوم پزشکی برای تأمین نیروی انسانی مورد نیاز مراکز درمانی با وعده قرارداد یکساله و جذب در بیمارستان‌های دولتی از پست‌های قبلی خود در بیمارستان‌های خصوصی استعفا داده بودند، در نهایت با قراردادهای ۸۹ روزه و اخراج مواجه شدند. 

سناریو به کارگیری موقت پرستاران با قرارداد موقت ۸۹ روزه در موج اول کرونا و سپس اخراج آنان، برای ۳ هزار پرستار در سراسر کشور اجرا شد. به کارگیری این پرستاران با وعده استخدام و حقوق و مزایا صورت گرفته بود.

سناریو به کارگیری موقت پرستاران با قرارداد موقت ۸۹ روزه در موج اول کرونا و سپس اخراج آنان، برای ۳ هزار پرستار در سراسر کشور اجرا شد.

در همان اردیبهشت ماه، محمد میرزا بیگی رییس نظام پرستاری با اشاره به این اتفاق گفت آقای روحانی دستور داده بود «اسمی از قرارداد ۸۹ روزه نیاورید تا در قواعد بروکراتیک نیفتیم».

محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار در انتقاد به سیاست دولت در قبال پرستاران  گفته بود: «در کشور ما برای جبران کمبود پرستار در دوران کرونا به جذب پرستاران ۸۹ روزه اقدام کردند که مصداق عینی استثمار جامعه پرستاری است. این پرستاران با قرارداد شرکتی، نه بیمه هستند، نه مرخصی دارند و با کمترین حقوق، جذب شده‌اند. در این راستا حدود سه هزار پرستار را استخدام کردند که بعد از سه ماه نیز تقریبا همه را اخراج کردند».

در فروردین هم رئیس کل سازمان نظام پرستاری در نامه‌ای به سعید نمکی، وزیر بهداشت خواستار رسیدگی به وضعیت پرستاران اخراجی و برخورد با مراکز درمانی خصوصی متخلفی شد گه به گفته او در «اقدامی عجیب و کاملا غیرمنتظره» تعدادی از نیروهای پرستاری «به بهانه‌های واهی» مانند «عوارض ناشی از  کرونا» تعدیل یا اخراج شده‌اند.

این اعتراضات در زمان موج اول کرونا دلایل دیگری هم داشت. از جمله اینکه کادر درمان وسایل حفاظتی کامل و استاندارد در اختیار نداشت که به مرگ و میر بالای آنان در آن دوره انجامید. بر اساس اطلاعیه تیر ماه سازمان عفو بین‌الملل، ایران در میان کشورهایی که بالاترین میزان مرگ‌ومیر کادر درمانی بر اثر ابتلا به کرونا  داشتند در رده هشتم قرار گرفت. رقم ابتلای پرستاران هم تا شهریور ماه ۱۸ هزار نفر اعلام شد.

کرونای پرخرج، بیمارستان‌های بی‌پول

به گفته هومن ضروری، کارشناس اقتصاد سلامت در گفتگو با روزنامه پزشکی «سپید»، هر بیمار مبتلا به کرونا، حدود ۱۹ میلیون تومان خرج روی دست بیمارستان‌ها می‌گذارد و این رقم تازه فقط مربوط به زمانی است که بیمار به بخش مراقبت‌های ویژه نرفته باشد.

کیانوش جهانپور: «در دوران کرونا، درآمد اختصاصی بیمارستان‌ها که حدود ۶۰ درصد کل بودجه وزارت بهداشت بود، به حدود صفر رسیده است.»

به گفته علی ماهر، معاون برنامه‌ریزی و نظارت ستاد کرونا در تهران «بیماری‌های مسری مانند کووید ۱۹ باعث می‌شوند که بیمارستان‌ها از کسب درآمد از طریق درمان سایر بیماری‌های الکتیو و جراحی‌ها باز بمانند. همین مساله به کاهش درآمد اختصاصی و وضعیت بد مالی در بیمارستان‌ها منجر شده است. از سوی دیگر بیمارستان‌ها مجبور شده‌اند، بخش عمده‌ای از تخت‌های خود را به بیماران مبتلا به کرونا اختصاص دهند که درآمدی برای بیمارستان ندارد.» 

حسینعلی شهریاری، رییس کمیسیون سلامت مجلس شورای اسلامی هم رقم کاهش درآمد بیمارستان‌ها در دوران کرونا را  ۷۵ تا ۸۰ درصد اعلام کرد

رضا زندی، رئیس بیمارستان طالقانی می‌گوید «حدود ۶۰ تا۷۰ درصد حقوق، مزایا، هزینه‌ها و مخارج بیمارستان باید از درآمدهای اختصاصی تامین شود، اما با کاهش ۷۰ درصدی این منابع مواجه هستیم. بسیاری از بیمارستان‌ها در حال ورشکستگی هستند و علاوه بر این در بحران کرونا دچار معضل کاهش درآمدهای اختصاصی شده‌اند. هزینه‌ها و مخارج بیرونی بیمارستان‌ها غیرقابل کنترل و روز به روز در حال افزایش است. این در حالی است که یک هزینه اضافی دیگر نیز مربوط به وسایل حفاظتی مثل ماسک، مواد ضدعفونی، گان و همچنین داروهای پروتکل درمانی کرونا نیز به مخارج بیمارستان‌ها اضافه شده است.»

کیانوش جهانپور، رئیس مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت هم هشدار داد که «در دوران کرونا، درآمد اختصاصی بیمارستان‌ها که حدود ۶۰ درصد کل بودجه وزارت بهداشت بود، به حدود صفر رسیده است.

وزیر بهداشت در اظهارت روز گذشته خود که در مراسم «تجلیل از پیشکسوتان سلامت در دفاع مقدس» بیان می‌شد، هر چند توضیح نداد که او و «همکاران»ش چگونه می‌خواهند «لب فروبسته» و بدون پول به جنگ کرونا بروند. اما یک جمله دیگر گفت که شاید به نوعی به این ابهام پاسخ دهد، او اذعان کرد: «من اصلا اشتباهی وزیر شدم و اشتباه این راه را آمدم. این راه چیزهایی می‌خواست که من ندارم…» فارغ از این که منظور نمکی از این اظهارات چه بود، به نظر می‌رسد با توجه به شرایط کشور و تصمیم وی برای بازگرداندن پول صندوق توسعه علیرغم رسیدن سیستم سلامت کشور به آستانه فروپاشی، این درست‌ترین اظهار نظر وی در این سخنرانی بود.